دما
دما
كميت مقايسه‌اي است كه معياري از گرمي يا سردي يك جسم را مشخص مي‌كند.
دماسنج:
روش دقيق دما توسط وسيله‌اي به نام دماسنج مي‌باشد.متداول‌ترين نوع دماسنج‌ها، دماسنج جيوه‌اي يا الكلي است.اساس كار دماسنج‌هاي جيوه‌اي و الكلي انبساط مايع داخل آنهاست.
ساختمان دماسنج‌هاي الكلي يا جيوه‌اي:
اين دماسنج‌ها داراي مخزني است كه جيوه يا الكل در آن قرار دارد و به لوله سربسته باريكي خالي از هوا متصل است مخزن و لوله باريك در يك جدار شيشه‌اي ضخيم قرار دارد.
هنگامي كه دماسنج را در تماس با يك جسم گرم قرار دهيم، جيوه يا الكل درون آن انبساط مي‌يابد.
مدرج كردن دماسنج:
1- ابتدا مخزن دماسنج را درون يخ ذوب شده قرارمي‌دهيم پس از آنكه جيوه در ارتفاع ثابتي قرار گرفت محل آنرا علامت زده و عدد صفر را در كنار آن ثبت مي‌كنيم.
2- دماسنج را در بالاي سطح آب خالص در حال جوش قرار مي‌دهيم پس از آنكه جيوه در ارتفاع ثابتي قرار گرفت محل آنرا علامت زده و عدد 100 را در كنار آن ثبت مي‌كنيم.
3- فاصله بين صفر تا صد را به صد قسمت مساوي تقسيم مي‌كنيم و هر قسمت را يك درجه سلسيوس مي‌ناميم وهر درجه را با (cْ) نشان مي‌دهيم.
4- در درجه‌بندي سلسيوس زيرصفر و بالاي صد را نيز با همين فاصله درجه‌بندي مي‌كنيم و درجه‌بنديهاي زير صفر را با عددهاي منفي نشان مي‌دهيم.
توجه:
اگر دماي بيشتر از نقطه جوش يا كمتر ازنقطه انجماد مايع درون دماسنج باشد توسط دماسنج قابل اندازه‌گيري نمي‌باشد مثلاً نقطه جوش آب توسط دماسنج الكلي قابل اندازه‌گيري نيست. زيرا نقطه جوش آب (cْ100) از نقطه جوش الكل (cْ79) بالاتر است.
توجه:
لوله باريك دماسنج بايد خالي از هوا باشد زيرا وجود هوا بر سطح مايع درون دماسنج فشار وارد مي‌كند و در اثر تغيير دما ارتفاع مايع در دماسنج بطور واقعي نبوده و دماسنج دما را دقيق نشان نخواهد داد.
نحوه استفاده از دماسنج:
1- مخزن دماسنج بايد در تماس كامل با جسم قرار گيرد.
2- مدت دو الي سه دقيقه صبر كنيد تا ارتفاع مايع در لوله دماسنج ثابت گردد.
3- عددي كه دماسنج نشان مي‌دهد ازروبرو بخوانيد و ثبت كنيد.
براي نقاط ثابت دماسنجي بايد چند مورد را در نظر بگيريم:
1- يخ بايد خالص باشد زيرا ناخالصي نقطه انجماد آب را پايين مي‌آورد.
2- آب بايد خالص باشد زيرا ناخالصي دماي جوش آب را بالا مي‌برد
مقياس اندازه‌گيري دما:
دما بر حسب درجه سلسيوس را با نماد θ (تتا) نشان مي‌دهند.
نكته:
آب مايع مناسبي براي دماسنج نيست.
1- آب در صفر درجه يخ مي‌بندد و حجم آب بين صفر تا 4 درجه كاهش مي‌يابد.
2- آب ماده‌اي بي‌رنگ است بنابراين سطح آب در لوله باريك به سختي قابل تشخيص است.
جواب بصورت نقل قول