كاهش تعرفه ها همزمان با قدرت گرفتن خودروسازان داخلي
بخش سوم گفتگو با دكتر رضا ويسه در ادامه از نظر مي گذرد :
مولفه های برنامه صنعت چه بود که بر توقف یا کندی آن تأکید دارید؟
- صنعت خودرو به دلیل آنکه مقیاس و اسکیل بزرگی دارد و برند در آن از اهمیت زیادی برخوردار است ، بازیگران معدودی دارد در واقع، کسانی توانسته اند در این صنعت باقی بمانند که از نظر کیفیت ، قیمت و تحویل مدل های جدید حرفی برای گفتن داشته باشند واین کار نیاز به قدرت اقتصادی و تکنولوژی بالایی دارد. پس اگر ایران هم می خواهد در این بازار بماند باید بتواند با این بزرگان رقابت کند . آنچه ما آن زمان برای رقابتی بودن این صنعت تعریف کرده بودیم ، دستیابی به ظرفیت 2 میلیون دستگاه در سال تا ابتدای سال 90 بود . در واقع ، اگر بر اساس آن برنامه ، صنعت خودرو به این ظرفیت دست پیدا نکند ، قادر به کاهش قیمت تمام شده نخواهد بود .
البته ما در آن زمان این موضوع را هم بررسی کرده بودیم که بازار داخل تنها ظرفیت یک میلیون دستگاه در سال را خواهد داشت و به طبع ، یک میلیون دستگاه دیگر چه به صورت CKD و چه CBU باید برای صادرات در نظر گرفته می شود سومین موردی که در برنامه این صنعت در نظر داشتیم ارائه مدل جدید در هر سال بود چرا که این امر ، ماندگاری در بازار را برای ما تضمین و امکان رقابت را برای ما به وجود می آورد البته به شرط آن که این مدل ها می توانست در مقایسه با رقبای بزرگ از نظر قیمت و کیفیت رقابت پذیر باشد. بر این اساس ، استراتژی پلتفرم مشترک می توانست هدف را عملی کند چرا که اگر تنها یک سال، شما تولید و مدل جدیدی نداشتید ، از برنامه دیگر خودروسازان عقب می ماندید اما با ارائه مدل های مختلف روی یک پلتفرم می توانستید همیشه حضور داشته باشیم.
اما اکنون نمی توانید این کار را کنید .رقبا هر سال با آورده ای جدید به بازار می آیند ضمن آنکه آنچه در مورد تعرفه ها تعریف شده بود نیز مسأله ای متفاوت بود.
ما برنامه داشتیم تا طی روندی کاهشی بصورت تدریجی تعرفه واردات خودرو را سالانه 10% کاهش دهیم. به این ترتیب ، همزمان با قدرت گرفتن خودروسازان ، تعرفه ها کاهش پیدا می کرد و مصرف کنندگان داخلی هم می توانستند انتخاب های جدیدی برای رنج قیمت های مختلف داشته باشند نه این که همچنان به ازای قمیت 7 تا 8 میلیون تومان تنها یک انتخاب داشته باشند .
از سوی دیگر ، برای آن که ما را در بازارهای جهانی بپذیرند ، استراتژی موازی را تعریف کرده بودیم و آن تقویت برند داخلی بود چرا که تا زمانی که برندی از آن خود نداشته باشید ، قدرت طراحی و تغییرات و انتخاب سازندگان را ندارید و همه چیز در اختیار شرکتی است که تحت لیسانس آن فعالیت می کنید . ما برای بالا بردن قدرت طراحی و ساخت نیز استراتژی جوینت ونچر را در نظر گرفته بودیم .
جوینت ونچر به شما این توان را می داد که محصول خود را در بازار جهانی درست تعریف کنید و در واقع بازار را برای خود بخرید ضمن آنکه خود را از نظر کیفیت و قیمت تمام شده قابل رقابت در بازار می کردید.
در واقع هیچ جوینت ونچری برای بازار داخلی تشکیل نمی شود . ما تا سال 84 این برنامه را به طور دقیق دنبال می کردیم اما پس از آن اهداف مورد نظر رها شد.
بحران های اخیر چه تأثیری بر صنعت خودروی ما خواهد داشت. برخی معتقدند در این شرایط یکی از راهکارها آن است که ظرفیت تولید را افزایش ندهیم . آیا دستیابی به هدف ، استراتژی تعریف شده شما در سال 90 با وجود چنین بحرانی امکان پذیر خواهد بود؟
- این بحران عام و جدید است و کل اقتصاد جهان را تحت تأثیر قرا می دهد. دوره ای دارد که ممکن است یک تا دو سال طول می کشد و برنامه همه بنگاههای اقتصادی را به طبع متأثر خواهد کرد . اما آنچه سبب توقف و کندی رشد صنعت خودروی کشور شده ، این بحران نیست.
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ،راهبرد جدیدی برای صنعت خودرو تدوین کرد که خودرو سازان و قطعه سازان در آن شرکت داشته اند .چه شباهت و تمایزاتی با استراتژی تعریف شده زمان شما دارد ؟
- من نه دیده و نه اطلاعی دارم چون هیچ اطلاع رسانی در این زمینه صورت نگرفته است .آنچه ما می بینیم عملکرد است و این که همه مدل های لوکس و جدید در خیابانهای کشور که همه وارداتی هستند .
در حالی که در زمان ما بایاری و همکاری دولت خودروی وارداتی نداشتیم .
زمانی خودرو سازی کره مطرح شد و برنامه های آن به عنوان الگو مورد نظر قرار گرفت پس از آن چین هم که گفته می شد از کیفیت پایینی برخوردار است وارد بازار شد و امروز حرفی برای گفتن دارد .علت اینکه ما بعد از این همه سال نتوانسته ایم به این کشورها برسیم کجاست و فکر می کنید چه الگویی برای رسیدن به آنها نیاز داریم؟
- کشوری مانند کره هم همین راهی را پیموده که ما معتقدیم ایران باید برود . در این كشور هم زمانی تعرفه ها 170 درصد بود که پلکانی پایین آورده شد.
چین هم خودروسازی خود را با جوینت ونچرد شروع کرد و همه خودروسازان دنیا در این کشور خط تولید زدند که یا متعلق به خودشان بود یا با چینی ها مشارکت داشتند . صنعت خودرو سازی چین در اصل این گونه شکل گرفت . اما پس از آن چینی ها با استفاده از این تجربیات ،برند خود "چری" را روانه بازار کرد . با این حال ،هنوز در ابتدای راه هستند و آنچه این کشور صادر می کند، مانند تولیدات ترکیه است.
بااین حال ،سیاست توسعه صنعتی کشور ما با چین متفاوت است و نمی توانیم آنچه را آنها در پیش گرفتند ،دنبال کنیم. کشور ما به دلیل داشتن چشم انداز و سند 20 ساله از این لحاظ متمایز است . از این رو برنامه بنگاههای اقتصادی آن هم باید به صورت اقتصادی نوشته شود .
در واقع دولت گذشته برای صنعت خودروسازی و به ویژه صنعت خودرو سازی ،استراتژی را تعریف کرده بود که نقش اصلی را در آن دولت بر عهده داشت .
شنبه، 19 بهمن 1387
