تحقیقات نشان می دهند که برخی از افراد در موقعیت های ویژه احتمال رفتار یاریگرانه آنها افزایش می یابد.
علاوه بر گرایشات شخصی گوناگون و جنبه های موقعیت خارجی ، عوامل مؤثر بر رفتار اجتماع یار عبارتند از:
۱) در معرض الگوهای اجتماعی مناسب بودن،
۲) ویژگیهای مختلف قربانی،
۳) مشوقهای خاص برای ارایه کمک .
نقش الگوهای اجتماعی یک عامل تعیین کننده رفتار جامعه یار وابسته به نوع رفتار دیگران می باشد. به عبارت دیگر اگر دیگران کمک بکنند، شما نیز کمک خواهید کرد. حتی وجود اسکناس و سکه در صندوق اعانات به تشویق پاسخ کمک منجر خواهد شد. به عبارت دیگر جمع آوری پول برای نیازمندان و فروش یک فرآورده از بسیار جهات فرایندهای روانشناختی مشترک دارند. بنابراین وجود افرادی که یاریگر می باشند منجر به ایجاد یک هنجار اجتماعی می شود. حتی تماشای تلویزیون و برنامه هایی که الگوهای کمک رسانی را القاء می سازد می تواند منجر به ایجاد یک هنجار اجتماعی برای کمک رسانی بین بینندگان شود.
ویژگیهای قربانی . ویژگیهای قربانی از تعیین کننده های مهم کمک رسانی است . ما برای کمک به کسانی که دوستشان داریم و از جمله افراد شبیه خود به خودمان و یا کسانی که مسئول آسیب به خود نمی باشند برانگیخته می شویم .
● یاریگران چه کسانی هستند؟
تحقیقات نشان می دهند که برخی از افراد در موقعیت های ویژه احتمال رفتار یاریگرانه آنها افزایش می یابد . مستی (بعلت تأثیر الکل در کاهش اضطراب پیامدهای منفی عمل)، داشتن تجربه و دانش ضروری و کسب مهارت در فوریت پزشکی باعث تسهیل رفتار اجتماع یار می شود. برخی از پژوهشگران یک گرایش را در رفتار اجتماع یار دخیل می دانند و عده ای دیگر ترکیبی از گرایشات فردی را علت رفتار جامعه یار می دانند.
اثر گرایشات خاص در رفتار جامعه یار . آیا رفتار جامعه یار بوسیله انگیزه خود خواهانه (egoism) بر انگیخته می شود ( بطور محدودی با رفتار نوع دوستی ارتباط دارد ) یا مردم بدین علت که نیاز به نوع دوستی دارند (انگیزه غیر خود خواهانه (Unselfish) که مربوط به رفاه حال دیگران است ) نسبت به یاری دیگران اقدام می کنند. تحقیقات نشان می دهد که افرادی که دارای یک نیاز قوی به تایید دارند ، احتمال دارد که به دیگران کمک نمایند زیرا بعد از اقدام ، مردم از آنها قدردانی می کنند. بیشتر تحقیقات ظاهراً برانگیزه نوعدوستانه تماشاگران متمرکز است که بیشتر بر پاسخ همحسی تاکید دارند. به عبارت دیگر فردی که اقدام به ارایه کمک می کند با دیگران همدلی می کند ، شخص ناراحت را درک می کند و از پیامد تجربه ناگوار آگاه است .
علاوه بر احساس موقعیت دردناک دیگران ، افراد همحس دارای سه ویزگی دیگر نیز هستند :احساس همحسی یا یک نوع توجه به نیازهای دیگران ، ادراک دیگران یعنی توانایی این که خود را به جای دیگران بگذارند ، و احساس همحسی حتی تحت شرایط دروغین نیاز به کمک. در سنجش همحسی ، زنها به دلیل تفاوتهای ژنتیکی و یا به دلیل تجربیات فرهنگی نسبت به مردها همحسی بیشتری دارند.
ترکیب متغیر های گرایشی در پیش بینی رفتار جامعه یار .کنت (Knight) و همکاران نشان دادند که هر متغیر گرایشی به تنهایی عامل پیش بینی خیلی خوبی نمی باشد چرا که یک ترکیب از ارتباط متغیر ها باید علت رفتار جامعه یار باشد.در تلاش گسترده ای که از سوی بیر هوف (bierhoff) ، کلاین(Klein)و کرامپ(kramp) (۱۹۹۱) برای تعیین ویژگیهای شخصیت نوع دوست صورت پذیرفت ، پنج مؤلفه عمده چنین افرادی بشرح ذیل بیان گردید :
۱) افرادی که به کمک بر می خیزند ، همحسی قسمت مهمی از خود پنداره (self concept) ایشان را تشکیل می دهد. این افراد خود را مسئول و اجتماعی ، خودگردان ، خواهان برجای گذاشتن یک اثر خوب و عمیق ، و دستیابی به اهداف از طریق همنوائی و شکیبایی معرفی می کنند.
۲) افرادی که اولین کمک را به قربانیان ارایه می کنند ، در تمایلی بنام اعتقاد به عدالت جهان (Belief in a just word)نمره بالاتری از دیگران بدست می آورند. این افراد جهان را مکانی منصف و قابل پیش بینی می دانند که در آن اعمال خوب پاداش می گیرند و اعمال بد کیفر می بینند.
۳) این افراد مسئولیت اجتماعی را می پذیرند و عقیده دارند که باید نهایت سعی خود را در کمک به دیگران بعمل آورند.
۴) این افراد دارای کنترل درونی (Inernal locus of control) بوده و عقیده دراند که رفتارشان بالاترین نتایج مثبت و کمترین نتیجه منفی را بدنبال دارد. به عبارت دیگر، خود را مهرة ناتوانی نمی بینند که اسیر بخت و تقدیر و دیگر نیروهای کنترل ناپذیر باشند.
۵) این افراد در بخش خود محوری (Ego centrism) نمره پایین تری از گروه گواه کسب می کنند. افرادی که در کمک کردن در سطح پایین تری قرار دارند ، به خود اهمیت بیشتری می دهند و از نظر رقابت در سطح بالایی قرار دارند.