مهار خشم و پرخاشگری
خشم یكی از پیچیده ترین هیجان های انسانی است و واكنش طبیعی به ناكامی و بدرفتاری محسوب می شود. همه ما در طول زندگی خود مواقعی با برخی موقعیت ها مواجه شده ایم كه خشم ما را برانگیخته است. مشكلی كه در خشم وجود دارد این است كه گرچه خشم قسمتی از زندگی ما را تشكیل می دهد، اما می تواند ما را از رسیدن به اهدافمان بازدارد.
به همین دلیل هیجان خشم افراد را دچار تضاد می كند. از یك طرف خشم پاسخ طبیعی انسان می باشد و از طرف دیگر می تواند منجر به اختلال در روابط بین فردی ما و به هم ریختگی ساختار درونی و روانشناختی ما شود و همچنین مانع دستیابی به اهدافمان می شود.
با این حال می توان گفت «به خشم آمدن سهل و آسان است ولی به موقع خشمگین شدن و در جای مناسب به خشم آمدن سخت است.»
تعریف خشم
ارائه تعریفی برای خشم، كار دشواری است، زیرا هنگامی كه افراد خشمگین می شوند، از نظر دلیلی كه به خاطر آن عصبانی می شوند و چگونگی پاسخی كه به خشم می دهند، بسیار متفاوتند. (راسل و فهر، ۱۹۹۰) با این حال در اینجا به چند تعریف از خشم و پرخاشگری اشاره می كنیم:«به طور كلی پرخاشگری، رفتارهای تهاجمی و خصمانه و واكنشی نسبت به ناكامی و سركوبی امیال است كه زاییده تعامل پیچیده بین وضعیت محیطی و تغییرات بیوشیمیایی و عوامل فرهنگی و پاسخ های آموخته شده است و به صورت ضرب و جرح و آزار و اذیت و تخریب و صدمه رسانی به دیگران بروز می كند. می توان پرخاشگری را واكنشی دفاعی دانست كه هدف آن رفع مانع و حذف عامل تهدید است.»«پرخاشگری رفتاری است به منظور آسیب رساندن یا معدوم ساختن كسی یا چیزی. پرخاشگری اغلب به صورت خشونت و عمل تخریبی، علیه افراد یا اموال، جلوه گر می شود. تكانش های پرخاشگرانه گاه به صورت عملی (تخریب و آسیب رساندن به خود و دیگران) و گاه به صورت كلامی صورت می گیرد.»
علائم و نشانه های خشم و پرخاشگری
علائم و نشانه های خشم و پرخاشگری همانند تعریف آن متعدد و متنوع است. توجه به پیشینه رفتار و موقعیت زمانی و مكانی شخص باید دقیقاً مطالعه شود. علائم پرخاشگری را می توان به دو دسته الف- پرخاشگری نسبت به خود ب- پرخاشگری نسبت به دیگران طبقه بندی كرد. پرخاشگری به خود به صورت احساس خستگی و فرسودگی، دروغگویی، نگاههای تند و خشن، به هم فشردن دندانها، پیدایش چین و چروك در صورت، بالا رفتن ضربان قلب، افزایش فشار خون، اختلال در دستگاه گوارش، كاهش دقت، گریه، گوشه گیری، خودخوری، تكانش در رفتار و حالات دفاعی بروز می كند. پرخاشگری نسبت به دیگران به صورت ایجاد مزاحمت برای اطرافیان، سرزنش دیگران، به هم ریختگی نظم، دزدی، تخریب، ضرب و جرح، استهزاء دیگران، جنگ و ستیز و درگیری، فحاشی، نادیده گرفتن دیگران، تجاوز، شكستن اشیاء ،سلطه جویی و زمینه سازی برای ایجاد درگیری مشاهده می شود.
علل خشم و پرخاشگری
علل پرخاشگری را می توان از دیدگاههای غریزی، زیستی و محیطی بررسی كرد:
علل غریزی:
لورنز، كردارشناس معروف، معتقد است كه غریزه پرخاشگری در تمام حیوانات و از جمله انسان به طور ارثی وجود دارد و یك ویژگی طبیعی است.فروید، پرخاشگری را حالتی غریزی و ذاتی می داند و اعتقاد دارد كه كودك از بدو تولد كم و بیش برای بروز رفتارهای پرخاشگرانه آمادگی دارد.
علل زیست شناختی:
هورمون های مختلف و مواد شیمیایی مغز با پرخاشگری ارتباط دارند. میزان بالاتر هورمون تستوسترون در جنس نر نسبت به ماده كه جنس نر معمولاً پرخاشگرتر از ماده است یكی از دلایل نقش هورمون ها است. پایین بودن سطح گلوكز خون عامل دیگر مرتبط با پرخاشگری است.
علل محیطی و یادگیری :
نظریه پردازان یادگیری اجتماعی پرخاشگری را رفتاری می دانند كه در نتیجه پاداش و تنبیه و نیز از طریق تقلید از الگوها آموخته می شود. دیدن صحنه های خشونت آمیز و پرخاشگرانه توسط افراد از تلویزیون با نشان دادن رفتارهای پرخاشگرانه آن افراد همبستگی مثبت وجود داشته مخصوصاً زمانی كه رفتار پرخاشگرانه همراه با تقویت مثبت و همراه با بدست آوردن اهداف مورد نظر بوده باشد.
پرخاشگري و راه هاي پيشنهادي
جواب بصورت نقل قول