توجه توجه
عکاسان
شاید بارها در خیابان یا در مکانهای عمومی از خود این سوال را پرسیده باشید که آیا از جایی که عکس می گیرم قانونی است؟ آیا از مرد یا زنی که عکس گرفتم می توانم چاپش کنم؟ یا آنها در آینده می توانند اقدام قانونی علیه من انجام دهند؟
اصول حقوقی
همانطور که می دانید یکی از اصول حقوقی این است که قانون باید به سمع افراد برسد و یا به عبارتی ساده تر افراد باید بدان آگاهی داشته باشند تا بتواند قابل اجرا باشد و قانونگذار فرض را بر این می گذارد که بعد از گذشت مدتی تمام افراد جامعه از قانون تصویب شده آگاهی دارند.
دیگر اصل این است که مجرم باید بر اساس جرم و مجازاتی که قانون تهیه کرده است مجازات شود یعنی در قانون باید صراحتا نوع جرم و شرایط کیفر مشخص شود و قاضی نباید از سکوت قانونگذار استفاده کند و متهم را به کیفری که در قانون وجود ندارد مجازات کند.
اصل بر برائت متهم است و این دادستان است که باید جرم متهم را اثابت نماید.
آزادی های فردی:
آزادی های فردی توسط قانون و تا حدودی عرف حاکم در جامعه تعیین می شود. افراد در اکثر جوامع از یکسری حقوق ابتدایی بر خوردار هستند.
در بیانیه جهانی حقوق بشر این گونه آمده است:
ماده ۳:
هر کس حق زندگی ، آزادی و امنیت شخصی
ماده ۶:
هر کس حق دارد که شخصیت حقوق او در همه جا به عنوان یک انسان در مقابل قانون شناخته شود .
ماده ۹:
احدی را نمی توان خود سرانه توقیف ، حبس یا تبعید نمود
ماده ۱۹:
هر کس حق آزادی عقیده وبیان دارد و حق مزبورشامل آن است که از داشتن عقاید خود بیم و اضطرابی نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن ، به تمام وسایل ممکن و بدون ملاحضات مرزی، آزاد باشد
ماده ۲۷:
الف) هر کس حق دارد در زندگی فرهنگی اجتماع شرکت کند ، از فنون و هنرها متمتع گردد و در پیشرفت علمی و فوائد آن سهیم باشد.
ب) هر کس حق دارد از حمایت منافع معنوی و مادی آثارعلمی ، فرهنگی یا هنری خود برخوردار شود.
اروپا و آمریکای شمالی:
بر اساس قوانین انگلستان و امریکا، افرادی که در محل عمومی ظاهر می شوند، عکاسی از آنها اشکالی ندارد. در صورت اعتراض سوژه، به دلیل احترام به حقوق فردی و آزادی اجتماعی عکاس باید فیلم مربوطه را تحویل و یا عکس را حذف کند و در صورت شکایت، شخص عکاس باید در محکمه اثبات نماید که اجازه داشته است. بنابراین در این کشور ها معمولا عکاسهای حرفه ای که اغلب عکسهایشان به چاپ می رسد فرمی آماده دارند و به امضای سوژه عکاسی می رسانند. در این فرمها که به صورت یه قرار داد است به شخص عکاس اجازه داده می شود که از عکسهایشان استفاده مادی نمایند.
سعی قانون گذار بر این است که از یک سو با احترام به حقوق و آزادی های فردی و از سوی دیگر احترام به حق آزادی بیان تا حدی تعادل را بین عکاس و سوژه عکاسی رعایت کند.
قوانین ضد تروریستی:
در بعضی از کشور ها از جمله انگلستان، آلمان و یا آمریکا قوانین ضد تروریستی وجود دارند و به مامور اجرایی که معمولا پلیس این وظیفه را بر عهده دارد، اجازه می دهند که دوربین و یا در بعضی موارد خود عکاس را دستگیر کنند و عکسهای گرفته شده را بنا بر تشخیص خودشان تحویل دادگاه صالح دهند. این موارد خیلی بندرت پیش می آید و اکثر موارد پلیس با دیدن عکسها اقدام به رهایی متهم می کند. بنابر این اگر پلیس از شما خواست که عکسهایتان را ببیند بجای جدل عکسها را نشان دهید.
کشورهای اسلامی و جهان سوم:
بررسی تک تک کشور ها در گنجایش این مقاله نیست. کشورهای جهان سوم معمولا قوانین نا نوشته سختگیری دارند که معمولا از فرهنگ و دیکتاتوری هیات حاکمه منجر می شود.
ایران:
قانون نوشته شده مستقلی در ارتباط با عکاسی از افراد در قوانین ایران وجود ندارد. قانون گذار ایران با سر پیچی از اصول حقوقی در قانون اساسی به قاضی این قدرت را می دهد، که بر اساس اصول شرعی و یا فتاوی به پرونده متهم رسیدگی کند. به عبارت ساده تر قانون به قاضی این قدرت را می دهد که به هر شکلی متهم را محکوم و او را مجازات کند.
اصل 167: قاضی موظف است کوشش کند حکم هر دعوا را در قوانین مدونه بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر، حکم قضیه را صادر نماید و نمیتواند به بهانه سکوت یا نقص یا اجمال یا تعارض قوانین مدونه از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزد.
پس برای پاسخ به سوالات فوق باید به سراغ شرع و اصول فقهی رفت:
بر اساس اصول فقهی که فقها بدان اشاره می کنند، نگاه مرد به زن و بالعکس، نظر زن به بدن مرد حتي بدون لذت و ريبه جايز نيست. بدینسان عکسی که در آن زن نا محرم باشد جایز نیست که مرد آن را ببیند و عکاس مرد نیاید عکس را چاپ یا رتوش کند و بالعکس.
نرم و قواعد حاکم بر جامعه که نشات گرفته از فرهنگ است موجب شده این قواعد اجرا نشوند ولی در هنگامی که عکاس یا فرد متهم در محکمه هستند، تصمیم با قاضی است که از این اصول استفاده کند.
عکاسی از کودکان:
عکاسی از کودکان در اکثر نقاط دنیا با اجازه ولی کودک امکان پذیر است. در قوانین ایران ولی کودک تصمیم گیرنده است. همینطور که در قانون مدنی می بینیم: "ماده 1180 - طفل صغيرتحت ولايت قهري پدروجدپدري خودمي باشدوهمچنين است طفل غيررشيديامجنون درصورتي كه عدم رشدياجنون اومتصل به صغرباشد.
در اکثر قوانین کشورهای غیر اسلامی پدر و مادر و یا هردو می توانند تصمیم گیرنده باشند."
کودکی که به سن رشد رسید نمی تواند علیه عکاس اقامه دعوا نماید مگر اینکه ثابت کند عکاس در محیط خصوصی یا بدون اجازه پدر یامادر اقدام به عکاسی کرده است.
در قوانین اروپا و امریکا عکاس هر چند با اجازه پدر و مادر اجازه چاپ و استفاده از عکس کودکان به هر نحو در مجلات و روزنامه هاو سایتهای اینترنت که به اشاعه فحشا می پردازند ممنوع است.
منابع:
قانون اساسی
قانون مدنی
قانون مجازات اسلامی
اعلامیه جهانی حقوق بشر
شرح لمعه
الکافی "کلینی"
فتاوی آقای لنکرانی
نوشته شده توسط tiny86
.gif "N Aggressive (11)")
