باز هم جدال سنت ومدرن / نگاهی به مجموعه مثل هیچ کس
نويسنده: سيد علي اکبرمحلوجيان،
کارگردان: عبدالحسين برزيده،
تهيه کننده: محمد علي اسلامي،
طراح صحنه ولباس: مرجان گلزار،
تدوين: بابک رضا خاني،
مديرتصويربرداري: ناصرمحمود کلايه،
طراح گريم: محمد رضا قومي،
موسيقي: احسان خواجه اميري،
مجري طرح: سيد ابوالقاسم حسيني،
تيتراژ: اميررضا پورعباس.
بازيگران: حسين ياري " داداشي ". پروانه معصومي " بي بي "، پرويزپورحسيني "عموعلي"، آتنه فقيه نصيري "نرگس"، مهران رجبي "ميرزا "، رامين راستاد "کاظم ". حميد ابراهيمي "محمد باقر". جواد عزتي "محمد حسن"، نفيسه روشن "اشرف السادات"، اصغرهمت "جلال"، شاهرخ استخري "محمد امير". عباس اميري "حاج نصرت"، حنانه شهشهاني "نیلوفر".
خلاصه داستان: داداشي پسربزرگ خانواده اي است که سرپرستي سه برادرو دو خواهر کوچکتر از خود را برعهده دارد. پس ازمرگ پدر اين خانواده، داداشي مسئوليت سر و سامان دادن برادران و خواهرانش را برعهده گرفته است. پس ازگذشت سال هاي متمادي که هر يک ازفرزندان سر و سامان گرفته اند، داداشي صحبت ازتقسيم ارث و ميراث پدري مي کند، اما دشمنان داداشي در بازار، زمينه نفاق و تفرقه را ميان برادران مناسب مي بينند و ...
محلوجيان پيرنگ قصه اش را برمضموني امروزه وملموس بنا مي نهد. تقابل ميان باورهاي سنتي دريک جامعه وابزارهايي که مختصات يک جامعه ي مدرن را تشکيل مي دهند، ازدغدغه هاي اصلي جوامعي است که درمرحله گذارازجامعه سنتي بسوي جامعه مدرن هستند. درواقع نويسنده، با طراحي شخصيت داداشي، نسلي را به تصويرمي کشد که بيشتر بر عقايد و اصول سنتي درزندگي پايبند هستند. داداشي در طي ساليان درازي که ازمرگ پدرشان مي گذرد نه تنها باعث گسست وازهم پاشيدن خانواده نشده، بلکه خانه سنتي پدررا گسترش داده وبراي هريک ازبرادران وخواهران خانه يي جديد درجوارعمارت قديمي پدرمهيا کرده است. حال پس ازگذشت زماني بسيار، اوتصميم به تقسيم مال واموال پدري درميان سايربرادران وخواهرانش را گرفته است. جلال "اصغرهمت" که دربازارحجره اي درکنارحجره داداشي دارد، دشمني ديرينه اي با داداشي وخانواده اش دارد. جلال ازطريق کاظم "رامين راستاد" زمينه هاي درگيري و کشمکش را برسر ارث و ميراث درخانواده داداشي فراهم مي کند. ساختمان اصلي قصه برچنين طرحي بنا شده است. البته نويسنده حوادث فرعي ديگري را درکنارروايت اصلي اش انتخاب کرده، که ارتباط مستقيمي با قصه اصلي دارد. به عنوان مثال: خواستگاري محمد امير از نیلوفر. که بر اثر دخالت هاي بي جاي جلال که پسرعموي زينت است، به مشکل بر مي خورد. عنصر ديگري که نويسنده علاوه بر طرح و پلات از آن به خوبي استفاده کرده است، پرداخت و گسترش شخصيت هاي داستان است. کاراکترهاي قصه ی محلوجيان قدم به قدم و با انگيزه اي روشن و از پيش تعيين شده، دست به عمل مي زنند. درواقع محلوجيان پازل هاي تکميل شونده ی يک کاراکتر را به درستي در کنار يکديگر قرار داده است.
هرعمل در روايت او، معلول عملي ديگرمي شود و اين فرآيند، زمينه ساز زنجيره اي از رويدادها مي شود که قصه اصلي را به پيش مي برد.
نکته ديگر به کارگيري نويسنده ازالمان ها و نشانه - هايي است که ارتباط مستقيمي با آداب و رسوم فرهنگ ايراني دارد. به عنوان مثال: سمنو پختن درگذشته و حتي زمان حال درخيل عظيمي ازخانواده هاي ايراني انجام مي شود. درگذشته قبل از ازدواج دو جوان، خانواده ها اقدام به پختن سمنو مي کردند. نويسنده ازاين نشانه به خوبي سود مي جويد. زماني که بي بي "پروانه معصومي" قصد پختن سمنو را دارد و دانه هاي گندم را براي اين کارحاضر مي کند، جلال شبانه دانه هاي گندم را ازبين مي برد. بي بي پس از با خبر شدن از چنين اتفاقي، خبر از وقوع حوادثي ناخوشايند را براي خانواده مي دهد. در واقع نويسنده با طراحي چنين رويدادي استفاده ی بهينه اي از اين باور ديرينه در فرهنگ ايراني مي کند.
برزيده هم کاملا هماهنگ با روند قصه اش، طرح دکوپاژش را بنا نهاده است. استفاده ازپلان- سکانس، هدايت صحيح بازيگران – انتخاب درست بازيگران – ميزانسن هاي ترکيبي وروان، ريتم مناسب اثرو... از ويژگي هاي بارز کارگرداني برزيده به شمارمي آيد. در واقع برزيده فصل بندي اثرش را با توجه به فيلمنامه انجام داده است، برزيده با توجه به رويدادها وحوادث به معرفي شخصيت ها مي پردازد و هماهنگي مناسبي ميان ريتم درون قاب با ريتم بيرون قاب انجام داده است. اين هماهنگي درتغييرتدريجي موضع برادران داداشي نسبت به او کاملا نمايان است. به نظرمي رسد برزيده تقطيع درستي ازساختمان قصه انجام داده است.
بازيگران مناسب با نقش هايشان انتخاب شده - اند. حسين ياري درنقش "داداشي" بازي متفاوتي ازخود ارائه مي دهد. ياري سابقه بازي هاي درخشاني را درکارنامه خود دارد که "شب دهم" ازآن جمله است. پروانه معصومي، پرويز پور حسيني واصغرهمت هم ترکيب قدرتمندي را درکنارجوانان تشکيل داده اند. درمجموع، بازي ها روان، هماهنگ و در راستاي داستان وشخصيت هاست. يکي ازدلايلي که باعث انسجام درساختارومحتواي "مثل هيچکس" شده است برنامه ريزي صحيح مديران شبکه دوم سيماست که قبل ازآغازماه رمضان 95 درصد ازتصويربرداري مجموعه با همکاري وحمايت آنان انجام شد، و همين امرباعث شده است که "مثل هيچکس" تا بدين جا به پرطرفدارترين مجموعه مناسبتي ماه رمضان تبديل شده است.