تغيير ضوابط ساخت و ساز در تهران
بسازوبفروش‌ها از بازار مسكن حذف مي‌شوند
تغيير ضوابط ساخت و ساز در تهران
دنياي اقتصاد- ماحصل آنچه در اسفندماه سال گذشته به تفاهم مشترك بين شهرداري پايتخت و سازمان نظام مهندسي تهران تبديل شده بود، از ابتداي فروردين امسال با ابلاغيه رسمي از سوي شهردار تهران به مناطق 22گانه، به‌صورت ضوابط تازه براي ساخت‌وسازهاي مسكوني درآمده و همه عوامل بازار مسكن از مالكان زمين‌هاي آماده ساخت گرفته تا مهندسان ناظر و حتي مسوولان صدور پروانه‌ساختماني مكلف به اجراي آن شده‌اند. براساس اين ضوابط، صدور پروانه‌ساختماني براي افرادي كه فاقد صلاحيت فني هستند –بسازوبفروش‌هاي غيرمتخصص- از اين پس، ممنوع است و اين افراد كه عمدتا به‌واسطه سرمايه‌اي كه در اختيار دارند وارد چنين بازار سودزايي شده‌اند، فقط مي‌توانند در نقش سرمايه‌گذار و تامين‌كننده مالي سازنده‌هاي متخصص، در كنار مالك، به كار مشغول شوند.همچنين به موجب بخش اصلي ابلاغيه شهردار تهران، صدور شناسنامه‌فني ساختمان بعد از حداقل 4 سال تعليق در اين كلانشهر، از سر گرفته شده است و براي هر ساختمان جديد، دفترچه‌اي حاوي همه مشخصات سازه و همچنين ضمانت حسن‌اجراي سازه، از سوي سازمان نظام مهندسي صادر و در پايان ساخت، در اختيار خريداران قرار مي‌گيرد.سازمان نظام مهندسي تهران همزمان با انتشار اين ابلاغيه، تعرفه رسمي هزينه ساخت انواع آپارتمان بر مبناي تعداد طبقات و همچنين نرخ صدور شناسنامه‌فني را به‌صورت ريالي در هر مترمربع اعلام كرده است.
شهرداري تهران دستورالعمل تازه سازمان نظام‌مهندسي را ابلاغ كرد
ضوابط جديد ساختوساز در پايتخت
آغاز صدور شناسنامه‌فني ساختمان از ابتداي فروردين
نرخ رسمي هزينه ساخت مسكن در تهران براي اولين‌بار توسط نهاد مرجع ناظر بر فعاليت‌هاي ساختماني اعلام شد
عضو هيات‌مديره نظام‌مهندسي تهران: افراد فاقد صلاحيت - بسازوبفروش‌ها - از اين پس باید فقط در نقش سرمايه‌گذار فعاليت كنند
گروه مسكن- هاجر شادماني: دستور صدور شناسنامه‌فني ساختمان در تهران در نامه‌اي رسمي از سوي محمدباقر قاليباف خطاب به معاونت شهرسازي شهرداري‌هاي مناطق ابلاغ شد.
براساس ابلاغيه جديد شهردار تهران، از ابتداي امسال ساخت‌وسازهاي مسكوني با زيربناي بيش از 3 هزار مترمربع مشمول رعايت ضوابط تازه‌اي شده‌اند كه قانون مصوب سال84، اعمال آن را از سوي شهرداري تكليف كرده بود، اما تاكنون به‌خاطر آنچه اختلاف‌نظر بين شهرداري و نظام‌مهندسي خوانده مي‌شد، در بايگاني اين دو نهاد قرار گرفته بود.
در قالب اين ابلاغيه كه شهرداري‌هاي مناطق، مهندسان‌ناظر و مالكان زمين‌هاي آماده ساخت مكلف به اجراي آن هستند، از ابتداي فروردين امسال پروانه‌ساختماني فقط براي افراد داراي صلاحيت‌فني ساختوساز صادر مي‌شود و افرادي كه تا پيش از اين در ساخت‌وسازها نقش فعالي داشتند اما تخصص و مدرك معتبر براي اين فعاليت را دارا نبودند، مي‌توانند فقط در نقش سرمايه‌گذار يا تامين‌كننده مالي پروژه، در كنار سازنده و مالك زمين، فعاليت كنند.
به اين ترتيب ضوابط جديد محدوديت‌هاي قانوني را براي بسازوبفروش‌ها به وجود آورده است.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» ابلاغيه پنجم اسفند شهردار تهران كه ملاك صدور پروانه‌ساختماني از ابتداي فروردين92 قرار گرفته است، پاسخ به درخواستي است كه سه روز پيش از صدور اين ابلاغيه، ریيس سازمان نظام مهندسي تهران آن را از شهرداري مطالبه كرده بود.
نظام مهندسي تهران در اين نامه خواستار تمكين شهرداري به مقررات ملي ساختمان مصوب سال84 شده بود و از شهردار تهران خواسته بود، به تعليق طرح صدور شناسنامه‌فني ساختمان خاتمه دهد.
اكنون با ابلاغ متن اين نامه از سوي شهردار تهران، از يك‌سو مسير ادامه فعاليت بسازوبفروش‌ها در نقش سازنده مسدود شده و از سوي ديگر، سازنده‌ها و مهندسان‌ناظر مكلفند براي هر ساختمان جديدي كه احداث مي‌كنند يك دفترچه شناسنامه‌فني ساختمان حاوي همه مشخصات سازه و نوع مصالح به‌كار رفته و همچنين تعهد حسن‌اجرا و ضمانت ساختماني كه ساخته‌اند را در پايان ساخت، به خريدار آپارتمان‌ها تحويل دهند.
در تفاهم شهرداري‌تهران و نظام مهندسي تهران قيد شده است: صدور شناسنامه‌فني ساختمان بعد از حداكثر 6 ماه، براي همه ساخت‌وسازها با هر ميزان زيربنا، اجباري شود اما تا دو ماه آينده فقط براي سازه‌هاي بالاي 3 هزار مترمربع اعمال مي‌شود.
براساس آنچه معاون خدمات مهندسی سازمان نظام مهندسی تهران به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد، مقدمات صدور شناسنامه فنی شامل تایید نقشه‌های ارسال شده از سوی دفاتر خدمات الکترونیک، معرفی ناظر واجد صلاحیت و انجام سایر امور اداری مربوط، حداکثر ظرف مدت 15 روز انجام می‌شود و به این ترتیب طولانی بودن زمان صدور شناسنامه فنی که پیش از این به عنوان بزرگ‌ترین مانع، سد راه صدور این شناسنامه بود، از میان برداشته شده است.
به گفته رضا حیدریون، صدور شناسنامه فنی ساختمان در صورت موفقیت آمیز بودن و با تکمیل زیرساخت‌های لازم مانند افزایش تعداد شرکت‌های مجری ذی صلاح، هر دو ماه یکبار به متراژهای تا 1000 و 1500 مترمربع کوچک‌تر هم سرایت می‌یابد.
همچنین، از اول فروردین ماه سال جاری، انتخاب مهندس ناظر برای کلیه ساخت‌وسازهای شهر تهران در تمام متراژها، تنها از طریق سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران انجام شده است.
معاون خدمات مهندسی سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران، کمرنگ شدن و سپس حذف بساز و بفروش‌های فاقد صلاحیت و تخصص را که با مدارک تحصیلی نامرتبط، سال‌ها در شهر تهران ساختوساز کرده‌اند مهمترین اثر صدور شناسنامه فنی ساختمان عنوان کرده و افزود: با اجرای کامل قانون صدور شناسنامه فنی ساختمان و تسری آن به کلیه ساخت و سازهای پایتخت، این دسته از افراد از سازنده به سرمایه‌گذار تغییر هویت می‌دهند و مجاز به کار اجرایی نخواهند بود.
صدور شناسنامه فنی در 15 روز
معاون خدمات مهندسی سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران، با بیان اینکه تاکنون طولانی بودن پروسه صدور شناسنامه فنی و اتلاف وقت مالکان در شهرداری و سازمان نظام مهندسی، مهمترین عامل نارضایتی سازندگان از اجرای قانون صدور شناسنامه فنی بود، به «دنیای اقتصاد» گفت: با سیستمی شدن کلیه فرآیندهای مقدماتی برای صدور شناسنامه فنی ساختمان، مالکان و سازندگان دیگر نیازی به مراجعه حضوری برای انجام مقدمات صدور شناسنامه فنی ندارند. وی افزود: همچنین، سیستمی شدن فرآیندهای مقدماتی صدور شناسنامه فنی ساختمان، مدت زمان صدور شناسنامه فنی را که در سال‌های قبل نیازمند حداقل دو ماه زمان بود، به میزان دو هفته کاهش داده است.
قدم اول، معرفی مهندس ناظر
حیدریون با اشاره به اینکه اولین گام برای صدور شناسنامه فنی ساختمان انتخاب و معرفی مهندس ناظر واجد صلاحیت از سوی سازمان نظام مهندسی به مالکان است، گفت: معرفی مهندس ناظر از سوی سازمان نظام مهندسی، پس از تشکیل پرونده برای دریافت پروانه ساخت و ساز در شهرداری و پرداخت عوارض ساخت صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: براساس مکانیزم طراحی شده، از زمانی که سازنده برای دریافت مجوز ساخت تشکیل پرونده می‌دهد تا زمانی که سازمان نظام مهندسی به وی مهندس ناظر واجد صلاحیت معرفی می‌کند 10 روز کاری زمان می‌برد که در این مدت دفاتر خدمات الکترونیک شهر تهران با ارسال مشخصات و نقشه ها، تاییدیه ساخت و همچنين دفترچه خام شناسنامه‌فني ساختمان را از سازمان نظام مهندسی دریافت و به مالک و مهندس‌ناظر ابلاغ می‌کند.
معاون خدمات مهندسی سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران، همچنین با بیان اینکه شناسنامه فنی ابتدا برای ساخت و سازهای بالای 3 هزار متر مربع صادر می‌شود، خاطرنشان کرد: با تکمیل زیرساخت‌های لازم به خصوص افزایش تعداد مهندسان و مجریان ذی صلاح در قالب اعضای حقوقی و شرکت‌های مهندسی مورد تایید، هر دو ماه یکبار صدور شناسنامه فنی به ساخت و سازهای با متراژ 1000 و 1500 مترمربع کوچک‌تر هم تسری می‌یابد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا شناسنامه فنی از ابتدا برای کلیه ساخت و سازهای شهر تهران الزامی نشده؟ به «دنیای اقتصاد» گفت: هم اکنون تعداد شرکت‌های مهندسی مورد نیاز و مورد تایید سازمان نظام مهندسی که در قالب مجریان و سازندگان واجد صلاحیت فعالیت می‌کنند به تعداد کافی نیست و این فرصت دو ماهه در واقع زمانی مناسب برای اعلام آمادگی مهندسانی است که از توانمندی‌های لازم در این خصوص برخوردار و مایل به همکاری با سازمان نظام مهندسی هستند.
حیدریون تاکید کرد: همچنین زمان دو ماهه برای کاهش متراژ تعیین شده برای صدور شناسنامه فنی ساختمان و تسری آن به ساخت‌وسازهای با متراژهای کمتر، به دلیل جلوگیری از افزایش کاذب قیمت‌ها و هزینه‌های ساخت و ساز در نتیجه صدور شناسنامه فنی در نظر گرفته شده است.
تغییر نقش بساز و بفروش‌ها
حیدریون مهمترین اثر شناسنامه فنی ساختمان را تقلیل و سپس حذف کامل نقش اجرایی بساز و بفروش‌ها در ساخت و سازهای پایتخت عنوان کرد و افزود: با ممنوعیت فعالیت سازندگان فاقد تخصص در نتیجه اجرای کامل ماده 33 قانون نظام مهندسی و صدور شناسنامه فنی ساختمان، بساز و بفروش‌ها از انجام فعالیت‌های اجرایی ساختوساز و فعالیت در قالب سازنده منع شده و تنها مجاز به فعالیت در نقش سرمایه‌گذار تحت نظر مهندسان و ناظران واجد صلاحیت و مورد تایید خواهند بود.
وی همچنین در مورد سرنوشت کاری معماران تجربی پس از تسری الزام صدور شناسنامه فنی ساختمان به کلیه ساخت و سازها گفت: معماران تجربی نیز در صورتی که مایل به ادامه فعالیت‌های خود باشند، می‌توانند زیرنظر مهندس معمار واجد صلاحیت و مورد تایید سازمان نظام مهندسی تهران فعالیت خود را ادامه دهند.
نامه نظام مهندسی تهران به شهردار
به گزارش «دنیای اقتصاد»، متن کامل نامه سازمان نظام مهندسی تهران در راستای ضرورت اجرای کامل ماده 33 قانون نظام مهندسی و صدور شناسنامه فنی ساختمان که منجر به دستور فوری شهردار تهران برای اجرا از روز اول فروردین 92 شد، به شرح زیر است:
نظر به ضرورت اجراي قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان و آيين‌نامه اجرايي مباحث مقررات ملي ساختمان كه انجام خدمات مهندسي توسط اشخاص داراي صلاحيت را الزامي مي‌داند و به استناد ماده 34 قانون مصوب اسفندماه 1374 مجلس شوراي اسلامي مبني‌بر اينكه «شهرداري‌ها و ساير مراجع صدور پروانه ساختمان و مالكان و كارفرمايان مكلفند مقررات ملي ساختمان را رعايت نمايند، عدم رعايت مقررات ياد شده و ضوابط و مقررات شهرسازي تخلف از قانون مذكور مي‌باشد از طرفي به موجب بند الف ماده 32 قانون ياد شده، «مداخله اشخاص حقيقي و حقوقي فاقد مدرك صلاحيت در امور فني كه اشتغال به آن مستلزم داشتن مدرك صلاحيت است، تخلف از قانون محسوب مي‌شود.» اين اصول و قواعد تحت عنوان آيين‌نامه ماده 33 قانون نظام مهندسي در جلسه مورخ 17/04/1383 به تصويب هيات وزيران رسيد و از سال 1384 تحت عنوان مبحث دوم مقررات ملي ساختمان (نظامات‌اداري) توسط وزارت مسكن و شهرسازي لازم‌الاجرا گرديده است.
كنترل صحيح عمليات اجرايي تمامي ساختمان‌هاي مشمول ماده 4 قانون نظام مهندسي بايد تحت نظارت ناظران انجام پذيرد و بر اساس بند 2-5-2 مبحث مذكور، «ناظران مكلفند بر عمليات اجرايي ساختماني كه تحت نظارت آنان احداث مي‌گردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه‌ها و مقررات ملي ساختمان نظارت نموده و در پايان كار مطابقت عمليات اجرايي ساختمان را با مدارك فوق گواهي نمايند» و همان گونه كه تهيه نقشه‌ها توسط مهندسان چهار رشته (عمران، معماري، تاسيسات برقي، تاسيسات مكانيكي) صورت مي‌گيرد، نظارت بر آن نيز بايد توسط ناظران همان رشته‌ها انجام پذيرد.
به موجب بخش 2-9-1 و ماده 16 مبحث مذكور شناسنامه فني و ملكي ساختمان كه سندي است حاوي اطلاعات فني و ملكي ساختمان، توسط نظام مهندسي ساختمان استان صادر و مي‌بايست توسط سازندگان ذي‌صلاح پس از تاييد طراحان و ناظران چهار رشته كه توسط سازمان استان معرفي مي‌گردند تكميل و آماده گردد.
امعان نظر به موارد فوق‌الذكر، استفاده از سازندگان ذي‌صلاح و ناظران چهار رشته (عمران، معماري، تاسيسات برقي، تاسيسات مكانيكي) و صدور شناسنامه فني و ملكي در اغلب استان‌هاي كشور از جمله استان‌هاي اصفهان، يزد، مازندران، سيستان و بلوچستان، چهارمحال و بختياري، آذربايجان شرقي، خراسان رضوي، خراسان جنوبي و حتي استان‌هاي محروم در حال انجام مي‌باشد؛ لذا براي كلانشهر تهران كه با مديريت مدبرانه جنابعالي در ساير حوزه‌هاي خدمات شهري الگويي مناسب در سطح كشور و پايتخت‌هاي جهان اسلام است، شايسته نيست كه، به بهانه افزايش قيمت ساختوساز از دارا بودن شناسنامه فني و ملكي ساختمان كه نشان‌دهنده سابقه ساختوساز در پايتخت و رعايت يا عدم‌رعايت مقررات ملي و انجام عمليات ساختماني توسط مهندسان و سازندگان ذي‌صلاح است محروم باشد.
همان گونه كه ملاحظه مي‌فرمايند طبق جدول ذيل، در صورت اجراي قانون حق‌الزحمه چهار ناظر كمتر از دو درصد هزينه ساختوساز در شهر تهران مي‌باشد، در حالي كه در كشورهاي ديگر و با موقعيت مشابه ما، هزينه خدمات مهندسي حداقل ده درصد هزينه ساخت و‌ساز را شامل مي‌گردد.
استفاده از اشخاص ذي‌صلاح (طراحان، ناظران و سازندگان داراي پروانه اشتغال به كار) در انجام عمليات ساختماني، با افزايش عمر مفيد و كارآيي ساختمان، هزينه‌اي را كه از سرمايه‌هاي ملي صرف ساختوساز مي‌گردد به بهره‌برداران بازمي‌گرداند.
با توجه به پيش‌بيني‌هاي صورت پذيرفته در زمينه‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري و در پرتو مساعدت به‌عمل آمده توسط معاونت محترم شهرسازي و معماري و همچنين استفاده از تجربيات و ظرفيت‌هاي دفاتر خدمات الكترونيك سطح شهر سازمان نظام مهندسي ساختمان از آمادگي كامل جهت اجراي ماده 33 برخوردار است.
لذا خواهشمند است با تقاضاي اعضاي هيات‌مديره دوره ششم سازمان نظام مهندسي ساختمان استان تهران كه همواره بر تعامل مثبت با شهرداري تهران تاكيد داشته‌اند موافقت نموده و دستور اجراي ماده 33 قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان در سطح كلانشهر تهران (كه شامل ناظران چهار رشته و لزوم وجود مجريان ذي‌صلاح و صدور شناسنامه فني است)، را از ابتداي فروردين سال 92 صادر فرموده و برگي ديگر به دفتر پرافتخار خدمات خود در حوزه مديريت شهري بيفزاييد.
تعرفه رسمي ساختوساز در سال 92
سازمان نظام مهندسی تهران در راستای اجرای ماده 33 قانون نظام مهندسی و صدور شناسنامه فنی ساختمان، در اقدام تازه‌ای، قیمت فنی و کارشناسی ساخت هر مترمربع واحدهای مسکونی در متراژ و طبقات مختلف را براساس میزان تورم قابل پیش‌بینی برای سال 92 اعلام کرد. اعلام رسمي قيمت ساختوساز براي اولين‌بار از سوي نظام‌مهندسي باعث خواهد شد نقشه‌راه مرجع براي ساختمان‌سازي در تهران در اختيار انبوه‌سازان قرار بگيرد و در اين ميان جلوي تورم انتظاري يا رشد كاذب قيمت مسكن نيز گرفته شود.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، همچنین میزان حق الزحمه مهندسان ناظر در چهار رشته عمران، معماری، برق و مکانیک از ابتدای امسال برای کلیه ساخت و سازهای شهر تهران، براساس تعرفه رسمي هزینه‌ای ساخت هرمترمربع بنا، از سوی سازمان نظام مهندسی، به تفکیک مشخص شده است.
براین اساس، هزینه ساخت هر مترمربع واحد مسکونی در تیپ معمول ساخت و سازهای شهر تهران، یعنی زیربنای حداکثر400 تا 2000 مترمربع، در ارتفاع 3 تا 5 طبقه، حدود 640 هزار تومان برآورد شده که حق الزحمه مهندسان ناظر 4 رشته برای هرمترمربع از این تیپ واحدها، نزدیک به 7 هزار و 500 تومان خواهد بود.
به این ترتیب آن‌طور که سازمان نظام مهندسی محاسبه کرده است، نسبت حق الزحمه مهندسان ناظر 4 رشته به هزینه ساخت و ساز در این تیپ از واحدهای مسکونی، کمتر از 5/1 درصد است.
هزینه ساخت و میزان حق‌الزحمه مهندسان ناظر 4 رشته با توجه به افزایش تورم قابل انتظار برای سال 92، در سایر متراژها و تیپ‌های ساخت و ساز به شرح جدول زیر است:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
برگزاری همایش «معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی»
برگزاری همایش «معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی»
اولین همایش «معماری و شهرسازی ایرانی - اسلامی»، دوم اردیبهشت ماه امسال به همت انجمن علمی گروه معماری دانشگاه پیام نور مرکز خرم‌آباد برگزار می‌شود.
به گزارش سرویس علمی ایسنا منطقه لرستان، محمدرضا جعفری، رئیس دانشگاه پیام نور لرستان با اعلام این خبر اظهار کرد: ضرورت آموزش معماری و شهرسازی با رویکرد ایرانی و اسلامی، نقش هویت اسلامی در شکلگیری معماری و شهرسازی ایران و نقش آموزههای اسلامی در شکلگیری معماری و شهرسازی ایران از جمله محورهای این همایش علمی محسوب می‌شوند.
وی تصریح کرد: کالبد و محتوا در معماری و شهرسازی اسلامی، نمادها و نشانههای گذشته و حال در حوزه شهر و معماری ایرانی - اسلامی، الگوهای کهن و جدید در حوزه معماری و شهرسازی ایران و نقش فرهنگ در سازماندهی فضایی معماری و شهرسازی ایران از دیگر محورهای این همایش است.
وی افزود: علاقه‌مندان به شرکت در این همایش می‌توانند مقالات خود را در محورهای اعلام شده به دبیرخانه همایش واقع در دانشگاه پیام نور مرکز خرم‌آباد ارسال کنند.
انتهای پیام
معاون وزیر کشور نظارت قابل قبولی در ساخت و سازها صورت نمی‌گیرد
معاون وزیر کشور
نظارت قابل قبولی در ساخت و سازها صورت نمی‌گیرد
معاون وزیر کشور گفت: خیلی از ساختمان‌هایی که در کشور ساخته می‌شود و می‌گویند در برابر 8 ریشتر زلزله مقاوم سازی شده است بنده باور ندارم چون نظارت درستی در ساخت و سازها صورت نمی‌گیرد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
به گزارش خبرنگار اجتماعی فارس حسن قدمی در خصوص بازسازی و مقاوم سازی مناطق آسیب دیده بوشهر اظهار داشت: در بحث پیشگیری از حوادث طبیعی اقدامات گسترده‌ای شده است.
کشور ما با حوادث طبیعی مواجه است و امکان جلوگیری و پیشگیری از این حوادث به دست بشر غیر ممکن است.
وی ادامه داد: در عصر خودمان نسبت به برخورد با حوادث طبیعی عقب مانده‌ایم. برای مقابله موظف به مقاوم سازی هستیم و باید ویژگی‌های یک مسکن مقاوم را در ساخت و سازها عملی و اجرایی کنیم.
قدمی با بیان اینکه بی‌تفاوتی‌های بعضی از مسئولین و مردم در ساخت و سازها باعث می‌شود که ضرر و زیان‌های مالی و تلفات در حوادث افزایش یابد گفت: نباید در مملکت ما زلزله 6 ریشتری تلفات جانی و مالی داشته باشد.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: هزینه‌های پیشگیری از حوادث یک دهم مقابله است بنابراین باید در بحث پیشگیری محکم‌تر ورود پیدا کنیم.
وی بیان داشت: در زلزله اخیر 6.1 ریشتری که در استان بوشهر رخ داد یکی از شهرهای این استان به نام شنبه برای منازلی که بازسازی و مقاوم‌سازی شده بودند هیچ مشکلی ایجاد نشد.
قدمی با بیان اینکه از وظایف سازمان مدیریت بحران کشور ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها است گفت: در حوادث یک دستگاه خاص فعالیت نمی‌کند بلکه مجموعه‌ای از نهادها و سازمان‌ها در حوادث حضور دارند و بر اساس اولویت‌ها که در مرحله اول امداد و نجات، سپس بهداشت و درمان و ایجاد امنیت است اقدام می‌کنند.
معاون وزیر کشور بیان داشت: اگر بخواهیم در کاهش حوادث طبیعی به کشوری مانند ژاپن برسیم باید از تمام امکانات استفاده کنیم و مسئولین باور کنند که در یک کشور حادثه‌خیز زندگی می‌کنند بنابراین نباید حوادث رها شود و در طول سال برنامه‌ریزی‌هایی متداوم داشته باشیم.
قدمی با بیان اینکه بیش از 97 درصد کشور بر روی گسل‌های خطرناک است گفت: خیلی از ساختمان‌هایی که در کشور ساخته می‌شود و می‌گویند در برابر 8 ریشتر زلزله مقاوم سازی شده است بنده باور ندارم چون نظارت درستی در ساخت و سازها صورت نمی‌گیرد.
وی گفت: در سال گذشته 7900 زلزله در کشور داشتیم و در زلزله اخیر حدود 192 پس لرزه استان بوشهر را لرزاند که از این تعداد 6 پس لرزه بالای 5 ریشتر بوده است.
معاون وزیر کشور خاطرنشان کرد: باید دستگاه‌های متولی نظارت بیشتری بر ساخت و سازها داشته باشند.
قدمی خاطرنشان کرد: بخشی از ناظران بر ساخت و سازهای ساختمانی متخلف محسوب می‌شوند چرا که ساختمان‌هایی که برای ساخت آنها نظارت می‌کنند پس از یک زلزله 5 ریشتری خراب می‌شود چرا که از مصالح محکم و استاندارد استفاده نشده است.
انتهای پیام/
توجه به معیارهای اسلامی ایرانی در تدوین ضوابط نمای ساختمان ها
توجه به معیارهای اسلامی ایرانی در تدوین ضوابط نمای ساختمان ها
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران با تاکید بر اهمیت نمای ساختمان ها گفت: طی دو سال گذشته شهرداری تهران گام های هدفمندی در راستای تدوین قوانینی مدون در موضوع نمای ساختمان ها برداشته است تا این موضوع در بحث تک نماها و بناهای شاخص هدفمند و جداره ساختمان ها نیز به شکل هماهنگ ساماندهی شود.
به گزارش سرویس«شهری» ایسنا، جواد کریمیان اقبال با بیان اینکه نمای ساختمان ها همواره از موضوعاتی بود که مورد بی توجهی قرار می گرفت ، گفت : با وجود آن که نما بخش عمومی ساختمان است اما هیچ ضوابط و قانونی برای نمای ساختمان ها تعریف نشده بود و این در حالی است که بر اساس قانون وزارت راه و شهرسازی باید ضوابط و مقررات نما را تدوین و ابلاغ کند.
وی افزود: بر این اساس باید نمای ساختمان ها منطبق بر ضوابط معماری اسلامی و ایرانی تعریف می شد که این کار با وجود جلسات مختلف به نتیجه نرسیده و اجرا نشد.
کریمیان اقبال خاطر نشان کرد : از این رو شهرداری تهران در مناطق 22، 1، 4 و 6 و همچنین مناطقی که جداره آنها در حال بازسازی است مانند مناطق 13 و 14 اقداماتی انجام داد اما این اقدامات نمی توانست به عنوان معیار اصلی در نمای عمومی ساختمان های شهر قرار گیرد.
وی با بیان این که نما موضوعی سلیقه ای و زیبا شناختی است و به همین دلیل در 20 سال گذشته تدوین قوانین برای آن به نتیجه نرسیده است، اظهار کرد: طی دو سال گذشته شهرداری تهران گام های هدفمندی در این راستا برداشته است تا موضوع نما در بحث تک نماها و بناهای شاخص هدفمند شود و همچنین جداره ساختمان ها نیز به شکل هماهنگ ساماندهی شود که در این زمینه مسابقاتی نیز برگزار شد تا نیازهای شهروندان سنجیده شود.
مدیر کل معماری و ساختمان شهرداری تهران افزود: در خصوص نمای بناهای شاخص هم اقداماتی انجام شد و با توجه به تاثیر آن در منظر عمومی شهر، کمیته ارتقای کیفی سیما و نمای شهر تهران تشکیل شد که در آن بناهای بیش از 12 طبقه و زیربناهای 20 هزار متر مربع مورد بررسی قرار می گرفت.
وی خاطرنشان کرد: در این زمینه شاخص بودن بناها نیازمند تعریف ویژگی های خاصی بود که در این راستا نیز پروژه سند راهبردی ساختمان های شاخص در تهران تعریف شد که اقدامات آن در حال انجام است و پس از آن ملاک های ارزیابی بررسی نمای بناهای شاخص انجام خواهد شد.
کریمیان اقبال تصریح کرد: در این خصوص، کیفیت و کاربری بنا، حجم بنا و ... از جمله مواردی است که مورد توجه قرار می گیرد تا بر اساس آن بتوان الگویی مشخص برای سطح شهر تعریف کرد.
انتهای پیام
اصول معماری متاثر از هویت و فرهنگ یک جامعه است
استاد دانشگاه سمنان:
اصول معماری متاثر از هویت و فرهنگ یک جامعه است
استاد دانشگاه سمنان گفت: اصول معماری متاثر از هویت و نگرش های یک جامعه است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه قم، اصغر مولایی در حاشیه اختتامیه همایش ملی الگوی معماری و شهرسازی اسلامی ایرانی که در تالار شیخ مفید دانشگاه قم برگزار شد، گفت: پیشرفت و تعالی در یک جامعه را می توان در ابعاد مختلف مطالعه کرد که معماری می تواند یکی از این ابعاد باشد.
وی با بیان اینکه معماری هر اثری دارای علائم و نمادهای خاصی است که نگرش های یک اقلیت، قوم و ملت را بیان کند، افزود: معماری و الگوهای شهرسازی دارای ابعاد مختلفی هستند که باید این ابعاد مطالعه و برنامه ریزی ها متناسب با آن انجام گیرد.
استاد دانشگاه سمنان تصریح کرد: یک فضای محیطی و زیست محیطی می تواند حس آرامش و زیبایی برای انسان بوجود بیاورد و نوع معماری به کار رفته در این فضاها می تواند این حس را القاء کند و اگر این معماری مطابق با آموزه های دینی و نگاه اسلامی باشد قطعا یک اثر پویا ایجاد می‌کند.
مولایی ادامه داد: ظرفیت های بسیار خوبی در نهادها و مراکز پیرامون معرفی الگوهای معماری مطابق با آموزه های دینی در کشور ما بویژه قم و برخی شهرهای مذهبی وجود دارد که باید از این ظرفیت ها بهره برد.
انتهای پیام
شهر اسلامی باید تجلی بخش آرمان‌های اسلامی باشد
استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان:
شهر اسلامی باید تجلی بخش آرمان‌های اسلامی باشد
استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان تاکید کرد: شهر اسلامی شهری است که در آن مردم ضمن ایمان قلبی به ارزش‌ها و باورهای اسلامی با باور عملی و بکارگیری ارزش‌های مذبور در زندگی خود تجلی بخش آرمان های اسلامی هستند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه قم، محمد مسعود در نشست تخصصی با موضوع "شهرمطلوب" گفت: شهر اسلامی از جمله موضوعات مورد چالش ده های اخیر است که با وجود قدمت و قوت آثار و متون اسلامی در حوزه فقه و فلسفه هنوز اجماع کافی در خصوص چیستی و حتی وجود و یا عدم وجود آن در بین صاحبنظران حاصل نشده است.
وی ادامه داد: برخی از صاحبنظران شهر اسلامی را زاییده تخیل سیاستمداران دانسته و عده ای دیگر لزومی به متصف کردن شهر به صفت اسلامی نمی‌یابند.
مسعود، ریشه این اختلاف آرا در ابهامات را از ماهیت تا هدف و رویه تحقق شهر اسلامی دانست و گفت: این موارد تا زمان پاسخگویی به آنها تدوین مبانی جامع شهر اسلامی و تحقق آن در هاله ای از ابهام قرار خواهد داشت.
وی با بیان اینکه بر این اساس مطالعه حاضر از دو بخش عمده شکل یافته است، افزود: بخش نخست به بازخوانی برخی از مهمترین ابهامات این قلمرو پرداخته است.
استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان اضافه کرد: بخش دوم با تقسیم بندی سه گانه ضمن بررسی ارکان و مولفه های شهر اسلامی و نیز اهداف و ویژگی های شهر اسلامی به بیان تعریف خویش از شهر اسلامی پرداخته است.
مسعود با بیان اینکه بر اساس یافته های این مطالعه، شهر اسلامی امتزاجی است میان اسلام و مدنیت؛ تصریح کرد: شهر اسلامی، شهری است بر پایه جهان بینی توحیدی اسلام که بتواند بطور همزمان به تناسب، پاسخگوی نیازهای هر سه بعد حیاتی (جسمانی، نفسانی و روحانی) انسان باشد.
وی تاکید کرد: شهر اسلامی شهری است که در آن مردم ضمن ایمان قلبی به ارزش ها و باورهای اسلامی با باور عملی و بکارگیری ارزش‌های مذبور در زندگی خود تجلی بخش آرمان های اسلامی هستند.
استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان افزود: در این شهر کالبد و فرم با مصداق بخشی بومی و اقلیمی به ارزش ها و ویژگی های اسلامی بیانگر روح اسلام و تداعی کننده ارزش ها و معانی اسلامی بوده و عمق ارزش های اسلامی را در سه حوزه فکری، رفتاری و کالبدی متجلی می کند.
انتهای پیام
معماری اسلامی - ایرانی مظهر پویایی تاریخی و اجتماعی است
معماری اسلامی - ایرانی مظهر پویایی تاریخی و اجتماعی است
استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران گفت: شهرسازی و معماری اسلامی - ایرانی مظهر پویای زمینه‌گرایی کالبدی، تاریخی و اجتماعی - فرهنگی است. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه قم، مهران علی الحسابی روز پنج شنبه با ارائه مقاله‌ای با عنوان "توسعه حرم حضرت معصومه (س) از منظر زمینه گرایی"، در همایش ایرانی - اسلامی گفت: این مقاله قصد دارد تا ضمن بررسی و معرفی اهم این کاستی‌ها و آسیب‌شناسی روند بهسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی، رویکردهای اصلی در طراحی بافت اطراف حرم حضرت معصومه(س) و توسعه کالبدی آن را در راستای تحقق زمینه گرایی مطرح سازد.
وی گفت: معماری و شهرسازی اعمالی انسانی هستند که محصول آنها نیز پاسخگویی به مجموعه نیازهای انسان در تعامل با محیط سکونتش است.
به گفته وی برای انجام موفقیت‌آمیز این فرآیند و تولد اثر معمارانه یا شهرسازانه، شناخت عوامل محیطی و ایجاد ارتباط با بستر و زمینه اثر اهمیت اساسی دارد.
استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران بیان کرد: طراحی محیطی و رشته‌های مختلف آن نظیر معماری و شهرسازی، علم یا هنر ایجاد ارتباط یا محیط یا مکان گرایی کارکردی معرفی شده است.
علی الحسابی با بیان اینکه آنچه در این راستا در معرض توجه و اهمیت قرار دارد، زمینه گرایی است، افزود: زمینه گرایی دیدگاهی است که علاوه بر جنبه‌های صرفا کالبدی، ابعاد انسانی و جنبه های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی نیز در آن مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: در طراحی پایدار، معمار و شهرساز باید ویژگی‌های یک مکان - زمینه را به درستی دریابد و علاوه بر نیروها و ویژگی‌های درونی، به تاثیر محیط و مجموعه‌های پیرامون نیز پای‌بند باشد.
علی الحسابی گفت: باید این عوامل را دارای تاثیر حیاتی در فرایند طراحی خود بداند و در تصمیم‌گیری‌هایش، آنچه را در متن محدوده مکانی رخ می‌دهد، مد نظر قرار دهد.
وی عنوان کرد: این ویژگی برجسته در دیدگاه‌ها و شعارهای معماری و شهرسازی سنتی و بومی ایران همان مفهومی که امروزه از آن تحت عنوان معماری و شهرسازی اسلامی - ایرانی یاد می‌شود.
استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، گفت: شهرسازی و معماری اسلامی - ایرانی مظهر پویای زمینه‌گرایی کالبدی، تاریخی و اجتماعی - فرهنگی است.
علی الحسابی با تاکیدبر اینکه اوج تجلی این زمینه گرایی در شهرها و مکان‌های مذهبی و زیارتی به چشم می‌خورد، گفت:این فضاها به دلیل شکل‌گیری‌شان بر اساس اعتقادات و معنویات جوامع مختلف، از تقدس و احترام خاصی برخوردارند و ساختار و پیکره‌شان، مصادیق بارز توجه و همپیوندی با محیط پیرامون بوده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر به سبب اهمیت این شهرها در نظام کالبدی سرزمین، تداوم ارزش‌های کالبدی و غیر کالبدی در آنها مورد توجه ویژه بوده و شیوه نگاه و برخورد با آنها دارای تاثیرات بسزایی در رویکردهای شهرسازی و معماری کشور می‌باشد.
استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، با بیان اینکه شهرهای مقدس مشهد و قم از مهمترین مکان‌های مقدس جهان اسلام بشمار می‌آیند، گفت: این دو شهر طی سال‌های اخیر در معرض تحولات عمده اجتماعی، اقتصادی و کالبدی قرار داشته‌اند.
علی الحسابی با بیان اینکه اهمیت شهرها و مکان‌های مذهبی و زیارتی و الگویی که می‌توانند برای شهرسازی و معماری دیگر شهرهای این سرزمین بسازند، تاکید کرد: آنچه در سال‌های اخیر در قلب شهرهای عالم تشیع می‌گذرد، چشم‌انداز خوبی برای شهرسازی اسلامی - ایرانی به طور اعم، و شهرهای زیارتی بطور اخص فراهم نساخته است.
وی اظهار کرد: کالبد شهر اسلامی - ایرانی بایستی حامل معنای حاصل از تجربه ساکنین از شهر در طول تاریخ، بستر و زمینه آن باشد.
به گفته وی وجود نابسامانی‌ها و اغتشاشات در بافت پیرامونی حرم مقدس رضوی، بلندمرتبه سازی غیر مسئولانه، ایجاد اغتشاش در کریدورهای بصری، تخریب بافت و ابنیه تاریخی، عدم هماهنگی و یکپارچگی میان جداره‌هاو ...، شهر مشهد را از هویت غنی و سرمایه شهرسازی، معماری خود دور ساخته و مشکلات عدیده کالبدی - اجتماعی برای آن پدید آورده است.
انتهای پیام
طراحی شهر ایرانی باید مطابق فرهنگ اسلامی باشد
طراحی شهر ایرانی باید مطابق فرهنگ اسلامی باشد
ارائه کننده مقاله فضاهای شهری ایرانی- اسلامی در همایش ملی معماری اسلامی و ایرانی گفت: طراحی شهر ایرانی، باید مطابق با فرهنگ غنی اسلامی باشد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه قم، محمدرضا پورجعفر در کمیسیون نقد و بررسی وضعیت موجود شهر قم در مرکز فقهی ائمه اطهار عنوان کرد: تیمچه‌ها در فضاهای شهری به عنوان نگینی ارزشمند در طراحی اسلامی و ایرانی هستند که معانی فراوانی را القاء می‌کنند.
استاد و مدیرگروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس با تشریح مقاله خود در این کمیسیون خاطرنشان کرد: تیمچه‌ها از جمله فضاهای شهری، تخصصی تجاری، فرهنگی، مذهبی و منحصر به فرد ایران در دوره اسلامی است.
وی در بخش دیگری از مقالات خود یادآور شد: عملکرد، فضا و کالبد این مکان شهری در دوره قاجار در راستای کمال گرایی در طراحی شهری به خوبی تجلی و تبلور فیزیکی یافت.
محمدرضا پورجعفر ادامه داد: اگرچه این گونه فضاهای شهری در بین جامعه طراحان شهری، کسبه و شهروندان از دیرباز استمرار داشت، اما در اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی فرهنگ پر زرق و برق غرب بر فرهنگ غنی طراحی شهری ایرانی- اسلامی سایه انداخت و این چنین فضاهای تخصصی شهری جای خود را به پاساژهای دوران معاصر داد.
وی درباره فضای تیمچه ها این گونه بیان داشت: فضای عمومی این تیمچه‌ها تا حدودی چند عملکردی است به گونه ای که این فضاهای شهری تخصصی تجاری در دهه محرم به راحتی تغییر کاربری داده و برای برنامه‌های مذهبی- فرهنگی مورد استفاده عموم قرار می‌گرفته است.
این محقق دانشگاه با توصیف تیمچه های معروف در کشور خاطرنشان کرد: نحوه عملکرد، وسعت، شکل و فرم، مسقف و غیر مسقف بودن، تزئینات و ...در تیمچه ها قابل توجه است هرچند ویژگی های منحصر به فرد تیمچه بازار قم نیز دارای اهمیت به سزایی است.
انتهای پیام
ارائه نقشه نمای ساختمان الزامی می‌شود
ارائه نقشه نمای ساختمان الزامی می‌شود
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران اعلام کرد: لایحه ضوابط و مقررات نماسازی پایتخت بزودی به شورای شهر تهران ارسال می‌شود.
جواد کریمیان اقبال در گفت‌وگو با خبرنگار «شهری» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان اینکه بر اساس مصوبه شورای شهر تهران در اواخر سال گذشته، شهرداری به ارائه ضوابط نماسازی در پایتخت مکلف شده است، اظهار کرد: مصوبه شورای شهر در راستای مطالعاتی بود که شهرداری پیش از این انجام داده بود.
وی ادامه داد: برای اجرای مصوبه شورای شهر، «کمیته ارتقای سیما و منظر شهری» در شهرداری تهران تشکیل و ضوابط و مقررات مربوط به نما استخراج شد و هم‌اکنون مراحل نهایی تدوین این ضوابط سپری می‌شود.
به گفته کریمیان اقبال، این ضوابط به زودی در قالب لایحه‌ای به شورای شهر تهران ارسال خواهد شد و پس از تصویب در شورا، به کمیسیون ماده پنج می‌رود تا در این مرجع بالادستی نیز به تصویب برسد و آن زمان قابلیت ابلاغ خواهد یافت.
مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران خاطرنشان کرد: در صورت تصویب نهایی این لایحه، نقشه نمای ساختمان نیز همزمان با سایر پلان‌ها و نقشه‌های مربوط به معماری و سازه، باید از ابتدا مطابق با ضوابط پیش‌بینی شده طراحی شود و قبل از اجرا به تایید شهرداری تهران برسد.
وی درباره اقدام شهرداری تهران به‌منظور توسعه معماری ایرانی، اسلامی در نماسازی ساختمان‌های شهر، به ایسنا گفت: هنوز شاخص‌های معینی برای معماری ایرانی، اسلامی در کشور تدوین نشده است و باید در مرحله اول به وضعیت بی‌سروسامان نماسازی رسیدگی شود تا بتوان در آینده به صورت جزئی‌تر نیز، به این موضوع ورود کرد.
انتهای پیام
کار شهردار خوب، فقط پل‌سازی نیست/سازهای زیبا لزوما نشان پیشرفت یک کشور نیست
کار شهردار خوب، فقط پل‌سازی نیست/سازهای زیبا لزوما نشان پیشرفت یک کشور نیست
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: در سی سال گذشته هیچ ملتی در سراسر جهان به اندازه ملت ایران در مقابل دولتش صادق نبوده است و هیچ دولتی به خصوص دولت گذشته علیه ملت کار نکرده و به ملت بد بین نبوده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه اصفهان، محمد حسین پاپلی یزدی در سومین نشست ارزیابی مدیریت بحران شهری که پژوهشگاه شاخص پژوه برگزار شد، با اشاره به اینکه قبل از شهر خلاق به انسان‌های خلاق نیاز داریم، اظهار کرد: کشور در حال گذر سنت به مدرنیته است و هنوز عده‌ای در جایگاه تصمیم‌گیری هستند که دیدگاه سنتی دارند و نسبت به ایده‌های خلاقانه سخت‌گیری می‌کنند.
وی افزود: در برخی از کشورها مانند کشورهای عربی هزینه‌های زیادی برای ساخت سازه های مدرن صرف می‌شود اما آیا تفکر این کشورها نسبت به جایگاه زنان و یا مسائل اجتماعی تغییر کرده است؟ آیا پیشرفت تکنولوژی در این کشورها با پیشرفت فرهنگ همراه بوده است؟
عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه در شهری مانند رشت دو اصل مهم حقوق طبیعت و حقوق بشر رعایت نمی‌شود، تصریح کرد: ما در عصری زندگی می‌کنیم که رشد جوامع همراه است و اما در روند این رشد باید به اجبار حقوق طبیعت را رعایت کنیم اما رعایت حقوق طبیعت باعث گرانی توسعه می‌شود و اینجاست که اهمیت خلاقیت آشکار می‌شود.
پاپلی یزدی با بیان اینکه کشور های پیشرفته به صنایع ریز مانند ساخت موبایل روی آورده‌اند و تولید آهن و نفت را به کشور های دیگر واگذار کرده‌اند، اضافه کرد: آسایش و رفاه تنها نتایج خلاقیت نیست بلکه پیامدهای اقتصادی مثبت نیز به دنبال دارد.
وی با بیان اینکه علم به تنهایی نمی‌تواند مشکلات بشری را حل کند، خاطر نشان کرد: تنها ساختمان سازی، شهرهای زیبا و ساخت موشک پیشرفت نیست؛ هیچ دولتی به اندازه دولت هیتلر ساخت و ساز نداشت اما در نهایت فروپاشید بنابراین پیشرفت باید با آزادی، نظم و رعایت قانون همراه شود.
عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه مشکل ما نبود میل گرد و بتون نیست بلکه مهاجرت افراد خلاق از کشور است، ادامه داد: گمان نکنید شهردار خوب شهرداری است که پل بسازد یک شهردار خوب باید به پرورش انسان‌های خلاق کمک کند تا شهر خلاق به وجود آورد.
پاپلی یزدی افزود: بحران طبیعی هیچ‌گاه نتوانسته‌اند دولتی را سر نگون کند بلکه علت سر نگونی دولت‌ها بحران‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است بنابراین شهردارها و دولت باید به حقوق مردم احترام بگذارد.
وی با بیان شهردار خوب کسی است که غرورش را کنار بگذارد، خاطرنشان کرد: هیچ کشوری بدون انتقاد دانشگاهیان پیشرفت نکرده است بنابراین فضای امنیتی باید برطرف شود از مردم در توسعه پایدار کمک گرفت.
انتهای پیام
