یک ماجراجویی فضایی دیگر
فضا، این آخرین سرحدات نامکشوف، ما را به سوی خود می‌خواند. هیچ ماجراجویی دیگری در طول تاریخ به اندازه کشف رازهای آسمان و سفر به دشت ستاره‌ها برای ما هیجان‌انگیز و البته پرخیر و برکت نبوده است. از دل تدارک چنین سفری است که نه‌تنها مرزهای جهان خود را توسعه می‌دهیم که زندگی بر سیاره مادری را نیز بهبود می‌بخشیم. سفرهای فضایی ما را از گهواره خود بیرون می‌کشد، بالغ می‌کند و دیدمان، جان و جهانمان را تازه می‌کند.
این روزها خبر پروژه ماجراجویانه بزرگی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. پروژه ای به نام مریخ ـ 1 (Mars-One) که جزئیات برنامه ریزی این سفر یکطرفه را می توانید در جدول این صفحه مشاهده کنیدو برای اطلاع بیشتر علاوه بر وب سایت این پروژه می توانید به چند شماره اخیر ماهنامه نجوم و همچنین آرشیو برنامه تلویزیونی آسمان شب مراجعه کنید.
ماموریتی خیالی که قرار است طی آن انسان های داوطلب عازم سفری یکطرفه به مریخ شوند و آنجا را مسکونی کنند.
تمام هزینه های این ماموریت عظیم هم قرار است از راه فروش حق امتیاز پخش 24 ساعته زندگی این فضانوردان تامین شود.
این پروژه باوجود همه هیجان هایش با چالش های بسیار و پرسش های مهمی رودررو است.
چالش های فنیمدیران پروژه مریخ ـ 1 اعلام کرده اند همه فناوری های لازم برای چنین پروژه ای اکنون در دسترس ماست، اما پرسش مهمی که پیش روی این طرح قرار دارد این است که آیا مطابق جدول زمانی ارائه شده این برنامه، امکان فنی انجام این طرح وجود دارد.
به نظر می رسد بخش عمده ای از امکانات فنی یا اکنون در دسترس نیست یا این که در جدول زمانی اعلام شده جای نمی گیرد. هنوز هیچ سفینه ای که بتواند ما را به طور یقین به مریخ ببرد طراحی نشده است و در برنامه شرکت های بخش خصوصی نیز نشانی از آن به چشم نمی خورد. حتی اگر چنین امکانی به وجود آید، مساله مهم بعدی در این مرحله فرود از مدار مریخ به سطح این سیاره است.
طبق برنامه قرار است یکی از مریخ نشین ها با 2500 کیلوگرم بار در نزدیکی محل نهایی فرود آید. تاکنون معجزه فناوری های فرود روی مریخ مربوط به مریخ نورد کنجکاوی یا Curiosity با جرم 900 کیلوگرم بوده است. حالا تصور کنید کپسول بهبود یافته دراگون قرار است با 2500 کیلوگرم بار و تجهیزات فرود بیاید.
اگر فرض کنیم دستکاری خاصی که به افزایش وزن دراگون منجر می شود، در این کپسول صورت نگیرد، جرم کپسول دراگون به تنهایی اکنون 4200 کیلوگرم است و با 2500 کیلوگرم بار، بعلاوه وزن آن به 6700 کیلوگرم می رسد بنابراین مهندسان و طراحان سفینه های این پروژه ـ که الان هیچ خبری از آنها نیست ـ باید بتوانند توان فرود بر مریخ را از 900 کیلوگرم به 6700 کیلوگرم برسانند.
اگر در نظر بگیرید طراحی سیستم فرود مریخ نورد کنجکاوی با همه امکانات ناسا بیش از پنج سال زمان برده است، ناممکن بودن این ایده خود را بیشتر نشان می دهد. باز هم فرض کنید این کار ممکن باشد (که در این جدول زمانی قطعا نیست) قرار است کجا فرود آیید؟
انتخاب مکان فرود برای یک ماموریت مریخی، بخش بزرگی از آماده سازی آن به شمار می رود. در این مورد نیز انتخاب محل یکی از اساسی ترین بخش های ماموریت است.
این انتخاب باید تا پیش از سال 1395 به پایان رسیده باشد. این در حالی است که هیچ خبری مبنی بر بررسی مریخی برای انتخاب محل در این پروژه وجود ندارد.
در این ماموریت بسیاری از موارد نامشخص است. سیستم فرود مشخص نیست. سیستم سفر معلوم نیست، سیستم تصفیه و ذخیره آب و اکسیژن مشخص نیست، سیستم فاضلاب و بازیافت مشخص نیست.
سیستم دفاع در برابر تاثیرات پرتوهای کیهانی مشخص نیست. وضع پزشکی مشخص نیست، فناوری های رباتیک مورد نیاز مشخص نیست و... .
چالش های روان شناختییکی از مهم ترین چالش های پیش روی این ماموریت، مسائل روان شناختی سفر انسان به مریخ است. یکی از آخرین بررسی ها درباره تاثیرات روانی حضور طولانی در فضا، نتایج آزمون های روان شناختی طرح مریخ 500 بود.
در این طرح تعدادی از فضانوردان حرفه ای زیر نظر آژانس های فضایی در یک شبیه سازی 500 روزه، سفر به مریخ را در محیطی زمینی آزمایش کردند.
آنها روی زمین بودند و می دانستند خطر قطعی و مرگباری آنها را تهدید نمی کند. بررسی های روان شناختی نشان داد آنها به هیچ وجه تعادل کامل خود را در این مدت حفظ نکرده بودند.
حسادت و تندخویی در آنها بروز کرده بود، طوری که می توانست بر ماموریت اصلی سایه افکند.
چالش های حقوقی و اخلاقیبا فرض این که هیچ یک از چالش های علمی و عملی بالا وجود نداشته باشد، این پروژه اگر به مرز اجرایی برسد با چالش های جدی و چشمگیر حقوقی و اخلاقی مواجه خواهد شد. مساله حریم خصوصی در این برنامه تلویزیونی یکی از این مسائل است. مساله دیگر فرستادن آنها به سفری یکطرفه است.
آیا رضایت این داوطلبان، مجوز لازم را برای امضای حکم خودکشی آنها صادر می کند. آیا نهادهای حقوق بشر در برابر اعزام افرادی به سیاره دیگر بدون آن که شانس برگشتی برای آنها وجود داشته باشد، کنار می آیند؟ این پروژه قطعا با بحث های اخلاقی و حقوقی سرگیجه آوری همراه خواهد شد.
همه این موارد بخش کوچکی از مشکلات پیش روی این ماجراجویی است: روزی ما به مریخ خواهیم رفت. روزی این رویداد که یکی از بزرگ ترین ماجراجویی های پیش روی بشر است به واقعیت خواهد رسید و ما جهش غول آسای دیگری را همزمان با گام برداشتن نخستین انسان بر سطح مریخ تجربه خواهیم کرد.
آن روز خواهد آمد و ایده های آینده نگرانه، راه ما را به سوی آن روز هموار می کند. فضا، این سرحدات نامکشوف ما را به سوی خود می خواند و ما تنها با ماجراجویی و خطر کردن و البته مبتنی بر دانش و منطق و برنامه ریزی می توانیم آن روز را بسازیم، اما این ماموریت شاید چنین روزی را برایمان به ارمغان نیاورد.
جواب بصورت نقل قول
