منطق

[رحیمی مقدم]

باسمه تعالی
باعرض سلام وخسته نباشید
سوالی درمورد بحث اسامی کلی وجزیی در منطق مدتها ذهنم را مشغول کرده است
آیا اسامی مثل علی یامحمدو....کلی هستند یاجزیی ؟
گفته شده جزیی هستند ولی بر تعداد زیادی مصداق دلالت دارند که نمی شود جزیی باشد لطفا راهنمایی کنید

[mahdistar]

سلام دوست عزیز.
به این متن دقت کنیم:
مفهوم جزئی مفهومی است که فقط یک مصداق داشته باشد؛ یعنی نتوان برایش افراد متعددی فرض کرد. مانند مفهوم و تصور تهران، خلیج فارس ، کره ماه، این کتاب و تصوری که هر کس از پدر و و مادر و دوستان و آشنایان خود دارد.
برای مثال، خلیج فارس فقط یک مصداق در خارج دارد. به همین ترتیب، نمی توان برای کتابی که روی میز و جلوی من قرار دارد، مصادیق متعددی فرص نمود؛ زیرا تنها یک فرد از آن(مفهوم کتاب روی میز) وجود دارد.

یک نکته!
شاید گفته شود: ما می توانیم در عالم خیال، چندین خلیج فارس و یا چند کتاب مانند کتاب روی میز فرض کنیم.
در پاسخ می گوییم:
آری، می توان این گونه فرض کرد، اما در عالم خارج تنها یک خلیج فارس وجود دارد و ما تنها می توانیم از خلیج فارسی که در در خارج تحقق دارد، نمونه و کپی در ذهن خود بسازیم.
به عبارت دیگر، فقط یک خلیج فارس و یا یک کتاب با این شرایط زمانی و مکانی در خارج وجود دارد و اگر کتاب دیگری روی میز بگذاریم، دیگر آن کتاب نخواهد بود.

به طور کلی، تمام اسامی اعلام، یعنی نام هایی که اشاره به مکان، زمان، اشخاص و موجودات مشخصی دارند که برای همگان شناخته شده است، و نیز هر اسمی که با این و آن مقید شود (که نشان دهنده وجود خارجی آن و بنابراین، یکی بودن آن است)، بر مفهوم جزئی دلالت دارند.
----
پس من این طور نتیجه گرفتم که منظور از اسمی مثل علی و...بر خلاف حرف شما بر یک شخص دلالت داره،و حتی اسمی که شما در یک لحظه به ذهن میارین،مطمیِناً یک شخص خاص هست،نه چند نفر!!!

[mahdistar]

دیدن این متن هم خالی از لطف نیست:
باید دانست که جزئیت و کلیت، صفتی است برای مفاهیم و معانی. اما در مورد الفاظ نیز به کار می رود؛ بدین معنا که لفظی را که بر معنی جزئی دلالت کند، لفظ جزئی و لفظی را که بر مفهوم کلی دلالت نماید، لفظ کلی می نامند.
مثلا، کلمه انسان، کلمه ای کلی و کلمه سقراط، لفظی جزئی است.

به همین ترتیب، منظور از امر کلی و یا کلیات، اموری است که ذاتا عام، جهان شمول و صادق بر بیشمار مورد در آن موضوع، هستند . مراد از امر جزئی و جزئیات، اموری است که بر افراد و مصادیق خارجی خاص و ویژه که تنها یک فرد از آن ها موجودند، اطلاق می شود.

[sasha_h]

سلام

به نظر من این اسمها ، کلی هستند نه به خاطر تعدد بلکه به خاطر اینکه وقتی این اسامی رو به زبان میاریم ذهن ما ممکنه پیش

هر کسی به اون نام برده بشه

مثلا" وقتی میگیم علی ممکنه ذهن یکی بره به سمت امام علی (ع) و ذهن یکی بره پیش شخصی به نام علی

طبق تعریف تصورات کلی وقتی یک اسم کلی رو میبریم ممکنه ذهن ما رو پیش چند شخص یا چند جا یا چند عمل ببره ( البته در

دنیای خودمون نه در تخیل)

در مثالی که دوستمون در پست قبلی از سایت دانشنامه رشد اوردند و فرمودند خلیج فارس هم به همین ترتیبه

، وقتی میگیم خلیج فارس در جهان خارج یک خلیج فارس است که ذهن رو به سمت خلیجی

در جنوب ایران میبره اما در تصورات (تخیلات) ما ممکنه این اسم به چیزها و جاهها و کسان دیگه ای هم اختصاص

داده بشه پس خلیج فارس یک اسم جزئیه اما اگه میگفت خلیج ، میشد یه تصور کلی

پس من این طور نتیجه گرفتم که منظور از اسمی مثل علی و...بر خلاف حرف شما بر یک شخص دلالت داره،و حتی اسمی که شما در یک لحظه به ذهن میارین،مطمیِناً یک شخص خاص هست،نه چند نفر!!!

که به نظر من ایشون اشتباهی نتیجه گیری کردند و باید گفت اسامی مثل علی و محمد و ... کل هستند

در اینجا هم اگه بگیم علی دائی پس یه اسم جزیی خواهیم داشت اما وقتی میگیم علی ممکنه به ذهن انسان اسامی

اشخاص و جاههای مختلف خطور کنه.

[mahdistar]

دوست من این کلیات و جزییاتی که با مثال وبه قول شما از سایت دانش نامه برداشت شده،در همه کتب منطق به همین شکله.فکر نمیکنم افرادی مثل من این کتب رو جمع آوری کرده باشن و تازه به این نتیجه رسیده باشن.این تعریف ها در منطق حاصل سخنان بزرگان علم منطق و فلسفه است.

منطور من هم از نتیجه گیری،تایید وقانع شدن خودم بود وگرنه من چیزی غیر از متن نگفتم.

دوست گلم،در ضمن در اشاره به جمله آخرتون،فکر نمیکنم به این راحتی با مثال بشه کل مفهوم کلیت و جزییت رو تغییر داد.همونطور که در متن اصلی اشاره شد،بله،در عالم خیال تمام این فرضها ممکنه.و با این فرض مثالی که شما میفرمایین،تمام چیز های جز رو میشه کل حساب کرد.مثلا کتابی که در منطق جز حساب میشه،با مثال شما میشه این طور گفت که اگر گفته شود کتاب شیمی یا کتاب ریاضی جز محسوب میشه وگرنه خود کتاب کل هست.در صورتی که این طور نیست.همونطور که گفته شد،مفهوم خود کلمه مهمه نه عالم خیالی که ما در ذهنمون از اون به وفور شکلهای خاص میسازیم!

[رحیمی مقدم]

به نام خدا
باعرض تشکر از شما دوست عزیز به خاطر پاسخ خوبتان

دراین مورد باید عرض کنم بنده در جزیی بودن اسامی شک ندارم ولی مثالی میخواستم که موضوع را ملموستر کنه . مطلبی هست لطفا نظر خودتان را بگید

آیامیشود کفت لفظ اسامی مورد نظر هست مثلا در مورد اسامی کلی می گیم کوه کلی است حالا یک کوه نام ببر مثلا کوه دماوند ولی اسامی جزیی مثلا علی لفظ ع ل ی فقط یکی است وهر تعداد علی که بگیم یک لفظ بکار بردیم



باتشکر

[رحیمی مقدم]

[quote=mahdistar;4208717]سلام دوست عزیز.
به این متن دقت کنیم:
با عرض سلام و تشکر ازشما دوست عزیز
مطلبی هست توجه بفرمایید
آیا می شود گفت در اسامی جزیی لفظ آنها ملاک است و در اسامی کلی معنا ملاک است. با این توضیح که اسامی کلی مثل کوه میشود گفت یک کوه نام ببر گفته شود کوه دماوند ولی درمورد اسامی جزیی این مطلب صدق نمی کند وقتی گفته شود حسن منظور الفاظ ح س ن باشد که یک مصداق بیشتر ندارد پس جزیی است باتشکر

[رحیمی مقدم]

سلام دوست خوبم

درجزیی بودن این اسمها شکی نیست مثالی خواستم جهت روشن شدن مطلب

[mahdistar]

دوست عزیز من فقط میتونم از رو منابعی که میخونم،اونها رو در اختیار شما بزارم،قسمتهایی که بیشتر به سوال شما مربوط میشه!!!(ولی هر وقت دسترسی به معلم یا استاد منطق هم داشتم حتما این سوالات رو میپرسم و تو پروفایلتون جواب میدم،ان شالا به زودی)
ابتدا یه تعریف ساده تر و بهتر از این کتاب داشته باشیم:
کلی و جزیی:
انسان مدلول و مفهوم موجوداتی را که احساس مینماید،درک میکند مانند محمد،این کتاب،این قلم،این گل،بغداد و نجف.وزمانی که تامل و دقت کند،چنین نتیجه میگیرد که هریک از مفاهیم یاد شده قابل انطباق بر دیگری نخواهد بود ودر واقع مفهوم هریک از آن ها جز بر همان موجود صدق نمیکند.چنین مفهومی جزیی نامیده میشودو میتوان آن را چنین تعریف نمود:مفهومی که صدق آن بر بیش از یک فرد(مصداق) محال است.
حالا بریم سر بحث اصلی:
مربوط به پست 7شما:
معانی ادوات ((حروف))تماماً مفاهیم جزیی اند،و کلمات یعنی افعال،با هیأت و صورت خود بر مفاهیم جزیی،و با ماده خود بر مفاهیم کلی دلالت دارند.اما مدلول اسماء متفاوت است به این معنی که برخی از آنها کلی اند،مانند اسماء اجناس.وبرخی دیگر جزیی اند،همچون:نامهای خاص،اسمهای اشاره،ضمیر ها ومانند آن ها.
و مهمتر از همه این ها برای پاسخ به سوال اصلی شما فکر کنم این باشه:
جزیی اضافی:
مفهوم جزیی که تا کنون در مورد آن توضیح دادیم(البته مختصر)جزیی حقیقی خوانده می شود،اما جزیی دیگری نیز مصطلح است که ((جزیی اضافی))نامیده می شود،زیرا به مفهوم دیگری که گسترده تر از آن است،اضافه میشود(1).گاه جزیی اضافی خود یک مفهوم کلی محسوب میشود و آن در صورتی است که دایره کلیت آن نسبت به کلی مافوق خود محدودتر باشد.
به طور کلی هر مفهومی در مقایسه با مفهوم وسیع تر از خود،جزیی اضافی نامیده میشود.مثلا((زید))فی نفسه جزیی حقیقی است و در مقایسه با جسم نامی،و جسم نامی در مقایسه با مطلق جسم،جزیی اضافی است.
مهم:
بنابراین در تعریف جزیی اضافی میتوان گفت:((مفهومی که خاص تر از مفهوم دیگر باشد)) یا ((مفهومی که با یک مفهوم وسیع تر از خود سنجیده شود).
فکر کنم 2-3 خط بالا دیگه برای روشن تر شدن سوالتون کافی باشه.
منبع:کتاب منطق مظفر(جلد1)