اشاره :
قابليت لرزشگير يا ثابتكننده تصوير (Image Stabilization) روشي براي مقابله با يكي از اصليترين دلايل محو شدن تصوير، يعني لرزشهاي دوربين است. احتمالاً در نگاه اول تصور ميكنيد كه لنز دوربين شما چندان با كيفيت نيست، يا ممكن است به مكانيزم فوكوس خودكار دوربينتان شك كنيد، اما در اغلب اين موارد تمام تقصيرها بر گردن خودتان است؛ دستهاي شما ميلرزند!
محوشدگي عكسهايي كه با دوربينهاي ديجيتال گرفته ميشوند، معمولاً در دو حالت احتمال وقوع بيشتري پيدا ميكنند: اول، در محيطهاي كمنور و دوم، هنگامي كه با استفاده از لنز زوم دوربينهاي زوم بالا تا حد ممكن روي فواصل دور زوم كنيد. اما چرا اين اتفاق ميافتد؟ هنگامي كه در محيطهاي كمنور عكاسي ميكنيد، دوربين شما براي جبران نور كم محيط، به صورت خودكار سرعت پايينتري را براي شاتر انتخاب ميكند تا نور بيشتري وارد دوربين شود.
بنابراين لازم است زمان طولانيتري دوربين را به صورت ثابت در دست نگه داريد (كه اغلب اين كار را نميكنيد!). همچنين هنگامي كه براي بزرگ كردن يك سوژه روي آن زوم ميكنيد، هر لرزش خفيف در دستان شما هم به همان نسبت بزرگتر ميشود. طوري كه هنگامي كه با زوم بالاتر از هفت يا هشت برابر ميخواهيد عكس بگيريد، عملاً پيدا كردن سوژههاي متحرك در كادر تصوير غيرممكن ميشود! بنابراين بايد در اين حالت دوربين را بسيار محكم در دست بگيريد و نفستان را حبس كنيد تا حداقل لرزش را به آن وارد كنيد.
يك قانون كلي درباره عكاسي با دوربينهاي زوم بالا اين است كه هميشه بايد سرعت عكسبرداري را طوري انتخاب كنيد كه از <معكوس فاصله كانوني> لنزتان بيشتر شود. به طور مثال، اگر با دوربيني عكس ميگيريد كه فاصله كانوني لنز آن سيصد است و ميخواهيد عكستان كاملاً واضح بيفتد، بايد سرعت شاتر دوربين را سريعتر از 300/1 ثانيه انتخاب كنيد؟ اما اين فاصله كانوني را از كجا پيدا كنيد؟ اين اعداد در حقيقت همان ضرايب بزرگنمايي هستند كه كنار لنز دوربينتان نوشته شدهاند.
مثلاً وقتي ميگويیم لنز دوربين Canon PowerShot TX1 داراي زوم ده برابر و فاصله كانوني 39 تا 390 ميليمتر است، يعني وقتي اين دوربين را خريديد و در هنگام عكسبرداري تا آخرين حد ممكن لنز آن را جلو برديد، فاصله كانوني لنز در آخرين وضعيت زوم خود 390 ميليمتر است و شما بايد مثلاً حداقل سرعت 400/1 ثانيه را انتخاب كنيد تا عكسهايتان محو نشود.
با اين حال فرض كنيم مجبوريد كه سرعت شاتر را پايينتر بياوريد. مثلاً در حال عكسبرداري از قله يك كوه هستيد و آفتاب در حال غروب كردن است. فرض كنيد دوربين شما نشان ميدهد كه سرعت دوربين را نبايد سريعتر از 60/1 ثانيه تنظيم كنيد؛ زيرا عكسها تيره ميشوند. حالا بايد بين عكسهاي محو قله كوه يا عكسهاي تيره يكي را انتخاب كنيد.
راه حل سوم در اين هنگام، استفاده از يك سه پايه است. میتونیم در مورد سه پایه ها هم بحث کنیم،ولی فعلا میریم سراغ راه حل چهارم،قابليت Stabilization يا ثابتكننده.Stabilizationميتواند لرزشهاي دست شما را تا حد زيادي برطرف كند. البته نبايد فكر كنيد كه اين قابليت اسم دو تا دست الكترونيكي است كه از دوربين بيرون ميآيد و دستهاي شما را نگه ميدارد تا نلرزند، بلكه نام يك فناوري پيشرفته در حسگرهاي حساس به لرزش است كه روي يك ژيروسكوپ يا گردشنما قرار دارند.
اين حسگرها ميتوانند جهت لرزش دست شما را تشخيص دهند و دقيقاً حسگر را با همان سرعت و در جهت مخالف لرزش حركت دهند. بدين ترتيب لرزش وارد شده به دوربين، خنثي ميشود. البته اين قابليت در دوربينهاي مختلف هم براي لرزش دادن حسگر دوربين و هم براي لرزش دادن اجزاي دروني لنز ارائه شدهاند كه اساس كار هر دوي آنها يكي است. مثل قابليت Mega Optical Image stabilization) Mega OIS) در دوربينهاي پاناسونيك، قابليت Vibration Reduction) VR) درلنزهاي نيكون و قابليت Image Stabilization در دوربينهاي كانن سري IS.
اما در بعضي از دوربينها تنها روي حسگر از اين قابليت استفاده شده است. مثلاً سيستم Anti-Shake در دوربينهاي كونيكا مينولتا (كه ديگر وارد بازار نميشوند) نيز از همين دست بود كه نمونههاي موفقتري از آن را روي دوربين DSLR شركت سوني، Alpha 100 نيز ميبينيم.
دقت داشته باشيد كه اصلاً تصور نكنيد كه با روشن كردن قابليت ثابت كننده تصوير در حال سواركاري روي اسب هم ميتوانيد با نهايت زوم دوربينتان عكاسي كنيد! اين قابليت تنها به عنوان يك روش كمكي براي كاهش و نه حذف كامل محو شدگي تصوير به كار ميرود. مثلاً ميتوانيد با استفاده از آن در هواي گرگ و ميش صبح در كنار نور قوي فلاش، عكسهاي واضحي بگيريد يا مثلاً اگر به دشت و بيابان رفتيد و تصميم داشتيد از حيواناتي در دوردست عكس بگيريد، ميتوانيد سرعتهاي نسبتاً پايينتري را در حد دو يا سه گام پايينتر انتخاب كنيد (و در نتيجه ديافراگم دوربين را بازتر كنيد و عمق ميدان عكس را کاهش دهيد). فرضاً اگر طبق محاسبات گفته شده مجبوريد سرعت 1000/1 ثانيه را انتخاب كنيد، (مثلاً در مورد عكاسي با همين دوربين 18X پاناسونيك كه تازه به بازار آمده است) ميتوانيد سرعت را تا 250/1 يا برخي اوقات تا 125/1 ثانيه نيز كاهش دهيد.