این که می بینید بعضی آدم ها حاضرند دزدی کنند، حاضرند آدم بکشند، حاضرند دیگران را آزار بدهند، حاضرند دل دیگران را بشکنند، حاضرند برای پول به دست آوردن هر کاری بکنند، حاضرند هر گناهی بکنند و اصلا برای شان فرقی نکند و با بی تفاوتی از خودشان و دیگران بگذرند. دلیلش می تواند تنها یک چیز باشد آن هم عزت نفس! فکر کردیم در کنار همه مهارت هایی که شبانه روزی سعی می کنیم به دست بیاوریم عزت نفس اهمیت زیادی داشته باشد.
● لطفا کوچک نبینید
داشتن و نداشتن عزت نفس، ارتباط مستقیمی با افکار، احساسات و عواطف شما دارد چون شما خودتان هستید که می توانید عزت نفس مندانه فکر کنید، عمل کنید یا احساس کنید! عزت نفس در واقع احساس ارزشمندی است که شما دارید و مجموعه ای از عواطف و احساسات و البته تجربه های شماست که نشان می دهد، عزت نفس احساس خوب و مثبتی است که شما نسبت به خودتان دارید و یکی از لوازم اصلی و مهم موفقیت به حساب می آید چون هیچ موفقیت و پیشرفتی بدون داشتن عزت نفس امکان پذیر نیست و اتفاقا دلیل خیلی از شکست ها، بدبختی ها و محرومیت های ما آدم ها به خاطر نداشتن همین عزت نفس است.
عزت نفس محترم! از توانایی ما در ارزیابی کردن خودمان شکل می گیرد یعنی اول باید خودمان را بشناسیم و بعد ببینیم چه قدر می توانیم با توانایی های مان زندگی کنیم و بعدتر به خودمان احترام بگذاریم یعنی آدم هایی که برای خودشان ارزشی قائل نیستند چه برای احساسات خود و چه برای توانایی های خود و آن را مهم نمی دانند عزت نفسی هم ندارند و همین باعث می شود که هر کاری انجام بدهند! مثلا از دیوار خانه مردم بالا بروند، آدم بکشند، به دیگران نارو بزنند و هزار گناه و جرم دیگری را انجام بدهند!
شاید به همین دلیل است که امام حسین (ع) فرمودند: آن کسی که بزرگی و کرامت نفس خودش را باور داشته باشد آن را با گناه، پست و ذلیل نخواهد کرد. همه می گویند به آدم هایی که برای خودشان ارزشی قائل نیستند اعتماد نکنید و با آن ها دوست نشوید کاری به آن ها نسپارید و... چون آدم هایی که خودشان برای خودشان احترامی قائل نیستند و به شخصیت خود توجهی نمی کنند نمی توانند برای دیگران ارزش قائل باشند و به راحتی می توانند دیگران را خوار و ذلیل کنند. امام سجاد (ع) فرمودند: کسی که نفس او در نزد خودش خوار و ذلیل است از شر او ایمن نباش!
● تفاوت های یک باعزت با یک بی عزت!
خب معلوم است بین آدم های با عزت نفس بالا و آدم های بدون عزت نفس، زمین تا آسمان تفاوت وجود دارد. اگر فکر می کنید که تفاوتی وجود ندارد توجه تان را برای چند لحظه به تعدادی از تفاوت ها جلب می کنیم:
۱) راستش آدم های با عزت نفس خیلی واقعی فکر می کنند یعنی روی هوا و زیر آبی فکر نمی کنند و نگاه واقع بینانه به اطراف شان دارند برای همین هم موفق هستند. اما آن بدون عزت ها معمولا خیلی مصنوعی و تخیلی فکر می کنند چه در مورد خودشان چه در مورد اطراف شان. یعنی یا فکر می کنند خودشان خیلی آدم بی خودی هستند و یا فکر می کنند همه چیز توی این دنیا سیاه سیاه است!
۲) بی عزت نفس ها دائم خودشان را ترور شخصیتی می کنند و هر وقت می خواهند درباره عملکرد خود نظر بدهند نگاه منفی دارند که مثلا چه گندی زده ایم، چه قدر بد کار کرده ایم، چه افتضاح بود و... اما در مقابل آن هایی که عزت نفس بالایی دارند چون واقعی نگاه می کنند فقط ضعف های خود را نمی بینند بلکه به توانایی ها و استعدادهای خود هم توجه می کنند و خودشان را دوست دارند و نگاه شان مثبت است.
۳) آدم هایی که عزت نفس بالایی دارند اول از همه به نظر خود اعتماد دارند و برای همین در جمع اظهار نظر می کنند بعد هم به نظرات دیگران احترام می گذارند و به آن توجه می کنند اما آن هایی که عزت نفس پایینی دارند اول سعی می کند از جمع دوری کنند و بعد برای نظر دیگران تره هم خرد نمی کنند!
۴) آدم های با عزت، همیشه امیدوار هستند و تمام تلاش خود را برای موفقیت می کنند، تازه در فعالیت های اجتماعی هم مشارکت دارند و بسیار مسئولیت پذیرند و سعی می کنند از همه استعدادهای خودشان استفاده کنند و در کارها خلاقیت به خرج دهند اما آن بی عزت ها! همیشه ناامید هستند چون خودشان و توانایی هایی که دارند را دست کم می گیرند و فکر می کنند هیچ کاری از دست شان بر نمی آید برای همین هم توی برنامه ها و فعالیت های جمعی حضور ندارند.
۵) اضطراب از آن مواردی است که دامن آدم های با عزت نفس پایین را می گیرد و در کنار آن هیچ استقلال عملی ندارند چون به خود اعتمادی ندارند اما آن هایی که عزت نفس بالایی دارند اول از همه استقلال عمل دارند و بعد خیلی کم دچار اضطراب و استرس می شوند برای همین خیلی کم هم، کارها را خراب می کنند.
● پیش به سوی عزت
اگر کمی فکر کنید و پیامدهایی که نداشتن عزت نفس می تواند روی زندگی شما داشته باشد را بررسی کنید، خودتان می روید دنبال این که عزت نفس تان را تقویت کنید در اولین قدم، ما راهنمایی تان می کنیم و چند پیشنهاد برای عزت نفس دار شدن شما می دهیم:
● به خود احترام بگذارید
شما یک آدم محترم و مهربان هستید! پس لطفا این قدر با خودتان بد برخورد نکنید کمی مهربان باشید و برای خودتان ارزش قائل شوید. هر رفتاری را انجام ندهید که دیگران به خودشان اجازه بی احترامی به شما را بدهند، هر کاری را قبول نکنید که دیگران احساس کنند به به چه آدم هالویی! (هر کاری یعنی کارهای خلافکارانه) وقتی برای خود ارزشمند باشید ناخودآگاه حاضر نیستید هر جایی بروید یا با هر آدمی ارتباط داشته باشید و هر مدلی زندگی کنید.
● انتقاد درونی پر
اگر می خواهید عزت نفس تان بالا برود. هی خودتان را با خاک یکی نکنید و تا یک شکست توی زندگی خوردید دیگر تمام توانایی ها و استعدادهای خود را زیر سؤال نبرید که من آدم بی عرضه ای هستم هیچ کاری از دست من بر نمی آید و... انتقادهای درونی پیامدهای خوبی ندارند چون باعث می شوند شما به خودتان اعتماد نکنید و برای هیچ کاری تلاشی نکنید. سعی کنید انتقادات درونی خودتان را کنترل کنید یعنی مثلا بگویید من نمره کمی گرفتم اما می توانم جبران کنم و...
● توانایی ها و محدودیت های خود را بپذیرید
آدم هایی که عزت نفس پایینی دارند یک ذره بین برداشته اند و گذاشته اند روی محدودیت ها و ناتوانی های خود و دائم غصه می خورند که چرا مثلا پولدار نیستند، چرا زیبا نیستند و... بعد همه استعدادها و توانایی های خود را نادیده می گیرند در حالی که می توانند درس بخوانند یا می توانند نجار و شاید هم یک نقاش خوبی شوند و شاید هم... خلاصه این را داشته باشید که همه آدم ها، در همه زمینه ها نمی توانند موفق شوند، وقتی این جوری نگاه کنید نه تنها خودتان را ترور نمی کنید بلکه امیدوار هم می شوید.
● در فعالیت های جمعی شرکت کنید
فکر نکنید که دست و پا چلفتی تشریف دارید و نمی توانید کاری بکنید برای قدم اول سعی کنید در فعالیت های جمعی مدرسه، دانشگاه یا محل کارتان شرکت کنید و اگر شده حتی یک مسئولیت کوچک قبول کنید. همین قبول مسئولیت به شما توان و انگیزه تلاش کردن می دهد و باعث می شود که شما خودتان را آدم مفیدی بدانید که این در بالا رفتن عزت نفس بسیار تأثیرگذار است.
● خود را ببخشید
اگر اشتباهی کردید و یا یک کار را درست انجام ندادید جان ما چند سال توی جو عذاب وجدان نمانید و سعی کنید به جای غصه خوردن و خودتان را لعن و نفرین کردن برای جبران آن کاری بکنید. وقتی خودتان را ببخشید احساس بزرگواری می تواند به رشد شخصیت تان کمک کند و بعد دیگران را هم به خاطر اشتباه تان ببخشید، این بخشیدن ها به شما عزت نفس می دهد.
