ماهیگیری

[bidastar]

مکانهای مهم ماهیگیری در ایران :

سد پانزده خرداد :

موقعیت :

سد پانزده خرداد در 210 كیلومتری از استان تهران در نزدیكی قریه عباس آباد در فاصله 80 كیلومتری جنوب شهرستان قم و 12 كیلومتری شمال شهردلیجان بر روی رودخانه قم رود در استان مرکزی قرار دارد.



مشخصات سد :

سد از نوع خاكی غیرهمگن با هسته رسی با حداكثر ارتفاع از كف رودخانه 30/54 مترمی باشد. ارتفاع از روی پی 96 متر ، طول تاج 320 متر و عرض آن در تاج 10 متر است. حجم آب مفید آن 165 میلون متر مکعب میباشد.

زیبایی های طبیعی اطراف سد :

غار آبی _ خاكی چال نخجیر در 10 کیلومتری شهرستان دلیجان واقع شده و به همراه كاروانسرای «دودهك» كه متعلق به دوره صفوی است، امكانات حاشیه سد 15 خرداد ، طبیعت ییلاقی و در عین حال كویری اطراف دلیجان از جاذبه های تاریخی و طبیعی این سد استان مركزی محسوب می شود.



این غار با داشتن 5 کیلومتر مسیر خاكی با دیواره ها و سقف های آهكی بسیار زیبا و دریاچه ای كه در عمق 50 متری از كف غار قرار دارد، یکی از جاذبه های منحصر به فرد طبیعت ایران است.

شنا در سد 15 خرداد :

شنا در سد 15 خرداد خطر آفرین است . اراك - خبرنگار اطلاعات: امور بهره برداری سد پانزده خرداد دلیجان در اطلاعیه ای از ساكنان اطراف این سد و مسافران عبوری خواست با توجه به باتلاقی بودن كنارهای این سد از شنا كردن در محدوده آن خودداری كنند. در این اطلاعیه آمده است: با توجه به این كه فاجعه غرق شدن افراد در این سد علاوه بر داغدار شدن خانواده ها موجب آلودگی آب آشامیدنی شهرستان قم نیز می شود، به همه افراد اخطار داده می شود از شنا كردن در این سد خودداری كنند.

گونه های جانوری منطقه :

گونه های جانوری منطقه شامل پستانداران ، پرندگان ، خزندگان ، دوزیستان و ماهیها میباشند که در ذیل به معرفی آنها به اختصار می پردازیم :

الف : پستانداران :

پستانداری که در این منطقه شناسایی شده اند عبارتند از : روباه ، شغال ، کفتار ، گرگ ، موش صحرایی ، خرگوش و جوجه تیغی.

ب : پرندگان :

این منطقه مکان مناسبی برای گذران زمستانی برخی از پرندگان مهاجر می باشد. که از آن جمله میتوان به : اردک سبز ، اردک زیره ای ، چنگر ، هواسیل ، انواع مرغابی ، انواع غاز ، مرغ کرمخوار و غیره اشاره کرد.

همچنین پرندگانی در حواشی سد زندگی می کنند که عبارتند از : کبک ، تیهو ، قرقی ، کبوتر ، انواع گنجشک ، زاغ ، کلاغ و شانه بسر.

ج : خزندگان :

گونه های خزنده ای که در منطقه مشاهده شده است عبارتند از : انواع مارمولک ، مار آبی ، بزمجه و مار.

د : آبزیان :

عمده ترین ساکنان این دریاچه ماهیها میباشند. عمده ترین آنها عبارتند از :

1- کپور معمولی وحشی (Common Carp) :

2- کاراس (Karas) :

3- سوف (Pike-perch Or Zander) :

[bidastar]

دریاچه اوان :

موقعیت و مشخصات :

درياچه زیبای اوان در نيمه شمالي الموت ، در دامنه کوه خشچال ، در فاصله 75 کيلومتري و در میان چهار روستای اوان، وربن، زواردشت و زرآباد شهر قزوين قرار دارد.





این دریاچه كه بیش از هفتاد هزار متر مربع مساحت دارد ، در ارتفاع هزار و هشتصد متری از سطح دریا واقع شده است. طول آن در طويل ترين قسمت 325 متر و عرض آن 275 متر می باشد.

تنها از آب چشمه‌های زیرزمینی موجود در بستر دریاچه تغذیه می‌شود و بخش ناچيزي از آن هنگام بارندگي تامين مي شود اما به صورت سطحي و کم. غليان دايمي آن باعث صافي و زلالي آب درياچه شده است. عمیق‌ترین بخش آن به عمق 5.7 متر می باشد که در جنوب شرقی آن واقع شده است البته برخی از مسئولان عمق دریاچه را بین یک تا بیست متر تخمین زده اند. از سرريز آب درياچه نيز رود كوچكي تشكيل مي شود كه آب آن مورد استفاده كشاورزان روستاهاي كوشك و آيين است . در تابستان اين درياچه محل ماهيگيري ، آب تني و قايق سواري و در پاييز ، مأمن پرندگان مهاجر مانند قو، غاز، مرغابي و در زمستان با توجه به برودت هوا و يخ زدن سطح آن قابل اسكي سواري است. لازم بذکر است درياچه اوان با حضور نماينده سازمان ملل و برافراشتن پرچم سازمان ملل و پرچم ايران رسماً به‌عنوان قطب گردشگري جهان اعلام شده است. متاسفانه در یکی دو سال گذشته شاهد حمله اوباش به تاسيسات سرويس بهداشتي دریاچه و سرقت شيرآلات آن، شكستن كيوسك تلفن و به آتش كشيدن بخشي از نيزارهاي كنار درياچه بوده ایم.



پیدایش :

درياچه اوان احتمالا 500 سال پيش بر اثر لغزش به وجود آمده که اين لغزش در حال حاظر غير فعال است. اعتقادی وجود دارد مبنی بر اینكه این دریاچه بازمانده دریاچه بزرگ «كاسپین» است. دلیلی كه برای این مدعا می‌آورند تغییر یافتگی نام كاسپین به قزوین است. اوان به معنی محل گردآمدن آب می باشد.

گیاهان :

غیر از گونه‌های درختی دست‌كاشت نظیر بید، چنار، تبریزی، سیب، آلبالو، گیلاس، سنجد، فندق و گردو، گیاهان علفی مانند گون، كنگر، شیرین بیان و گونه‌های مختلف دیگر از خانواده گرامینه و لگومینیوزه هم در حوزه آبخیز اوان وجود دارند. از گیاهان داخل دریاچه هم می‌توان به نی‌بن در آب و گیاهان غوطه ور خوشاب و چنگال آبی اشاره كرد که محیط مناسبی را برای پرورش ماهیانی چون اردک ماهی بوجود می آورند.



جانوران و پرندگان :

از گونه‌های جانوری اطراف اوان می‌توان به كل و بز – كه به علت شكار بی رویه و تخریب زیستگاه آنان كاهش چشمگیری یافته‌اند - پلنگ، خرس قهوه‌ای، روباه، شغال، گرگ، گراز، شنگ، سیاه گوش (گربه وحشی) انواع عقاب‌ها، دال، دلیچه، شاهین، جغد، كبك، فاخته، داركوب، سبزقبا، زاغی و انواع گنجشك سانان، قورباغه، لاك پشت و خرچنگ اشاره كرد.

ماهیها :

انواع ماهی هایی که در این دریاچه ساکن میباشند عبارتند از :

1- قزل آلای رنگین کمان (Rainbow Trout) :



2- كپور (Carp) :



3- اردك ماهی (Pike) :

[bidastar]

دریاچه گهر

دریاچه گهر بزرگ (کله گهر) زیباترین دریاچه کوهستانی ایران به شمار می رود.



مقدمه :

در دامنه اشترانكوه، درياچه هاي دائمي و شيرين گهر بالا و گهر پايين گسترده شده اند. اين درياچه از ذوب برف هاي اشترانكوه و انباشت آب آن در پشت سد طبیعی ايجاد شده است. فراواني نسبي آب هاي ورودي به اين درياچه باعث مي شود سرريز آب آن به درياچه پاييني (بزرگ) بريزد. این دریاچه همانند آبگیر بزرگی است که از چشمه ها وآبشارها و سرابها سیراب و در تابستان و زمستان راکد می ماند وبیشتر سطح دریاچه زمستان کاملا یخ می بندد و چشم انداز زیبا و خاصی را به گهر میبخشد. دریاچه گهر در مرکز منطقه حفاظت شده اشترانکوه در بخش انتهایی تنگ تاپله قرار گرفته است. تنگ تاپله دره ای است در جهت شمال شرقی(جنوب شرقی) که اطراف آن را کوههای اشترانکوه فراگرفته است. زيبايي خيره كننده و چشم اندازهاي بديع درياچه سبب شده هر ساله با وجود سختي راه، انبوهي از مردم لرستان، استانهاي اطراف و ديگر نقاط كشور، با پاي پياده يا سواره به ديدن درياچه و زيبايي هاي آن بروند و چند روزي از اوقات فراغت خود را در آنجا سپري كنند. این دریاچه در نزد کشورهای خارجی بنام دریاچه ایران مشهور است.



تشکیل دریاچه گهر (زمین لغزه کهن اشترانکوه) :

دریاچه گهر (29 کیلومتری جنوب خاور دورود) به احتمال زیاد در اثر وقوع یک زمین‌لرزه به بزرگای زیاد بوجود آمده است. درواقع، این دریاچه به واسطه بسته شدن دره توسط یک سنگ ریزش عظیم تشکیل گردیده است. دریاچه کوهستانی گهر که بر روی گسل اصلی امروزی زاگرس (بخش دورود) قرار دارد، بر پهنه رومرکزی زمین‌لرزه فاجعه بار دره سیلاخور در تاریخ 3/11/1287 هـ.ش با بزرگای 4/7=Ms منطبق است. بنابراین این دریاچه احتمالاً در اثر جنبش گسل دورود و رویداد یک زمین لغزش-سنگ ریزش تشکیل گردیده است.

مشخصات دریاچه ها :

دریاچه گهر بزرگ ( کله گهر ): در منطقه حفاظت شده اشترانکوه و در ارتفاع 2400 متری از سطح دریا قرار گرفته است. حداکثر عمق دریاچه به 28 متر و مساحت سطح آبی آن به حدود 100 هکتار می رسد. طول درياچه اصلي گهر را1500 متر و عرض متوسط آن را بین 500 تا 800 متر برآورد كرده اند.



دریاچه گهر کوچک ( کره گهر ): ارتفاع آن از سطح دریا 2450 متر می باشد و مساحت تقریبی آن حدود 7 هکتار است. طول آن 500 متر و عرض آن حدود 150 متر است. حداکثر عمق آن نیز در حدود 4 متر می باشد.



راه دسترسی به دریاچه :

راهای ارتباطی به دریاچه تماما مالرو و بعضا پیاده رو است. براي رسيدن به منطقه زيباي اشترانكوه از تهران مي‌توان به دو طريق اقدام كرد. اول: با قطار دورود. دوم: از طريق اتوبوس‌هاي دورود. دسترسی به دریاچه نیز از دورود به دو طریق امکانپذیر می باشد :

1- مسیر کوهنوردان : از دورود به طرف اليگودرز از كيلومتر 20 به روستاي دربند مي‌رسيم كه داراي درختان و بيشه‌هاي انبوهي است. ادامه راه ما را به طرف ايستگاه دربند مي‌رساند كه پس از گذشتن از روي ريل راه‌آهن و عبور از پل رودخانه در نهايت به روستاي تيون مي‌رسيم (جاده آسفالت است). پس از پر كردن قمقمه‌ها از آب چشمه، راه صعود از كنار روستا و از مسيري پاكوپ ادامه يافته، كم‌‌كم ارتفاع مي‌گيريم و سپس مسير ما به سمت جنوب ادامه پيدا مي‌كند. بعد از دو و نيم ساعت پياده‌روي به كنار جويباري مي‌رسيم كه ادامه راه ما را به پناهگاه اول مي‌رساند.

چشمه گل‌گل سيرابمان مي‌كند، سپس با طي دو ساعت به چال كبود و پناهگاه دوم مي‌رسيم كه محل مناسبي براي شب ماندن است. در اين محل رو به جنوب كه مي‌ايستيم (خلاف مسير بالا آمده) سمت راست قله گل‌گل 4050 متر و سمت چپ قله سن‌بران 4150 متر و در روبرو يك هفتي مشاهده مي‌شود كه يخچال آن تا كف ميدان ادامه دارد و ديده مي‌شود. سمت چپ آن قله لايو قرار دارد. قله سن‌بران از يخچال سمت چپ با طي زمان حدود سه ساعت و قله گل‌گل نيز با قدري زمان كمتر صعود مي‌شود و بهترين مسير رسيدن به درياچه است كه با صعود قله گل‌گل به سمت قله لايو سرازير شده (شرق)، نيم ساعتي بعد به محلي V شكل مي‌رسيم كه سمت راست ما درياچه قرار دارد.

دهليزي با شيبي تند و گاهاً يخ زده كه با توجه به سنگي بودن اطراف آن كوچكترين اشتباه در انتخاب مسير امكان بروز مشكل و يا حادثه را به دنبال دارد. بعد از اين قسمت به مسير شن اسكي مي‌رسيم كه بايد كاملاً با احتياط و حتماً نفرات پشت سر هم حركت كنند (ريزش سنگ). در بهار تا اواخر تابستان مسير داراي يخچال با شيب تند است كه همراه داشتن كلنگ و يخ شكن و طناب لازم است. زمان رسيدن به درياچه از نقطه V شكل، چهار ساعت است. در نزديكي درياچه آبشاري زيبا پذيراي ماست كه خستگي راه را از تن زدوده و از كنار آن مي‌توان به درختان زيباي بيدكنار درياچه رسيد كه نويد رسيدن به نگين زاگرس را مي‌دهد. بهترين فصل صعود، اواخر خرداد به بعد است كه البته بستگي به بارش نيز دارد. براي تماشاي لاله‌هاي واژگون(گل اشك) بايد اواخر ارديبهشت به منطقه رفت

2- مسیر عمومی : راه اصلی آن از شهرستان درود با خودرو به گردنه دوش دراز - قریه درب آستانه (امام زاده شاه پیروانی) و دو راهی سراوند وچشمه تلمه زار است. بعد از جاده ماشین رو گردشگران پیاده باید به چشم دره- چشمه تلمه زار- گردنه گله چیره- بنار نر میون -گردنه پنبه کار دره نگار و سفید آب- بناره گهر به دریاچه دیدنی گهر میرسند. حرکت از محلی به نام سرچشمه (در حومه شهر دورود به فاصله حدود 20 کیلومتر) با ارتفاع 2365 متر از سطح دریا آغاز می شود. در مسیر رفتن از سرچشمه به دریاچه گهر باید مسافتی 18 کیلومتری را با فراز و نشیبی بسیار پیمود و از کنار دره نگار(نی گاه) و بالای گردنه پنبه کار بگذریم و جالب است که در نهایت به دریاچه می رسیم که ارتفاع آن از سطح دریا 2360 متر است یعنی تقریباً به اندازه ارتفاع مبدأ. مرتفع ترین نقطه مسیر، بالای گردنه پنبه کار با ارتفاع 2550 متر و پایین ترین نقطه چشمه پنبه کار در پایین گردنه با ارتفاع 1950 متر می باشد. دریاچه در دامنه جنوبی اشترانکوه و قله سن بران قرار دارد. دریاچه دیگری در بالادست این دریاچه قرار دارد که به دریاچه بالا یا دریاچه کوچک یا دریاچه دوم موسوم است که در حال از بین رفتن است و برای رسیدن به آن باید حدود 2 ساعت پیاده روی کرد.


امکانات اطراف دریاچه :

دریاچه دارای کمپ استقرار محیطبان جهت حفظ گونه های زیست محیطی منطقه و صدور پروانه یک روزه ماهیگیری می باشد. همچنین نیروی انتظامی نیز در منطقه حضور دارد. جدیدأ شهرداری شروع به ساخت سکوهایی برای استقرار گردشکران نموده است که مورد انتقاد برخی از مسئولین محیط زیست قرار گرفته است. همچنین چند سرویس بهداشتی نیز در منطقه احداث شده است.

پوشش گیاهی منطقه :

68 گونه انحصاري گياهي در منطقه حفاظت شده اشترانكوه در استان لرستان وجود دارد. در جريان اجراي طرح شناسايي و برررسي تنوع زيستي و عرصه‌هاي طبيعي مناطق حفاظت شده استان لرستان، كارشناسان، بيش از 600 گونه گياهي در منطقه حفاظت شده اشترانكوه شناسايي كردند. در حدود 53 گونه درخت و درختچه نيز در اين منطقه حفاظت شده شناسايي شده‌اند كه برخي از آنها از خواص دارويي و طبي نیز برخوردارند. پوشش گیاهی آن بیشتر ازگونه های زرشک، شیرخشت، سیب وحشی، گردو، بید، دافته، شنگ، ارژن، انجیر، گون، گز، بادام وحشی و در قسمت بالا دست دریاچه بزرگ و دریاچه کوچک درختهای اورس، ارجن و بید پراکنده است.


جانوران منطقه :

حوضه استحفاظي و حفاظت شده شهرستان‌هاي دورود، ازنا و اليگودرز استان لرستان (اشترانكوه) شامل 98 هزار و 250 هكتار وسعت می باشد. اشترانكوه‌ يكي‌ از مناطق‌ منحصر به‌ فرد استان‌ لرستان‌ است‌ كه‌ به‌ لحاظ‌ برخورداري‌ از شرايط‌ ويژه‌ اكولوژيكي‌ و توپوگرافي‌ زيستگاه‌ مناسب‌ و مستعدي‌ براي‌ رشد و تكثير وحوش‌ به‌ويژه‌ پستانداران‌ بزرگ‌ است‌ و به‌ همين‌ دليل‌ از ديرباز به‌ عنوان‌ يك‌ شكارگاه‌ ممتاز، مورد توجه‌ عشاير و اعيان‌ و اشراف‌ بوده‌ است.

اين‌ امر موجب‌ شد تا رشته‌ كوه‌ اشترانكوه‌ و دره‌ ني‌گاه‌ با نام‌ قرق‌ اختصاصي‌ تيان‌ (تيون) در سال‌ 1340 به‌ عنوان‌ منطقه‌ شكار ممنوع‌ و در سال‌ 1349 با افزودن‌ ارتفاعات‌ متعدد ديگر، (از جمله‌ سفيدكوه‌ بزرگ‌ و كوچك) به‌ محدوده‌ آن، منطقه‌ قرق‌ تيان‌ با عنوان‌ منطقه‌ حفاظت‌شده‌ اشترانكوه‌ شناخته‌ شود. وجه‌ تسميه‌ اين‌ نام‌ وجود نيم‌ دايره‌ چال‌ها و معابر خط‌الراءس‌ بين 4‌ قلل‌ منطقه‌ است‌ كه‌ افراد محلي‌ آن را به‌ كوهان‌ و گردن‌ شتر شباهت‌ داده‌اند.

در سال‌ 1357 با ايجاد تغييراتي‌ در حد و حدود منطقه، كوههاي‌ سفيد كوه‌ بزرگ‌ و كوچك‌ با مساحت‌ 24 هزار هكتار از منطقه‌ اشترانكوه‌ منفك‌ و به‌ صورت‌ مجزا به‌ نام‌ پناهگاه‌ حيات‌ وحش‌ سفيدكوه‌ ازنا قرق‌ و شناخته‌ شد و مابقي‌ امروزه‌ از ارزشمندترين‌ مناطق‌ تحت‌ مديريت‌ سازمان‌ محيط زيست‌ كشور محسوب‌ مي‌شود.

پستانداراني چون كل و بز، آهو، قوچ، خرگوش، شغال، روباه، گراز، گرگ، پلنگ، خرس قهوه‌اي و گربه وحشي را می توان از مهمترين گونه‌هاي شناسايي شده اشترانكوه به حساب آورد. گونه‌هاي پرندگان اين منطقه حفاظت شده 195 مورد است که مهمترین آنها می توان به کبک دری، تیهو، شاهین اشاره کرد. همچنين 30 گونه از خزندگان و پنج گونه دوزيست نيز در اين منطقه شناسايي شدند. انوع مارها چون افعي يا گرزه مار نيز در اين منطقه زندگي مي‌كنند.

ماهی ها :

از مهمترین ماهیهای این دریاچه میتوان به قزآلای رنگین کمان و قزل آلای خال قرمز اشاره کرد.

1- قزل آلای خال قرمز (Brown Trout)



2- قزل آلای رنگین کمان (Rainbow Trout)



3- زردپر (Barbe Fish)

[bidastar]

دریاچه یا تالاب زریوار

این تالاب مهم ترین جاذبه گردشگری استان کردستان می باشد و مهم ترین و کم نظیر ترین جاذبه آبی در باختر کشور محسوب می گردد. مريوان شهر زيبايي است، با مردماني مهربان و مهمان نواز. وجود اين تالاب زيبايي منطقه را دو چندان كرده و هر سال باعث جذب گردشگرانی از سراسر کشور و دنيا مي شود.



موقعیت و مشخصات تالاب :

تالاب زریوار در فاصله 2-3 كیلومتری غرب مریوان قرار گرفته است. حوضه آبخيز رودخانه زريوار با مساحت 237 کيلومتر مربع در غرب استان کردستان بخشي ازحوضه نسبتا وسيع مريوان راتشکيل مي دهد. پديده جالب اين حوضه، اکوسيستم آب شيرين درياچه زريوار است که در نيمه غربي حوضه واقع شده است. زهکش اصلي حوضه، رودخانه زريوار است که از دو شاخه فرعي آب مريوان و آب زريوار تشکيل شده است. بارندگي و دما دراين حوضه در جهت عکس هم عمل نموده و به همين علت زمستان، مازاد آب فراوان و تابستان نياز آبي شديد احساس ميشود.

این تالاب در ارتفاع 1285 متری از سطح دریا واقع شده ، طول‌ درياچه‌ شش‌ كيلومتر و عرض‌ آن‌ 1700 تا 3000 متر و عمق متوسطش حدود 3 متر است. مساحت‌ آن‌ حدود 720 هكتار است‌. حجم‌ آب‌ درياچه‌ از 5/22 ميليون‌ متر مكعب‌ تا 5/47 ميليون‌ مترمكعب‌ در طول‌ سال‌ متغير است‌. نكته قابل توجه در تشكیل این دریاچه وجود چشمه های آب شیرین در كف این دریاچه می باشد ، كه تامین كننده آب این دریاچه می باشد و به این خاطر زریوار را بزرگترین چشمه آب شیرین جهان عنوان نموده اند.



نام و افسانه ای مربوط به پیدایش تالاب زریوار یا زریبار :

وجه تسميه زريوار و زريبار كه هر دو در منطقه متداول است، به واژه «زری» که در زبان کردی به معنای درياچه است باز می گردد. پسوند «وار» و «بار» پسوند تشبيهی و زريوار يا زريبار به معنی درياچه وار است. درباره اين درياچه افسانه هاي متعددي وجود دارد كه مشهورترين آنها وجود شهري مدفون در زير آبهاي درياچه است.

مردم منطقه معتقدند كه در زمانهاي بسيار دور در محل كنوني درياچه شهري بنا بوده و پادشاهي ستمگر بر اين شهر حكمراني مي كرده است. مردمي كه از دست ظلم و ستم حاكم به تنگ آمده بودند، پيش مرد عارف و خداپرستي كه دور از شهر زندگي مي كرده مي روند، تا آنها را از دست ظلم و ستم حاكم نجات بدهد. مرد عارف هم از خدا كمك مي خواهد. به امر خدا از چشمه هاي زير زمين آب فوران مي كند، حاكم ستمگر و تمام شهر در زير آب مدفون مي شوند. فكر كردن به اين كه شهري در زير درياچه مدفون است، خيلي هيجان برانگيز است!



جاذبه های گردشگری :

درياچه ی زريوار که هزاران سال است حيات و آبادانی را به مريوان سرسبز بخشيده است همواره نظاره گر اين سرزمين حادثه خيز بوده و با شادی ها و دردهای جانکاه مردمانش شريک گشته و همچون ميراثی ارزشمند بخش هايی از هويت و تاريخ ما را در دل خود حفظ کرده است.

چشمه هاي « اورامان ماتان» و «ژاورود» مريوان همراه با مناطق و مناظر طبيعي، نظر هر بيننده اي را به خود جلب مي کند و به همراه «کوه تخت» (با 2820متر ارتفاع) در 32 کيلومتري جنوب مريوان و کوههاي «کمانجرد» در «بندکوه»، از ديگر ديدنيهاي بیمانند منطقه مريوان محسوب مي شود. پوشش گياهی اين ناحيه مناظری شگفت انگيز و باشکوه دارند. از آنجا که تنوع اقليمی همراه با ساير شرايط مناسب، از جاذبه های مهم در صنعت جهانگردی به شمار ميرود و جهانگردان خواهان دمای مطلوب و مطبوعی (بيست و پنج- بيست و دو درجه سانتيگراد) هستند، استان کردستان به ويژه در فصول بهار و تابستان از اين نظر بسيار مناسب و دارای توانايی های جهانگردی قابل توجهی می باشد. در فصل زمستان به علت شیرینی آب دریاچه و برودت هوا سطح دریاچه یخ می بندد و منظره بسایر زیبایی را به وجود می اورد .



آسیب شناسی :

تالاب زريوار در شهرستان مريوان، بهشت گمشده ای است كه به دليل مشكلات حاصل از جنگ تا همين اواخر زياد مورد استقبال مسافران قرار نگرفته است. با احداث هتل بسيار زيبای زريوار و ساير اماكن اقامتی مناسب در كنار اين درياچه، آينده روشنی برای صنعت توريسم در اين منطقه ايجاد شده است. از سوی ديگر مردمانی بسيار مهربان و مهمان نواز واقعا مسافران را مجذوب ميكنند.

با وجود مخالفت مسوولان محیط زیست کردستان با احداث کانال ارتباطی بین 2 رودخانه قزل چه سو و دریاچه زریوار که باعث نابودی این دریاچه طی 50 سال آینده می شود ، وزارت نیرو همچنان بر احداث این کانال اصرار می ورزد. درياچه زريوار در حالى در مسير نابودى قرار گرفته است که جزو منحصر به فردترين تالاب هاى ايران به شمار مى رود و به دليل داشتن 37 گونه پرنده نادر و گياهان مختلف از جمله ميراث طبيعى ايران محسوب مى شود. به عقيده کارشناسان محيط زيست ، احداث اين کانال باعث ورود رسوبات رودخانه قزل چه سو به درياچه زريوار و کم شدن عمق اين درياچه خواهد شد و تابش آفتاب به سطح اين درياچه نيز باعث رشد گياهان آبزى و نابودى آن طى 50 سال آينده مى شود. اين در حالى است که برآورد کارشناسان عمر يک ميليون ساله اين درياچه در صورت طى روند طبيعى است.
وزارت نيرو که پيش از اين با همکارى مهندسان روسى ، درياچه آرال را که يکى از زيباترين درياچه هاى جهان بود به نابودى کشاند ، حالا قصد دارد درياچه زريوار را که به لحاظ شرايط کيفى و کمى در سطح استانداردهاى مطرح کنوانسيون تالاب ها (رامسر ، 1971) قرار دارد و مى تواند در فهرست تالاب هاى بااهميت بين المللى به ثبت برسد به سرنوشت درياچه آرال دچار کند.

وضعيت بهداشتي درياچه اسفناك است. در تمام اطراف درياچه يك سرويس بهداشتي مناسب پيدا نمي شود. مهماناني كه آمده اند تا از طبيعت بكر درياچه استفاده كنند بي رحمانه شاخه درختان را مي شكنند و از آن براي درست كردن آتش استفاده مي كنند. وجود آشغال در جاهاي مختلف هم باعث جمع شدن حشرات و ايجاد بوهاي مزاحم شده است. قسمت هاي حاشيه درياچه پر از نيزار و لاي و لجن است و هر سال مقدار آن نسبت به سال قبل افزايش پيدا مي كند و اگر همچنان كسي براي لاي روبي آن اقدامي نكند، شايد در دراز مدت چيزي از درياچه باقي نماند.



امیدواری :

خيرالله مرادي، رئيس اداره كل محيط زيست استان كردستان، با اشاره به اقدامات حفاظتي اين اداره براي حفاظت از اين تالاب و ثبت آن در كنوانسيون بين‌المللي تالاب‌ها به خبرگزاري ميراث فرهنگي گفت:«بيش از سه ميليارد تومان براي حفاظت از اين تالاب هزينه و جلوي ريخته شدن فاضلاب شهري مريوان به حاشيه تالاب گرفته شده است. طبق برآورد ما اين تالاب سالانه به‌طور مستقيم بيش از يك ميليارد تومان بهره‌ اقتصادي براي استان در بر دارد كه بيش از 420 ميليون تومان آن از فروش ماهيان تالاب است. بيش از آنچه كنواسيون رامسر از ما خواسته است در حفاظت آن كوشش كرده‌ايم. هم‌اكنون تردد قايق‌هاي موتوري در تالاب ممنوع است. جلوي ساخت يك پاركينگ و يك شهرك صنعتي را هم كه قرار بود كنار درياچه ساخته شود هم گرفتيم و به‌جاي آن به دنبال ساماندهي مجتمع‌هاي تفريحي اطراف درياچه هستيم. ثبت اين تالاب در كنواسيون بين‌المللي رامسر هيچ گونه مانعي را بر سر صيادي اهالي محلي ايجاد نمي‌كند و بين‌المللي شدن اين تالاب مي‌تواند در رونق اقتصادي و توريستي اين منطقه بسيار موثر باشد.»



پوشش گیاهی منطقه :

ميزان رطوبت و بارش مناسب باعث ايجاد جنگلهای انبوه بلوط و گونه های مختلف درختان جنگلی از جمله درختان افرا،خنجوک، مازو، گلابي وحشي، زبان گنجشک، گردو، سيب وحشي، پسته وحشي، زالزالک، آلبالوي جنگلي و بادام تلخ است. پوشش گياهی اين ناحيه مناظری شگفت انگيز و باشکوه دارند.



جانوران و پرندگان منطقه :

از گونه های مهم حيات وحش اين منطقه که با روند تخريب اکوسيستم زريوار در معرض خطر انقراض قرار می گيرند عبارتند از:

۱- سنجابک درختی(Dryomys nitedula)

۲- هامستر طلايی(Mesocricetus auratus)

۳- ول حفار کردی (Ellobius luteseeus)

۴-زردبر(Vormela peregusna)

۵-راسو(Mustela nivalis)

۶-سمور سنگی (Martes fonia)

۷-سياه گوش (Lynx lynx)

۸-حشره خور دندان سفيد بزرگ (Crocidura russula)

علاوه بر اين، جنگلهاي کردستان براي شکار (البته به شيوه مجاز) يکي از مناطق عالي محسوب مي شود؛ چنانکه در اين استان 34 شکارگاه با گونه هاي مختلفي از نوع گراز، شغال، روباه، بز، قوچ، ميش، خرس؛ و پرندگان شامل کبک، تيهو، قمري، بلدرچين، اردک، سرسبز، لک لک، دارکوب، وجود دارد.


آبزیان تالاب :

از جمله ماهیها و آبزیان دریاچه می توان به موارد ذیل اشاره کرد :

1- کپور معمولی (Common Carp)



2- کپور علفخوار (Grass Carp)



3- کپور نقره ای (Silver Carp)



4- سیاه ماهی (Capoeta Damascina)



5- آمور نما (Pseudorasbora parva)



6- شاه کولی (Chalcalburnus)


7- کاراس (Caras)



8- مارماهی خاردار (Mastacembelus)

[bidastar]

رودخانه ارس :

ارس نام رودخانه‌ای نسبتاً پرآب و خروشان است كه در فاصله 2 كيلومتري جلفا پس از گذشت از بستر تنگ كوهستاني كه در كوههاي نزديك جلفا ايجاد نموده است وارد جلفا مي شود. رودخانه ارس كه از كشور تركيه سرچشمه مى گيرد، حدود۴۵۰ كيلومتر از مرز آبى جمهورى اسلامى ايران با كشورهاى آذربايجان و ارمنستان را تشكيل مى دهد.



تاريخ و پیدایش نام رود ارس :

شهرهای مدفون شده در دامنه کوههای آرارات بزرگ ( الحارث ) و آرارات کوچک (الحویرث ) که در حال حاضر در کشور ترکیه قرار دارند و دامنه آنها مربوط به خاک ایران است را به اصحاب رس نسبت می دهند و نام رود ارس نیز که سرچشمه آن از قسمتهایی از این دو کوه است از همان رس گرفته شده است. ناگفته نماند که رس در لغت به معنی چاه و هر چیز کنده شده است. نام محلی این رود به ارمنی آراکس و به ترکی آراز است. نام اَرَس ریشه پارسی دارد و به معنای زلال و بی غل و غش است. رودخانه ارس در سال ۱۸۱۳ میلادی در پی عهدنامه گلستان به عنوان مرز ایران و روسیه برگزیده شد و تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد.

سرچشمه ها ، موقعيت و مشخصات رودخانه ارس :

حوضه آبريز ارس جلگه پستي در نيمه شمالي استان‌هاي آ. شرقي و غربي و اردبيل است و آب و هواي معتدلي نسبت به نيمه جنوبي اين استانها دارد بارش فراوان در اين منطقه علاوه بر کمک به اعتدال آب و هوا باعث ايجاد رودخانه‌هاي متعدد با دبي (حجم آب در واحد زمان /Sec M3 ( زياد شده است. برخي از اين رودها سرشاخه‌هاي متعددي در کشورهاي همجوار (ترکيه- آذربايجان- ارمنستان) دارند و در نهايت به درياي خزر راه مي‌يابند.

سرچشمه آن از كوههاي مين گول داغ (هزار بركه) تركيه واقع در جنوب شهر ارزروم است ، محل مذكور كه در مركز تجمع آبهاي اين كوهها وتشكيل ارس بوده ، بيش از 800 متراز سطح دريا ارتفاع ندارد. طول رود از سرچشمه تا مصب قريب 1072 كيلومتر است كه پس از سرازير شدن از سرچشمه در نقطه اي به اسم « دوالو » وارد خاك ايران شده و از همين محل تا نقطه « قره دوني » كه آخرين حد فاصل خاك ايران و ارس مي باشد ، در شمال غربي ايران جريان دارد. رودخانه ارس پس از عبور از « قره دوني » وارد خاك قره باغ مي شود و با طي مسير در جمهوري آذربايجان به رودخانه « کورا » مي پيوندندد و به درياي خزر مي ريزد.

شعباتي كه از خاك قفقازيه وارد رود ارس مي شود عبارتند از : آرپاچاي-رود نخجوان-رود كر. همچنين شعباتي كه از خاك ايران وارد رود ارس مي شود عبارتنداز: رود زنگماراز ماكو- رود آغ چاي و قطور چاي از خوي- رود زيلبير از مرند - رود كوك گنبد از قره داغ - دره رود مغان.

عرض رودخانه ارس در جلفا گاهي تا 200متر و ارتفاع وعمق بستر آن به 2 تا 3 متر مي رسد. عريضترين نقطه رودخانه در نزديكي شهر جلفا ميباشد كه بيش از 200 متر عرض و بيش از 4 متر عمق دارد كه مي توان سومين رودخانه ايران از لحاظ قدرت آب تلقي كرد. بستر رودخانه ارس داراي شيب زيادي بوده كه آب با سرعت درآن جريان دارد و مثل رودهاي ديگر نمي توان بر روي آن قايقراني كرد ولي اگر قايق موتور دار باشد مي توان از آن استفاده نمود.



در نزديكي پاسگاه سيه رود كه ميان جلفا و خدا آفرين قرار گرفته درطي سالهاي طولاني بستر خود را در دره يك كوهستان صخره اي ، بقدري پائين برده كه بشكل يك ديواره كاملا عمودي با ژرفاي خيلي زياد درآمده بطوريكه اين بستر بصورت يك پرتگاه خيلي خطرناك مي باشد و مجراي ژرف ارس در اين ناحيه به اسم (جاموش بغان بندي) كه به فارسي يعني بندي كه گاومييش را خفه مي كند ناميده مي شود كه داراي چشم انداز بسيار زيبايي مي باشد.



بررسي حقوق مرزي بين ايران و كشورهاي آذربايجان و ارمنستان :



سد ارس نخستين سد مشترك ما بر روى رودخانه مرزى كشور است. در ساليان گذشته و در چارچوب موافقتنامه سال ۱۹۶۳ ايران و اتحاد جماهير شوروى با احداث تأسيسات در حال بهره بردارى سد ارس و ميل و مغان در مرز مشترك جمهورى اسلامى ايران با جمهورى آذربايجان و با تنظيم ۱‎/۸ ميليارد متر مكعب از آب اين رودخانه، در سال حدود ۱۵۰ هزار هكتار از اراضى آبيارى و ۴۴ مگاوات نيز برق توليد مى شود. در حال حاضر، مشكلات ناشى از آلودگى هاى وارده از كشورهاى واقع در حوزه رودخانه از مهمترين چالش هاى موجود در رودخانه ارس است كه اخيراً در قالب يك پروژه چهارجانبه (ايران - آذربايجان - ارمنستان - گرجستان) با مشاركت لازم، در حال مطالعه و كنترل است.

خوشبختانه قرارداد و پروتكل هاى موجودبا شوروى سابق مبناى همكارى و تعامل با كشورهاى آذربايجان و ارمنستان است و اصولاً بهره بردارى مشترك از رودخانه ارس عامل همكارى و بهبود روابط دوجانبه با اين كشورها بوده است.
در مورد سد ارس، نيز اين سد در سال ۱۳۴۹ در ۴۰ كيلومترى شمال غربى جلفا در محلى به نام قزل قشلاق بر روى رودخانه ارس احداث شده است. با استفاده از اين سدو تأسيسات جانبى آن ۷۲هزار هكتار از اراضى كشاورزى كشورمان زير كشت آبى رفته است. ۴واحد نيروگاهى نيز در اين سد وجود دارد كه دو واحد از آنها متعلق به ايران است. ظرفيت اسمى هر واحد نيروگاهى ۱۱مگاوات بوده و ميزان متوسط انرژى توليدى سالانه (سهم ايران) ۸۶گيگاوات ساعت است. در پروتكل هاى سالانه، ميزان بهره بردارى از منابع آب و انرژى رودخانه مرزى ارس و سد، همه ساله با حضور نمايندگان طرفين تنظيم مى شود. حجم مخزن و حجم مفيد سد ارس به ترتيب ۱۳۵۰ ميليون متر مكعب و ۱۱۵۰ ميليون متر مكعب است احداث و بهره بردارى از سد ارس استفاده از حقابه ايران را در حد ميزان مورد توافق در پروتكل فيمابين تأمين كرده است.



مشكلات زيست محيطي :

منابع آگاه محلى از آلوده بودن آب هاى ارس و مشاهده جانداران آسيب ديده از آلودگى محيط زيست در منطقه خبر مى دهند. طبق گفته هاى افراد بومى ساكن در منطقه منبع اصلى آلودگى ارس تخليه فاضلاب منطقه مسكونى و صنعتى جلفا به داخل رودخانه است. به طورى كه اين اتفاق موجب پيدايش باتلاق در اين منطقه شده است. از سوى ديگر نبود فاضلاب در اين منطقه، محيط زيست و آب رودخانه ارس را تهديد مى كند و گونه هاى گياهان دارويى منحصر به فرد منطقه را در معرض نابودى قرار خواهد داد. وجود مخازن سوخت تهديدى براى اين منطقه محسوب مى شود و چنانچه در منطقه ويژه اقتصادى در جلفا آتش سوزى رخ دهد تمام منطقه درمعرض خطر قرار مى گيرد و چنانچه مخازن سوخت به هر دليلى دچار نشتى شوند به آب و خاك منطقه آسيب مى رساند و به دليل نزديك بودن به رودخانه ارس آلودگى آب اين رودخانه را نيز در پى خواهد داشت.

به دليل سيل ورود آلاينده هاى خطرناك توسط برخى كشورهاى همجوار رودخانه ارس، منابع مختلف از احتمال بروز فاجعه اى زيست محيطى طى سالهاى آتى در اين منطقه خبر مى دهند. به اعتقاد كارشناسان زيست محيطى، گرچه تعدادى از سازمانها و ارگانهاى مسؤول، آلودگى هاى رود ارس را در حد غيراستاندارد نمى دانند اما با ادامه روند كنونى، اين رودخانه به همراه حوزه آبريز خود به كانون آلودگى هاى خطرناك تبديل خواهد شد. رودخانه ارس توسط برخى كشورها به خصوص ارمنستان آلوده مى شود. ارس از طريق چند منشأ آلودگى فاضلاب صنعتى در ارمنستان آلوده مى شود اما «فعلاً» به وضعيت بحرانى نرسيده است. به اعتقاد كارشناسان زيست محيطى، ادامه حيات جنگلهاى حفاظت شده ارسباران، كيامكى و آينالى كه محل پرورش گونه هاى منقرض شده اى چون گوزن قرمز ايرانى (مارال) و... است با سرنوشت رود ارس عجين شده است. در آزمايشات صورت گرفته «فعلاً» هيچگونه بيمارى يا مورد خاصى در ۱۷ گونه آبزى موجود در ارس مشاهده نشده است.



جاذبه هاي توريستي منطقه :

طبیعت زیبا و تاریخ غنی، منطقه ارس را به یکی از مناطق ویژه توریستی تبدیل کرده است. کوهستان های بلند منطقه همه ساله کوهنوردان زیادی را به خود میخواند. رود زیبای ارس با مسیر پر پیچ و خم و حکایت های غریب خود یکی دیگر از جاذبه های گردشگری است. حیات وحش ارسباران با پوشش گیاهی منحصر به فرد و منطقه کیامکی با تنوع زیستی بی نظیر، سایر جاذبه های توریستی این منطقه به شمار میروند.

1- کلیسای سنت استپانوس در 16 کیلومتری غرب جلفا و به فاصله ی 3 کیلومتری کرانه جنوبی ارس و در روستای متروکه ای به نام دره شام قرار دارد و نام کلیسا ملهم از نام استپانوس شهید اول راه مسیحیت می باشد و به علت استقرار آن در روستای دره شام به این نام نیز خوانده می شود.



2- بر روی رودخانه ارس دو پل تاریخی به فاصله صد متر از یکدیگر بنا شده که به نام خدا آفرین مشهورند. پل اول به دوره سلجوقیان (552- 391 ه ق منسوب است. 160 متر طول و 15 طاق دارد. پل دوم خدا آفرین به طول حدود 120 متر ودارای 10 طاق ، و منسوب به دوره صفوی ( 1148 - 907 ه ق ) است .



3- حمام كردشت بر کنار رود ارس و در جوار روستای کردشت واقع شده است. دارای طراحی داخلی ونقاشی های دیواری بسیار جالب است. قدمت اين حمام به بيش از دو قرن می رسد.



برخي از سدهاي رودخانه ارس :

1- سد ارس : اين سد بر روي رودخانه ارس در منطقه قزل قشلاق و در 40 كيلومتري جلفا واقع شده است. سد از نوع خاكي با هسته رسي ميباشد. تاريخ شروع ساختمان آن در سال 1347 و تاريخ خاتمه سال 1350 مي باشد. طول تاج 945 متر و ارتفاع از پي 42 متر است. همچنين ار تفاع از كف 36 متر و عرض در تاج 8 متر است. گنجايش كل مخزن 1350 ميليون متر مكعب و گنجايش مفيد مخزن 1166.5 ميليون متر مكعب است. لازم بذكر است كه قدرت توربين هاي نصب شده در اين سد 22000 كيلووات مي باشد.



2- سد خدا آفرين : اين سد بر روي رودخانه ارس در منطقه اصلاندوز و در نزديكي شهر مغان واقع شده است. سد از نوع خاكي ميباشد. تاريخ شروع ساختمان آن در سال 1372 و تاريخ خاتمه سال 1379 مي باشد. طول تاج 380 متر و ارتفاع از پي 60 متر است. گنجايش كل مخزن 1600 ميليون متر مكعب و گنجايش مفيد مخزن 1200 ميليون متر مكعب است. لازم بذكر است كه قدرت توربين هاي نصب شده در اين سد 100000 كيلووات مي باشد.



ماهيهاي رودخانه ارس:

يكي از مهمترين رودهاي ايران كه علاوه بر جذابيت ويژه گردشگري و تأثيرات مثبت اكوسيستمي قابليت مهمي از نظر ماهيهاي قابل صيد دارد رودخانه ارس مي باشد. ماهيهاي اين رود حدود ده گونه مي باشند كه حدود 6 نوع آنها كه در ذيل ذكر خواهد گرديد نسبت به ديگر ماهيهاي بومي اين رود بزرگتر و داراي مقاومت بيشتري نسبت به ساير ماهيها هستند. به همين جهت صيد اين ماهيها بين ورزشكاران و ماهيگيران از ارزش بالايي برخوردار است.



رودخانه ارس كه سراسر نوار شمال غربي كشور را سيراب مي كند در تمام فصول سال پر آب است اما به دليل مسائل زيست محيطي و تخم ريزي ماهيها مجوز براي ماهيگيري در ايام خاصي از سال صادر مي شود. شهر هاي جلفا ، پلدشت ، سيه رود و سواحل حاشيه اي اين شهرها بهترين نقاط براي ماهيگيري هستندكه هر ساله در فصل تابستان قلابهاي آويزان نشانگر حضور ورزشكاران و گاه خانواده هاي علاقمند به ماهيگيري است. در ذيل به برخي از اين ماهيها اشاره مي نماييم :

1- اسبله يا گربه ماهي (Erupian Catfish)



2- سوف (Zander)



3- زردپر (Barbel fish)



4- كپور (Common Carp)



5- ماش ماهي (Aspe)



6- فيتوفاگ يا كپور نقره اي (Silver Carp)

[bidastar]

تالاب انزلي

از جمله زيباترين مناظر آبي گيلان سبز گیلان تالاب انزلی است. اين تالاب محل تخم ريزي آبزيان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومي ومهاجر است. در داخل تالاب ، جزاير زيبايي وجود دارد و دو شهر زيباي انزلي وآب كنار در ساحل آن قرار دارند.



تالاب انزلي باوسعت ۱۸۰ تا ۲۰۰ كيلومترمربع حكم تصفيه خانه را براي آب رودخانه هايي دارد كه به درياي خزر مي ريزد. اين تالاب با بيش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهي ، صدهاگونه موجودات گياهي ، جانوري و ميكروسكوپي و دهها گونه گياهي اكوسيستم كم نظيري دارد. تالاب انزلي از سال ۱۳۵۴ جزو تالابهاي بين المللي تحت حفاظت شد و مهمترين منبع تكثير وتوليد ماهيان خاوياري واستخواني درياي خزراست. تالاب انزلي به عنوان يكي از مهمترين تالابهاي بين المللي چندسالي است با بي توجهي هاي زيادي روبرو شده است. تا آنجا كه اين تالاب درآستانه يك بحران بزرگ كه منجر به نابودي آن مي شود قرار گرفته است. درپي اوج گيري آلودگي و تخريب بندرانزلي كه رسانه های بسياری به آن پرداختند و عمق فاجعه مشخص شد، سازمان ملل متحد به ياري شتافت و قرار بود از امسال اين تالاب بزرگ با پنج ميليون دلار ساماندهي شود. اين تصميم در فهرست برنامه هاي عمران سازمان ملل متحد و محيط زيست (undp) سازمان ملل متحد قرار گرفت كه باتوجه به احداث جاده كمربندي بندرانزلي كه ۱۶ كيلومترآن از داخل تالاب انزلي مي گذرد ازاين فهرست حذف شد!!!.

مشخصات و موقعیت جغرافیایی تالاب انزلی :

تالاب انزلي در ساحل جنوب غربي درياي مازندران در غرب دلتاي سفيد رود و در جنوب بندر انزلي گسترده است. اين تالاب از غرب به كيور چال و آبكنار، و از جنوب به صومعه سرا و بخش هاي شهرستان رشت، محدود شده است.

اين تالاب در قسمت جنوبي بندر انزلي قرار دارد و طول متوسط آن در امتداد شرقي - غربي – 30 کيلومتر و عرض متوسط آن در امتداد شمالي - جنوبي تقريبا 3 کيلومتر و وسعت کنوني آن بيش از 100 کيلومترمربع است. در حالي که تالاب انزلي در گذشته با باتلاق هاي اطراف آن در وسعتي حدود 400 تا 450 کيلومتر گسترده بوده است. حداکثر عمق آب در بهار 5/2 متر در قسمت غربي و ميزان بارندگي در اين منطقه سالانه 1500 تا 2000 ميلي متر است. 27 رودخانه مهم گيلان به اين تالاب سرازير مي شوند. رودخانه هاي کوچک و بزرگي در سمت جنوب ، شرق و غرب به تالاب وارد مي شوند که از مهمترين آنها مي توان به رودخانه بهمبر، ماسوله رودخانه ، قلعه رودخانه پسيخان ، پيربازار و شيجان رود اشاره کرد. همچنين رودخانه هايي نيز از تالاب خارج مي شوند، که عبارتند از:
تازه بکند، نهنگ روگا، راسته خاله و پير بازار روگا، سوسر روگاه که اين رودخانه ها در جلوي بندر به يک کانال مشترک تبديل شده و از طريق همين کانال وارد درياي خزر مي شوند.



انزلي ، يکي از جذاب ترين نقاط گردشگري ايران :

شهرستان بندر انزلي در مختصات جغرافيايي 36 درجه و 56 دقيقه تا 37 درجه و 19 دقيقه عرض شمالي از خط استوا و 49 درجه و 16 دقيقه تا 56 درجه و 50 دقيقه طول شرقي از نصف النهار مبداء واقع شده است. شهرستان بندرانزلي كه در ناحيه اي كاملاً جلگه اي به صورت طولي ، در ساحل درياي خزر واقع شده ، داراي آب و هواي معتدل مرطوب است و ميزان بارندگي آن بسيار بالاست و طوريكه سالانه متوسط 1892 ميلي متر بارندگي در اين شهر گزارش مي شود ، ميزان رطوبت نسبي در اين منطقه در سال بين 71 تا 97 درصد در نوسان است.



بندر انزلي يکي از شهرهاي زيباي استان گيلان مي باشد که از نظر قدمت سابقه چندان زيادي ندارد. در سال 838 هجري شمسي انزلي به صورت دهکده اي کوچک به عنوان توقفگاه ماهيگيران و شکارچيان دريايي فعال بوده است. آگوستوس هنري مونساسي که در قرن نوزدهم از اين بندر ديدن کرده ، مي نويسد: « بندر انزلي دهکده اي است با جمعيت حدود 200 يا 300 نفر که در کلبه هاي شني محصور با بيشه هاي پرتقال زندگي مي کنند و به فانوس هاي دريايي و پاروهاي کوچکشان مي بالند». انزلي در محل پيوستن تالاب به درياي خزر و بر روي رسوب هاي دلتايي آن قرار گرفته و به همين علت شهر از 3 قسمت تشکيل شده ، بخش غربي يا انزلي ، بخش مياني يا شبه جزيره ميان پشته و بخش شرقي به نام غازيان.
سواحل ماسه اي انزلي از روزگاران گذشته همواره در مقاطع مختلف سال پذيراي انبوه مسافران بوده است. آنچه سواحل انزلي را از سواحل ديگر درياي مازندران متمايز مي سازد، عمومي بودن سواحل آن است که در دسترس همگان قرار دارد، در حالي که ساير سواحل درياي خزر مورد دخل و تصرف بخش خصوصي قرار گرفته و مسافران محترم بايد از پشت ديوارهاي بلند و ويلاهاي اختصاصي فقط بوي فاضلاب ويلاها را که به دريا مي روند، استشمام کنند.

قايقراني ، ماهيگيري و شکار پرندگان روي تالاب انزلي ، قايقراني در دريا و گردش در پارک و بلوار ساحلي و ديدار از بازار محلي مجموعه اي از خدماتي است که براي گردشگران تدارک ديده شده است. انزلي ، هتلهاي مناسب و تاسيسات اقامتي و پذيرايي و در کنار آن تعدادي تاسيسات گردشگري از قبيل اردوگاه جهانگردي ، دهکده ساحلي و شهرکهاي توريستي دارد.

علاوه بر آن بسياري از خانوارهاي ساکن شهر اتاقهاي اضافي خود را به مسافران اجاره مي دهند. اين پانسيون هاي خانگي زير پوشش اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي استان قرار داشته و با نظارت آنان فعاليت مي کنند. ديدني هاي شهر انزلي مثل تاسيسات اسکله ، گمرک شهر، شيلات ، بلوارهاي ساحلي ، تالاب انزلي ، کاخ و باغ ميان پشته ، بازار، ميدان شهر و تعدادي ديگر آثار تاريخي و باستاني موجب مي شوند که گردشگران از اوقات فراغت خود به بهترين نحو بهره بگيرند. مهمترين و جالب ترين نقطه شهر انزلي ، تالاب آن است.

از ديدني هاي ديگر انزلي ، محوطه فانوس دريايي يا برج ساعت است. در ساحل انزلي و در دل دريا، فانوسي دريايي مشاهده مي شود که در سال 1230تا 1234 هجري قمري در زمان حکومت ناصرالدين شاه توسط خسروخان گرجي حاکم وقت ساخته شده است. اين فانوس دريايي با روغن چراغ روشن مي شده و براي راهنمايي دريانوردان به کار مي رفته است. در سال 1369 هجري شمسي ، شهرداري بندر انزلي اين فانوس را تعمير کرده و يک ساعت چهارسوي جديد بر بالاي منار قرار داده که در حال حاضر نيز کار مي کند. بناي شهرداري انزلي نيز يک بناي تاريخي زيبا و ضمنا از نظر تاريخي قابل توجه است ، زيرا شهرداري بندر انزلي اولين شهرداري ايران است. اين بنا در سال 1310 هجري شمسي ساخته شده است.

«زنزلي » بمعني « بمان و توقف كن » مي ناميده اند ، يا در روايتي فرمانده قشون عرب به منظور استراحت نفراتش ، اين محل را « انزل » يعني « فرود آييد » خوانده انزلي را به معناي « لنگرگاه » و يا « دروازه » نيز مي دانند اما بعضي معتقدند دو برادر به نام « غازان خان » و « انزل خان » بانيان شهر بودند و نام غازيان و انزلي از اينجا گرفته شده است. نام انزلي به پيشينه تاريخي اش در بيشتر شهرهاي اروپايي شناخته شده است و به لحاظ وجود گمرگ و ارتباط تجاري از زمان هاي دور نزد تجار ايراني و خارجي به دروازه اروپا شهرت يافته بود.



چالشهايي كه تالاب انزلي با آن مواجه است :

1- هرساله بيش از‪ ۳۲ميليون مترمكعب فاضلاب خانگي شهرستانهاي رشت، انزلي، صومعه‌سرا، فومن و ماسال كه حوضه آبخيز تالاب انزلي هستند، وارد تالاب مي‌شود.



2- همچنين ازطريق مزارع كشاورزي در سال حدود دو ميليون ليتر سموم وارد محيط تالاب انزلي مي‌شود. تالاب انزلي همچنين محل تخم ريزي بسياري از ماهيان بومي و مهاجر است كه ورود اين مواد سمي ذخاير موجود در اين زيستگاه را به شدت تهديد مي‌كند.

3- رسوبات حوضه آبخيز تالاب انزلي به طور فزاينده‌اي درحال افزايش است و به علت ضعف عمليات آبخيزداري و تخريب بيش از اندازه حوضه آن سالانه ‪۵۸۵ هزار تن خاك به صورت رسوب به اين تالاب سرازير مي‌گردد. هم اكنون يك ميليارد و۲۰۰ميليون تن گل ولاي ناشي از رسوبات حاصل ۴۰سال شست وشوي ۴۰۰۰كيلومتر مربع خاك حوزه هاي آبريز بازده رودخانه منتهي به تالاب درتالاب انزلي وجود دارد. تاچند دهه قبل عمق تالاب انزلي هشت تا ۱۱متربود اما درحال حاضرته نشين شدن رسوبات عمق آن را به ۳متر رسانده است. هم اكنون سرعت انباشته شدن رسوبات دركف تالاب ۱۰ برابر بيشتر از چهاردهه قبل است.



4- آلودگيهاي صوتي، انتشار تركيبات خطرناك سرب، اكسيد گوگرد، كربن و نيتروژن ناشي از عبور و مرور وسايل نقليه ازجمله عوامل تخريب اكوسيستم تالاب است.

5- متأسفانه بارندگيهاي پي در پي و كاهش اكسيژن درتالاب بواسطه متصاعدشدن گاز اكسيدسولفيد sh2 درسطح تالاب موجب تلف شدن هزاران ماهي درتالاب شده است و با هربار بارندگي و كم شدن اكسيژن برتعداد مرگ و مير ماهيان افزوده مي شود.

6- آلودگي هاي ناشي از فعاليتهاي صنعتي در كنار رودهاي منتهي به تالاب براي نمونه مي توان اشاره اي به رودخانه زرجوب نمود كه يكي از آلوده ترين رودخانه هاي كشور است. رودخانه زرجوب در مسير حركت پذيراي فاضلاب ۱۰ بيمارستان، ۵۲ گرمابه و تعداد ۳۸ واحد صنعتي و كارخانه هاي متعدد و پسابهاي اراضي كشاورزي است، تعداد ۶ شهر، ۵ بخش و ۱۸ دهستان و بيش از ۳۰۰ روستا در حوزه اين رودخانه وجود دارد. بخشي از فاضلاب صنعتي كارخانه هاي حوزه و تمامي فاضلابهاي شهري و روستايي بدون تصفيه به رودخانه تخليه و باعث آلودگي شديد اين رودخانه مي شود كه تلفات مرگ و مير وسيع آبزيان رودخانه و تالاب انزلي را در مقاطع بحراني باعث مي شود.

7- صيد و شكار بي رويه جهت تأمين نيازمنديهاي غذايي و گذران اقتصادي كه منجر به كاهش جمعيت گونه هاي وابسته به تالاب مي شود.



8- رشد و توسعه شهرها و شهرك هاي صنعتي بدون مكان يابي صحيح، از عوامل تهديد كننده تالاب انزلي و از منابع مهم آلودگي آب تالاب مي باشد. مانند منطقه طالب آباد در حد فاصل تالاب و درياي خزر (فاصله بين بندر انزلي و حسن رود). از ۳۸ واحد صنعتي آلاينده آب در استان گيلان تعداد ۲۳ واحد در حاشيه تالاب و يا در مسير رودخانه هاي آن قرار گرفته اند و نقش آنها در آلودگي اين اكوسيستم حساس و به خوبي آشكار است.

9- در اينجا لازم است به رشد گياهي به نام «آزولا» در تالاب انزلي اشاره نمود. «آزولا» گياهي است كه درمناطق تالابي رشد مي كند اما اين گياه گونه بومي تالاب انزلي نبوده است. اين گياه را چند سال پيش وزارت كشاورزي با همكاري شيلات براي تكثير وارد كشور نمود!. به لحاظ اين كه اين گياه ازت زيادي توليد مي كند تا براي تهيه كودهاي ازته از گياه استفاده شود وهم چنين به عنوان غذاي ماهيان پرورشي علفخوار به نام فيتوفاگ داده شود. در ابتدا كشت و تكثير اين گياه به طور آزمايشي در درياچه هاي مصنوعي پرورش ماهي در استان گيلان انجام شد. ولي بذر اين گياه به وسيله پرندگان به تالاب انزلي برده شد و در اين تالاب زمينه رشد براي گياه فراهم بود. اين گياه به صورت گياهي مهاجم، اگر با رشد آن مبارزه اي فراگير انجام نشود ظرف چند سال آينده تمام سطح تالاب را خواهد پوشاند. اين گياه با ضخامتي در حدود ۱۰ سانتي متر سطح تالاب را مي پوشاند و با اين پوشاندن مانع رسيدن نور خورشيد به زير آب مي شود و در نتيجه فعل و انفعالات شيميايي توسط فيتوپلانكتونها در عمق آب انجام نمي شود و هم با مستور شدن سطح تالاب اكسيژن كافي به آبزيان نمي رسد.



اقداماتي در جهت رفع اشكالات تالاب انزلي :

1- فعاليتهايي در سالهاي اخير از سوي محيط زيست در خصوص جلوگيري از ريزش آلودگي كشتارگاهها و انواع صنايع به داخل تالاب انزلي. در ضمن با پيگيري اين سازمان درصد بالايي از واحدهاي صنعتي گيلان از سيستم‌هاي تصفيه فاضلاب برخوردار شده‌اند كه اين امر با ممانعت از ورود مستقيم فاضلاب‌هاي شيميايي سبب شد تا ميزان آلودگي دربخشهايي از تالاب انزلي كاهش يابد.

2- وجود كارخانه كمپوست زباله براي ادامه حيات تالاب انزلي ضروري است. تا چندسال قبل كسي به فكر ساخت كارخانه كمپوست براي حل اين معضل نبود تا اين كه مسوولان به پيشنهاد كارشناسان و صاحب نظران تصميم به ساخت چنين كارخانه‌اي در اين شهر گرفتند. سرانجام كارساخت اين كارخانه از چهار ماه پيش به طور جدي آغاز شد اما به دليل فقدان اعتبارات لازم با حدود ‪ ۸۰درصد پيشرفت فيزيكي متوقف شد. يكي از اعضاي شوراي اسلامي شهر انزلي مردادماه امسال در مصاحبه‌اي اعلام كرده بود كارخانه كمپوست زباله مهرماه در انزلي به بهره‌برداري مي‌رسد. ظرفيت اين كارخانه ‪ ۲۵۰تن در روز است و علاوه‌بر زباله‌هاي شهر انزلي كه به طور ميانگين روزانه ‪ ۱۲۰تن است قادر به تبديل بخشي از زباله‌هاي شهرهاي همجوار است.

3- با توجه به ارزش بين‌المللي تالاب هم ‌اكنون يكي از گروههاي تحقيقاتي كشور ژاپن با نام جايكا (آژانس همكاريهاي بين‌المللي كشور ژاپن) مشغول پژوهش براي احياء اين تالاب زيبا است.

گياهان تالاب

در گذشته هاي نه چندان دور، اراضي پيرامون تالاب انزلي تحت تأثير آن به صورتهاي مرطوب و اشباع از آب و همچنين بركه هاي متعدد ،پذيراي انواع خاصي از درختان آبدوست نظير بيد و توسكا بوده است كه گذشته از چشم انداز بسيار زيبا، به دليل آن كه اين درخت همچون پمپ آب، آبهاي اضافي زميني را در خود كشيده و سپس تبخير مي كرد باعث خشك شدن زمينهاي غرقابي مي گردد. بدين ترتيب محيط هاي پذيرايي حشرات را (بركه ها و آبهاي سرگردان) از بين مي برد. چوب اين درختان نيز در انواع مختلف كاربردهاي فراوان محلي داشته است.



پرندگان تالاب انزلي


درياي خزر يكي از مهمترين مناطق زيستگاهي پرندگان آبزي مهاجر است اين دريا در مركز توزيع جغرافيايي جمعيت غازها و اردك ها(مرغابي ها) غرب سيبري، خزر و نيل واقع شده و هر ساله در اين مسير پرواز بيش از ۱۰ تا ۱۲ ميليون انواع اردك و غاز، قو و ساير پرندگان به مهاجرت مي پردازند. بسياري از اين پرندگان بين يك تا سه ماه از زندگي خود را در حواشي درياي خزر سر مي كنند. تالاب انزلي و آبگيرهاي حاشيه آن از مهمترين مناطقي است كه مي تواند بهترين شرايط را براي گذران زمستان پرندگان مهاجر فراهم سازد. تنوع پوشش گياهي تالاب سبب جلب و جذب پرندگان مهاجر به تالاب انزلي شده است.







از لحاظ پذيرش جمعيت پرندگان مهاجر در تالاب انزلي پنج منطقه مشخص شده كه هر كدام وضيعت خاصي از پذيرش جمعيت پرندگان مهاجر دارند كه عبارتند از:

1- جمعيت پرندگان بارز منطقه مركزي تالاب كه نسبت به قسمت هاي ديگر تالاب به پيري زودرس دچار شده است و اين وضعيت به علت وجود پسابهاي خانگي، صنعتي و زراعي است كه موجب افزايش رويش هاي گياهي و مصرف اكسيژن، تركيب نامناسبي از آلاينده ها و بويژه فلزات سنگين است. به علت حجم آبي كه توسط رودخانه هاي متعدد به آن وارد مي شود مثل يك سد محكم و پايدار در مقابل شوري آب دريا مقاومت كرده و مانع تركيب و اختلاط دو نوع آب مي شود. اين منطقه محيط چندان مناسبي نيست ولي به علت رويش گياهان مناسب تغذيه غازها در زمستانها مأمن و پناهگاه بزرگي از پرندگان مي باشد و در فصول ديگر بيشتر پذيراي فلامينگو مي باشد.

۲- بخش شرقي تالاب در اين بخش بيشتر جمعيت اردك ها و چنگر به چشم مي خورند و سپس با توجه به فراواني غازها، خروس كولي و كنار آبچرها و بقيه پرندگان از سهم كمتري در اين منطقه برخوردار هستند.

پستانداران تالاب انزلي

درباره پستانداران تالاب انزلي مطالب بيشتر و زنده تري را مي توان نوشت كه در اين ميان انواعي از پستانداران كه در ارتباط مستقيم با تالاب هستند از ساير پستانداران جدا مي گردد. وجود حداقل ۱۷ گونه خفاش در تالاب يكي از اين مطالب است كه نقش عمده اي در كنترل حشرات تالاب دارند.



آبزيان تالاب

تالاب انزلي يك مخزن آب لب شور با عمق كم به شمار مي رود. وجود محيط آبي زنده اي مانند تالاب انزلي در كنار درياي خزر و ارتباط وسيع آن با دريا محيط مطلوبي را براي تخم گذاري انواع ماهيان فراهم ساخته است. وجود ۲۰ گونه ماهي در تالاب انزلي تأييد شده است. كه ۱۱ گونه آن بومي، ۸ گونه مهاجر و يك گونه نيمه مهاجر است. ماهي سفيد و سوف كه از ماهيان مهاجر هستند براي تخم ريزي و زاد و ولد به تالاب آمده و پس از تخم ريزي مجدداً به دريا بازمي گردند. كپورماهيان، اردك ماهي از ماهيان بومي تالاب هستند كه به طور دائم در تالاب زيست مي كنند. به نظر مي رسد تغييرات درجه حرارت دريا و شرايط محيطي تالاب به گونه اي است كه اين زيستگاه را مساعدترين محل براي تخم گذاري ماهيان و پرورش طبيعي بچه ماهيها ساخته است. از جهت ديگر تالاب انزلي با داشتن آب شيرين و انواع گياهان و حيوانات آبزي از نظر تغذيه زيستگاه مناسبي براي ماهيان به شمار مي رود. جريان و آرامش نسبي آب در تالاب امكان آميزش اسپرم ماهي نر با تخم ماهي ماده را در شرايط مطلوب فراهم مي سازد و ريشه و ساقه گياهان آبزي محل چسبندگي خوبي براي لاروها به شمار مي رود و به همين لحاظ هر ساله گله هايي از انواع ماهيان براي تخم ريزي و توليد مثل به تالاب روي مي آورند. اين ماهيان منشأ عظيم صيدي هستند كه توسط صيادان به انواع مختلف در تالاب انزلي صورت مي گيرد.


رفت وآمد قايق هاي موتوري، آلوده شدن آب به روغن سنگين و مواد شيميايي سمي، صيد بي رويه در زمان تخم ريزي، آلودگيهاي ناشي از مصرف سموم گياهي و كود شيميايي در مزارع اطراف تالاب رفت وآمد ماهي ها رابراي تخم ريزي به تالاب كاهش داده است و امكان توليد مثل به مراتب دشوار و محدود شده است. مهمترين ماهيان تالاب انزلي عبارتند از :


1- اسبله



2- سوف



3- اردك ماهي(شوك)



4- كولمه



5- ماهي سفيد



6- ماش ماهي



7- كپور



8- كپور نقره اي



9- كپور علفخوار (آمور)



10- سياه كولي



11- شاكولي



12- سيم

[bidastar]

تالاب چغاخور :

موقعیت و مشخصات :

تالاب بين المللي و زيباي چغاخور با مساحتي حدود 2300 هكتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب در شمال و كلار در جنوب در نزديكي شهر بلداجي واقع گرديده و يكي از زيباترين و بزرگترين تالابهاي استان چهار محال و بختیاری است. اين تالاب در مسير جاده شهركرد- خوزستان قرار گرفته و از شهركرد 65 كيلومتر فاصله دارد. در بهترين شرايط و موقعيت بارندگي، عمق آب تالاب به 3 متر مي‌رسد.



رشته كوه زيباي كلار نيز در سمت جنوب غربي مشرف بر تالاب است كه قله آن 3830 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. تالاب را مرغزاري وسيع در بر گرفته كه مساحت آن حدود 700 هكتار برآورد شده است. اين مرغزار در ماه‌هاي ارديبهشت تا مهر كه سطح آب رو به كاهش مي‌گذارد، از اين هم وسيع‌تر مي‌شود. مساحت آبى تالاب از ۱۳۶۰ هكتار قبل از احداث سد بر روى آن تا 2300 هكتارى بعد از احداث سد و مساحت منطقه شكار ممنوع ۲۵۰۰ هكتار برآورد شده است.



تأمین آب :

آب و هواى تالاب چغاخور متاثر از چهار نوع توده هوا شامل توده هاى هواى قطبى و پرفشار از سمت اروپا، توده هاى هواى مديترانه اى، توده هاى هواى قطبى از شمال كشور و توده هاى هواى حاره بحرى است. اعتدال هوا در تابستان يكى از جذابيت هاى تفريحى اين ناحيه است. منابع آبى تالاب عمدتاً از طريق نزولات جوى و چشمه هاى حاشيه كوه كلار تامين مى شود. مساحت حوزه تالاب حدود ۱۱ هزار و پانصد دروازه و نيم هكتار است كه قسمت اعظم آن را كوه كلار دربرگرفته است.



تاريخچه بروجن :

بروجن دومين شهر منطقه چهار محال و بختياري است. اين شهر در دشتي به وسعت حدود 580 كيلومتر مربع در شرقي ترين نقطه منطقه و در محل تلاقي راه‌هاي سه استان چهار محال و بختياري، اصفهان و فارس قرار گرفته است. تاريخ اسكان جمعيت در اين مكان به يكي دو قرن و تاريخ مركزيت جمعيت به حدي كه بتوان آن را شهر ناميد به پس از نهضت مشروطيت مي‌رسد. رشد فزاينده جمعيت آن از دهه‌هاي سوم و چهارم قرن حاضر آغاز شد و گسترش شهر بروجن با توجه به موقعيت جغرافيايي آن كه در طلاقي سه استان قرار گرفته است، توسعه آن را از امتياز ويژه‌اي برخوردار نموده و روند رشد آن را تسريع كرده است. یکی از مکانهای دیدنی آن امامزاده حمزه علی میباشد. اين امامزاده در روستا يا شهر بلداجي در 35 كيلومتري بورجن در بالاي تپه‌اي مرتفع قرار گرفته و در اطراف آن دشتي وسيع دامن گسترده است. به دليل وجود موقعيت طبيعي و آب و هوا و ديگر جاذبه‌هاي پيرامون آن همه ساله هزاران نفر به اين محل مي‌آيند. اداره اوقاف استان چهارمحال و بختياري طرح احداث يك شهرك با كليه امكانات لازم را در دشتي كه در دامنه اين امامزاده واقع است، در دست اجرا دارد. عمليات ساختماني يكي از واحدهاي زائرسراي آن تمام شده است. درخت كاري و محوطه سازي در آن انجام گرفته و به وسايل بازي و تفريح كودكان نيز مجهز شده است.



امكانات و تسهيلات حال و آینده :

راه دسترسي آسفالته، آب آشاميدني، سرويس بهداشتي، فضاي سبز، سكوي نشيمن، دسترسي به واحد اقامتي و پذيرايي، پاركينگ از امکانات مناسب برای بازدیدکنندگان این موهبت الهی است. مطالعات طرح ساخت، دهكده سياحتي چغاخور در فضايي به وسعت 20 هكتار از زمينهاي حاشيه تالاب سد چغاخور در استان چهارمحال و بختياري پايان يافته است.

مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان چهارمحال و بختياري با اعلام اين خبر، افزود: مطالعات اين طرح امسال آغاز شده و براي ايجاد زيرساختهاي مورد نياز آن يك ميليارد ريال اختصاص يافته است. اين دهكده سياحتي در 2 بخش عمومي و خصوصي ساخته مي شود و در بخش عمومي آن بيش از 13 هكتار فضاي سبز، 2/6 هكتار مسيرهاي تردد و بيش از 4 هكتار فضاي سرپوشيده ايجاد خواهد شد. ساخت رستوران، چايخانه، سياه چادر، استراحتگاه مسافران، هتل و زمين ورزشي از جمله امكانات پيش بيني شده در دهكده سياحتي چغاخور به شمار می رود. در اين دهكده 173 واحد مسكوني ساخته مي شود كه از اين تعداد 150 پلاك به صورت ويلايي و 23 پلاك به صورت انبوه سازي خواهد بود تا در اختيار گردشگران داخلي و خارجي قرار گيرد.

امروزه نياز شديد به بهره‌برداري از ذخاير زيرزميني، منابع آب و انتقال آن، احداث و پايدار‌سازي فضاهاي زيرزميني از جمله تونل را ضروري ساخته است. در اين ميان تونل‌هاي انتقال آب از نواحي پر آب به مناطق خشك و كم آب از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. منطقه مورد مطالعه حدود 109 كيلومتري جنوب شهرستان شهركرد در استان چهارمحال و بختياري واقع است.آب جمع آوري شده در محل سد انحرافي سبزكوه پس از ورود به كانال به طول 4500 متر، از طريق تونل به طول 8 /8574 متر به محل درياچه سد چغاخور انتقال خواهد يافت. به همین خاطر آب سد بالا آمده و عمق آن افزایش می یابد و شاید باعث عدم مرگ تالابهای زیر دست گردد.



راههای دسترسی :

راه هاى دسترسى به تالاب از طريق جاده آسفالته بروجن، ناغان و شهركرد، ناغان در ضلع شرقى و شمال غربى و راه آسفالته سرد روستاهاى حاشيه در ضلع غربى در جنوب شرقى تالاب امكان پذير است.



گیاهان منطقه :

پوشش گياهى تالاب را گونه هاى حاشيه اى، نم پسند، شناور و غوطه ور تشكيل مى دهند كه از آن جمله مى توان بيد، مرغ جگن، پتامژتون، پلى گونيوم، ساز و غيره را نام برد.



پرندگان و جانوران منطقه :

فضاي وسيع و هواي لطيف و چشم اندازهاي بديع همراه با آواز و پرواز پرندگان مهاجر و بومي اين تالاب را در رديف يكي از كانونهاي مهم جذب گردشگري در استان قرار داده است. اين ناحيه، آب و هوايي معتدل و زمستانهاي سرد دارد و از نقاط ييلاقي چهارمحال و بختياري محسوب مي‌شود. از پاييز تا بهار هر سال هزاران پرنده بومي و مهاجر در اين تالاب به سر مي‌برند و تخم‌گذاري مي‌كنند. از انواع پرندگان دائمي يا مهاجري كه در اين تالاب شناسايي شده‌اند مي‌توان به انواع مرغابي، غاز و اردك، آنقوت، چنگر و انواع حواصيل، لك لك سفيد، کشیم، باکلان، فلامينگو، شكارى ها، پلوه، حواصيل، اكراس، قو، سليم و كاكايى ها و خروس كولي اشاره كرد.

از ديگر گونه هاى جانورى اين منطقه مى توان به خزندگانى چون انواع مارها، بزمجه ها، لاك پشت آبزى و پستاندارانى نظير گراز، شغال، سمورسنگى، شنگ، روباه، خرگوش، گرگ، انواع قورباغه اشاره نمود.



ماهیان منطقه :

ماهیهای تالاب عبارتند ازماهى گورخرى، زرده پر، عروس و ماهيان تحميل شده به تالاب مانند كپور، فيتوفاك، آمور و شیرماهی اشاره كرد. لازم به ذكر است وسعت زيستگاهى بسيار خوب و فقدان يا كم بودن منابع آلاينده، وجود گونه هاى ماهى در تالاب داراى ارزش ژنتيكى و كنترل بيولوژيكى، زيستى، مطالعاتى، صيد، تجارى و غذايى، زيست گونه منحصر به فرد ماهى گورخرى (از خانواده گامبوزيا) در اين تالاب، نزديكى به امامزاده هاى حمزه على و دو تالاب شالو و سولقان و همچنين امكان دسترسى به جاده آسفالته درجه يك در كوتاه ترين زمان از جمله ويژگى هاى منحصر به فرد تالاب چغاخور است.

[bidastar]

سد ساوه

سد ساوه در تنگه و فرقان، 25 كيلومتري شهر ساوه در حدود 150 كيلومتري جنوب غربي تهران بر روي رودخانه قره‏ چاي قراردارد. رودخانه قره چاي که ازغرب و از استان همدان وارد ساوه مي شود، با جهت غرب به شرق، تمام شهرستان ساوه را مشروب نموده و به خارج از شهرستان (مسيله قم) هدايت مي شود. بر مسير همين رود است که سد ساوه (الغدير) در محل قديمي بند شاه عباسي، احداث گرديده است. از ديگر رودخانه هاي مهم آن مزدقان است که از ارتفاعات غربي سرچشمه گرفته و در جنوب شهر ساوه با قره چاي يکي مي شود. از سرشاخه هاي اين رودخانه که همگي از ارتفاعات شمال غربي سرچشمه مي گيرند مي توان به رودخانه فصلي سامان، ميمه و چمرم اشاره نمود.






مشخصات سد :

سد از نوع بتني دوقوسي با طول تاج 265 متر و عرض در پي 20متر مي باشد. عرض سد در تاج 6 متر، ارتفاع از كف 128 متر، حجم كل مخزن در ارتفاع 5/171 متر از سطح دريا 290 ميليون متر مكعب مي باشد. سد ساوه در سال 72 با هدف تأمين برق و آب كشاورزي 23 هزار هكتار از اراضي اين شهرستان احداث شد.


رودخانه قره چاي يا زرين رود :

اين رودخانه از دو رود تشكيل مي شود و وسعت حوزه آبريز آن حدود 23921 كيلومتر مربع است. شاخه جنوب آن از كوه هاي سربند و راسوند و تالاب و عمارت و سراب هاي استان، عباس آباد، كله و نهرميان سرچشمه مي گيرد . اين شاخه ها در محل پل دو آب به هم پيوسته، رود واحدي را به نام چرّا « شرا » تشكيل مي دهند، پس از عبور از بخش چرّا با جهت جنوب به شمال با « دبي » قابل ملاحظه اي به شاخه غربي قره چاي مي پيوندد.



شاخه غربي كه از كوه هاي الوند همدان سرچشمه گرفته از بهم پيوستن شش رود كوچك به وجود مي آيد كه در دشت رزن و بهار به نام سيمينه رود ناميده مي شود، در دشت كبودر آهنگ، شاخه فرعي «زهتران» و «خميگان» از شمال به جنوب جريان يافته كه اين رودخانه در انتهاي بخش چرّا با رودخانه چرّا يكي شده و به طرف ساوه جريان پيدا مي كند، در ساوه نيز دو رود كوچك به نام هاي «سامان» و «ياتان» بهم پيوسته به نام رود مزلقان يا مردقان (مزدقان) وارد قره چاي شده و پس از گذشتن از دشت ساوه در محل پل دلاك به قمرود پيوسته و به «مسيله» و به كوير نمك مي ريزد، طول اين رودخانه حدود 540 كيلومتر است. اين رودخانه بويژه شاخه هاي آن در سربند و كزاز و بخش چرّا بعلت موقعيت طبيعي ويژه، مناظر بسيارزيبايي پديد آورده كه از جهت جاذبه هاي توريسم و بهره برداري جهانگردي و ايرنگردي، واجد اهميت خاص است، تراكم اين مناظر دلنشين بويژه در منطقه سربند و كزاز كه سرچشمه ها و سرشاخه هاي متعدد رودخانه را در خود جاي داده بسيار جالب توجه است. اما اين مناظر بسيار زيبا بعلت آن كه در منطقه كوهستاني قرار گرفته و فاصله طولاني با مراكز شهرها دارند، فاقد امكانات زير بنايي مناسب گردشگري و ايرانگردي هستند. با ايجاد تأسيسات اوليه گردشگري اين مناطق مي تواند از مركز مهم جذب و جلب گردشگر و ايرانگرد باشد و يا حداقل مي تواند مردم استان را بخود جلب كند.

ماهيان منطقه :

عروس، زردک و کپور معمولي از جمله ماهياني است که ماهيگيران بومی و غیر بومی را به سوي اين مکان مي کشاند.

[bidastar]

دریاچه پریشان



دریاچه پریشان در3 کیلومتری روستای ایازآباد که در12 کیلومتری کازرون قراردارد، در زبان محلی "پیرشون" نیز نامیده می‌شود و آب‌های سطحی حاصل از باران و برف را در خود ذخیره می‌کند. آب این دریاچه از صدها چشمه کوچک و بزرگ مناطق دشت ارژن و دشت فامور تأمین می‌شود.



از این مساحت 147 کیلومتر مربع دشت و 116 کیلومتر مربع کوه و کوهپایه است. چشمه‌های زیادی نیز در کف دریاچه وجود دارد که خود منبع آب دریاچه است. آب دریاچه پریشان شیرین است ولی برای آشامیدن چندان مناسب نمی باشد. ارتفاع آن از سطح آب های آزاد 820 متر است. حداکثر وسعت آن 18 کیلومترمربع است که در تابستان به حداقل رسیده و حالتی باتلاقی می یابد. بیشترین مساحت را در اردیبهشت ماه دارد. میانگین عمق آب این دریاچه 1.6 متر است که در بعضی ازسالها به 2 متر نیز میرسد. این دریاچه حوضه آبریز بسته ای را تشکیل میدهد که مساحتی حدود 263 کیلومترمربع را زهکشی میکند. دریاچه پریشان نامور هم نامیده میشود. این نام از چشمه ای گرفته شده که منبع اصلی تامین آب دریاچه است. جلوه های بهاری و پاییزی این دریاچه جذاب ودیدنی است، مراتع وگلزارهای حاشیه دریاچه و پرندگان وحشی آن، گردشگاه طبیعی جالب توجهی را به وجودمی آورد.



نگاهی به جاذبه‌های شهر کازرون :



کازرون یکی از شهرهای قدیمی ایران به‌شمار می‌رود که قدمت آن براساس نوشته‌های تاریخی به دوران ساسانیان بازمی‌گردد. در پهنه شهرستان کازرون آثار تاریخی بسیاری وجود دارد، اما به جرأت می‌توان گفت که هیچ جای سرزمین ایران تا این اندازه آثار مربوطه به دوره ساسانی را در خود جای نداده است. بزرگترین و تنها مجسمه سنگی ساسانی(مجسمه شاپور اول)، 9 نقش برجسته از 30 نقش برجسته دوره ساسانی، شهر تاریخی بیشاپور، بزرگترین کتیبه دیواری عهد ساسانی معروف به کریتر به طول 5.20 متر و عرض 2.70 متر، معبد زیبای آناهیتا(الهه آب)، آتشکده‌های متعدد، عبور جاده شاهی از این دیار و آثار ارزشمند دیگر، همه حکایت از عظمت تاریخ این شهرستان دارد.

آثار باستانی کازرون فقط به دوره ساسانیان محدود نمی‌شود، بلکه بناهایی از دوران صفویه و زندیه را نیز در خود جای داده است. مقبره‌های شیخ امین‌الدین عارف، شیخ ابواسحاق عارف و علامه جلال‌الدین و همچنین کاروانسراهای روستای کمارج و شهر کنارتخته از جاذبه‌های بسیار دیدنی این منطقه هستند. طرح جامع منطقه پریشان درحال پیگیری است که درصورت تکمیل آن هم از لحاظ گردشگری و هم از لحاظ زیست محیطی این منطقه مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد.



پتانسیلها و امکانات :



با توجه به چشم اندازهای زیبای طبیعی و تنوع زیستی و تراکم گونه های مختلف پرندگان مهاجر و امکانات آموزشی و تفریحی، تسهیلات دسترسی و نیز ویژگی های چند جانبه این منطقه از تنوع زیادی برخوردار بوده که به عنوان آزمایشگاه های طبیعی می تواند مورد مطالعه متخصصین و دانش پژوهان رشته های علمی قرار گرفته و کانون تجمع اهالی و گردشگران محلی بومی و غیربومی و نیز خارجی جهت گذراندن اوقات فراغت و بازدید از مناطق بکر و طبیعی باشد. در همین راستا به منظور استراحت و بیتوته گردشگران در ضلع غربی منطقه، زمینی به مساحت 4 هکتار را تجهیز به سکو، سرویس بهداشتی، فضای سبز دست کاشت و پیست دوچرخه سواری نموده که مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

تالاب پریشان نیز با تهدیدهایی مانند تغییر کاربری، شخم زدن زمین برای زراعت، شکار و صید غیر مجاز، تخریب حوزه های بالا دست، وارد شدن بقایای سموم و کود شیمیایی به آب دریاچه و غیره مواجه است.



پوشش گیاهی :



پوشش گیاهی تالاب پریشان شامل پوشش حاشیه ای و آبزی نظیر نی، لوئی، جگن و غیره می باشد. تنها گیاه آبزی که به صورت گسترده در بستر تالاب هادیده می شود Vajas marina می باشد که اسم محل آن خار ماهی است و غذای اصلی ماهی زردک (گونه بومی) می باشد. دیگر گونه های گیاهی دریاچه پیرز، سریش، پشم لاخی ، گوشاب است.



پرندگان دریاچه :



هرساله از نيمه فصل پاييز مهاجرت پرندگان از نيمكره شمالي زمين به سمت درياچه پريشان فارس آغاز مي‌شود. سالانه حدود ‪ ۱۰۰گونه پرنده به تالاب بين‌المللي پريشان مهاجرت مي‌كنند. مهمترين اين گونه ها آنقوت، بالابان، چنگر، غازهاي خاكستري، اكرتها، حواصيل‌هاي خاكستري و ارغواني و پليكان است. از شاخص‌ترين پرندگان مهاجر كه در فهرست پرندگان نادر و كمياب قرار دارند پليكان پا خاكستري، اردك سر سفيد،اردك مرمري،غاز پيشاني سفيد و عروس غاز را مي‌توان نام برد. که در بین پرندگان یادشده حدوداً 40 گونه مختلف از آنها در سطح تالاب های جوجه آوری می کنند.

پریشان تنها دریاچه آب شیرین فلات ایران است که عمق آب آن از 3.5 تا 5 متر گزارش شده است. این دریاچه نه به‌دلیل داشتن ماهیان خوش طعم، بلکه از نظر اکوسیستمی بسیار مهم تلقی می‌شود، به‌طوری که 350 نوع پرنده بومی و غیربومی را در خود جای می‌دهد. پرندگان غیر بومی و مهاجران این دریاچه از راه‌های بسیار دور یعنی از سیبری، کانادا و دانمارک، کیلومترها راه را طی کرده، به آنجا می‌آیند و پس از گذران فصل، دوباره به محل زندگی خود بازمی‌گردند.



ماهیان دریاچه :

با توجه به اینکه تالاب پریشان از جمله اکوسیستم های پایدار می باشد که در اثر عوامل تکتونیک بوجود آمده میلیون ها سال است که شرایط خود را حفظ نموده است و دارای 4 گونه ماهی بومی شامل ماهی زردک، ماهی سرخه، ماهی پرک و مار ماهی آب شیرین و همچنین چند گونه ماهی وارداتی نظیر ماهی کپور، ماهی فیتوفالک و آمورمی باشد که در سال 1368 به دریاچه وارده شده است. تنها کپور معمولی با شرایط تالاب سازش پیدا کرده و دوگونه دیگر مشکلات عدیده ای را در تللاب به وجود آورده اند. البته از این دریاچه، برای پرورش ماهی نیزاستفاده میشود.

[bidastar]

دریاچه نئور



در میان مناظر متعدد استان اردبیل می توان به دریاچه نئور اشاره نمود که شاید برای بسـیاری از مردم کـشور و حتی اهالی استان نیز ناشناخته مانده اسـت. دریاچه نئور در 48 کیلومتری جنوب خاوری اردبیل بطرف شهر خلخال در ارتفاع 2500 متری و در طول جغرا فیائی 3/84 و در عرض 0/38 در یکی از دره های کوهسـتانی باغیرو از سطح دریا قرار گرفته است. وسعت دریاچه بیش از 220 هکتار و مشتمل بر دو دریاچه کوچک (40 هکتار) و بزرگ (180 هکتار) است که در فصل پر آب (بهار)، به هم می پیوندند و دریاچه ای واحد را به وجود می آورند. بیش ترین عمق دریاچه 5/5 متر و میانگین ژرفای آن سه متر است.

وسعت حوضه آبریز دریاچه نئور 45 کیلومتر مربع بوده و ازمراتع ییلاقی عشایر فندوقلو می باشد. نئور از دریاچه های آب شـیرین بوده و آب آن از چشمه های متعدد کف دریاچه و اطراف آن و همچنین از نزولات آسمانی تامین می گردد.

با ایجاد راههای ارتباطی در محیط پیرامون دریاچه هر ساله تعداد زیادی از مردم جهت ماهیگیری، کوهنوردی و استفاده از مناظر بدیع و بی نظیر منطقه و هوای خنک و مطبوع آن به دریاچه روی می آورند. خوشبختانه در سالهای اخیر شاهد مسابقات ماهیگیری نیز در این دریاچه زیبا بوده ایم. دریاچه نئور اردبیل به‌عنوان یك منطقه حفاظت شده زیست محیطی تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. اجرای طرح آماده‌سازی منطقه گردشگری نئور، ساماندهی چشمه‌های آب شیرین و اصلاح جاده نئور را از برنامه‌های اولویت دار ادارات مربوطه بوده و نیاز است با اطلاع رسانی مناسب و فراهم كردن جاذبه‌های گردشگری حضور مردم در این منطقه را پر رونق تر نمود.



راههای دسترسی به دریاچه :



1- هشت پر (طالش)، ریگ، کیش دیبی، شیله، مریان، قلعه جوق، حفظ آباد و عباس آباد.

2- خلخال، گیوی، فاراب، قره قشلاق، کزور، خلفلو، هل آباد، حفظ آباد و عباس آباد.

3- اردبیل، هیر، شبلو و عباس آباد.



جاذبه های استان اردبـيـل :



استان زیبای اردبیل با جاذبه های طبیعی و تاریخی منحصر بفرد یکی از مناطق جالب گردشگری در ایران می باشد. مهمترین ویژگی این استان آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصول بهار و تابستان می باشد . مساحت آن بالغ بر 18011 کیلومتر مربع است که از شمال به جمهوری آذربایجان، از شرق به استان گیلان ، از جنوب به استان زنجان و از غرب به استان آذربایجان شرقی محدود است .اردبیل دارای مناطق گردشگری فراوان از جمله دریاچه شورابیل، جنگل فندقلو، مقبره تاریخی شیخ صفی، چشمه های آب گرم و پیست اسکی سرعین واقع در ارتفاعات سبلان و ... میباشد.



آب و هوای بسیار مطلوب اردبیل به خصوص در مناطق کوهستانی از جمله در منطقه جنگلی فندقلو با منظره های زیبای طبیعی از مکانهایی است که مورد توجه گردشگران قرار می گیرد. پیست اسکی سرعین به نام «آلوارس» با آب و هوای خنک و منظره های طبیعی بسیار زیبا از دیگر مناطق دیدنی است که گردشگردان بسیار زیادی را به خود جلب کرده است.

«گردنه حیران» در مسیر ورودی به استان اردبیل نیز، منطقه بسیار زیبا و دیدنی ای است که توجه هر گردشگر داخلی و خارجی را به خود جلب می کند. این منطقه دیدنی با پوشش انبوهی از درختان و گیاهان، چشم انداز بسیار زیبایی از طبیعت بکر کوهستانی را جلوه گر می سازد.



پرندگان دریاچه :



دریاچه نئور، زیستگاه برخی از گونه های پرندگان مهاجر عبوری است که برای مدتی کوتاه از دریاچه استفاده می کنند. آنقوت از عمده ترین پرندگان این دریاچه و حاشیه آن است که در این منطقه زادآوری می کند.



ماهی های دریاچه :



دریاچه نئور محل پرورش ماهی قزل آلای منحصر بفردی است. دریاچه برای پرورش نوعی ماهی قزل آلا بنام «قزل آلای رنگین کمان» مناسب می باشد که ماهی این دریاچه از زمره بهترین و لذیذترین ماهیان دنیا می باشد كه این ماهیان خود از سخت پوستی بنام گاماروس كه در بستر دریاچه زندگی می‌كنند تغذیه كرده و به سرعت رشد می‌كنند. امسال مدیركل حفاظت محیط زیست استان اردبیل گفته است: با پایان یافتن فصل برداشت ماهی، ‪۸/۵ تن ماهی قزل آلای رنگین كمان به ارزش تقریبی ‪ ۷۰۰ میلیون ریال از دریاچه نئور اردبیل صید شد.

پرویز آراسته در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: در اردیبهشت ماه امسال ‪ ۵۰ هزار قطعه بچه ماهی قرل آلای رنگین كمان از دو گونه فرانسوی و بومی مشگین شهر در این دریاچه رهاسازی شده بود كه گونه فرانسوی با میزان جذب پروتئین بالا نسبت به گونه بومی در هر كیلوگرم ‪ ۵۰۰ گرم افزایش وزن دارد.

وی گفت: امسال برای بهره‌برداری بهتر و توسعه گردشگری دریاچه نئور دو هزار و ‪ ۶۰۰ فقره پروانه صید ماهی با تك قلاب صادر شد.

به گفته یکی از کاربران محترم سایت متاسفانه اخیرا بومیهای این منطقه میگوی طبیعی موجود دراین دریاچه را صیدکرده وکیلویی 500 تومان به پرورش ماهیهای منطقه میفروشند و کسی نیست که جلوی اینها را بگیرد! امسال بومیان ماهیان قزل آلای منطقه را کیلویی 15000تومان میفروختند! که امیدواریم با پیگیری مردم و مسئولین مربوطه جلوی این سود جویان گرفته شود.