آذرخش های گلوله ای
گروهی از محققان توانسته اند به دستورالعمل ساده ای برای ساخت کره های نورانی در شرایط آزمایشگاهی دست یابند و به این ترتیب به این معمای شگفت انگیز درباره چگونگی تشکیل آذرخش ها پاسخ دهند.
هزاران نفر از مردم در طول زندگی خود این پدیده طبیعی را تجربه کرده اند. آذرخش گلوله ای در حقیقت یک گوی نورانی است که گاهی هنگام توفان های شدید می توان آن را مشاهده کرد. این گوی تقریبا به اندازه یک گریپ فروت است و چند دقیقه یا ثانیه به طول می انجامد که گاهی در فاصله بسیار نزدیک به سطح زمین در حال حرکت است و بیشتر پیش از رسیدن به زمین ناپدید می شود.
در گزارشی اعلام شده است که در ایالت ارگان امریکا یک آذرخش گلوله ای خانه ای را به آتش کشید و پس از راه یافتن به زیرزمین این خانه سبب از بین رفتن اجسام موجود در این زیرزمین شد. حال آن که در گزارشی دیگر آمده است ، گوی درخشان مشابهی پیش از ناپدیدشدن ، بیش از 20 دفعه به سر یک معلم روسی برخورد کرد. برخی معتقدند آذرخش ها از ذرات یونیزه شده سیال تشکیل شده اند که به وسیله میدان مغناطیسی در کنار هم قرار گرفته اند.
بر اساس نظریات گروهی دیگر از محققان ، این اجسام هنگام برخورد صاعقه با خاک ایجاد می شوند. پس از این برخورد سیلیس موجود در خاک به بخار سیلیکون خالص تبدیل شده و با سرد شدن بخار سیلیکون این ماده پس از تقطیر به صورت ذرات معلق در اطرافی یک گوی دارای بار الکتریکی محصور می شود و در سطح آن متمرکز خواهد شد. این گوی در نتیجه اتصال مجدد سیلیکون با اکسیژن می درخشد.
برای آزمایش این فرضیه ، ورقه های نازک سیلیکون به ضخامت 350 میکرومتر در میان دو الکترود قرار گرفت و جریان هایی تا 140 آمپر در آنها ایجاد شد. سپس در مدت زمان چند ثانیه الکترودها را تا حدودی از سیلیکون ها جدا کردند و به این ترتیب قوسی الکتریکی ایجاد شد که سیلیکون را تبخیر کرد. از این قوس ، ذرات نورانی سیلیکون خارج می شد و گاهی گویهایی به اندازه یک توپ پینگ پنگ تشکیل می شود که تا 8 ثانیه باقی می ماند. از سطح تیره این گویها بخارهایی خارج می شود که سبب حرکت آنها در جهات مختلف می شود.
محققان برآورد کرده اند، دمای این گویها حدود 700 درجه سانتیگراد است که می تواند یک جسم پلاستیکی را ذوب کند. در آزمایش هایی که پیش از این موفق به ایجاد آذرخش های گلوله ای در شرایط آزمایشگاهی شده بودند از ریزموجها استفاده شد و تنها یک هزارم ثانیه پس از خاموش شدن امواج ، این گویها نیز ناپدید شدند. این در حالی است که مدت زمان بقای این آذرخش ها صدها برابر آزمایشات قبلی است.
محققان در تلاشند واکنشهای شیمیایی موثر در تشکیل این اجرام و همچنین جایگزینی مواد دیگر مانند فلزات خالص به جای سیلیکون را مورد بررسی قرار دهند.
مترجم: فرانک فراهانی جم
منبع : [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]