گیتار (Guitar) یکی از سازهای زهی است که با مضراب یا انگشت نواخته می شود.
گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود=چوب) و بربط است. گفته می شود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق اروپا رایج شد. گیتار از محبوب ترین سازهای زمان ما است.
گیتار معمولاً شش سیم دارد. به نوازنده گیتار گیتاریست می گویند گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود=چوب) و بربط است. گفته می شود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق اروپا رایج شد. گیتار از محبوب ترین سازهای زمان ما است.
لوت یا عود
زریاب
گیتار معمولاً شش سیم دارد. به نوازنده گیتار گیتاریست میگویند.
انواع گیتار
از نظر نحوه تقویت صدا گیتارها به دو دسته بزرگ گیتار آکوستیک و گیتار برقی و چند دسته کوچک تر تقسیم می شوند.
- گیتار آکوستیک گیتاری است که وسیلهای جز بدنه آن صدای سیم*ها را تقویت نمیکند و شامل تقسیم بندی زیر است:
- گیتار کلاسیک
- گیتار فلامنکو
- گیتار آکوستیک جاز
گیتار کلاسیک
گیتار فلامنکو
گیتار آکوستیک جاز
تاریخچه گیتار کلاسیک
تاريخچه گيتار کلاسيک :گرچه گيتاری که امروزه آنرا مي شناسيم ساز نسبتاً جوانی است، تاريخچه آن از هزاران سال قبل حکايت ميکند. ايرانيان عبری ها و برخی اقوام کهن ديگر نيز دارای آلات موسيقی زهی بوده اند که توسط مضراب نواخته ميشدند ودر سال ۷۷۱ يعنی در جريان اشغال اسپانيا توسط مورها سازی به نام -ربک Rebec - وارد اين سرزمين شد.طی سالهای بعد گيتار دستخوش تغييرات گوناگونی شد تا اينکه بالاخره در اواخر قرن هجدهم به شکل امروزی آن که دارای ۶ سيم ميباشد در آمد . حتی کمی قبل در قرن۱۷ گيتارهای متداول کوچکتر و دارای ۴ يا ۵ سيم بودند .
ربک
در اوايل قرن۱۹ شخصيتهای برجسته متعددی در اسپانيا و ايتاليا ظهور کردند که جهت معرفی گيتار به عنوان يک ساز ارکستری معتبر از هيچ کوششی دريغ ننمودند.مهمترين اين افراد فرناندو سورFernando sor بود که در سال ۱۷۷۸ در بارسلون بدنيا آمد.سور که در سال ۱۸۳۹ در گذشت تمام دوران زندگی خويش را صرف اجرای کنسرت تدريس و همچنين ساخت قطعات پيچيده و دشواری می باشند که امروزه بيشتر نوازندگان گيتار در کنسرتهای خود آنها را اجرا مينمايند. او بقدری مستعد و دارای چنان جايگاه والايی در جهان موسيقی بود که فتيس Fetis -منتقد بزرگ فرانسوی او را بتهوون گيتار لقب داد. از ديگر شخصيتهای ممتاز و معاصر سور -دوست و همنواز او در دوئت ها-دايو نيسيو آگوادو Dionisio Aguado بود. وی که در سال ۱۷۸۴ در مادريد و متوفی در ۱۸۴۹ ميباشد فطعات کوتاه و تمرينهای جذاب متعددی از خود بجا گذارده است.ديگر شخصيتهای برجسته همدوره با سور عبارتند از فرديناندو کارولی (۱۸۵۳-۱۷۹۲)-متنو کارکاسی(۱۸۴۱-۱۷۷۰)ومائورو جوليانی(۱۸۲۸-۱۷۸۱) که همگی ایتالیایی بوده اند همه آنها اساتیدی بوده اند که باعث استغنای گنجینه گیتار شده اند و از آن مهمتر اینکه برای پیشرفت وترقی این ساز اقدام به نگارش رووشهای آموزشی نمودند. متاسفانه پس از اين دوره محبوبيت گيتار کاسته شد و اين عدم محبوبيت کماکان ادامه يافت تا بالاخره در اواخر قرن ۱۹ به همت فرانسيسکو تارگا در اسپانيا و آگوستين باريوس در آمريکای جنوبی اين ساز دگر بار ارزشهای والای خود را بازيافت. گرچه تارگا (۱۹۰۹-۱۸۵۴) در خانواده ای فقير به دنيا آمده بود به سبب عشق فراوانی که به اين ساز داشت موفق شد با غلبه بر دشواريهای بسيار به چنان نوازنده چيره دست و آهنگساز بزرگی بدل گردد که امروزه نوازندگان گيتار تکنيکهای نوينی را که او پايه گذاری کرده است به خدمت ميگيرند. باريوس از نوابغی بود که کارهای تارگا را هم از نظر تکنيکی و هم از نظر آهنگسازی گسترش داد و بدليل قابليتهای نوازندگی فوق العاده اش به پاگانينی گيتار شهرت يافت جالب است بدانيد که او اولين نوازنده گيتاری بود که آثارش بر روی صفحات گرامافون ظبط شد. در نيمه قرن ۲۰ يکی از شاگردان تارگا به نام ميگونل ليوبت راه استادش را پيش گرفت و خود او نيز بطور غير مستقيم بر کارهای آندره سگوويا تاثير گذارد. آندره سگوويا (متولد ۱۸۹۴) در طی ۷۰ سال فعاليت خستگی نا پذير چنان اعتباری به گيتار بخشيد که امروزه گيتار به يک ساز کلاسيک کاملا جدی بدل شدهاست. و نوازندگان برجسته گيتار کلاسيک که امروزه مطرح هستند : آلريو دياز - جان ويليامز - جوليان بريم - پپه رومرو و پارکنینگ و ....
فرناندو سور
دایونیسو آگوادو
کوک سیمهای گیتار از بم به زیر عبارتند از می، لا، رِ، سل، سی، می. نت می در سیم اول دو اکتاو پایینتر (بم تر) از نت می در سیم ششم است.
در نواختن گیتار معمولاً از دست راست برای کشیدن و رها کردن سیم ها و از دست چپ برای حرکت روی دسته آن استفاده می شود (نحوه نواختن راست دستها). چپ دستها میتوانند جای سیمها را عوض کرده و گیتار را نیز برعکس بگیرند.
می توان گیتار را نشسته یاایستاده نواخت. برای نواختن نشسته، نوازنده بدنه گیتار را روی پای راست (یاچپ در صورت چپ دست بودن) قرار می دهد و شروع به نواختن می کند. برای نواختن گیتار به صورت ایستاده، نیاز به بندی است که از انتهای بدنه به انتهای دسته وصل می گردد و نوازنده آن را روی دوش خود می اندازد.
---------- Post added at 05:19 PM ---------- Previous post was at 05:17 PM ----------
تار
تار يکي از قديمي ترين سازهاي ايراني است که به آن وتر نيز گفته مي شود. اگر چه ما هنوز اطلاعات درستي از تاريخ دقيق پيدايش و ساخت آن نداريم ولي از قرار معلوم آن به زمان ابو نصرفارابي بر مي گردد.
موسيقي دانان قديم و بزرگي چون صفي الدين ارموي، خواجه بهاالدين و ابوالفرج اصفهاني و تني چند از شاعران و نويسندگان دوران گذشته درباره تقسيم فواصل پرده هاي که هم خوان و موافق پرده هاي تار نيز مي باشد مطالبي گفته، شعري سروده و ياد کرده اند. به عنوان مثال بابا طاهر همداني شاعر شوريده و عارف ايران که در نيمه قرن پنجم هجري مي زيست در سروده اي از خود چنين اين ساز را ياد ميکند:
دلي ديدوم چو مرغ پا شکسته
چو کشتي، بر لب دريا نشسته
همه گويند طاهر،تار بنواز
صدا چون مي دهد تار شکسته
شکل ظاهري کاسه تار شبيه دل است و شايد به خاطر همين است که تار را ساز اهل دل و حال و تسکين دهنده روان آدمي لقب داده اند زيرا تار داراي صداي لطيف و دلربا است که بسياري از متفکرين، عارفان، فيلسوفان، وارستگان و صوفيان پاک دل به آن عشق مي ورزند.
تار صدايي گرفته، محزون و کاملاشرقي دارد و از جنبه داشتن رزونانس، قدرت صدايي بالا و اجراي دستگاه ها و آوازهاي موسيقي سنتي ايران برترين و کاملترين ساز ايراني محسوب مي شود.
تار از يک کاسه که روي آن پوست کشيده درست گرديده که همين کاسه نيز به دو قسمت بزرگ و کوچک تقسيمشده که قسمت بزرگ را شکم و کوچک را نقاره مي نامند.
دسته تار معمولا 45 تا 50سانتيمتر است که بر کناره هاي جلوي آن دو روکش استخواني کار گذاشته شده است درانتهاي دسته تار جعبه اي تعبيه شده که به جعبه گوشي معروف است، که از هر طرف آن سه گوشي بر سطوح جانبي اين جعبه قرار داده شده که سيم هاي تار را به دور آنها ميپيچند.
تعداد سيم هاي تار شش عدد است که از آخر کاسه يا شکم شروع شده و از روي خرک که به منظور بالا نگاه داشتن سيم ها بر روي پوست قرار گرفته مي گذرد. اين شش سيم در تمام طول دسته کشيده شده و به داخل جعبه گوشي ها رفته و به دور آنها پيچيده شده است . سيمهاي ششگانه عبارتند از:
دو سيم سفيد پائين که همصدا کوک ميشوند. دو سيم زرد همصدا يک سيم سفيد نازک به نام زير و يک سيم زرد بم که دوتاي آخري غالبا به فاصله اکتاو کوک مي شوند.
فاصله سيم هاي هم صوت سفيد، نسبت به سيم هاي زرد غالبا چهارم و سيم هاي سفيد نسبت به سيم بم معمولاً فاصله اکتاو يا هفتم را تشکيل مي دهند.
تار با مضرابي کوچک از جنس برنج به طول تقريبي سه سانتي متر نواخته مي شود. در قسمتي از نصف طول مضراب، براي آنکه دردستهاي نوازنده راحت قرار گيرد با موم پوشيده شده است.
در گذشته سازندگان تار درگوشه و کنار کشور بسيار بودند که نامي از ايشان به جاي نمانده و تنها تني چند ازايشان مثل استاد تاجيک، هامبارسون، فرج الله، آقا قلي، يحيي، برادران صنعت و استادحاجي و پسرش رمضان شاهرخ شناخته شده اند.کساني که به بقاي اين ساز و تکامل آن کمک کردند و عمر خود را بر سر اين کار نهادند.
از اساتید پیشکسوت نوازندگی تار می توان به استادان آقا حسینقلی، میرزاعبدالله، درویش خان،اسماعیل ساقی،علینقی وزیری، موسی معروفی، یحیی زرین پنجه، علی‌اکبر شهنازی، مرتضی نی‌داوود، عبدالحسین شهنازی، غلامحسین بیگجه‌خانی و لطف‌الله مجد اشاره کرد.
همچنین استادان جلیل شهناز، فرهنگ شریف، هوشنگ ظریف، محمدرضا لطفی، عطا جنگوک، حسین علیزاده، داریوش طلایی، داریوش پیرنیاکان، حمید متبسم، ارشد تهماسبی، کیوان ساکت و مجید درخشانی از اساتید حا حاضر نوازندگی این ساز هستند
آقاحسینقلی و فرزندش علی اکبر شهنازی
درویش خان
مرتضی نی داود
محمدرضا لطفی
حسین علیزاده
جلیل شهناز
---------- Post added at 05:23 PM ---------- Previous post was at 05:19 PM ----------
سیتار
سيتار(Sitar) يکى از سازهاى زهى کشور هندوستان است که داراى دسته اى بلند و کشيده است و کاسه اى بزرگ به شکل گلابى دارد. البته در برخی منابع عنوان شده که سیتار در اصل یک ساز ایرانی به نام شهنوازبوده که پس از اسلام و ورود مسلمانان به ایران و برخی افراطی گری هایی که توسط آنها انجام گرفت به هندوستان رفت و از این رو بهعنوان یک ساز هندی معروف گشت.
سيتار داراى هفت سيم اصلى و يازده تا سيزده سيم هم نوا مى باشد. نوع ديگر سيتار که در هندوستان به آن Mind گفته مى شود، قابليت نواختن گام Minor را دارد که براى نوازندگان Rock Guitar يک رؤيا محسوب مى شود. نواختن اين گام به نوازندگان سيتار اين اجازه را مى دهد که به صورت کامل تمام ملودى را بنوازند و نوايى شبيه به گريه انسان را خلق کنند.
فراگيرى اين ساز بسيار پيچيده و سخت بوده، نياز به زمان طولانى و همچنين تمرين جدى دارد.
اجزای سیتار از نزدیک
بحث کردن در مورد نام قسمتهاى مختلف سيتار هميشه مسئله اى غامض و پيچيده بوده است. کشور هندوستان سرزمينى است با گويش ها و زبان هاى متفاوت و اين کاملآ طبيعى به نظر مى رسد که در مکان هاى مختلف اين کشور، نحوه بيان آن متفاوت باشد.
سيتار از ۱۵ قسمت تشکيل شده است که در زير به بررسى هريک از قسمتهاى آن مى پردازم:
۱. Kunti: به وسيله Kunti ها سيتار را کوک مى کنند. Kunti هاى بزرگ براى سيمهاى اصلى و Kunti هاى کوچک براى سيمهاى هم خوان مى باشد.
۲. Bajtar ki Kunti: يکى از قسمتهاى مهم Kunti مى باشد که براى نواختن نواهاى اصلى از آن استفاده مى شود. اين قسمت نسبت به بقيه قسمتها استفاده بيشترى دارد.
۳. Drone Strings: اين يکى از قسمتهاى مهم براى نواختن و به اجرا در آوردن موسيقى مى باشد. هنگام نواختن، سيمها به نوبت آماده اجراى قطعه موسيقيايى مى شوند.
۴. Tumba: قطعه اى است کدويى شکل که تعدادى از سيتار ها آن را دارا مى باشند.
۵. Tar: در سيتار، تارهاى زيادى وجود دارد ولى بطور متوسط هر سيتار داراى ۱۸ تار مى باشد که شامل تارهاى اصلى و تارهاى هم خوان مى شود.
۶. Baj Tar: قسمتى است که بيشترين کمک را براى نواختن دقيق ساز مى کند.
۷. Taraf dar: سيمهاى هم نوا هستند که در اثر مضراب زدن سيمهاى اصلى مرتعش مى شوند.
۸. Dandi: گردن سيتار را Dandi مى گويند.
۹. Parda: ترکه هاى فلزى هستند که با قسمت گردن ساز مرتبط مى باشند و مى توان زير و بمى صدا را با آن ميزان کرد.
۱۰. Gulu: قطعه اى چوبى است که با گردن سيتار در تماس است و باعث ارتعاش صدا مى شود. به علت ضعف اين قسمت، بخصوص در جايى که با گردن در تماس است به يکى از مشکلات عمومى سيتار تبديل شده است.
۱۱. Chota Ghoraj: يکى از قسمتهاى کوچک سيتار است که از استخوان شتر ساخته مى شود. به همين دليل اين قسمت داراى ارزش مادى زيادى مى باشد.
۱۲. Bada Ghoraj: براى نواختن و به ارتعاش در آوردن سيمها به کار مى رود.
۱۳. Tuning Bead: اجازه مى دهد که گام Minor بدون نياز به کوک کردن با Peg ها تنظيم شود.
۱۴. Tabkandi: براى تعيين تن دستگاه موسيقى بسيار مهم است. براى بالابردن و ارتقاء کيفيت آن، بايد چوب آن را بسيار صيقل داد.
۱۵. Kaddu: اسباب ارتعاش سيتار است.بايد بسيار ظريف باشد تا در تمام مدت ارتعاش صدا را حفظ کند.
از بهترین نوازندگان سیتار می توان به راوی شانکار و ولایت خان اشاره کرد. همچنین عباس مهر پویا نوازنده و خواننده ایرانی نیز از نوازندگان این ساز زیبا بوده است.
راوی شانکار
ولایت خان
عباس مهرپویا
نوازنده سیتار
جواب بصورت نقل قول
نوشته شده توسط Sasan Info
.gif "N Aggressive (26)")
