آفات گیاهان زراعــــــــی !!

[Vmusic]

خرطوم كوتاه چغندرقند Conorrhynchus brevirostris

(Col.: Curculionidae)



اين سرخرطومي تقريباً در كليه مناطق چغندرقند كاري كشور وجود دارد ولي شدت شيوع آن بيشتر در خراسان، فارس،‌ مياندوآب، كرمان، كرج مشاهده مي گردد. خرطوم كوتاه چغندرقند يكي از آفات اختصاصي چغندر به حساب مي آيد زيرا فعالتي و خسارت اين آفت به جز انواع چغندر (قندي-لبوئي-علوفه اي) و علفهاي هرز سلمه تره-شور-خزنه، روي ديگر محصولات زرعي مشاهده نگرديده است.

طرز خسارت:

الف-حشره كامل خرطوم كوتاه:

به محض سبز شدن چغندر در اوايل بهار در مناطق سردسير و همزمان با رويش دو برگ اوليه (كوتيلرون) حشرات كامل خرطوم كوتاه در مزرعه ظاهر گرديده و شروع به تغذيه از برگهاي جوان مي كنند. طرز خسارت بدين ترتيب است كه سوسك خرطوم كوتاه خود را به بوتة جوان چغندر چسبانيده و از يك طرف شروع به خوردن مي كند به طوري كه برگ به شكل داس در مي آيد.

ب- لارو:

خسارت لارو به ريشة اصلي چقدر مي باشد كه در نتيجه تغذيه ريشة گياه به دو قسمت تقسيم مي شود و بوته مي خشكد. طرز رسيدن لارو به ريشه بدين ترتيب است كه از زير خالهاي سياه كه در واقع روپوش تخم مي باشد لارو زرد رنگ كوچكي از تخم خارج مي گردد. پس از جويدن قسمت زير برگ به روي زمين مي افتد و به تدريج از داخل خاك به طرف ريشه چغندر مي رود و شروع به خوردن اين اندام مي كند و در نتيجه باعث پژمردگي و زرد شدن و بالاخره خشكيدن بوته مي گردد.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت حشره كامل (در زير كلوخه ها و خاك) و در شرايط مساعد گاهي به شكل لارو (در داخل خاك و ريشه هاي چغندر باقيمانده) به سر مي برد. در مناطقي كه شرايط جوي براي فعاليت آفت مساعد مي باشد خرطوم كوتاه را به اشكال مختلف (تخم، لارو، شفيره، حشره كامل) مي توان ديد ولي به هر حال در مناطق سردسيري كه يخبندان هاي زمستاني وجود دارد اكثراً اين آفت زمستان را به صورت حشره كامل و در زير كلوخه هاي خاك، بقاياي گياهي و داخل شكاف زمين به سر مي برد. در مناطق سردسير در اوايل بهار كه هوا گرم شد، سوسكهاي خرطوم كوتاه از پناهگاههاي زمستاني خود بيرون مي آيند و به طرف مزارع چغندري كه تازه سبز گرديده و دو برگي هستند مي روند. موقع ظهور حشرات كامل در بهار بسته به شرايط آب و هوائي و رويش چغندر در هر منطقه اي فرق مي كند. در آب هوائي نظير كرج ظهور خرطوم كوتاه و تقريباً از اواسط فروردين ماه مي باشد ولي به هر حال موقع ظهور اين آفت همزمان با سبز شدن چغندر است. حشرات كامل زمستان گذراني كرده پس از ورود به زراعت چغندر شروع به تغذيه مي كنند و تعدادي را كه زمستان را به صورت لارو باقي مانده بودند تبديل به شفيره و سپس حشره كامل گرديده و به دنبال حشرات كامل اولي، وارد زراعت چقدر مي گردند و به همين جهت است كه پيدايش اين آفت در مزارع چغندر در بهار تدريجي و طولاني است. سوسكهاي خرطوم كوتاه روزهاي آفتابي و گرم فعاليت زيادتري دارند و در روزهاي ابري و باراني حركت و تغذيه زيادي ندارند و در زير كلوخه ها و بوته پنهان مي گردند. حشرات كامل خرطوم كوتاه در بهار پس از مختصر تغذيه اي جفت گيري و سپس تخم ريزي را شروع مي‌كنند. تخمها در اول بهار روي دو برگ اوليه (كوتيلدون) و دمبرگها گذاشته مي شود. به اين ترتيب كه سوسك خرطوم كوتاه ابتدا با خرطوم خود حفره كوچكي در برگ ايجاد مي كند و سپس حشره كامل ماده در داخل اين حفره يك عدد تخم مي گذراد، بعد روي آن را با ترشح مخصوص دهان (بزاق) خود مي پوشاند به طوري كه روي تخم به صورت يك پولك يا خال سياهي در مي آيد. رنگ خالها ابتدا سبز و پس از چند روز در مجاورت هوا و آفتاب سياه مي گردند. تعداد خالهاي سياه روي هر بوته جوان چغندر بسته به شدت و ضعف آفت متفاوت است. حداقل يك عدد و حداكثر تا 15 عدد در هر بوته مشاهده گرديده است. دورة نشو و نماي تخم حدود 10 روز طول مي كشد. سپس از داخل آن لارو كوچك زرد رنگي خارج مي گردد. اين لارو يكي دو روز در همان محل تخمگذاري از برگ تغذيه و قسمت زير برگ را سوراخ مي كند و به روي زمين مي افتد كه به داخل خاك فرو مي رود و خود را به ريشه گياه ميزبان مي رساند. لاروها وقتي كه به ريشه چغندر رسيدند اول براي خودشان لانه اي از گل شبيه كوزه در مجاورت ريشه درست مي كنند. به طوري كه اين لانه به ريشه چغندر چسبيده و لارو از قسمت داخل به تدريج از ريشه تغذيه مي كند. در ابتدا بوته هاي آلوده به لارو حالت زرد و پژمردگي دارند كه با قطع كامل ريشه در اثر تغذيه لاروها بوته خشكيده و از بين مي رود. دورة لاروي حدود 2 ماه طول مي كشد كه پس از آن در همان لانه اي كه لارو از ابتدا براي خود درست كرده تبديل به شفيره مي گردد. دورة شفيرگي حدود 2 هفته طول مي كشد تا حشرات كامل خرطوم كوتاه خارج گردند و اين موقع در آب و هوايي نظير كرج تقريباً مصادف با اوايل تير ماه مي باشد. پس از پايان دورة شفيرگي حشرات كامل خرطوم كوتاه با شكستن لانه هاي گلي از زير خاك خارج مي گردند. رنگ اين حشرات در ابتدا قهوه اي روشن و بدن آنها نرم مي باشد كه به تدريج در مجاورت آفتاب حشره به رنگ خاكي در مي آيد و بدن آن نيز سفت و سخت مي شود. چنانچه شرايط آب و هوايي مساعد باشد (فارس) حشرات كامل مجدداً جفت گيري و تخم ريزي مي كنند ولي تخمها در نسل دوم بيشتر روي دمبرگها و طوفه گياه قرار داده مي شود كه لاروها پس از خروج از تخم روي خاك مي افتند و به داخل ريشه فرو مي روند. ضمناً تعداد آنها در يك ريشه چغندر به چند عدد هم مي رسد. در صورتي كه ريشه ها قوي باشند. با وجود تغذيه لارو، گياهان مقاومت كرده و خشك نمي شود. مگر اينكه در اثر تغذيه لارو و ايجاد راه نفوذ عوامل بيماريزا چغندر بپوسد، ولي به هر حال از وزن ريشه و ميزان قند چغندر به تعداد زيادي كاسته مي شود. علاوه بر اين ريشه هاي آسيب ديده خاصيت انباري خوبي نداشته و در سيلوهاي كارخانه بيشتر به عارضة پوسيدگي مبتلا مي گردند. آفت خرطوم كوتاه در شرايط كاملاً مساعد مي تواند تا 3 نسل در سال توليد مثل كند ولي در مناطق سردسيري 1 نسل بيشتر ندارد و مهمترين خسارت اين آفت در نسل اول به زراعت چغندر وارد مي گردد.

کنترل

1- شخم عميق پس از برداشت چغندر و دادن يخ آب در فصل زمستان براي از بين بردن سوسكهاي خرطوم كوتاه و لاروها و شفيره هاي باقي مانده در زمين

2- عدم كاشت چغندر در زميني كه سال قبل به زير كشت اين محصول بوده و همچنين عدم كشت در زمينهائي كه شني هستند و آب را به خوبي نگهداري نمي كنند و در نتيجه موجب فعاليت خوب آفت مي گردند.

3- آبياري مرتب و به موقع زراعت جهت نامناسب ساختن محيط فعاليت براي افت.

4- وجين و از بين بردن علفهاي هرز سلمه تره، شور، خرفه در بهار كه از ميزبانها و پناهگاههاي اين آفت مي باشند.

5- در زماني كه تفريخ تخمها (خال سياه) شروع شده باشد در صورتي كه زراعت آبياري گردد. لاروهاي زير اين آفت اكثراً در گل و لاي مدفون شده و از بين مي روند و نمي توانند در چنين شرايطي خود را به ريشه چغندر برسانند و اگر لازم باشد مي توان آبياري را براي مرتبة دوم نيز به فاصله كوتاهي از آبياري مرحله اول تكرار نمود.

6- کارباریل(سوین) WP85% و 3کیلوگرم

7- فوزولن EC35%و 2.5- 2 لیتر

8- اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1لیتر درهکتار

نکته: از سموم فوق در مرحله 4- 2 برگی(حقیقی) میتوان استفاده کرد

[Vmusic]

خرطوم بلند چغندر قند Linxus incanescens

(Col.: Curculionidae)



معرفي آفت

در دو مرحله حشره كامل و لارو خسارت مي زند حشرات كامل در اوايل بهار از قسمت دمبرگ تغذيه نموده و در نسلهاي بعدي به تعداد زياد در وسط بوته هاي چغندر جمع مي شوند و به شدت برگهاي جوان را مورد تغذيه قرار مي دهند و آنها را مشبك مي كنند. لاروهاي حشره نيز از مقر دمبرگ چغندر تغذيه مي كنند كه در نتيجه باعث خالي شدن قسمت داخلي دمبرگها و پژمردگي و زردي برگها مي گردند. دمبرگهاي آلوده در اثر تغذيه لارو از بيرون قهوه اي و سياهرنگ مي شوند و در اثر باد و يا تكان خوردن به زودي مي شكنند. اين حشره علاوه بر چغندرقند از علفهاي هرز خزنه و سلمه تره نيز تغذيه مي نمايد.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت حشره كامل در زير كلوخه ها و بقاياي گياهان باقي مانده و گاهي تا عمق چند سانتي متري زير خاك بسر مي بنرد. در بهار پس از گرم شدن هوا كه در آب و هوايي نظير كرج حدود اواخر فروردين ماه مي باشد، حشرات كامل به تدريج از پناهگاه زمستاني خود خارج مي گردند و روي چغندرهاي بذري و علفهاي هرز، چغندرهاي بهاره هراكشت كه چهار برگي شده و داراي دمبرگ باشند مي روند و شروع به تغذيه از دمبرگ مي نمايند. پس از چند روز تغذيه حشرات كامل جفت گيري و تخم ريزي را شروع مي نمايند. سر خرطومي ماده با فرو بردن خرطوم خود در داخل دمبرگ حفره اي ايجاد مي كند و سپس يك عدد تخم در داخل آن مي گذارد. تخمها بسته به حرارت محيط حدود 7 روز بعد باز مي شوند و از داخل آنها لاروهاي سفيد كوچكي بيرون مي آيند كه در همانجا از قسمت داخلي ساقه تغذيه و دالاني در آن توليد مي كنند. در هر دمبرگ از يك تا ده عدد لارو ممكن است وجود داشته باشد. دورة لاروي حدود 22 روز طول مي كشد كه پس از رشد كافي در داخل دمبرگ تبديل به شفيره مي گردند. دورة شفيرگي حدود 8 روز طول مي كشد كه پس از آن به حشره كامل تبديل مي شوند و با سوراخ كردن دمبرگها خارج مي گردند. بطور كلي دورة زندگي يك نسل كامل در شرايط مساعد حدود 35 روز طول مي كشد. خرطوم بلند چغندر تا 3 نسل در سال توليد مي كند و تخمريزي اولين نسل آفت روي چغندر موقعي است كه بوته ها 6-4 برگي شده و داراي دمبرگ باشند و اين موقع تقريباً اواسط ارديبهشت ماه مي باشد. خسارت نسلهاي دوم و سوم آفت از نسل اول بيشتر است زيرا با رشد دمبرگهاي چغندر و ضخيم شدن آنها محل مناسبي براي تخمريزي حشرات كامل و تغذيه لاروها بوجود مي آيد.

کنترل:

1- شخم عميق پس از برداشت محصول و يخ آب زمستانه.

2- وجين علفهاي هرز خرنه و سلمك در بهار در خارج يا داخل مزرعه.

3- از سموم اتریمفوس و دیازینون به مقدار 1 لیتر در هکتار، به محض دیدن حشره بالغ میتوان استفاده کرد.

[Vmusic]

كفشدوزك چغندر Bulea lichastchovi

(Col.: Coccinelidae)



معرفي آفت

بيشترين خسارت اين آفت توسط حشرات كامل صورت مي گيرد كه از برگ و گلهاي چغندر به خصوص چغندر بذري تغذيه مي نمايد. به عقيده برخي از محققين لارو اين آفت از شته ها تغذيه نموده و مفيد مي باشد. برخي معتقدند اين كفشدوزك از گياهان خانواده “Chenopodiaceae” تغذيه مي نموده ولي اخيراً با توسعه كشت چغندر به اين گياه منتقل گرديده است.

حشرات كامل به رنگ زرد صدفي يا زرد نارنجي است كه روي سينه داراي 6 لكه تيره و روي هر بالپوش 10 لكه تيره دارد كه دو لكه كه در كنار سپرچه در قاعده بالپوشها قرار دارند. هر يك به تنهائي نيم دايره بوده و در موقع استراحت حشره با هم لكه گرد مشتركي مي سازند.

زمستان به صورت حشرات كامل در پناهگاههاي مختلف به سر مي برند. تخمها به صورت دسته هاي 20-15 عددي در زير برگ چغندر گذاشته مي شود. دورة جنيني 9-5 روز، دوره لاروي 40-35 روز و دورة شفيرگي 6-4 روز به طول مي انجامد.

[Vmusic]

مگس چغندر Pegomyia betae

(Dip.: Anthomyiidae)



معرفي آفت

در اكثر چغندركاريها وجود داشته و لارو آن از گياهان زراعي بيشتر به چغندر و اسفناج و از علفهاي هرز اغلب به سلمه و ترشك و ساير علفهاي هرز خانوادة Chenopodiaceae حمله مي كند. لاروها داخل برگ چغندر مي شوند و از قسمت گوشتي سبز بين دو اپيدرم زيري و رويي برگ تغذيه مي كنند. لاروها در ابتدا توليد دالانهائي مي كنند كه به تدريج در اثر تغذيه به هم متصل شده و لكه هاي سفيد بزرگي در برگ توليد مي شود. قسمتهاي آلوده مانند تاول باد مي كنند و زرد رنگ مي گردند و در نتيجه برگها خشكيده و از بين مي روند.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت پوياريوم (شفيره) در خاك به سر مي برد و در بهار پس از گرم شدن هوا حشرات كامل ظاهر شده و ماده ها تخمهاي خود را در پشت برگهاي گياه ميزبان در دسته هاي 10-5 عددي به دنبال هم قرار مي دهند. تخمها در مدت 5-2 روز باز شده و لاروها از همان محل شروع به تغذيه مي نمايند. طول مدت زندگي لاروي از يك تا سه هفته بر حسب شرايط محيط متغير است. لاروها پس از سه بار تغيير جلد، در خاك تبديل به شفيره مي گردند و پس از 3-2 هفته مگس هاي نسل دوم ظاهر مي گردند. اين آفت بر حسب شرايط محيط 4-2 نسل در سال دارد.

کنترل:

1- شخم عميق بعد از برداشت محصول براي از بين بردن شفيره ها.

2- وجين و انهدام علفهاي هرز سلمه و ترشك.

3- جمع آوري برگهاي محتوي لارو از داخل مزرعه و از بين بردن آنها.

4- سمپاشی علیه سایر آفات باعث کنترل مگس چغندر نیز میشود.

[Vmusic]

كنه تركستاني Tetranychus turkestani

(Acari.: Tetranychidae)



معرفي آفت

تقريباً به تمام نباتات زراعي مخصوصاً صيفي جات، پنبه، سويا، كرچك، چغندرقند، بادمجان، گياهان زينتي، درختان ميوه و علفهاي هرز حمله مي كند. در مزارع چغندرقند علف هرز پيچك شديداً به اين آفت آلوده مي گردد. كنة مزبور از شيره گياهي برگها تغذيه نموده كه در اثر شدت حمله برگها زرد و قهوه شده و برگهاي آلوده خاك آلود به نظر مي آيد و در چنين وضعيتي ميزان محصول و عيار قند به طور قابل توجهي كاهش مي يابد. زمستان را به صورت كنة ماده جفت گيري كرده در پناهگاههاي مختلف زير و لابه هاي برگها و علفهاي هرز و شكاف زمين و زير كلوخه ها به سر برده و فعاليت خود را در بهار شروع مي نمايد.

کنترل:

1-شخم عميق بعد از برداشت محصول.

2-وجين علفهاي هرز حاشيه مزارع.

3-استفاده از بروموپيلات (نئورون) به مقدار 1.2 ليتر در هكتار يا پروپارژيت (اومايت) به مقدار يك ليتر در هكتار.

[Vmusic]

شته سياه باقلا Aphis fabae

(Hom: Aphididae)



معرفي آفت
به تمام اندامهاي هوائي گياه اعم از برگ، ساقه و گل حمله مي نمايد و با تغذيه از شيره گياهي باعث ضعف و زردي در گياه مي شود و با ترشحات عسلك و تجمع گرد و خاك روي گياه موجب اختلالات فيزيولوژيك در گياه مي شود. خسارت غير مستقيم اين آفت انتقال بيماريهاي ويروسي است. در دنيا بيش از 200 ميزبان دارد و يكي از اين گروه ميزبانها گياهان خانوادة Chenopodiaceae و بويژه چغندر قند مي باشد.

زيست شناسي:

اين شته دو ميزبانه بوده كه ميزبان اول آن شمشاد زينتي و ميزبان دوم آن گياهان پهن برگ يكساله است. از مرحلة تخم تا توليد شته هاي بالدار دخترزا روي ميزبان اول و از مرحله شته هاي بالدار دختر زا تا توليد افراد جنسي نر و ماده روي ميزبان دوم سپري مي شود.

زمستان را به صورت تخم در روي ميزبان اول بسر مي برد. در بهار شته هاي بالدار زنده زا ميزبان اول را ترك كرده و به روي ميزبانهاي دوم از قبيل صيفي جات، حبوبات، همچنين گياهان خانوادة Chenopodiaceae بويژه چغندرقند مي روند. در اواخر تابستان ماه هاي بالدار Sexupare ظاهر مي شوند كه بالدارند و به روي ميزبان اول برمي گردند و افراد نر و ماده را بوجود مي آورند كه پس از جفت گيري ماده ها در حاشية برگها و پائين جوانه ها تخم ريزي مي كنند و بدين ترتيب كه در يك سال چندين نسل بوجود مي آورند.

کنترل:

تیومتون(اکاتین) EC25%

اکسی دیمتون متیل(متاسیستوکس) EC25%

دیمتوآت(روکسیون) EC40%

نکته: از سموم بالا به میزان 1لیتر در هکتار ، در اوایل و اواخر فصل می توان استفاده کرد.

[Vmusic]

زنجرك هاي چغندرقند

Empoasca decipiens

Circulifer (=Neoaliturus) heamatoceps

Circulifer (=Neoaliturus) tenellus

(Hom: Cicadellidae)


زنجرك هاي فوق از مهمترين ناقلين عوامل بيماريزاي ويروسي بوده و ناقل بيماري كرلي تاپ در چغندرقند مي باشند.

تیومتون(اکاتین) EC25%

اکسی دیمتون متیل(متاسیستوکس) EC25%

دیمتوآت(روکسیون) EC40%

نکته: از سموم بالا به میزان 1لیتر در هکتار ، در اوایل و اواخر فصل می توان استفاده کرد

[Vmusic]

كرم خاردار پنبه Spiny cotton bollworm

Earias insulana

(Lep: Noctuidae)



معرفي آفت

اين آفت نه تنها به گياهان زراعي پنبه، كنف و باميه حمله مي كند بلكه به گياهان قوزك يا شغال كنف، يا بنگ كنف يا كنف وحشي Hibiscus trionum، گاو پنبه يا شال پنبه سا شال كنف يا ديو كنف Abutilon aviennae، انواع ختمي (Althaea)، پنيرك يا توله Malva sp. از خانوادة Malvaceae يا پنير كيان و همچنين به گياه خرقوزك Carchorus olitorius از خانوادة Tiliaceae حمله كرده و خسارت مي زند. كرم خاردار پنبه در ابتداي فصل كه هنوز گل و قوزه هاي پنبه ظاهر نشده اند از جوانه انتهائي تغذيه و وارد ساقه مي شود و تا چند سانتي متري انتهاي ساقه كه نرم و ترد است پيشروي مي نمايد و سبب خشكيدگي سر شاخه مي شود. در بوته هائي كه به اين ترتيب مورد حمله قرار مي گيرند، جوانه هاي جانبي از زير قسمت جوانه انتهائي ظاهر شده و شاخه هاي جانبي را بوجود مي آورند و بوته حالت پهن تري به خود مي گيرد. اما پس از ظهور گل و غنچه ها و قوزه ها كرم خاردار به اين اعضاء حمله كرده و آسيب وارد مي كند. خسارت كرم خاردار پنبه از چند جنبه داراي اهميت است. اين آفت چون از بذر دانه تغذيه مي كند سبب ضايعاتي قابل توجه به مزارع پنبه بذر مي گردد. ثانياً كرم خاردار به دنبال دستيابي به بذر دانه پنبه از الياف حجره هاي درون قوزه عبور كرده و باعث قطع الياف مي گردد. همچنين فضولات لارو در روي الياف محيط مساعدي براي رشد قارچهاي دوده اي بوجود آورده و الياف را كثيف و نامرغوب مي نمايد.

اگر چنانچه گل و قوزه هاي جوان مورد حمله قرار گيرند ريزش كرده و چنانچه قوزه هاي رسيده مورد حمله قرار گيرند يا اينكه اصلاً باز نمي شوند و اگر باز شوند قسمتي از قوزه باز شده و قسمت خسارت ديده باز نشده و معمولاً قابل برداشت نمي باشد.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت شفيره در داخل پيله مي گذراند. در مناطق گرمسيري جنوب كشور در زمستان به تمام حالات تخم، لارو و شفيره مشاهده مي شود. فعاليت نسل اول بيشتر روي ميزبانهاي وحشي و در نسلهاي بعدي روي پنبه انجام مي شود. بروز آفت در مزارع پنبه قبل از ظهور غنچه و گل مشاهده مي شود و در اين موقع پرواز آفت در جوانه انتهائي بوتة جوان پنبه تخم ريزي مي كند. تخمها به صورت تك تك قرار داده مي شود و تعداد تخم از 500-400 عدد براي هر حشره متغير مي باشد. لارو آفت پس از خروج از تخم داخل ساقه انتهائي شده و دالان كم عمقي به طول 3-2 سانتي متر مي سازد. صدمات لارو آفت اغلب با صدمات لارو كرم قوزه اشتباه مي گردد. گاهي لارو ساقه پنبه را سوراخ كرده و قست بالاي شاخه را مي خشكاند. در بوته هاي آفت زده فواصل بين شاخه هاي ميوه دهنده در محل آفت زدگي كوتاه مي گردند. پس از خاتمة نشو و نماي لاروي كرم خاردار از دالان خارج شده و در انتهاي شاخه لاي جوانه ها و برگها تبديل به شفيره مي شود و پس از مدتي پروانه خارج مي گردد. در صورتي كه بوته پنبه داراي گل و غنچه باشد تخمريزي پروانه روي اعضاء ميوه دهنده و جوانه هاي انتهائي به خصوص روي براكته گل و غنچه مشاهده مي شود. لارو آفت پس از خروج از تخم در جستجوي غنچه و قوزه مدت كوتاهي به حالت سرگردان به اطراف مي رود و در اين نسل و نسلهاي بعد اعضاء ميوه دهنده را مورد حمله قرار مي دهد. در اواخر تابستان و اوايل پائيز كه بوته مجدداً شاخه هاي جوانتري مي دهد لارو آفت گاهي از جوانه انتهائي تغذيه و رأس شاخه جوان را سوراخ كرده و به داخل ساقه مي رود. كرم خاردار پنج سن لاروي داشته و چهار نوبت پوست عوض مي كند. لاروهاي سنين 3-1 معمولاً‌ با استفاده از ترشحات آب دهان كه در مجاورت هوا تبديل به تار مي شود. در موقع ضرورت از محل استقرار آويزان شده و از شاخه اي به شاخه ديگر نقل مكان مي نمايند. در شرايط مناسب يك عدد لارو ممكن است چند عدد غنچه و يا 4-2 قوزه جوان را مورد حمله قرار دهد. سوراخ دخولي لارو در جوانه ها اغلب يك عدد و در قوزه ممكن است 4-2 عدد باشد.

لارو كرم خاردار پس از خاتمه نشو و نما از محل تغذيه بيرون آمده و روي جوانه انتهائي اطراف كاسبرگ سطح قوزه، اطراف براكته متصل به دم قوزه روي شاخه، داخل قوزه هاي باز شده، لاي برگهائي كه روي زمين ريخته اند و گاهي در سطح خاك در داخل پيله اي تبديل به شفيره مي شوند. مدت نشو و نماي يك نسل آفت در تابستان حدود يك ماه، در بهار و پائيز به طور متوسط 60-50 روز و در زمستان 4 ماه به طول مي انجامد. در خوزستان 8-7 نسل، در گرگان و مازندران 8-6 نسل و در خراسان 6 نسل در سال دارد.

کنترل:

1-تاريخ كاشت: كاشت زودتر پنبه و برداشت زودتر آن در پائيز اغلب سبب مي شود كه در موقع ظهور آفت گياه بتواند خسارت را تحمل نمايد.

2-زير خاك نمودن بقاياي پنبه با شخم عميق پائيزه.

3-دفع علفهاي هرز و ميزبانان آفت در اطراف مزرعه.

کنترل شیمیایی:

1. کارباریل(سوین) WP85% و3 کیلوگرم در هکتار 2- 1 نوبت

2. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و5 لیتر در هکتار.

[Marichka]

مقدمه :

فقط تعداد کمی از حشرات سپردار نرم تن بوسیله خصوصیات ظاهری و گیاهان میزبان و محل آلودگی مورد مطالعه قرار می گیرند. در حالی که تعداد زیادی از آنها حتی در این رده قرار نمی گیرند. بنابراین اکثر زیادی از گونه ها باید وسیله مطا لعات میکروسکوپی به طور دقیق شناسایی شوند که در این روش نمونه های مجتمع روی اسلاید قرار می گیرند.این اسلاید ها به منظور فراهم کردن نمونه ها و مطا لعه آنها در اواسط قرن گذشته نیز مورد استفاده قرار می گرفتند. متخصصینی مثل آقای گریل در سال 1896 نیوزتید در سال 1903 و استین وی دن در سال 1929 روشهای مخصوصی را برای تهیه و انباشته کردن حشرات سپردار جهت مطا لعات میکروسکوپی ارائه دادند و این روشها اخیرا موردبازنگری و اصلاح قرار گرفته اند.آقایان سیلیر 1967 ،کوزارزیواسکی 1968 ، ویلیام وکستاراب 1972 و ویلی 1990 از کسانی بودند که این اصلاحات را انجام دادند . در این درس جمع آوری و روش نگهداری حشرات سپردار( coccidae) و روشهای نوین که باعث تهیه اسلاید های با کیفیت جهت مطالعات میکروسکوپی می شوند بررسی و مورد بحث قرار گرفته که این اسلاید ها هم از مواد تازه و هم از موادی که مدتها در انبار نگهداری شده اند به صورت خشک و مرطوب تهیه می شوند.در اینجا بیشترین تمرکز بر روی مراحلی مانند مرحله پوره و مرحله کامل حشره ماده بوده اما کمی هم در خصوص حشرات نر نیز مطالعه صورت گرفته است. این درس همچنین خصوصیات مورفولوژیکی حشرات سپردار را جهت بازیافت و فعال کردن مواد نگهدارنده برای مطالعات بیشتر مورد بحث قرار می دهد.



جمع آوری:

حشرات سپردار نرم تن ممکن است در هر قسمتی از گیاه میزبان ظاهر گردند یعنی از ریشه گرفته تا میوه . بعضی از گونه های سپردار به علت داشتن تخمدان های سفید و ضخیم کاملا قابل مشاهده می باشند که گاهی نیز رنگارنگ بوده و بوسیله مواد واکسی پوشیده شده اند. اما دیگر ارقام به سادگی قابل شناسایی نمی باشند .زیرا با تغییر وضعیت آب وهوایی خودشان را تغییر می دهند و یا کاملا پوشیده می باشند. عواملی که باعث شناسایی این حشرات توسط شخص جمع آوری کننده می شود عبارتند از:

مشاهده شدید فعالیت مورچه ها ،وجود شیره های چسبنده و بالاخره حضور آلودگی قارچ های سیاه رنگ .سپرداران نرم تن معمولا بر روی شاخه های درختان مخصوصا جاهایی که سایه بیشتری وجود دارد بر روی حفره های موجود بر تنه درختان و در بین جوانه ها و دیگر جاهای گیاه حضور دارند. در تمام گیاهان توجه به نقاطی مثل ریشه ها ، طوقه ،برگها،میوه ها و زیر پوسته تنه اهمیت بسیاری دارد. علاوه بر این می توان سپرداران نرم تن را در بقایای گیاهی نیز مشاهده و جمع آوری نمود.در حالی که بعضی از حشرات خانواده coccoide را می توان در بقایای گیاهی و برگهای مرده پیدا کرد. اما سپرداران نرم تن هیچگاه جدا از میزبان گیاهی نمی باشند. حشره نر سپردار نرم تن اغلب در کنار حشره ماده بر روی گیاه میزبان می باشد. اما حشرات دیگر این خانواده که به صورت خزیده حرکت می کنند. خصوصا نوع نر آنها به طور پراکنده در قسمتهای مختلف گیاه میزبان و یا دیگر گیاهان به طورجداگانه دور از نوع ماده مشاهده می شوند. حشرات نر را می توان بوسیله تله های مکنده، تله های رنگی، تله های چسبنده و تله های نوری جمع آوری نمود. وجود این نوع حشرات نر در کنار ماده هایشان تقریبا غیرممکن می باشد. اما وقتی که از تله های جنسی استفاده می شود می توان آنها را به راحتی جمع آوری نمود. به منظور تهیه و جمع آوری نمونه های عالی لازم است تا حشره ماده در مدت کوتاهی جمع آوری گردد. همچنین حشره در مرحله آخر پوست اندازی و دگردیسی باشد. زیرا در بسیاری از گونه ها ،بدن حشره به سرعت بزرگ و متورم شده و سپس سخت می گردد. جمع آوری نمونه های جوان راحتر می باشد. زیرا جمعیت جمع آوری شده شامل حشره ماده بالغ ،لارو و سنین مختلف حشره می باشد.

اما گونه های جمع آوری شده مخصوصا از مناطق معتدل و سرد احتیاج به مراقبت ویژه داشته زیرا این نمونه ها معمولا در یک مدت زمان بسیار کوتاه در سال قابل دسترسی می باشند.



حفظ و نگهداری:

باید حشرات جمع آوری شده را فورا بر روی اسلاید منتقل نمود. اما لازم است که به دقت آنها برای مطالعات آینده نگهداری شوند. به هر حال نگهداری مواد زائد برای آزمایش های بعدی نیز مناسب می باشد.



نگهداری به روش مرطوب:

هر چند نمونه های نگهداری شده در مایعات مختلف معمولا اسلاید های خوبی را نسبت به نمونه های خشک به وجود نمی آورند، اما تهیه مناسب آنها می تواندبا دقت و حوصله همراه باشد تا بتوان آنها را سال ها نگهداری کرد.بهترین ماده نگهداری کننده محلول اسید الکل و یا اسید لاکتیک و الکل می باشد. مشکل این مواد این است که الکل می تواند به سرعت تبخیر گردد و نمونه زرد و خشک شود. به این دلیل باید بعد از مدتی آن را به مایع اضافه کرد. بهترین ظروف نگهداری بطریهای شیشه ای با درب پیچی واشردار می باشد.حتی می توان بطری های کوچک را درون بطری های بزرگ حاوی الکل که درب آنها به راحتی بسته می شود نگهداری نمود. در حالی که مواد نگهداری شده در محلول را می توان بسیار بهتر از نمونه های خشک جابجا و انتقال داد.اما باید تمام حباب های هوا را در بطری ها که می تواند باعث از بین رفتن و خراب شدن مواد گردد،خارج کرد. بطری ها باید هر کدام جداگانه برچسب خورده و نکات لازم مثل تاریخ جمع آوری و دیگر اطلاعات بر روی آن نوشته شود.



نگهداری روش خشک :

نمونه هایی که حتی یکصد سال قبل جمع آوری شده اند وبه صورت خشک نگهداری می شوند، می توانند به صورت بهترین نمونه اسلایدی درآیند. نگهداری مواد به صورت خشک احتیاج به دقت زیادی دارد. زیرا بسیاری از گونه های خانواده coccidae دارای آب بسیار بوده که باید قبل از نگهداری به دقت خشک شده و آب خود را از دست بدهند.

از دست دادن آب باید یا بوسیله حرارت دادن ملایم و یا نگهداری در محل های خشک صورت گیرد. البته مشکلات زیادی نیز در این خصوص وجود دارد.اولین مشکل این است که ممکن است نمونه های خشک توسط سوسک های موزه ای و دیگر آفات انباری آسیب بینند.

بنابراین سپرداران باید اولا در ظروف بدون هوا و در خلاء همراه با نفتالین نگهداری گردند. دوم اینکه حشرات خشک شده بسیار شکننده بوده و ممکن است به راحتی شاخک ،پاها و دیگر قسمتهای بدن را از دست بدهند.مخصوصا اگر مواد مرتبا جابجا و دست به دست گردند .بنابراین نباید به آنها دست زد و یا مرتبا چک کرد. البته اگر آنها در ظروف با کیفیت عالی و مطمئن و در کمد نگهداری شوند، سالم خواهند ماند. نمونه های خشک را می توان در کمد های کوچک، ظروف شیشه ای و یا پلاستیکی که در دستمال کاغذی پیچیده شده باشند و داخل آنها حاوی پنبه یا پشم شیشه باشد نگهداری نمود تا نمونه ها جابجا نگردد.سپس این ظروف را می توان در کمد های بزرگ ضد حشره نگهداری کرد. فرستادن و انتقال نمونه از طریق پست اصلا جایز نمی باشد. زیرا باعث خراب شدن آنها می شود. تمام نمونه ها باید به طور کامل برچسب داشته باشند.



تهیه اسلاید:

روش های گوناگونی در خصوص نگهداری و اسلاید کردن حشرات سپردار بوسیله شرکت های مختلف ارائه شده است.همچنین روش هایی بوسیله ی آقایان سیلیرز(1967)،ویلیامز و کستاراب(1972) برای خانواده شبهه سپرداران و آقای ویلکی (1990) برای شته ها ارائه شده است. هر چند این روش ها برای سپرداران نرم تن مناسب می باشند، اما ما فکر می کنیم که این روش ها به علت بزرگ بودن اندازه حشره ماده سپردار نرم تن همیشه رضایت بخش نمی باشند.

همچنین باید در نظر گرفته شود که برای تمام مراحل زندگی مثل مرحله لارو و مرحله بلوغ حشره نر باید کانادابلاسم دائمی که جهت مطالعات طبقه بندی و کلیدی ارزشمند و مناسب می باشد، استفاده نمود.



مراحل تهیه اسلاید های میکروسکوپی دائم:

اولا بهترین اسلاید ها همیشه از مواد تازه جمع آوری شده تهیه می شوند. گذشته از سن مواد،روش های تهیه اسلاید معمولا شامل پنج و یاشش مرحله می باشد. این مراحل عبارتند از مرحله ی تثبیت،ساخت،از دست دادن آب،رنگ آمیزی،واضح کردن،آب گرفتن نهایی و اسلاید کردن.

روند دقیق قابل استفاده توسط افراد کاملا متفاوت است وهر کسی روش و روند خود را ترجیح می دهد. اما روش های زیر باید در خصوص تمام مراحل چرخه زندگی سپردار نرم تن در تهیه اسلاید از آنها و بالا بردن کیفیت اسلاید ها مورد استفاده قرار گیرند تا بتوان آنها را به طور دائم نگهداری کرد. روش تهیه مواد شیمیایی مختلف که در تهیه اسلاید مورد استفاده قرار می گیرند نیز در جدول 1 نشان داده شده است .نقطه نظرات و روش های جایگزین نیز بعد از این روش مورد مطالعه قرار گرفته اند.

1.تثبیت ا ولیه : نمونه های زنده باید در محلول اسیداستیک و الکل به مدت یک تا دو دقیقه تثبیت گردند. تمام نمونه ها، حتی اگر بخواهیم آنها را فورا اسلاید کنیم، باید تثبیت گردند. در صورت لازم می توان مواد را برای مدت زیادی در محلول اسید-الکل نگهداری کرد.

2.مرحله ساخت: بوسیله یک شکاف کوچک در محل شکم مقداری ماده هیدرواکسید پتاسیم 10 % KOH را به درون آن انتقال می دهیم و آن را به مدت 12 الی 24 ساعت در حرارت معمولی اتاق نگهداری می کنیم. عمل واضح کردن نمونه ها با KOH ممکن است بوسیله کمی حرارت سرعت یابد. اما نباید حرارت فراتر از 40 درجه سانتیگراد برود. زیرا در غیر این صورت نمونه ها رنگ آمیزی نخواهند شد. نمونه هایی که به شدت سخت و سفت شده اند را می توان به مدت حداقل یک هفته در KOH سرد نگهداری کرد تا نرم شوند.

3. مرحله آبگیری: آبهای موجود در بدن حشره را می توان بوسیله یک لوله بسیار کوچک به آرامی به خارج از بدن پمپ و انتقال داد. بیرون آوردن مواد داخل بدن حشره و عمل آبگیری باید به آرامی و به دقت انجام گیرد تا قسمتهای مختلف بدن و محل بند ها شکسته و آسیب نبینند.زیرا این قسمتها برای شناسایی لازم می باشند. بیرون آوردن مواد داخل بدن حشره به طور کامل بسیار حیاتی بوده و مراحل رنگ آمیزی نباید تا وقتی که همه مواد خارج نگردیده اند انجام گیرد. بعد از مرحله آبگیری،نمونه ها داخل آب تمیز قرار گرفته و سپس بتدریج به آنها اسید استیک اضافه می گردد تا اسید جایگزین آب شده و غلظت آن رفته رفته به 70 % رسیده و نهایتا نمونه ها به محلول 100 % اسید انتقال یابند.

4.مرحله رنگ آمیزی: در این مرحله به نمونه هایی که در محلول 100 % اسید استیک انتقال یافته اند به میزان یک قطره فاکسین اسید جهت هر یک الی دو سی سی اسید استیک اضافه می گردد.نمونه ها به مدت 1 الی 24 ساعت در این محلول نگهداری می شوند.( به هر 1 الی 2 سی سی اسید استیک یک قطره اسید فاکسین اضافه شده و نمونه ها به مدت 1الی 24 ساعت در این محلول نگهداری می شوند تا کم کم رنگ آمیزی شوند).

5.مرحله شستشو: نمونه ها به محلول اسید استیک برا ی شستشو و خارج کردن رنگ های اضافی انتقال می یابند.

6. مرحله واضح کردن: اگر مواد زائدی مثل واکس و یا مود چرب هنوز بر روی نمونه ها یافت شوند، می توان با اضافه کردن یک قطره زایلین به محلول اسید به مدت 15 الی 30 دقیقه آنها را حل و برطرف نمود.

7.تثبیت نهایی : در این مرحله نمونه ها را به داخل روغن شبدر انتقال داده و به مدت 24 ساعت نگهداری می کنیم . هر چند 24 ساعت لازم نمی باشد، اما این مدت باعث جایگزینی کامل روغن بجای آب از دست رفته از بدن حشره شده که در غیر اینصورت ممکن است باعث متورم شدن کانادابلاسما گردد.

8. مرحله اسلاید کردن: ابتدا یک قطره کوچک کانادابلاسما را روی اسلاید می ریزیم و سپس نمونه را به آن منتقل می کنیم .بعد به آرامی نمونه را فشار داده تا به ته قطره برسد. سپس نمونه را بوسیله لامل (پوشش شیشه ای) بدقت می پوشانیم . فقط در خصوص نمونه های محدب شکل و برآمده نباید به لامل فشار داد.استفاده از لامل های سفت و یا نازکتر باعث بزرگنمایی بهتر و استفاده دقیق تر از اسلاید ها می گردد.

قرار دادن لامل بر روی نمونه های تازه تهیه شده ممکن است باعث سر خوردن و خراب شدن نمونه در زیر لامل گردد. بنابراین باید اول نمونه های تازه را در یک قطره، کانادابلاسما قرار داد و سپس آنها را روی اسلاید گذاشته و بعد اسلاید را در داخل یک پتری دیش گذاشت و درب آن را بست تا هم کثیف نگردد و هم سطح قطره کانادابلاسما در بین 15 دقیقه الی 24 ساعت خشک گردد. در آخر با گذاشتن یک قطره کانادابلاسما بر روی لامل می توان اسلاید را پوشانید.

9. مرحله برچسب زدن اسلاید ها: ازش علمی هر نمونه بستگی به اطلاعات و آمار موجود بر روی اسلاید خواهد داشت. اسلاید های که فاقد اطلاعات آماری هستند تقریبا بیهوده و بلا استفاده می باشند. بنابراین کلیه اساید ها را باید بر چسب زد و اطلا عات لازم را بر روی آنها نوشت و اطلاعات کلی رادر کتاب راهنما نیز ثبت نمود.

[Vmusic]

كرم قوزه پنبه(هلیوتیس) Cotton boll worm

Helicoverpa armigera (Heliothis armigera)

(Lep.: Noctuidae)



معرفي آفت

يكي از آفات مهم پنبه، توتون، گوجه فرنگي، يونجه، خشخاش، كنف، شبدر، ذرت، نخود، كنجد، بادمجان، سويا، لوبيا، ذرت خوشه اي، كدو و شاهدانه مي باشد. بسيار پلي فاژ بوده و در دنيا بيش از 70 گونه ميزبان براي آن گزارش شده است. لاروهاي اين آفت از برگهاي جوان، قوزه (كرم قوزه پنبه-كرم قوزه گلرنگ)، بلال، ميوه (كرم ميوه گوجه فرنگي)، غلاف بذر (كرم پيله خوار نخود) گياهان ميزبان خود تغذيه مي كند. در مزارع گياهان ميزبان گونه هاي ديگر نظير H. Peltigera و H.viriplace نيز ديده مي شوند.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت شفيره در داخل خاك به عمق 8- 5 سانتي متري به سر مي برد. خروج پروانه ها در بهار بسته به درجه حرارت از اواسط فروردين ماه شروع مي شود و حشره ماده پس از جفت گيري تخمهاي خود را به صورت انفرادي روي دو طرف برگها، ساقه ها، دمبرگ و برگچه هاي ميزبان مي گذارد. در شرايط مساعد 5-3 روز بعد تخمهاي تفريخ شده و لاروها در همان محل شروع به تغذيه مي كنند. نشو و نماي نسل اول آفت در نخود، گوجه فرنگي زودرس، يونجه و برخي علفهاي هرز و به ندرت در پنبه هاي زود كاشت مشاهده مي شود. زيان آفت در پنبه كاريها از نسل دوم به بعد مشهود و خسارت آن در نسل سوم شديد است. پروانه ها بوته هاي پنبه را كه داراي گل هستند براي تخم گذاري ترجيح مي دهند و لاروهاي جوان پس از خروج از تخم ابتدا از پارانشيم برگ تغذيه نموده و رگبرگ را باقي مي گذارند. سپس به غنچه، گل و قوزه حمله كرده و با سوراخ كردن قوزه ها و ورود به داخل آنها از الياف پنبه تغذيه مي نمايند. دورة لاروي حدود 3 هفته به طول مي انجامد و داراي 6 سن لاروي است. سپس در داخل خاك تبديل به شفيره مي شود. دورة شفيرگي حدود 12-8 روز به طول مي انجامد. طول دورة يك نسل حدود 44-38 روز نوسان دارد. داراي 4-3 نسل در سال بوده و در مناطق گرمسير تا 5 نسل در سال دارد.

مبارزه:

1-شخم عميق بلافاصله پس از برداشت محصول.

2-يخ آب زمستانه.

3- زنبور پارازتيوئيد تخم تريكو گراما

Trichogramma rhenana

Trichogramma pintoi

4- زنبور پارازتيوئيد لارو Habrobracon hebetor از Braconidae.

کنترل شیمیایی:

1. تیودیکارپ(لاروین) DF80% و 1- 0.75 کیلوگرم در هکتار 1نوبت

2. کارباریل(سوین) WP85%و 3کیلوگرم در هکتار

3. اندوسولفان(تیودان) EC35% و 3لیتر در هکتار

4. ایندوکساکارب(آوانت) SC15% و250سی سی- 200 در هکتار

5. فن پروپاترین EC10% و1لیتر در هکتار.