درباره عرقیات و عصاره
عرقيات[1]
عرقيات آبهاي مقطعر معطري هستند كه محلولهاي اشباع شده از اسانسهاي فرار يا ديگر مواد معطر در آب بوده و از تقطير مواد فرار موجود در اندامهاي مختلف گياهان تازه يا خشك بدست ميآيند.
عصاره[2]
عصارهها فراوردههايي هستند كه به صورت جامد، نيمه جامد (نرم و كشدار) و مايع وجود داشته و به طور كلي از استخراج مواد تام گياهي و حيواني و يا غير تام به وسيله حلالهاي مناسب (نظير الكل اتيليك با درجههاي الكلي مختلف، آب، اتيلن گليكول، اتر و يا مخلوطي از آنها) بدست ميآيند. عصارههائي كه به مصرف خوراكي ميرسند ميبايست بوسيله آب و يا اتانول عصارهگيري شوند و بقيه حلالهاي غير خوراكي، به روشهاي گوناگون عصارهگيري نظير ماسراسيون[3] (خيساندن) پركولاسيون[4] (استخراج بدون حرارت) و سوكسله[5] (استخراج با حرارت) بدست ميآيند.
1- عصاره مايع
در صورتيكه حلال از مواد استخراج شده گياه جدا نشود، عصاره به حالت مايع ميباشد.
2- عصاره جامد
در صورتيكه حلال از مواد استخراج شده گياه جدا شود، عصاره به حالت غليظ و خميري و يا بحالت جامد تبديل ميشود.
تذكر: شكل فيزيكي عصاره در صورتي كه بدون حلال باشد به مواد موجود در آن، بخصوص به ميزان روغن و يا مواد محلول در آن، بستگي دارد.
3ـ عصاره تام[6]
در صورتيكه كليه مواد موجود در گياه عصارهگيري شده و عصاره حاوي همه مواد تركيبي گياه باشد، عصاره تام ناميده ميشود.
4ـ عصاره غير تام[7]
در صورتيكه شرايط استخراج (حلال، روش و دستگاهها) به نحوي انتخاب شود كه قسمتي از مواد گياه عصارهگيري شود، عصاره داراي بعضي از خواص گياه ميباشد. همچنين در صورتيكه گياه بوسيله تجزيه به دو يا چند قسمت تقسيم شود و يا قسمتي از مواد مورد نظر از آن استخراج شود، غير تام ناميده ميشود.
5- تنطور[8]
تنطورها عصارههائي هستند كه حلال آنها اتانول بوده و درجه الكلي آنها 80- 60 درجه ميباشد.
تبصره:
عواملي كه در كيفيت و كميت در استخراج اسانسهاي گياهي بسيار مؤثرند:
ـ رعايت اصول صحيح كشت گياه و مراقبت دقيق
ـ توجه به بهترين و مناسبترين زمان برداشت
ـ نحوه حمل صحيح و سريع به كارخانه (در صورت امكان با استفاده از ماشينهاي داراي سيستم سردكننده)
ـ نحوه نگهداري مناسب گياه در انبار
ـ سرعت عمل كارخانه در امر توليد
يادآوري:
تنها محصولات عرقيات گياهي، مجوز توليد دريافت خواهند نمود كه در فهرست كميته مشترك اداره غذا و دارو يافت شوند.
1. Aromatic distilled water.
2. Exteract.
3. Maceration.
4. Perculation.
5. Sucxcelet.
6. Total Extract.
7. Partial Extract.
8. Tincture.