پیام دهنده های شیمیایی
شکل هندسی مولکول ها تاثیر به سزایی بر فعالیت شیمیایی آن ها دارد.این واقعیت،به ویژه در مورد واکنش هایی صادق است که در سیستم های صوتی رخ می دهد.از میان صدها نوع مولکولی که در مایع های موجود سیستم های زیستی وجود دارد،واکنش دهنده های مناسب باید یکدیگررا پیدا کنند و با هم واکنش دهند.در واقع،این مولکول ها باید بسیار هوشمندانه عمل کنند.ساختار این مولکول ها به گونه ای است که تنها بخشهای مناسبی ازآنها به یکدیگر نزدیک می شوند و وا کنش انجام می دهند.
کاربرد مولکول ها به عنوان وسیله ای برای ارتباط،حوزه ی دیگری است که شکل هندسی مولکول ها نقش مهمی در آن ایفا می کند.انتقال پیام های عصبی در طول سیناپس ها،نمونه ای از ارتباط شیمیایی است که در بدن انسان رخ می دهد.گیاهان و جانوران نیز از ارتباط شیمیایی استفاده می کنند.برای نمونه،مورچه ها از خود رد پای شیمیایی بر جای می گذارند،به گونه ای که مورچه های دیگر به راحتی می توانند منبع غذایی را بیابند که مورچه ی اول یافته است،هم چنین،مورچه ها با آزاد کردن مواد شیمیایی ویژه،مورچه های دیگر را از خطر های موجود در مسیر آگاه می کنند.
مولکول ها به گونه ی خاصی در جایگاه های ویژه ی گیرنده های مناسب قرار می گیرند و به این ترتیب،پیام ها را منتقل می کنند.در این فرایند،شکل هندسی مولکول نقش تعیین کننده ای دارد.هنگامی که یک مولکول جایگاه ویژه ای را اشغال می کند،فرایند های شیمیایی فعال شده،موجب می شوند که پاسخ مناسبی به محرک داده شود.
یک پیام دهنده ی شیمیایی مولکولی است که پیام را بین اعضای متعلق به گونه های یکسان یا متفاوت از گیاهان یا جانوران منتقل می کند.سه نوع پیام دهنده ی شیمیایی وجود دارد که عبارتند از آلامون،کایرومون و فرومون.هریک از این پیام دهنده ها از نظر بوم شناسی اهمیت به سزایی دارد.
آلامون پیام دهنده ای است که به نوعی به تولید کننده ی خود قدرت می دهد تا بتواند با محیط اطراف سازگار شود.بسیاری از گیاهان با تولید مواد شیمیایی بد مزه،خود را در برابر حشرات و حیوانات گیاه خوار حفظ می کنند.برای نمونه،نیکوتین موجود در گیاه تنباکو موجب می شود که حیوانات از خوردن این گیاه بتر سند.
گیاهان و حیوانات از آلامون ها تنها به عنوان ماده ی دفاعی استفاده نمی کنند.گل ها به کمک پراکنده کرد ن رایحه ی خود،حشرات گرده افشان را به سمت خود جلب می کنند.برای نمونه گل یونجه با پراکندن مجموعه ای از ترکیب های معطر،زنبور های عسل را به سوی خود می کشند.
کایرومون پیام دهنده ای است که خبر های سودمندی را به گیرنده می رساند.بسیاری از جانوران شکار چی،محل طعمه ی خود را به کمک کایرومون هایی از طعمه پراکنده می شود،شناسایی می کنند.برای نمونه از پوست سیب ماده ای تراوش می شود که توجه لارونوعی حشره را به خود جاب می کند.
فرومون پیام دهنده ای است که تنها گیرنده های اعضای متعلق به یک گونه از گیاهان یا جانوران را تحریک می کند.فرومون های جنسی حشرات نمونه ای از فرومون هایی هستند که در برخی از گونه ها به وسیله ی جنس نرو در برخی دیگر به وسیله ی جنس ماده تولید و در هوا پراکنده می شود.این مواد سبب می شود که جنس مخالف به سمت حشره ی پخش کننده ی آن جذب شود.
هم اکنون،دانشمندان به طور گسترده در حال مطالعه پیرامون فرومون های حشرات هستند وامیدوارند روش تازه ای برای کنترل حشرات بیابند،روشی کارا و مطمئن که بتوان جای آفت کش های شیمیای رابگیرد
جواب بصورت نقل قول