آموزش رصد اجرام غیرستاره ای برای همه

[persianastronomy]

سلام به همه ی بچه های آسمونی از نوع آماتوریش :

من یه شیش – هفت سالی میشه که تو کار نجومم اونم از نوع پیگیرش :
منو بیشتر بشناسید :

- عاشق رصد اجرام غیرستاره از مسیه گرفته تا دنباله دار
- مطالعه روی ماموریت فضایی خصوصا روی مریخ و برنامه های آینده فضایی ذیگه
- مخالف شدید روئیت هلال ، از تمام رصد گرای هلال در ایران بدم میاد ( می تونم متقاعدتون کنم )
- وب مستر یکی از قدیمی ترین وبلاگ های نجومی در ایران
- مدافع سر سخت وجود حیات و عاشق علم SPACEBIOLOGY ( همون زیست شناسی فضایی)
- دارم چندتا پروژه هم انجام می دم که عمرا بهتون بگم چیه
تفاوت این صفحه با اونای دیگه اینکه مثل صفحات دیگه عشقی نیست باسه خودش حساب کتاب داره و تا همیشه بروز میشه
اینو بگم که من دانشجو هستم و بعضی اوقات مرخصی می گیرم میرم خر می زنم پس از الان باهاتون طی کرده باشم .
همون طور که از تیتر این تاپیک هم فهمیدید در زمینه اجرام غیر ستاره ایه و از الف تا ی رصد این اجرامو بهتون یاد می دم به شرطی که صبور و پیگیر باشید ( شرط موفقیت تو هر کاری ) .

منو می تونید تو اینجا ها پیدا کنید :

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

اینم ایمیلم :
Pedram.space@gmail.com


منتظرم باشید فردا صبح برمی گردم

[مرتضی nvcd]

- مخالف شدید روئیت هلال ، از تمام رصد گرای هلال در ایران بدم میاد ( می تونم متقاعدتون کنم )

منتظرم متقاعدم کنی.

تفاوت این صفحه با اونای دیگه اینکه مثل صفحات دیگه عشقی نیست باسه خودش حساب کتاب داره و تا همیشه بروز میشه

حالا ببینیم و تعریف کنیم.

[persianastronomy]

منتظرم متقاعدم کنی.




حالا ببینیم و تعریف کنیم.

منتظر باش اصلا یک تاپیک درست می کنم که بشینیم در موردش باهم بحث کنیم --- البته خیلی محترمانه --

[persianastronomy]

خب ، من پیشنهاد می کنم که کار رصد اجرام غیر ستاره ای رو اول از مسیه شروع کنیم . الانم که فصل بازگشایی مدارسه و هیشکی نمیتونه از شهرش تکون بخره پس کار رو از رصد در داخل شهر ها آغاز می کنیم .

این مقاله حاصل مدتها رصد من در تهرانه اونم روی اجرام مسیه امیدوارم که به دردتون بخره :

برید به این آدرس :

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

منتظر سوالاتون هستم ...

[Renjer Babi]

سلام
کار خیلی جالبی می کنید.البته شما اولین نفری نیستی که میگی یک تاپیک همیشه بروز دارم خیلی ها قبل شما این حرف رو زدن و بعد از دو سه هفته دلسرد شدن و رفتن... بهر حال امیدوارم همیشه آپدیت باشین.




مقاله خیلی جالبی بود....ولی فکر نمیکنید تو خیلی از جاهای تهران حتی صورت فلکی رو هم نمیشه تشخیص داد چه برسه به اجرام مسیه.


من پیشنهاد میکنم اگه مقاله دارید بصورت تاپیک تو صفحه اصلی انجمن بزارید تا کاربرای بیشتری بتونن مقاله ها رو ببینن.


مرسی

[persianastronomy]

مقاله خیلی جالبی بود....ولی فکر نمیکنید تو خیلی از جاهای تهران حتی صورت فلکی رو هم نمیشه تشخیص داد چه برسه به اجرام مسیه.


من پیشنهاد میکنم اگه مقاله دارید بصورت تاپیک تو صفحه اصلی انجمن بزارید تا کاربرای بیشتری بتونن مقاله ها رو ببینن.


مرسی

ولی تو یکی از سایتای نجومی که قبلا گذاشته بودم خیلی ازش استقبال کردن .
منم نگفتم که برید وسط میدون انقلاب تلسکوپبتونو به را کنید و بشیند مسیه ببینید .
فکر کنم چندتا شرایط رو گفتم

در ضمن چشم مقاله رو می زارم تو تاپیک

[persianastronomy]

راهنمای آسان رصد اجرام غیر ستاره ای از درون شهر های بزرگ !
این روز ها شاید کم تر این فرصت برایتان پیش آید که برای رصد آسمان به خارج شهر بروید و بتوانید به دور از هر گونه آلودگی جوی به رصد آسمان بپردازید البته درست است که هیچ رصدی به اندازه ی رصد در زیر آسمان کویر و یا مناطق کوهستانی مزه نمی دهد ولی در زیر آسمان شهری مثل تهران هم می شود اجرامی را مشاهده کرد که تا قبل از آن حتی تصور این را هم نمی کردید که بتوانید آن اجرام را شکار کنید . خود من به عنوان کسی که مدتی به رصد آسمان مشغول است ، در ابتدا تصور اینکه بتوان این اجرام را از درون شهرهای بزرگی مثل تهران رصد کرد غیر ممکن می دانستم ولی شاید باورتان نشود که اولین جرم غیرستاره ای که آن را از پشت تلسکوپ مشاهده کردم از درون همین شهر بود آن هم خوشه کروی M13 که قدر آن حدود 6 است . پس اگر کمی خوش بین باشید و کمی هم شکیبایی به خرج دهید در خواهید یافت که می توان تعداد قابل توجهی از اجرام غیر ستاره ای آسمان را از درون همین گونه شهرها رصد کرد ... !

قدم اول ...

حال که تصمیم گرفته اید شانستان را امتحان کنید پس بهتر است تمام شرایط را برای این کار مهیا سازید حتی اگر فراهم کردن شرایط لازم برای رصد از درون شهر به اندازه ی یک سر سوزن هم به شما کمک می کند از آن غافل نشوید .اولین قدم این است که در محل سکونت خود بهترین مکان را انتخاب کنید اگر تصمیم دارید در بام خانه تان کار را شروع کنید سعی کنید محلی را انتخاب کنید که نسبت به سایر نقاط کم ترین مزاحمت نوری را داشته باشد . حتی اگر دیوار حیاط خانه تان کمی بلند است می توانید در آن جا به رصد بپردازید چون از آلودگی نوری محفوظ خواهید بود .
قبل از آنکه کار را آغاز کنیم این نکته را متذکر می شوم که برای رصد این گونه اجرام آشنایی با صورت های فلکی آسمان محل زندگیتان الزامیست و بسیاری از رصدگران با تجربه اعماق آسمان از آن به عنوان الفبای رصد آسمان یاد می کنند پس حداقل با صورت های فلکی بارز و آشکار آسمان که در بالای سرتان قابل تشخیص هستند آشنایی مختصری پیدا کنید تا بتوانید سریع تر جرم مورد نظر تان را پیدا کنید .

ابزار رصد !

خب ، انتخاب ابزار رصد بخصوص برای رصد از درون شهر بسیار مهم است یادتان نرود که چیزی که در مورد رصد و ابزار رصدی در شهر مهم است جمع آوری هرچه بیش تر نور است نه بزرگنمایی . برای همین به دنبال دوربین ها ی دوچشمی و دوربین های تک چشمی و یا تلسکوپ هایی باشید که قطر دهانه و یا فاصله ی کانونی مناسبی داشته باشند . همیشه حتی در حین رصد این نکته در ذهنتان باشد که هدف پیدا کردن جرم است نه داشتن تصویری بزرگ و شفاف .پس اگر از وسیله ای استفاده می کنید که امکان تغییر بزرگنمایی و چشمی را دارد بایستی از کم ترین حالت بزرگنمایی آن استفاده نمایید.

استقرار ابزار

اگر تا به حال در خارج از شهر و در مناطق ایده آل رصدی به رصد این گونه اجرام پرداخته باشید حتما بسیاری از اجرام را حتی با چشم معمولی و یا با کمک یک دوربین دو چشمی در دست ( بدون استفاده از سه پایه ) انجام می دادید .( البته در مورد اجرام آشکار آسمان ! ) ولی همان اجرام بسیار واضح که رصد آن ها چنان دردسری هم ندارند در زیر آسمان شهر برایتان بسیار اجرام کم نور و محوی به نظر خواهند آمد . پس داشتن یک سه پایه یا هر گونه استقراری که ابزار تان به طور کامل بر روی آن تکیه کند الزامیست چون مشاهده ی اجرام غیر ستاره ای در این گونه شرایط نیاز به تمرکز و آرامشی خاص دارد و نداشتن استقرار مناسب باعث عدم تمرکز و سردرگمی شما می شود .


انتخاب اجرام مناسب و نقشه رصدی

بعد از فراهم کردن موارد فوق نوبت به نقشه و از همه مهم تر مشخص کردن اجرام مناسب برای رصد می رسد . اشتباهی که بسیاری از رصدگران در این گونه موارد انجام می دهند ا نتخاب اجرام بر حسب میزان قدر و درخشندگی است . بر هیچ کس پوشیده نیست که میزان درخشندگی یک جرم با میزان راحت تریافتن آن جرم در آسمان رابطه دارد ولی وقتی صحبت از اجرام شبح گون آسمان به میان می آید این قضیه همیشه مصداق ندارد به عنوان مثال ممکن است دو خوشه و یا مثلا دو سحابی با قدر ظاهری یکسان وجود داشته باشند ، ولی یافتن این دو جرم به ظاهر - هم نور- در آسمان به سان یکدیگر نخواهد بود حتی ممکن است فقط بتوانید یکی از آن دو جرم را بیابید و در این جا میزان تراکم و پراکندگی جرم به میان می آید که در بیشتر موارد نادیده گرفته می شود همین نکته ی به ظاهر ساده می تواند با عث سردرگمی شما در حین رصد شود پس اگر در شهر رصد می کنید توصیه می کنم زیاد سراغ اجرام وسیع و دارای پراکندگی زیاد نروید و همواره به دنبال اجرامی باشید که متمرکز هستند . مثل خوشه های کروی ! برای سهولت در انتخاب اجرام مناسب رصد ، لیستی بر حسب رصد های انجام شده در شهر تهران تهیه کردم که می توانید اجرام مورد نظرتان را در این جدول جستجو کنید :

نام جرم

قدر

نوع جرم

صورت فلکی

M2

7.3

خوشه کروی

دلو ( آبریز)

M3

6.3

خوشه کروی

تازی (سگ شکاری)

M4

6.4

خوشه کروی

عقرب

M7

3.3

خوشه باز

عقرب

M10

6.7

خوشه کروی

مارافسای

M13

5.8

خوشه کروی

جاثی ( هرکول )

M15

6.2

خوشه کروی

اسب بالدار

M22

6.5

خوشه کروی

قوس ( کماندار)

M24

4.5

خوشه باز

قوس ( کماندار)

M27

7.6

سحابی سیاره ای

روباهک

M31

4.3

کهکشان

آندرومدا

M34

5.5

خوشه باز

برساووش

M35

5.3

خوشه باز

جوزا ( دوپیکر)

M41

5

خوشه باز

سگ بزرگ

M42

3

سحابی

جبار ( شکارچی )

M44

4

خوشه باز

خرچنگ

M45

1.4

خوشه باز

ثور(گاو)

M81

6.9

کهکشان

دب اکبر

M92

6.5

خوشه کروی

جاثی ( هرکول )

این جدول شامل تعداد معدودی از اجرام قابل مشاهده از درون شهر است . شما می توانید با بررسی ها و رصد های بیشتر اجرام دیگری را به این جدول اضافه کنید .

در انتخاب موضوع رصدی هم باید دقت کنید جرمی را بر گزینید که به اندازه ی کافی با افق فاصله داشته باشد به عنوان مثال اجرامی که در بالا ی سرتان هستند گزینه های مناسب تری اند ولی در کل چیزی که به عنوان تجربه بدست آمده از ارتفاع 40 تا 90 در جه ، مناطق ایده آل برای رصد از درون شهرست . برای همین قبل از آنکه به رصد بپردازید مشخص کنید در ساعاتی که برای رصد در نظر گرفته اید کدام اجرام شرایط مذکور را دارا هستند و توصیه می کنم کار را از آن جا شروع کنید .برای این کار نیز همان طور که می دانید نقشه های متحرک و یا نرم افزارهای گوناگونی موجود است که می توانید از آن ها کمک بگیرید .
پس از انتخاب جرم مورد نظر روزی را انتخاب کنید که آن روز حداقل غبار را نسبت به سایر روز ها داشته باشد وجود غبار علاوه بر پایین آوردن کیفیت تصویر باعث نشر بیشتر نور شهر در جو شده که به نوبه ی خود کار را باز هم سخت تر می کند . معمولا شهرهای بزرگ بعد از بارندگی دارای هوایی بسیار مطلوب هستند که می توان از این فرصتها نیز برای رصد استفاده کرد . تا آنجا که می توانید محل رصدی خود را تاریک نگه دارید و از حذف نورهای اضافی که قادر به حذف آن ها هستید غافل نمانید . حتی توصیه میکنم که به هنگام رصد از یک پارچه ی سیاه رنگ که نور از آن عبورنمی کند استفاده کنید تا نورمحیط به کره ی چشمی شما برخورد نکند . اگر محیط آن قدر تاریک است که نمی توانید نقشه تان را بخوانید از همان چراغ قوه ای ( دارای ***** قرمز رنگ ) که در شب های رصدی خارج از شهر استفاده می کنید بهره ببرید . البته در بیشتر موارد آلودگی نوری این امکان را می دهد که بدون چراغ قوه نقشه تان را بخوانید ... ! .
نقشه های مختلفی برای رصد این گونه اجرام موجود است ولی شما می توانید بر حسب نیاز خود از هرکدام از این نقشه ها بهره ببرید ولی قبل از آنکه به ادامه بحث بپردازیم برای کسانی که کم تر به رصد اجرام غیر ستاره ای چه در شهر و چه در خارج از شهر پرداخته اند یا اینکه تا به حال این فرصت نصیبشان نشده ، این نکته را متذکر می شوم که غالب اجرامی که به دنبال آن ها خواهیم گشت اجرامی بسیار کم نور و محو هستند که به مراتب با تصاویری که در برخی از نقشه ها درج می شود متفاوت است شکل زیر مبین همین قضیه است .

شکل 1 : که نمای سحابی دمبل (M27) بعد از چندین دقیقه نور دهی به یک فیلم حساس عکاسیست را نشان می دهد و شکل 2:همان سحابی را نشان می دهد منتها از دید شما و در واقع چیزی که شما خواهید دید شکل 2 است .

خب حالا تقریبا همه چیز مشخص است و کار را با هم شروع می کنیم برای این که روش کار برایتان ملموس تر باشد به طور پیش فرض به رصد یک جرم غیر ستاره ای مشخص مثلا همان خوشه کروی M13 یا خوشه هرکول که در ابتدا به آن اشاره شد ، خواهیم پرداخت تا با مراحل کار آشنا شوید . ابتدا باید به این نکته توجه کنیم که خوشه ی هرکول از قدر 6 می درخشد و باید این پیش زمینه را در ذهنتان ایجاد کنید که به دنبال یک جرم نه چندان پر نور هستید ( البته نا گفته نماند که همین خوشه در خارج از شهر با چشم معمولی قابل تشخیص است ) نکته ی دوم این که این خوشه در صورت فلکی ای قرار دارد که ستارگانش در شهری مثل تهران آن چنان پر فروغ نیستند و کار به ظاهر کمی دشوار است . کاری که در ابتدا باید انجام دهید این است که در نقشه ای که قبلا آن را تهیه کرده اید جستجو کنید و ببینید که نزدیک ترین ستاره ی پر نور به این صورت فلکی چیست ؟
با کمی جستجو در خواهید یافت که آلفای شلیاق یا همان ستاره ی نسر واقع نزدیک ترین ستاره پر نور بهصورت فلکی مزبور است و کافیست این ستاره را به اندازه ی 20 در جه به سمت - سماک رامح - واقع در صورت فلکی عوا ( گاوران ) امتداد دهید . این نقطه دقیقا قلب صورت فلکی هرکول ( جاثی ) است . کمی بالاتر ستاره ای از قدر 3 وجود دارد این ستاره - اِتا - ی هرکول نامیده میشود که مشاهد ه ی آن قدری مشکل است ولی اگر کمی دقت به خرج دهید می توانید آن را تشخیص دهید . از این جا به بعد می توانید به اندازه ی 2.5 درجه به سمت ستاره ی - ِزتا - که ستاره ی پر نور تری است حرکت کنید در این نقطه خوشه ی کروی هرکول به انتظار شماست تا به مشاهده ی آن بپردازید .

روشی که در بالا به آن اشاره شد به روش پرش ستاره ای مشهور است و در بیشتر موارد با کمک این روش می توانید هدف مورد نظرتان را پیدا کنید اما نکاتی وجود دارد که توجه نکردن به آن ها می تواند مشکل شما را دو چندان کند .
1- برای استفاده از این روش ابتدا مراحل را یک بار بر روی نقشه و یک بار هم با چشم معمولی در آسمان مرور کنید و سپس همین کار را با ابزار خود تکرار نمایید .
2- اگر از تلسکوپ استفاده می کنید نیازی به این که حتما کار را با ستاره ی پرنور تر آغاز کنید نیست و می توانید از میانه ی راه با تلسکوپ به رصد ادامه دهید .
3- توجه کنید که حرکات دستان برای حرکت دادن ابزار رصدی بسیار آرام باشد چون حرکات سریع موجب ایجاد لرزش وعدم تمرکز شما در حین رصد می شود . بعد از آن که به نقطه ی مورد نظر رسیدید توجه داشته باشید که باید بسیار آرام تر از قبل دهانه ی دوچشمی یا تلسکوپتان را به سوی جرم مورد نظر حرکت دهید سپس به آرامی پیچ پایه استقرار وسیله تان را محکم کنید .

اگر نتوانستیم جرم را مشاهده کنیم ... !

اگر بعد از طی مراحل بالا نتوانستید جرم مورد نظر را پیدا کنید می توانید با حرکاتی بسیار آرام پیرامون آن نقطه را بررسی کنید ولی یادتان نرود که این کار را با نهایت دقت انجام دهید چون در غیر این صورت تمام زحماتتان به هدر می رود و باید دوباره تلسکوپ و یا دوربین خود را تنظیم کنید . در برخی موارد شما درست بر روی نقطه ی مورد نظر قرار دارید ولی نمی توایند آن را ببینید در واقع موضوع مورد نظر کاملا در میدان دید شماست ولی به قدری محو است که چشمان شما نمی تواند آن را تشخیص دهد . اگر واقعا احساس کردید که درست در نقطه ی مورد نظر هستید ولی چیزی نمی بینید کافیست با یک انگشت ضربه ای اندک به چشمی دوربین خود بزنید تا لرزش بسیار خفیفی در تصویر ایجاد شود ( البته نه آنقدر که باعث به هم خوردن تنظیم ابزارتان شود و فقط در حد ایجاد لرزش در تصویر ...! ) در این صورت ممکن است سلول های چشم شما تحریک شده و به یک باره متوجه جرم مورد نظر شوید . در این گونه موارد همیشه توصیه می شود که مستقیما به جرم غیر ستاره ای نگاه نکنید چون در تجربه ثابت شده است که نگاه کردن از گوشه چشم به اجرام بسیار تاریک اجرام ژرف آسمان تصویری پر نور تر را در شبکیه چشم انسان ایجاد می کند .
موارد دیگری که می تواند رصد شما را با مشکل مواجه کند عبارتند از :

1- عدم تطابق جوینده ( FINDER) تلسکوپ با بدنه ی اصلی .
2- دوبینی در دوربین های دوچشمی .
3- عدم تطابق کامل چشمی با آینه اصلی یا عدسی شیئی .
4- تداخل شدید جوی به خصوص در هنگام رصد بر روی زمین ها ی نا مناسب مثل آسفالت بام بعضی خانه ها که هنوز مقداری از گرمای روز را در خود حفظ کرده اند .

بعد از اینکه جرم غیر ستاره ای مورد نظرتان را یافتید عجله نکنید . چون ممکن است حرکات سریع شما بعد از یافتن موضوع برای ثابت نگه داشتن و یا مثلا نشان دادن آن به دوستان که در کنار شما ایستاده موجب بر هم خوردن تنظیم ابزارتان شود و آن وقت روز نو و روزی از نو- باید دوباره به جستجو ادامه دهید !!
بعد از اینکه مطمئن شدید دوربین یا تلسکوپتان ثابت شده می توانید با خیال راحت و این بار به طور دقیق به بررسی جرم غیر ستاره ای مورد نظرتان بپردازید از این جا به بعد دست خودتان است که چه قدر می خواهید وقت صرف رصد این جرم کنید چون هرچه بیشتر نگاه کنید جزئیات بیشتری برایتان آشکار میشوداین موضوع در مورد خوشه های کروی مصداق بارز دارد . ازاین جهت که بعد از آن که یکی از این خوشه ها را به دام انداختید ابتدا فقط یک لکه ی نوارنی دایره ای شکل کوچک را می بینید ، ولی هرچه بیشتر به آن نگاه می کنید کم کم می توانید حتی ستارگان بیرونی این گونه خوشه ها را تفکیک کنید اگر از تلسکوپ استفاده می کنید می توانید بزرگنمایی های بیشتری را امتحان کنید تا جزئیات بیشتری از جرم مورد نظر برایتان آشکار شود . در ضمن اگر ***** مخصوص رصد اجرام غیر ستاره ای در اختیار دارید توصیه می کنم که حتما از آن بهره ببرید به خصوص در مورد سحابی ها که می تواند منظره ی جالبی را ایجاد کند .

این تصویر نمایی از انواع اجرا م غیر ســتاره ای را به هنگام

رصد نشان می دهد که می توان با کـمـک گرفتـن از ایـــن

تــصاویرکمی راحت تربه دنبا ل ایـن اجرام مرموز آسمان شب

بپردازید .

All Rights Reserved 2005-2007 © by [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[Renjer Babi]

ولی تو یکی از سایتای نجومی که قبلا گذاشته بودم خیلی ازش استقبال کردن .
منم نگفتم که برید وسط میدون انقلاب تلسکوپبتونو به را کنید و بشیند مسیه ببینید .
فکر کنم چندتا شرایط رو گفتم

در ضمن چشم مقاله رو می زارم تو تاپیک

سلام
باور کن خیلی ما خوشحال میشیم که یه نفر بیاد و یه تاپیک همیشه بروز داشته باشه،مقالت هم خیلی خوب بود.منظور من صفحه اصلی انجمن یعنی [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] بود/

بازم ادامه بده

[مرتضی nvcd]

مقالتو نخوندم ولی همین طوری که نگاه کردم خوب بود.بازم بزار ببینیم چند مرده حلاجی؟!

[persianastronomy]

سلام
باور کن خیلی ما خوشحال میشیم که یه نفر بیاد و یه تاپیک همیشه بروز داشته باشه،مقالت هم خیلی خوب بود.منظور من صفحه اصلی انجمن یعنی [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] بود/

بازم ادامه بده

Babi جان از پیگیریت متشکرم

ولی فکر کنم همین جا باشه بهتره ... چون می خوام یکم متمرکز کار کنم