سالها پيش اچ.جي. ولز با نگارش داستاني علمي تخيلي به نام ماشين زمان ، داستان علاقه انسان به سفر در طول زمان را به اوج رساند و جلوه جذاب و بي نظيري از اشتياق انسان مدرن به اطلاع مستقيم از احوال و شيوه زندگي گذشتگان را متجلي کرد.
آنچه ما را به جنبش و تکاپويي براي شناخت و ديدن گذشته ، آن گونه که هست و نه آن طور که راويان روايت کرده اند، واداشته است شايد علاقه ما به درک جايگاه کنوني خود باشد و امکان مقايسه آن با گذشته را به دست آورد و از سوي ديگر بفهمد که گذشتگان ما چگونه به جهان اطراف خود مي نگريستند؟
واقعا آنها زماني که به دنيا مي نگريستند چه ذهنيتي برايشان به وجود مي آمده ، شايد هيچ گاه نتوانيم به اين پرسش پاسخ دهيم ، اما شايد بتوانيم پاسخ اين پرسش را براي آيندگان باقي بگذاريم.
KEOماهواره اي است که ايده آن از سوي ژان مارک فيليپ ، هنرمند و دانشمند فرانسوي ارائه شده است. مدير اين طرح که از سوي يونسکو به عنوان طرح منتخب قرن 21معرفي شده است شايد بهتر از هر کسي بتواند هدفش را توضيح دهد. در واقع 2هدف اصلي از اين طرح دنبال مي شد.
نخست آن که فرصتي به دست مي آيد تا هويت خود را به نسلهاي آينده بشناسانيم و خاطره واضحي از خود را براي آنان به ارمغان بگذاريم.
در واقع به کمک اين طرح بسته اي باستان شناسي از انديشه و فرهنگ انسان امروز در اختيار انسان 50هزار سال بعد قرار خواهد گرفت. بر مبناي اين طرح KEOهمراه خودپيماهاي انسان امروز را به آينده مي برد تا در زماني که هيچ ديدگاهي از آن نداريم نقش ماشين زماني را بازي کند که آيندگان ما را اگر وجود داشته باشند با واقعيت هاي امروز ما آشنا کنند.
اما اين طرح وجه و جنبه ديگري هم دارد و آن اثري است که بر زمان حال باقي خواهد گذاشت. با کمک اين طرح مردم جهان مي توانند بدانند که هم عصران آنها چگونه مي انديشند و چه روياهايي را در سر دارند و چگونه به جهان اطراف مي نگرند.
اين بهانه فرصتي به دست مي دهد تا مفهومي چون گفتگوي تمدنها به شکل مشخص تري در عمل پياده شود. اين هنرمند فرانسوي پيش از آن که به فکر استفاده از فضا براي انتقال اين بسته از اطلاعات بشري باشد به فکر راههاي ديگر حفاظت از اين پيامها افتاده بود: دفن آنها در منطقه اي بي طرف با ساختن بنايي که بتوان آن را در آنجا به امانت گذاشت ، اما هر کدام از اين راهها که انتخاب مي شد مي توانست به جاي کمک به هدف اصلي طرح که ايجاد نگاه يکپارچه به انسان بود تفاوت ها را تشديد مي کند. به همين دليل قرار شد پيامها به جايي فرستاده شود که در مالکيت هيچ کس جز سياره ما نباشد. به همين دليل مداري طراحي شد تا ماهواره(KEO( [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] در آن آرام گيرد و 50هزار سال بعد به زمين باز گردد.
KEOچه پيامي را با خود حمل خواهد کرد؟
طراحي KEOبه گونه اي انجام شده است که هر فرد زنده ساکن فعلي کره زمين بتواند حدود 4صفحه متن را به عنوان پيام همراه آن به فضا ارسال کند، يعني گنجايش مورد نظر ما به ازاي بيش از 6ميليارد نفر ساکن زمين و به ازاي هر فرد 4صفحه پيام است.
هر شخصي آزاد است پيام خود را بدون دغدغه هاي ملي ، مذهبي ، سياسي ، جغرافيايي و... و خطاب به انسان 50هزار سال آينده ارسال کند. اين پيامها بدون نام افراد منتشر خواهند شد تا هر فرد بتواند بدون هر گونه دغدغه اي پيام خود را خطاب به آينده ثبت کند.
در اين طرح تنها سن ، مليت ، زبان و جنسيت افراد ثبت خواهد شد و پس از ارسال به صورت اينترنتي (و البته بدون ذکر نام) باپستي منتشر خواهد شد تا همگان از آن اطلاع يابند.
اگرچه پيامها بخش اصلي ماموريت ماهواره را تشکيل مي دهند، اما علاوه بر آن اين ماهواره گوشه ديگري از نشانه هاي تمدن فعلي ما را نيز با خود به فضا خواهد برد تا در امن ترين مکان جهان به امانت بماند. اما جذاب ترين ايده درخصوص اين طرح زمان بازگشت آن به زمين است.
اين ماهواره در مداري قرار خواهد گرفت که براساس اصطکاک به لايه هاي فوقاني جو حدود 50هزار سال آينده به زمين باز خواهد گشت ، اما چرا 50هزار سال ؟؟ ژان فيليپ در اين خصوص معتقد است : ما در فرهنگ هاي مختلف ديدگاه هاي گوناگوني درخصوص خود، پيدايش جهان و تحول انسان داريم ، اما آنچه علم امروزه ما مي گويد اين است که انسان حدود 5ميليون سال پيش روي اين کره حضور پيدا کرد و 5/2 ميليون سال پيش ابزار خود را ساخت ، حدود 500هزار سال پيش نيز آتش را شناخت و از صد هزار سال پيش دفن مردگانش را آغاز کرد.
همين علم به ما مي گويد انسان از 50هزار سال پيش توانسته است نمادهايش را بشناسد و ثبت کند و راه ترقي انسان مدرن را سرعت بخشيد. امروز ما گونه کاملا ويژه اي هستيم ، چراکه خلاقيت داريم و مي توانيم از علم ، شعر و ادبيات ثمري به وجود آوريم و همه اينها از 50هزار سال پيش آغاز شد. به همين دليل ما 50هزار سال را انتخاب کرديم.
از نظر مراحل ساخت در بخشهاي دروني طراحي شده اما لايه خارجي و شکل نهايي به دليل آن که وابسته به پرتابي است که ماهواره آغاز خود را با آن انجام خواهد داد هنوز تکميل نشده است.
تصور اين است که کل مراحل باقيمانده تا پايان سال 2006به اتمام برسد که پرتاب سال 2007يا 2008صورت گيرد؛ اما در طراحي ماهواره سعي خواهيم کرد وزن کل مجموعه زير 100کيلوگرم باشد. اگرچه هيچ يک از ما نه تصوري از 50هزار سال ديگر داريم و نه مي توانيم چنين چشم اندازي داشته باشيم ، اما شايد بتوان اهميت اين طرح را در انتشار مجموعه اين پيامها دانست.
اين طرح فرصتي به وجود آورده است که شايد بتوانيم از آنچه در قلب انسان امروز مي گذرد آگاه شويم و بدانيم به دور از تعارف ها انسان همعصر ما چگونه به جهاني مي نگرد که در آن زندگي مي کند. شايد شما هم بخواهيد در ترسيم اين چشم انداز آينده از حيات انسان بر سياره خود مشارکت کنيد.
پوريا ناظمي