حمام‌ها
حمام پاشاخان
حمام خان (ظهیری)
حمام شجاع لشکر
حمام صلاحی
حمام عمارت آصف
حمام عمارت ملالطف‌الله شیخ‌الاسلام
حمام قصلان
حمام وکیل‌الملک
حمام حسن‌آباد
حمام خدری
حمام شیشه
حمام عبدالخالق
حمام عمارت مشیر دیوان
حمام عمارت وکیل
حمام منزل معمارباشی
حمام پاشاخان
اين حمام در محله قطارچيان شهر سنندج قرار دارد و يکى از قديمى‌ترين حمام‌هاى شهر سنندج است. حمام پاشاخان داراى هشتي، رخت‌کن، گرم‌خانه، خزينه، خلوتي، سرويس‌هاى بهداشتى و ... است. اين بنا متأثر از سبک معمارى اصفهانى و با مصالح محلى ساخته شده و در دوره‌هاى متعدد مورد استفاده قرار گرفته است.
حمام حسن‌آباد
در داخل شهر حسن‌آباد ياسوکند، حمامى قديمى وجود دارد که از لحاظ معمارى حائز اهميت است. اين حمام داراى ورودي، هشتي، حمام گرم و سرد، تون، خزينه، اتاق تقسيم آب و ... است. تمام فضاها با روش طاق و تويزه و کاربندى و گنبد با سنگ لاشه‌اى مسقف شده که از ويژگى‌هاى بارز بنا است.
در اين بنا از ملات آبى به خوبى استفاده شده است و نشان مى‌دهد با وجود اين که معمار حمام محلى بود، از اصول معمارى و طرح‌ها و عناصر مکمل آن آگاهى کامل داشت. اين حمام احتمالاً در دورهٔ زنديه ساخته شده است.
حمام خان (ظهيرى)
اين حمام در ضلع شمالى بازار سرپوشيده سنندج، پايين‌تر از مسجد داروغه واقع است. حمام داراى بخش‌هاى مختلفى از جمله سردر ورودي، سربينه، حمام گرم، خزينه و ... است. بر طبق کتيبه سنگى موجود در سردر ورودي، حمام در سال ۱۲۲۰ هـ.ق به دستور امان‌الله خان اردلان ساخته شد و بعدها به سبب تملک آن توسط امين‌التجار در سال ۱۲۹۶ هـ.ق (دوران حکومت فرهاد ميرزاى معتمدالدوله، عموى ناصرالدين شاه) مورد مرمت و بازسازى عمده قرار گرفت. کتيبه موجود نيز گوياى اين امر است.
تزيينات معمارى مسجد شامل آهک‌برى‌هاى پرکار با نقوش گل و گياه و حيواني، کاشى‌کارى‌هاى هفت رنگ با نقش‌مايه‌هاى بومى و محلى و نيز سنگ فرش مرمرين است.
اين حمام قابل مقايسه با حمام قصلان در روستاى قصلان شهرستان قروه است و يکى از بزرگ‌ترين حمام‌هاى کردستان به شمار مى‌آيد. احتمالاً اين حمام به پيش از دورهٔ قاجار تعلق دارد و شايد در دورهٔ صفويه، هم‌زمان به قلعه و بازار ساخته شده باشد. تاريخ موجود در کتيبه نيز احتمالاً مربوط به زمان مرمت آن است.
حمام خدرى
در کنار پاساژهاى متعدد شهر بانه که با نام خدري معروف است، حمامى قديمى وجود دارد که داراى فضاهاى مختلفى است که مشابه آن در بيشتر حمام‌هاى قديمى استان کردستان ديده مى‌شود. اين حمام فاقد تزيينات است، ولى فعلاً قديمى‌ترين اثر معمارى موجود در شهر است و بايد مورد مرمت کامل قرار گيرد.
حمام شجاع لشکر
اين حمام قديمى در کوچه يمين لشکر از محله سرتپوله، مجاور منزل شجاع لشکر واقع شده و به نظر مى‌رسد که متعلق به همين شخص بوده است. اين حمام که کوچک‌تر از حمام‌هاى شهرى است داراى ورودي، حمام سرد، گرم‌خانه، ميان دو خزينه، تون حمام و ... است. تزيينات حمام کمتر قابل مشاهده است، چون در سال‌هاى اخير روى آن به طور کامل پوشيده شده است. ساخت حمام به دوره قاجاريه باز مى‌گردد.
حمام شيشه
حمام شيشه در ضلع شمالى بلوار کردستان و مجاور پل و مسجد ملاويسي قرار دارد و از بناهاى عمومى و قديمى شهر سنندج به شمار مى‌رود. اين حمام داراى فضاهاى ورودي، هشتي، سربينه و حمام گرم با ستون‌هاى سنگى است. سکوها، آب‌نماى گرم و سرد، خزينه و خلوتى بنا داراى خصوصيات ويژه‌اى است. درِ حمام زنانه در کوچهٔ مجاور قرار دارد.
از در و پنجره‌ها و شيشه‌هاى رنگي، که وجه تسميه حمام به آن باز مى‌گردد، آثار زيادى باقى نمانده است. از ديگر ويژگى‌هاى اين بنا، تزيينات آهک‌برى است که شامل نقش‌هاى مختلف گياهى و حيوانى است. به احتمال قريب به يقين اين حمام در دوره قاجار بنا شده است. حمام شيشه تا چند سال پيش مورد استفاده بود.
حمام صلاحى
در ضلع شرى خيابان فردوسى و مجاور بازار قديمى سنندج، در زير مغازه‌هاى پيرامون، حمامى قرار دارد که به گرمابه ممتاز (صلاحي) مشهور است. اين حمام در سطح پايين‌ترى از حمام‌هاى قديمى شهر سنندج قرار دارد. اين امر احتمالاً براى بهره‌گيرى بهتر از قنات‌هاى قديمى شهر بوده است.
حمام داراى بخش‌هاى مختلف شامل سردر ورودي، هشتي، حمام سرد، خلوتي، گرم‌خانه، خزينه و ... است. ويژگى انحصارى بنا، قرارگيرى در سطح پايين و نوع قوس‌هاى معمارى و نيز چهار فضاى گنبددار است که هر يک عملکرد خاصى داشته‌اند. به نظر مى‌رسد هم‌زمان با ساخت بازار و قلعه سنندج، اين حمام ايجاد شده باشد. مجاورت حمام با بازار و کار هم‌زمان با آن مؤيد اين مدعا است.
حمام عبدالخالق
اين حمام در ضلع شرقى راسته بازار سنندج قرار دارد. تاريخ ساخت آن دقيقاً مشخص نيست و احتمالاً به دوره قاجاريه تعلق دارد. حمام داراى فضاهاى مختلفى است کهدر بيشتر حمام‌هاى استان نيز ديده مى‌شود. آب لازم براى اين حمام از آب جارى قنات‌هاى شهر تأمين مى‌شود.
ارتفاع سقف اين حمام نسبتاً بلند است و ستون‌هاى چهارگوش سنگي، آب‌نما، حجره‌ها، رخت‌کن، گرم‌خانه، خلوتى‌ها، سرويس و خزينه آن تابع اسلوب حمام‌هاى ايرانى در دورهٔ صفوى است. تزيينات معمارى اين بنا مشخص نيست، زيرا سلح ديوار آن با سيمان و کاشى جديد اندود شده است، ولى گفته مى‌شود اين حمام داراى تزيينات آهک‌برى که در شهر سنندج بسيار رواج داشت، بود.
اين بنا با حمام وکيل‌الملک در شهر سنندج قابل مقايسه است و اکنون در تملک ميراث فرهنگى استان کردستان قرار دارد.
جواب بصورت نقل قول
نوشته شده توسط Behroooz
