اصطلاحات موسیقی ایران

[Asalbanoo]

آ/ الف

آ:

آيين جمشيد
از آوازهاي سي گانه باربد. اين لحن را نظامي ساز نوروز خوانده است.

آذربايجاني

از گوشه هاي دستگاه شور است.

آرايش خورشيد

از لحان سي گانه باربد است. در برهان قاطع نام اين آواز آرايش جهان آمده است.

الف:

ابوعطا

يكي از متعلقات دستگاه شور، كه گامش با آن يكي است و تنها اختلاف آن با شور در توقف مكرر روي درجه چهارم ( نت شاهد ) و درجه دوم ( نت ايست ) است. حجاز نيز شبيه به ابوعطا است و بيشتر براي خواندن مناجاتهاي مذهبي و قرآن بكار مي رود.

ابوالچپ

نغمه اي كه در ماهور و راست پنچ گاه آيد.

ارجنه

نوايي و لحني است از موسيقي.

اسپهان

نام آهنگي از موسيقي.

اسپهانك

نام آهنگي از موسيقي.

اشكنه

نام نوايي از موسيقي است.

اشوراوند

از اصطلاحات موسيقي است.

اصباهان

نام مقامي است از كليه دوازده مقام موسيقي و آن را اصفهانك نيز خوانند.

اصفهان

يكي از چهار مقاله اصلي موسيقي است داراي دو فرع، حسيني و نوا، نام پرده اي از دوازده پرده موسيقي، اصفهانك نيز گفته مي شود.

اصول ثقيل

يكي از هفده اصول موسيقي و اصول را به هندي تال گويند.

اصول خفيف

يكي از هفده اصول موسيقي.

اصول دار

در هيات نوازندگان كسي را گويند كه اصول نگاه دارد يا با اشارات دست و چوب و با ضرب آنان را به اصول رهبري كند.

آن كه با طبل يا دف يا دورويه( دايره ) اصول نگاه دارد و خوانندگان و رقاصان و ورزشكاران را رهبري كند.

اصول فاخته

نوع يازدهم از هفده گونه اصول در موسيقي است. نام اصولي باشد كه از هفده بحر اصول موسيقي و آنرا فاخته ضرب هم خوانند و نام صوتي هم هست.

افشار

نغمه اي از دستگاه شور است، گوشه هاي مهم آن عبارتند از: درآمد، جامه دران، مثنوي پيچ، قرايي، شاه ختايي.

اوج

از گوشه هاي دستگاه شور است.

اورنگي

يكي از الحان سي گانه باربد است.

اوفر

هشت ضرب ( ديك دك دك ديك ديك دك ) از ضربهاي موسيقي ايران است.

[Asalbanoo]

ب



باد آورد

نام نوايي است از موسيقي.

باده نوشين
نامي از نامهاي موسيقي.

باروزنه

نام نوايي است از موسيقي.

باغ سياووشان

باغ سياووشان نام نوايي است از موسيقي و يكي از الحان سي گانه باربد است.

باغ شهريار
دستاني از موسيقي ايراني و از دستانهايي كه باربد در وصف قدرت و ثروت خسرو پرويز ساخته بوده است.

باغ شيرين

نام نوايي از موسيقي و لحن چهارم از سي لحن باربد.

برافشان

( ديك دك ديك دك ديك دك دك ديك دك ). از ضربهاي موسيقي ايران است.

برگردان مسيحي

از گوشه هاي موسيقي ايراني در دستگاه شور است.

بستان شيرين

نام نوايي است از موسيقي كه آن را باغ شيرين هم ناميده اند.

بسته صفاهان

لحني از الحان موسيقي.

بسته نگار

نوعي سرور و راگني و نقشي است از موسيقي.

بسكنه

نوايي از موسيقي است.

بغدادي

از گوشه هاي موسيقي ايراني در دستگاه شور است.

بيات ترك

از نغمه هاي شور است كه گوشه هايش عبارتند از: در آمد، قطار و فيلي.

حرف ( پ )

پاليزان

از نغمه هاي دوره ساساني است.

پرتو فرخار

دومين آوازي كه باربد براي خسرو پرويز خواند و خسرو را چنان خوش آمد كه گفت: «همه اعضاي بدن من مي خواهند براي بهره بردن از آن سراپا گوش گردند»‌.

پرده تنگ

نام الحاني از الحان موسيقي.

پرده چغانه

نام نوايي است از موسيقي.

پرده خرم
نام نوايي است از موسيقي.

پرده دير سال

نام پرده اي است از موسيقي.

پرده زنبور

نام پرده اي است از موسيقي.

پرده عنقا
نام نوايي است در موسيقي.

پر كوهان
نوايي است از سي و يك لحن معروف.

پنجه كردي

آهنگي از موسيقي.

پيش در آمد

نوعي قطعه ضربي است كه در واقع قسمتهاي مهم يك دستگاه است كه با ضرب يكنواخت سه ضرب و شش ضرب و دو ضرب و چهار ضرب اجرا مي شود.

حرف ( ت )



تخت اردشير

نام نوايي است از موسيقي در دوره ساساني.

تخت طاقديس

يكي از الحان سي گانه باربد است. اين آواز را تخت طاقديس نيز خوانند.

تركي ضرب

سيزده ضرب است ( ديك ديك دك دك دك ديك دك ديك دك ديك دك ) از ضربهاي موسيقي ايران است.

حرف ( ث )



ثقيل

سي و شش ضرب است. از ضربهاي موسيقي ايراني است.

[Asalbanoo]

ج

جالينوس

نام نوايي است در موسيقي.

جامه دران

از نغمه هاي ساخته نكيسا و متعلق به دوره ساساني در مايه اصفهان است كه گويند نكيسا اين نوا را چنان خوب نواخت كه حضار مجلس همه جامه ها به تن پاره كردند و مدهوش افتادند.

جرق

مقام موسيقي، پرده موسيقي.

جفت ساز

يكي از فنون و هنرهاي سازندگي و صفتي از صفات سازهاي زهي.

جمش

نام آوازي است.

جوانويه

نام آهنگي است در موسيقي.

جهارت

آهنگي است در موسيقي.



حرف ( چ )



چار باغ

از الحان موسيقي، آهنگ مخصوصي در يكي از دستگاه هاي موسيقي قديم ايران.

چار ضرب

نوعي از نوازش ساز كه به هندي چوتالا گويند و نوعي نواختن ضرب كه در زورخانه معمول است.

چار گاه

چهار گاه را ببينيد.

چپ مضراب

اصطلاحي در طرز مضراب زدن به سيم هاي ساز.

چسته

نغمه و آهنگ را گويند.

چغان

چوبي را گويند مانند مشته حلاج كه سر آن شكافته جلاجلي چند در آن تعبيه كنند و اصول موسيقي را بدان نگه دارند و نام دستگاهي از موسيقي نيز هست.

چكاوك

از نغمه هاي دروه ساساني است در مايه همايون.

چنبر

دوازده ضرب ( ديك دك ديك ديك دك ديك دك دك دك ) از ضربهاي موسيقي ايراني است.

چند مايگي

از اصطلاحت موسيقي است.

چوپاني

نام آهنگي است از آهنگهاي موسيقي مي باشد.

چهار پاره

از گوشه هاي موسيقي ايراني است و معمولا در حجاز ابوعطا مي آيد و معمولا سه ضربي است و عده اي آن را هفت ضربي مي دانند و اين وزن در ماهور به نام نصير خاني معروف است.

چهار گاه

دستگاهي است بسيار قديمي و اصيل. بعضي از آوازهاي محلي و آهنگ عروسي معمولا در ايران و مبارك باد در اين دستگاه نواخته مي شود. گوشه هاي مهم اين دستگاه عبارتند از: در آمد ـ پيش زنگوله و نغمه ( كه آهنگ دو ضربي است )‌زنگوله ( آهنگ سه ضربي )، پهلوي، رجز ( كه اشعار فردوسي با آن خوانده مي شود ) و گوشه هاي: بدر، زابل، بسته نگار، مويه، حصار، پس حصار، معربد، مخالف، مغلوب، دوبيتي، كرشمه، حزين، خزان، حدي، ارجوزه، منصوري، ساربانك، پرستوك، شهر آشوب، حاشيه، لزگي.

چهار مضراب

قطعاتي كه با يك ساز همراه تنبك اجرا مي شود كه اول مخصوص سازهاي مضرابي بوده ولي بعداً با سازهاي آرشه اي نيز تقليد شد

[Asalbanoo]

ح

حاجياني

از گوشه هاي دستگاه شور است.

حربي

پنج ضرب ( ديك دك ديك دك ). از ضربهاي موسيقي ايران است.

حزان

اصطلاح موسيقي است.

حزين

از گوشه هاي موسيقي ايراني در دستگاه شور است.

حسيني

از گوشه هاي دستگاه شور است.

حصار

از گوشه هاي دستگاه سه گاه است.

حصارك بدل

لحني از الحان موسيقي.

حقه كاووس

يكي از الحان سي گانه باربد است. اين آواز را حقه كاس نيز گويند.

حرف ( خ )



خارا

از گوشه هاي موسيقي در دستگاه شور است.

خارج خوان

اصطلاح موسيقي است و بر كسي اطلاق مي شود كه خارج از دستگاه آواز خواند.

خاركن

نام نوايي است از الحان موسيقي كه از غايت فرح خار غم از دل مي كند.

خانه عنقا

نام نوايي از موسيقي است.

خاوران

نام يكي از گوشه هاي دستگاه ماهور است.

خجست

نام نوايي است از موسيقي كه آن را خجسته نيز گويند.

خسرواني

از نغمه هاي دوره ساساني كه در مايه ماهور نواخته مي شود و لحني كهن است كه مبتني بر نثر به مدح و آفرين خسرو پرويز نواخته مي شد. در واقع خسرواني يك نوع اشعار هجايي بوده و همانند ترانه ها و سرودهاي كنوني است.

خفيف

بيست و پنج ضرب. از ضربهاي موسيقي ايران است

[Asalbanoo]

حرف ( د )



داد آفريد

نام يكي از سرودهاي ايران باستان كه باربد براي خسرو پرويز ساخته بود نام درست آن بايد دادار آفريد باشد.

درآمد
از گوشه هاي موسيقي در بيات ترك و افشار.

درغم

از نغمه هاي دوره ساساني است.

دستان عرب

از گوشه هاي موسيقي ايراني در دستگاه شور است.

دشتستاني

از گوشه هاي دستگاه شور است.

دشتي
يكي از آوازهاي دستگاه شور . دشتي از زيباترين متعلقات شور، و غم انگيز ولي ظريف است، آواز چوپاني ايران مي باشد و زندگاني بي آلايش چوپانان و صحرانشينان را وصف مي كند، گوشه هاي مهم نغمه دشتي عبارتند از: درآمد، دوبيتي، گيلكي، گبري، بيات كرد.

دل انگيزان
از نغمه هاي دوره ساساني است.

دو بر يك

پنج ضرب است ( ديك دك ديك دك دك ديك دك دك ديك ). از ضربهاي موسيقي ايران مي باشد.

دوبيتي

از گوشه هاي موسيقي ايران است.

دور

سيزده ضرب، ( ديك دك ديك دك دك ديك دك دك ديك). از ضربهاي موسيقي است.

حرف ( ذ )



ذوات الاوتار

آلات موسيقي كه در آنها زه بود. اين آلات مثل عود و چنگ، نزهت، قانون، رباب، تنبور، تار، سه تار، سي تار، كمانچه و غيره مي باشد.

ذوات النفخ

آلاتي موسيقي كه با دميدن نفس آدمي يا هوا نغمه كنند قسم اول چون ناي و شيپور و سورنا و كرنا و قره ني و قسم دوم چون ارغنون و ناي انبان و ارگ و پيانو و غيره.

ذوالنقرات

آلات طرب كه با زخم و ضرب نغمه كنند چون دف و دورويه و تنبك و طبل و نقاده و دهل و مانند آنها.

ذوالاربع

اصطلاحي از موسيقي است.

ذوالاربعات

اصطلاحي از موسيقي است كه چهار نغمه نيز گفته مي شود.

ذوالخمس

اصطلاحي در موسيقي است.

ذوالكل

دوره نغمات هشتگانه يا گام را گويند.

[Actros]

خسته نباشی مژگان خانوم .
خیلی زحمت میکشی

[alitopol]

با ارزش و پر اثر
مرسی از زحماتتون

[Asalbanoo]

ممنون از نظره لطفتون

باعث دلگرمی است

[mohammad99]

ایول دادا
من هر از چند گاهی میام یه سر میزنم
کلیات رو حم شاد میشه

[Asalbanoo]

خواهش می کنم دادا
ممنون که توجه می کنی...