بيماري ها ي درختان ميوه !!

[Vmusic]

سر خشكيدگي درختان مركبات (ناتراسیا) Citrus dieback

در ايران علاوه بر مركبات به ساير درختان منجمله بادام، زردآلو، گيلاس، اوكالپتوس و … پسته، انار، توت، حمله مي كند. ولي بيماري در همه گياهان اهميت ندارد، بيماري در خوزستان وساير مناطق گرمسيري اهميت دارد در فارس گاهي روي سيب نيز ديده شده است. در شهرستان جهرم به شدت درخت توت را مورد حمله قرار میدهد (مهندس ايازپور). عامل بيماري قارچ Nattrassia mangiferae است قارچ بيشتر از محلهاي آفتاب سوخته و قسمتهايي از درخت كه در معرض آفتاب وگرماي شديد است وارد مي‌شود. علائم به صورت ورقه‌ورقه شدن پوست كه زير آن پودر سياه رنگ (آرترو كنيديم ) قارچ است ديده مي‌شود، قارچ پيكنيديم نيز توليد كرده كه در بافت گياه تشكيل شده و اهميت چنداني ندارد، معمولاً قارچ در دماي زير 30 درجه سانتيگراد خسارت نمي‌زند.

كنترل شيميائي :

اكسي كلرور مس (كوپراويت ) WP35% به ميزان 5 در هزار

توصيه:

1- تقويت درختان بخصوص در مقابل تنشهاي آبي وآفتاب سوختگي

2- حذف شاخه‌هاي آلوده

3- در صورت امكان اجتناب از كشت ارقام پرتقال، ليمو، نارنگي گريپفروت و نارنج كه حساسيت بيشتري دارد.

4- بهداشت باغ (خروج چوبهاي آلوده )

[Vmusic]

بيماري مرگ گياهچه مركبات Citrus Damping off of seedlings

خسارت وشدت بيماري مرگ گياهچه بيشتر در خزانه و نهالستانهاست. اين بيماري وقتي در خزانه حرارت ورطوبت خاك زياد باشد وحرارت براي قارچ عامل بيماري مناسب است خسارت شديد مي‌شود. دو نوع از اين بيماري تشخيص داده شده است يكي قبل از بيرون آمدن گياهچه وديگري پس از ظهور گياهچه. قارچ عامل Rhizoctonia solani كه عامل اصلي مرگ گياهچه است همچنين قارچهاي پيتيوم و فايتوفتورا نيز اگر درجة حرارت ورطوبت زياد باشد به گياه حمله مي‌كند. بر اساس تحقيقات مهندس ايازپور در جهرم جنس پونسيروس نسبت به بيماري مقاوم و هيبريدهاي آن حساس مي‌باشد.




كنترل بيماري :

1- تهیه خزانه سالم با استفاده از خاك بكر

2- ضد عفوني خاك خزانه با متيل برو مايد و D-D و واپام

[Vmusic]

گموز‌‌ ‌‌مركبات Citrus gummosis

بيماري گموزGummosis يا پوسيدگي طوقه‌ و ريشه Root-rot درختان مركبات اولين بار در سال1834 ازآسور گزارش گرديده است. در ايران بيماري اولين بار در سال 1320 گزارش شده و در مناطق شمالي و جنوبي كشور بخصوص خوزستان و فارس وجود دارد.



عامل بيماري در بيشتر مناطق ايران Phytophthora citrophthora و Phytophthora parasitica مي‌باشد. قارچ Phytophthora ازقارچهاي كاذب Oomycetes است كه فرم جنسي آن بصورت oospore است. قارچ داراي تيپهاي متفاوت وهتروتاليك است. اما‌ زمستانگذراني بوسيله ااسپور وكلاميدسپور مي‌باشد.

علائم بيماري بروي طوقه در ابتدا به صورت لكه كوچك قهوه‌اي ظاهر شده كه خيلي نامشخص است وبه تدريج گسترش يافته وجهت پخش آن به طرف بالا است وبه صورت بيضي در مي‌آيد وآوندهاي آبكش را از بين مي‌برد. در محل آلودگي مركبات ترشح صمغ دارد از جمله موارد ديگر مورد حمله ريشه است؛ كه اغلب لهيدگي وسياه شدن ريشه را در پي دارد. در بارندگي شديد ميوه نيز بر اثر حمله قارچ دچار آسيب مي‌شود.

كنترل: شامل پيشگيري ومعالجه مي‌باشد.

پيشگيري :

1- انتخاب پايه مقاوم : انواع پرتقال، انواع نارنگي، ليموترش، ليموشيرين، بكرائي و ترنج از جمله ارقام حساس مي‌باشد. نارنج (به تريستيزا حساس) ونارنج پونسيروس تريفولياتا (به اگزوكورتيس حساس) به بيماري گموز مقاومند.

2- محل پيوندك بايد 30-15 سانتيمتر از خاك فاصله داشته باشد.

3- حذف علفهاي هرز از دور طوقه

4- خوداري از ايجاد زخم اطراف طوقه

5- جلوگيري از جمع شدن آب دور طوقه درخت

6- ضدعفوني ريشه توسط محلول بردو 3 درهزار

7- خريد نهال سالم از خزانه

8- بايد دقت شود در حين پيوندزني قطراتي از آب يا ذره‌اي ازخاك باغ بين پايه وپيوندك قرار نگيرد.

9- فواصل بين درختان حفظ شود

10- اگر پوسيدگي بيشتر از نصف دور طوقه را فرا گرفته باشد بايد درخت آلوده را قطع كرد.

معالجه:

ابتدا خاك دور طوقه درخت مبتلا را كنار زده واز رسيدن آب به آن جلوگيري به عمل آورد. درخت مبتلا بايد جداگانه آبياري شود. نقطه پوسيده اگر توسعه نداشته ‌باشد ودر مراحل اوليه پيشرفته است با يك چاقوي تيز پوست محل را تراشيده تا به بافت زنده برسيم آنگاه به وسيله محلول يك درصد پرمنگنات پتاسيم و يا مخلوط بردو و يا ارتوسايد و كوپراويت به ميزان يك در هزار ضدعفوني سطحي مي‌كنيم وپس از دو هفته محل را با چسب باغباني مي‌پوشانيم.

طرز تهيه محلول بردو يك درصد:

كات كبود يا( سولفات مس) 200 گرم، آهك زنده200 گرم، آب20 ليتر

طرز تهيه محلول بردو براي ضدعفوني ريشه‌ها قبل از كاشت:

كات‌كبود 70 گرم، آهك زنده 70 گرم، آب 20 ليتر

[Vmusic]

لكه سبز مركبات Citrus greening

بيماري ناشي از باكتريهاي سخت كشت Liberobacter asiaticum (عامل لكه سبز آسيايي) و L.africanum (عامل لكه سبز آفريقايي) در مركبات كه نشانه‌هاي آن موزائيك در برگها، زردي شاخه‌ها، باقي ماندن لكه‌هاي سبز روي ميوه و زوال درختان است. باكتريهاي مزبور در بافت آبكشي درختان آلوده استقرار دارند و هر يك با گونه‌اي پسيل انتقال مي‌يابند. يكي از پرخسارت ترين بيماريهاي مركبات درجنوب شرقي آسيا، شبه قاره هند، آفريقاي جنوبي و شبه جزيره عربستان است.

[Vmusic]

پســـوروز مركبات(ويروس پوسه‌ي مركبات) citrus psorosis virus

به گروهي از بيماريهاي ويروسي گفته مي‌شود كه از نظر ظاهري كاملاً متفاوت مي‌باشند. ولي يك صفت مشترك در نقوش كردن برگهاي تازه روئيده دارند. اين نقشها به دو صورت 1- Flecking pattern يا نقش ميخي كه بصورت خطوط كمرنگ و لكه‌هاي روشن بين رگبرگ‌ها و موازي با آنها مي‌باشد. 2- Oak leaf pattern يا نقش برگ بلوطي ،لكه‌ها يا خطوط روشن كه حاشيه مجموع آنها نقشي مانند برگ بلوط ايجاد مي‌كند. از ديگر علائم پوسته پوسته شدن پوست درخت در ناحيه طوقه، گلدهي خارج فصل،فرورفتگي‌هاي عمودي باريك روي چوب و زير پوست، توليد صمغ و زوال است كه دراغلب نواحي مركبات خيز به ويژه نواحي خنكتر وجود دارد. براي اين ويروس و ويروس لكه حلقوي مركبات نامهاي جنس spirovirus و ophiovirus پيشنهاد شده است.

براثر عواملي چون حمله تريپسها، كنه‌ها، عنكبوت قرمز، دانه‌هاي تگرگ يا وزش بادهاي شني به سطح برگها علائمي شبيه پسوروز ايجاد مي‌نمايند.

انتقال پسوروزها:

1- پيوند(بيماري پسوروز بوسيله پيوندك آلوده از درختان بيمار به درختان سالم منتقل مي‌شود.)

2- بذر(چند مورد از بيماري crinkly leaf توسط بذر منتقل شده است)

3- مكانيكي(تنها ابلقي شدن برگها و ميوه‌ها و برگ موجي crinkly leafبا عصاره منتقل شده است)

4- پيوند ريشه

5- سس cuscuta

كنترل:

1- انتخاب پيوندك سالم

2- انتخاب نهال‌ها و پيوندكهاي جديد

3- تراشيدن پوسته‌ها قبل از توسعه شديد آنها

4- ترموتراپي: سه ماه نگهداري در درجه حرارت c40 به مدت 16 ساعت در روز وc30 به مدت 8 ساعت در شب موجب حذف پسوروز concave gum، in factions variegation، A تريستيزا، vein Enation شده است.

5- از بين بردن درختان آلوده

[Vmusic]

بيماري فوماژين مركبات(دوده‌ي مركبات) citrus sooty mold

بيماري در اثر وجود مواد قندي(عسلك) حاصل از حشرات مكنده بروي مركبات در نواحي گرم و مرطوب عارض مي‌شود.در طي اين شرايط قارچهاي ساپروفيت تكثير و رشد پيدا مي‌كنند. اين قارچهاي ساپروفيت به هيچوجه حالت انگلي نداشته و در نهايت باعث تجزيه عسلك مي‌شود. بيماري از لحظه‌اي كه عسلك حشرات درخت را خيس مي‌كند شروع مي‌شود. معمولا قارچ Capnodium citri روي شاخ و برگ و ميوه مركبات ايجاد كپك مي‌كند.

مبارزه با اين بيماري فقط از طريق كنترل حشرات ايجاد كننده عسلك(شته‌ها و شپشكها) مي‌باشد

[Vmusic]

تريستيزاي مركبات(بيماري غم) Citruc Tristeza

Trieste به معني غم و اندوه است. اين بيماري اولين بار در اواخر سال 1890 در آفريقاي جنوبي مشاهده شده است. در ابتدا تصور مي‌شد كه علت ناسازگاري بين پايه و پيوندك است. در ايرن بيماري در سال 1355 در ساري روي نارنگي ساتسوما satsuma مشاهده شده است. تريستيزا به انواع مركبات حمله مي‌كند. پايه‌هاي نارنگي و پرتقال حساسند و پايه‌هاي نارنج و لمون بسيار حساسند. روي پايه سلطاني مركبات، توسرخ، توسبز مرگ ناگهاني ايجاد مي‌كند.



عامل ويروس رشته‌اي به ابعاد 2000×12 نانومتر از گروه Closterovirus كه با شته انتقال مي‌يابد و داراي گسترش جهاني است. علائم تيپيك در درختان پيوند خورده با پايه‌هاي حساس بصورت زوال(decline) سريع يا مزمن بروز مي‌نمايد. اما در درختان پيوند نخورده زردي ظاهر مي‌شود. در درختان جوان گل دهي به ميزان بالايي است. در درختان مسن درخت ميوه زياد و ريزي توليد مي‌كند. ازعلائم ديگر بيماري آبله‌اي شدن (stem pitting) ساقه‌هاي كمتر از يك سال است. بر اثر فعاليت ويروس در بافت آبكش مواد غذايي به ريشه نمي‌رسد و درخت دچار زوال مي‌شود. در حالتهاي شديد باعث زرد شدن برگهاي انتهايي و توقف رشد آنها مي‌شود. متداولترين روش تشخيص بيماري تريستيزا روش تست Elisa است.



تنها راه مبارزه و پيشگيري بيماري تهيه پيوندك عاري از ويروس و پيوند آن روي يك پايه مقاوم است. البته بايد با ناقلين نيز به شدت مبارزه كرد. ازپايه‌هاي مقاوم نارنج poncirus trifoliata و راف لمون است. پايه‌هاي متحمل پرتقال، ليمو خاركي، نارنگي كلئوپاترا و ترنج است.

[Vmusic]

سبزردي ابلق مركبات Citrus variegated chlorosis

بيماري ناشي از باكتري سخت كشت Xylella fastidiosa در مركبات كه نشانه‌هاي آن بطورعمده شبيه كمبود روي است. سبزردي (chlorosis) بيشتر دربرگهاي مسن ديده مي‌شود. در محل لكه‌ها ممكن است آسيبهاي صمغ آلود درسطح زيرين برگ به وجود آيد. از بيماريهاي جديد و مهم مركبات در امريكاي جنوبي بشمار مي‌آيد.

[Vmusic]

فتيله نارنجي(دارخور) Cytospora canker

بيماري فتيله نارنجي روي درختان گيلاس در سال 1325 توسط اسفندياري از كرج جمع آوري و گزارش شده است. داراي مزبانهاي مختلفي از جمله گردو، چنار، تبريزي، گيلاس، زردآلو، قيسي و سيب مي‌باشد. هنگام حمله قارچ شاخه‌هاي مبتلا از قسمت پايين شكسته و يا قطع ويا مورد حمله حشرات قرار مي‌گيرند. برگهاي شاخه‌ي آلوده پژمرده و سبز خشك مي‌شوند و سپس فتيله(cirrhus) ‌هاي نارنجي، زرد يا قهوه‌اي عامل بيماري كه در واقع اسپورهاي قارچ است، درسطح شاخه‌ها ظاهر مي‌شوند. براثر حمله قارچ، شاخه‌ها و سرشاخه‌ها ضعيف و خشك شده و علائم داي بك die-Bach در آنها ظاهر مي‌شود. بر روي شاخه و تنه نيز زخم و شانكرهايي ممكن است بوجود آيد. مقاومت درختان مسن بيشتر است ولي درختان مسن و ضعيف تر بيشتر دچار بيماري مي‌شوند. در مراحل آخر پوست تنه وشاخه درمحل شانكر از چوب جدا شده و قسمتهاي بالاي شانكر مي‌خشكد. آلودگي بيشتر در فصول پاييز و زمستان حادث مي‌شود.



عوامل بيماري گونه‌هاي مختلف جنس Cytospora مي‌باشند. گونه‌ها شامل:

1- Cytospora persoonii

2- C. juglandicola

3- C. juglandina

4- C. rubescens

5- C. ambiens

6- C. cincta



عوامل مكانيكي نظير تگرگ، محل تغذيه حيوانات و حشرات، هرس نامنظم، سرما وگرما ، يخبندان كه منجر به ترك و شكاف پوست درختان مي‌شوند باعث تسريع در آلودگي ميزبانها مي‌گردد، البته ورود انگل به گياه بطور مستقيم و طبيعي از راه كوتيكول و منافذ بافتهاي پوششي صورت مي‌گيرد.(عکسها مربوط به مناطق خفر و میمند می باشد.)




كنترل :

هر اقدامي كه بتواند از ضعف درختان و حمله بيماري جلوگيري كند درپيشگيري از بيماري موثر است. تقويت درخت و رعايت اصول زراعي صحيح (عدم احداث باغ در زمينهاي آهكي و كم عمق و آبياري منظم) و مبارزه با آفات كمك بزرگي براي جلوگيري از ضعف درخت مي‌باشد.

درمورد مبارزه شيميايي مي‌توان گفت كه برداشتن بافتهاي آلوده و فاسد پوست درخت درمحل شانكرها با ابزار مناسب و بلافاصله پانسمان آن با چسب مخصوص حاوي 3% ماده موثره Thiophanate-metyl در فصل مناسب درسالم سازي درختهاي مبتلا(بخصوص سيب) رضايت بخش مي‌باشد. همچنين ازسموم مثل كاپتان به نسبت 2در هزار نيز مي‌توان استفاده كرد.

1- تركيب بردو ------- 2درصد

2- اكسي كلرورمس WP35% و 5-3در هزار

3- تيوفانات متيل WP70% و 0.5-0.6درهزار

4- بنوميل WP50% و يك در هزار

توصيه: بهترين زمانها براي سمپاشي پاييز پس از ريزش گلبرگها و اواخر بهار به مقدار 2-1 نوبت مي‌باشد.

[Vmusic]

سوختگي سياه نخل date palm black scorch

بيماري ناشي از قارچ Ceratocystis paradoxa (آنامورف: Chalara paradoxa) كه به قسمتهاي مختلف نخل مانند برگ، جوانه مركزي، گلوگاه و خوشه حمله مي كند و در برگها و گل‌آذين سوختگي سياه بوجود مي‌آورد.