چشم
بدليل ارزش ويژه و حساسيت و ظرافت چشمها، تشخيص و درمان ناراحتيهاي مربوط به آنها از اهميت فوقالعادهاي برخوردار است و به همين دليل داروهاي چشمي غالباً بصورت داروهاي نسخهاي مطرح هستند زيرا بايد تحت نظر
پزشك متخصص چشم تجويز شوند.
بطور طبيعي چشم از مكانيسمهاي ويژه دفاعي بهره ميگيرد. پلك و مژهها از ورود اشياء خارجي به آن جلوگيري ميكنند. اشك چشم غبار و ذرات خارجي را از سطح آن شسته، خاصيت ضد عفوني كننده نيز دارد. ولي با اين وجود برخي اوقات مشكلاتي بروز ميكنند كه تنها با درمان داروئي مرتفع ميگردند
ناراحتيهاي چشمي شايع و عوامل آنها:
الف - پلك چشم :
از مناقطي است كه التهاب و قرمزي آن بسيار شايع است. در اين شرايط، دچار خارش يا پوسته پوسته ميشود. ممكن است اين علائم بدليل حساسيت نسبت به رنگها و مواد مختلف موجود در محصولات آرايشي چشم بروز كنند. چنين حساسيتهايي معمولاً بصورت دو طرفه هر دو چشم را گرفتار ميسازند.
براي جلوگيري از بروز اين مسئله، پيشنهاد ميشود كه محصولات آرايشي چشم را بيشتر از سه ماه مصرف نكرده و آنها را با محصولات جديد جايگزين نمائيد. زيرا احتمال آلودگي آنها در اثر تماس با موضع يا هوا وجود دارد. همچنين از مصرف هرگونه محصول آرايشي يا بهداشتي كه به حساسيت نسبت به آن مشكوك هستيد، جداً بپرهيزيد.
كمپرس سرد يا مصرف ضد هيستامينهاي خوراكي (رجوع به مبحث كلي ضد هيستامينها) در بهبود علائم اين نوع حساسيتها مؤثر هستند.
ب- التهاب لبه پلك چشم (Blepharitis):
نيز از مشكلات مزمن و عود كنندهاي است كه پلك را گرفتار ميسازد. از علائم آن قرمزي، خارش و پوسته پوسته شدن پلك است كه ميتواند به ريزش مژهها نيز منجر گردد.
در اين شرايط، كمپرس گرم براي مدت 15 تا 20 دقيقه به همراه درمان داروئي مناسب ميتواند مؤثر باشد. البته منظور از درمان داروئي غالباً استفاده از آنتي بيوتيكهاي موضعي است كه با تجويز پزشك توصيه ميشوند
ج- التهاب قرنيه:
نيز از ناراحتيهاي چشمي است كه ميتواند ويروسي، ميكروبي و يا آلرژيك باشد ولي شايعترين شكل آن نوع ويروسي است.
التهاب ويروسي قرنيه اغلب با « چشم صورتي» شناخته ميشود زيرا چشم ظاهري صورتي رنگ به خود ميگيرد. علائم ديگر آن، تاري ديد، احساس ناراحتي و درد در چشم يا چشمها، احساس وجود جسم خارجي در چشم يا چشمها و گاهي اوقات تب و آبريزش از چشم يا چشمها هستند.
در صورتيكه ترشحات چشم بصورت غليظ يا مخاطي درآيد، خود درماني نكرده و با پزشك تماس بگيريد.
چشم صورتي شده بشدت آلوده ميباشد بنابراين بهداشت چشم در اين مواقع بسيار مهم است. هرگز قطره يا پماد چشمي ديگران را استفاده نكنيد. حالت صورتي چشم معمولاً خودبخود ظرف دو هفته برطرف خواهد شد. اما در حالت كلي درمان آن شامل مصرف اشك مصنوعي (رجوع به تكنگار اين دارو) يا فرآوردههاي ضد احتقان چشمي است. اگر نشانههاي بيماري برطرف نشده و حتي بدتر شده، با پزشك تماس بگيريد، زيرا گاهي اوقات درمان قطعي اين شرايط، تجويز آنتي بيوتيكها همراه يا بدون استروئيدهاي موضعي است كه تنها تحت نظر پزشك توصيه ميشوند.
نيز از ناراحتيهاي چشمي است كه ميتواند ويروسي، ميكروبي و يا آلرژيك باشد ولي شايعترين شكل آن نوع ويروسي است.
التهاب ويروسي قرنيه اغلب با « چشم صورتي» شناخته ميشود زيرا چشم ظاهري صورتي رنگ به خود ميگيرد. علائم ديگر آن، تاري ديد، احساس ناراحتي و درد در چشم يا چشمها، احساس وجود جسم خارجي در چشم يا چشمها و گاهي اوقات تب و آبريزش از چشم يا چشمها هستند.
در صورتيكه ترشحات چشم بصورت غليظ يا مخاطي درآيد، خود درماني نكرده و با پزشك تماس بگيريد.
چشم صورتي شده بشدت آلوده ميباشد بنابراين بهداشت چشم در اين مواقع بسيار مهم است. هرگز قطره يا پماد چشمي ديگران را استفاده نكنيد. حالت صورتي چشم معمولاً خودبخود ظرف دو هفته برطرف خواهد شد. اما در حالت كلي درمان آن شامل مصرف اشك مصنوعي (رجوع به تكنگار اين دارو) يا فرآوردههاي ضد احتقان چشمي است. اگر نشانههاي بيماري برطرف نشده و حتي بدتر شده، با پزشك تماس بگيريد، زيرا گاهي اوقات درمان قطعي اين شرايط، تجويز آنتي بيوتيكها همراه يا بدون استروئيدهاي موضعي است كه تنها تحت نظر پزشك توصيه ميشوند.
د- شايد بتوان
خشكي چشم را بعنوان شايعترين ناراحتي چشم مطرح كرد.
اين مشكل ميتواند بواسطه مصرف برخي داروها، پيري، بيماري يا بسياري عوامل ديگر بروز نمايد. كه بهترين درمان آن، استفاده از اشك مصنوعي (به بخش داروهای خرید آزاد مراجعه نمایید) است. البته از آنجائيكه براي جلوگيري از آلودگي اين فرآورده، ماده محافظ به آن افزوده ميشود، همين مسئله ميتواند به واكنشهاي حساسيتي (آلرژيك) منجر شود. در اين صورت بايد مصرف دارو را قطع نموده بجاي آن فرآوردهاي عاري از ماده محافظ بكار برد كه اينگونه فرآوردهها بصورت يكبار مصرف عرضه ميشوند
نكات قابل توجه قبل از مصرف داروهاي چشمي:
- نحوه ريختن قطره چشمي در چشم:
نكات قابل توجه قبل از مصرف داروهاي چشمي:
- نحوه ريختن قطره چشمي در چشم:
سر را رو به بالا و عقب نگهداريد، پلك پائين را پائين بكشيد بطوريكه از كره چشم فاصله بگيرد. قطره چشمي را در اين حفره و در دورترين فاصله نسبت به بيني در چشم بچكانيد. سپس چشمها را براي چند لحظه ببنديد تا دارو بخوبي در چشم پراكنده شود.
نحوه استعمال پماد چشمي:-
سر را رو به بالا و عقب نگهداريد. يك لايه نازك از پماد را روي لبه داخلي پلك پائين قرار دهيد. سپس چشمها را براي چند لحظه ببنديد و كمي ماساژ دهيد تا دارو بخوبي در چشم پراكنده شود.
- اصولاً قطرههاي چشمي براي مصرف روزانه و پمادهاي چشمي براي مصرف شبانه توصيه ميشوند، زيرا پمادهاي چشمي در روز تاري ديد ايجاد ميكنند اما در شب علاوه بر اينكه اين مسئله را ندارند، مدت زمان بيشتري در تماس با چشم هستند.
محل مناسب براي ريختن قطره چشمي -
محل مناسب براي قراردادن پماد
- هنگام مصرف مراقب باشيد كه سرقطره چكان يا تيوپ پماد با سطوح خارجي تماس پيدا نكند و پس از مصرف بلافاصله درب آنها را ببنديد.
- هرگز از قطره يا پماد چشمي ديگران استفاده نكنيد زيرا احتمال آلودگي اين فرآوردهها در حين مصرف بسيار بالاست.
- تاريخ انقضاء مصرف فرآوردههاي چشمي از اهميت خاصي برخوردار است، بطوريكه از زمان بازشدن درب و شروع مصرف تا تاريخ مشخصي مي توان از آن محصول استفاده كرد و اين تاريخ حتما در بسته بندي درج مي شود.
- هرگز از فرآورده هاي چشمي كه كدر شده يا تغيير رنگ داده يا حاوي رسوبات كريستالي مي باشند، استفاده نكنيد.
- فرآورده هاي چشمي براي مصرف بيش از سه روز توصيه نمي شوند. در صورتيكه پس از سه روز، هنوز هم ناراحتي چشم ادامه دارد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.
- اگر مبتلا به بيماريهايي نظير ديابت، فشارخون بالا، گلوكوم و ... هستيد، هرگز خوددرماني نكرده و هرگونه فرآورده چشمي را فقط با تجويز پزشك مصرف نمائيد.
**هشدار: قطرههاي چشمي
نفازولين (ضد احتقان) و
نفازولين- آنتازولين (ضد احتقان و ضد حساسيت)، داروهاي نسخهاي هستند كه براي رفع قرمزي احتقاني چشم بدون منشاء عفوني كاربرد دارند. بنابراين تجويز آنها پس از تشخيص صحيح تنها تحت نظر
پزشك مجاز ميباشد. ضمناً مصرف اين داروها بيش از 3 روز متوالي، باعث بازگشت شديدتر حالت احتقاني چشم خواهد شد و احتمال حساسيت نسبت به اين داروها نيز وجود دارد.
هـ- در صورت
ورود غبار و ذرات خارجي به چشم ، اشك چشم آنرا شسته و خارجي ميكند. اگر اشك براي اين منظور كفايت نكند، ميتوان از آي-باس Eye-Bath يا فرآوردههاي مشابه جهت شستشوي چشم استفاده كرد. البته توجه داشته باشيد كه اگر محل شستشوي چشم هرگونه آلودگي داشته باشد، خود بعنوان يك عامل ايجاد عفونت عمل خواهد كرد. پس بهداشتي بودن وسيله و محلول مورد استفاده براي شستشوي چشم بسيار اهميت دارد. اگر بعد از شستشو، بهبودي حاصل نشد، حتماً با پزشک تماس بگیرید.
--