جاذبه های ایران - جاذبه های تاریخی

[T.K]

روستای میمند
تاریخ میمند:

روستاي ميمند کرمان بي شك يكي از باستاني ترين سكونتگاه هاي بشر در جهان است كه از دوازده هزار سال پيش تا كنون همچنان پا برجاست و به حيات خود ادامه ميدهد. به عقيده محققین هسته هاي اوليه روستاي ميمند متعلق به زماني است كه ايرانيان مهر پرست بوده اند و آنها را مقدس مي شمرده اند. آنها تاريكي غارها را براي عبادت برگزيده و مرده هاي خود را درون دخمه هاي كنده شده در كوه قرار مي دادند. و بدين ترتيب در ميمند تعدادي عبادتگاه و مقبره بنا گرديده. مهرپرستان به پايداري، استقامت و زوال ناپذيري كوه ها معتقد بودند و بر اساس همين اعتقاد خانه هاي خود را نيز در دل كوه مي كندند. عده اي از محققين نيز معتقدند كه مهر پرستان از غار هايي كه با دست در دل كوه مي كنده اند فقط براي عبادت و دفن مردگان استفاده ميكردند و بعد از مدتي بنا به اضطرار ناشي از آب و هوا سكونت گزيده اند. آئين مهر پرستي قبل از ظهور زرتشت در ايران رواج و تا مدتها از ظهور وي نيز ادامه داشته است. بر اساس دانسته هاي جديد تاريخ ظهور زرتشت 6000 سال قبل از ميلاد مسيح و لذا قدمت ميمند حداقل 6000 سال پيش از ميلاد مسيح مي باشد. نقوش 10 هزار ساله و سفال هاي 6000 ساله از جمله مستندات مكشوفه اي هستند كه تاريخ ميمند را گواهي مي دهند. ميمند به دليل استحكام دفاعي در طول تاريخ كمتر دستخوش تحولات كالبدي و اجتماعي شده و بيشترين تغيير آن مربوط به چند ماه اخير است. مجموعه اي از آثار بسيار قديمي همچون خانه هاي صخره اي پراكنده معبد، قلعه و برجهاي مختلف ( مربوط به هزاران سال پيش) وجود دارد كه ميمند را از يك روستا به يك مجموعه با تمدن خاص تبديل مي كند. اين تمدن در ابتداء بر گرفته از آئين مهر پرستي و بعد از آن آئين زرتشت بوده است. پس از ظهور و ورود اسلام به ايران، مردم ميمند كه به آئين زرتشتي معتقد بودند به اسلام و مذهب شيعه گرويدند و در طول تاريخ رشادتهاي زيادي براي پاسداري از دين مقدس اسلام از خود نشان دادند.

طبيعت و خصوصيات طبيــعي:

آب و هواي ميمندکرمان از نوع معتدل كوهستاني و داراي زمستانهاي سرد و تابستاني معتدل است. روستاي ميمند در مرز مشترك دشت و كوهستان قرار دارد. اين دشت در فاصله شهربابك و ميمند قرار دارد و در گذشته پوشيده از درختان پسته و بادام وحشي بوده است و د رحال حاضر محدود به دشتهاي اطراف روستاي ميمند مي شوند كمي نزديكتر به روستاي ميمند درختان توت و شاه توت به وفور يافت مي شوند و دشت ميمند همچنين مملو از جانوران بياباني، همچون مار، سوسمار، جوجه تيغي، لاك پشت و ... است به علاوه در كوهستانهاي ميمند نيز حيوانات وحشي مختلفي همچون آهو و پلنگ، گرگ، روباه، گورخر، بزكوهي، و پرندگان شكاري يافت مي شوند چندين رودخانه فصلي و تعدادي قنات و چند چشمه در ميمند و اطراف آن وجود دارد كه موجب رونق كشاورزي در اين منطقه شده است. كشاورزي در ميمند همچون ساير آثار طبيعي جلوه ويژ ه اي به اين روستا ميدهد. در فصل بهار ميمند زيباترين چهره را به خود مي گيرد . طراوت، شادابي و سرسبزي دشت ميمند و آب و هواي مطلوب آن انبوهي از جمعيت شهرها و روستاهاي اطراف را به سمت خود مي كشد و مردم اوقات فراغت خود را در اين روستا و در كنار چشمه ها ،قنات ها و رودخانه های ميمند ميگذرانند.

خانه هاي صخره اي:

در سطح شيب دار و در طبقات مختلف (2 تا 5 طبقه) بريدگي هایي به صورت شكاف هاي افقي ايجاد شده است. طول اين بريدگيهایي كه به آنجا كيچه گفته مي شود به 6 الي 9 متر مي رسد تا د ر انتها به ارتفاع مورد نظر براي كندن خانه ميرسد انتهاي كيچه به فضائي ايوان مانندی به نام دالان مي رسد كه مهمترين عنصر محل است به لحاظ اينكه اغلب امور روزمره خانواده در آن صورت مي گيرد در اطراف هر كدام از اين دالانها بين يك تا پنج خانه صخره اي وجود دارد اين منازل مسكوني در پنج طبقه و به شکل پلكاني و يك در ميان روي هم قرار دارند. به نحوي كه هيچكدام از آنها با يكديگر برخوردي ندارند. فاصله كيچه ها در طبقه زيرين بيشتر از فاصله آنها در طبقات بالايي است. در حدود 400 كيچه كوچك و بزرگ در ميمند وجود دارد. فضاي داخلي خانه ها گاهي شكل مربع مستطيل يا مدور دارد و از ورودي كوتاهي كه ارتفاع آن به 75 تا 76 سانتیمتر ميرسد نور مي گيرند. درهاي ورودي چوبي و به داخل ديوار ايوان روزنه اي ايجاد كرده اند كه از طريق آن و بوسيله ابزاري به نام كليدون (كليد دان) در قفل يا باز مي شود شكل ورودي اتاق ها در روستاي ميمند منطبق با مدل بدن انسان است. به طوري كه عرض ورودي در قسمت پائين يعني 65 الي 80 سانتي متر ميرسد پايين ورودي منازل از سطح كيچه حدود 15 تا 20 سانتي متر برجستگي دارد كه اين برجستگي مانع ورود آب و خاك به داخل منازل مي شود. بر بدنه شيبدار تپه هاي غربي و شرقي مسيرهاي متعدد پياده به صورت خطوط نسبتا" كمرنگ مشاهده مي شوند اما اين مسيرها نمي توانند چندان دائمي باشند. زيرا با قطعات سنگهايي كه از بالا دست حركت ميكنند و يا بوسيله اهالي مرتبا" در حال تغيير هستند در لابلاي حفره هاي مسكوني بي هيچ نظمي چرخش مي كنند. مي توان ادعا نمود كه در روستاي صخره اي ميمند بر خلاف همه سكونتگاه هاي شناخته شده شهري و روستائي كوچه ها يا معبري وجود ندارد كوچه در فرهنگ ميمند صرفا" به مسيرهاي افقي كه در دل شيبدار تپه ها به عمق رفته و در انتها به منازل غار مانند مسكوني مي رسد اطلاق می شود

[T.K]

شهر راین
شهر تاريخي راين در مختصات جغرافيايي، به طول 4408/57 درجه وعرض 5975/29 درجه قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دريا ۲۲01 متر مي باشد .این شهر در فاصله 100 كيلومتري جنوب شرقي كرمان و بر دامنه هزار ، چهارمين كوه بلند ايران و مرتفع ترين قله جنوب كشور آرميده است .

راين با قدمت و تمدن كهن در زمان ساسانيان بواسطه قرار گرفتن در مسير بزرگراه غرب به شرق موقعيتی مناسب داشته و يكي از مراكز دادو ستد كالا و همچنين بافت پارچه های ارزشمندي بوده است كه حتی به مناطق دور مانند مصر نيز صادرمی شد. اين منطقه در گذشته يكي از مراكز ساخت صنايع دفاعی مانند شمشير و تفنگ نيز بوده است . وزيری مولف كتاب جغرافياي كرمان، راين را چنين توصيف كرده است : باغستانی فسيح ، مرغزاری بديع آبش با سلسبيل برادر و هوايش با فردوس برابر. در خوبی آب وهوا همچون جنت المأوا ، در صفا و فضا بی مثل و همتا.

[T.K]

بادگیر چپقی
بناي قديمي که از آن به عنوان بادگير چپقي نام مي بريم در واقع باقيمانده يک خانه قديمي به نام خانه اقاسيدعلي اصغر رضوي است که در شهر سيرجان واقع است . اين بادگير از آثار دوران پهلوي است که به لحاظ ارزش فرهنگي و هنري که تلفيقي از معماري و صنعت است، بنا گرديده است. بادگير مشهور با شبکه هاي هندسي منظم آن که در زير بادگير قرار دارد، بر روي فضاهاي مستطيل شکل شمالي - شرقي قرار گرفته که هواي اطراف را با عبور از کانالهاي تهويه به درون فضاها که در واقع تابستان نشين خانه بوده، مي فرستاده است. اين بادگير از آثار منحصر به فرد معماري است و گفته شده که ملهم از دودکش کشتيهاي قديمي بوده است. از جمله تزئينات بکار رفته در بنا مجموعه لوله هاي چپقي شکل بادگير است که دهانه آنها به چهار جهت باز است. بدنه خارجي لوله هاي بادگير با قطعات کوچک آجرهاي هندسي شش ضلعي تزئين شده است.

[T.K]

مقبره پيرمرد خدا
اين مقبره به صورت بنايی منفرد با پلان چهارگوش مربع که در ارتفاع 70/3 متری پلان چهار به هشت تبديل شده و گنبد کوتاه خشتی بر روی آن قرار می گيرد. مصالح بنا خشت خام و ملات گل رس است. تمامی سطوح داخلی با لايه ای از گچ اندود شده و زير گنبد نسبتاً کوتاه و خشتی بنا دو صورت قبر مشاهده می شود , يکی در وسط و ديگری در گوشة غربی. سطوح داخلی بنا دارای تزئينات گچی است که در کنجها و سطوح ديوارهای طرفين بنا به صورت کاربندی يا مقرنس اجرا شده است.

مسجد و حسينيه شهر کهنه
مسجد وحسينيه شهر کهنه در يکی از کوچه های قديمی شهربابک قرار دارد و با توجه به شواهد و قراين اين بنا را می توان از ابنية دورة صفويه محسوب کرد. صحن اين مسجد دارای پلان چهارگوش می باشد که در بخش ميانی هر يک از اضلاع آن يک صفة بزرگ در وسط , دو صفة کوچک در طرفين قرار دارد. پوشش سقف تمامی قسمتها به صورت گنبدی و با آجر ساخته شده است. تزئينات بکار رفته در بنا را می توان به دو گروه آجرکاری و گچ بری تقسيم کرد. آجرکاری تنها در قسمت شرقی بام و تزئينات مقرنس گچی در بخش سردر ورودی و محراب وجود دارد

[T.K]

خانه حاج درویش
حاج درويش جد بزرگ خاندان شهابی و رسولی سيرجان و از ارادتمندان رحمت عليشاه (از پيشوايان تصوف) بوده است. خانة معروف به حاج درويش در زمره منازل اعيانی است و علاوه بر منزل مسکونی دارای اصطبل , انبار و حمام می باشد. اين منزل در زمرة ابنية دو ايوانی و دارای اندرونی و بيرونی و يک حياط مستطيل شکل است. دورتادور خانه را حصاری رفيع پوشانده و ورودی اصلی بنا در جبهة غربی است که آمدوشد از طريق يک هشتی صورت می گيرد. خانه فاقد تزئينات رايج و ظرافتهای معمول است. گچ بريهای سقف ايوانها نمونه ای تزئينات اين بنا است که با طرح ترنج و سرترنج در قابهای مستطيل شکل اجرا شده است. اين خانه در نيمة دوم قرن سيزدهم هجری بنا گرديده است.


آسياب شهداد
عناصر و شواهد موجود در بنای آسياب چون شيوة پوشش طاق ورودی بنا را به دورة بعد از صفويه نسبت می دهد. آسياب آبی شهداد دارای دو تنوره در جبهة شمال غربی است و آب از کانالهايی که با سنگ و ملات خاک آهک ساخته شده وارد تنورة آسياب می شده است.
سردر بنا آجری با طاق جناقی است و طرفين ورودی دو سکو بنا گرديده است. ورودی بنا به دالان طويلی منتهی می شود. طرفين دالان 3 فضا قرار گرفته که انبار غله و اتاق آسيابان بوده است. تزئينات بکار رفته در بنا شامل کاربندی های آجری است که زير گنبد هشتی آسياب اجرا شده , نوارهای هندسی خشتی بکار رفته در برج نگهبانی آسياب نيز از جمله تزئينات موجود در بناست.

[T.K]

مقبره میرحیدر (گورخانه)
مقبره ميرحيدر (گورخانه) تاريخ گورخانه واقع در دولت آباد و متعلق به دوران صفوی است. اين بنا دارای گنبد دو پوشه و ايوانهای رفيع در دو طبقه می باشد. جبهة خارجی بنا آجری است. مطالب و يادبودهای متعددی در داخل بنا به خطوط خوش و ممتاز نستعليق و نسخ نوشته شده است. داخل مقبره چند سنگ قبر مرمر ديده می شود. اين بنا دارای تزئينات گچ بری است.

مقبره پیرجارسوز
تاریخ ساخت این بنا مربوط به قرن هشتم هجری قمری است و در بردسیر و در ۴۳ کیلومتری کرمان قرار دارد. این مقبره دارای گنبد دو پوشة آجری و پلان مربع شکل می‌باشد. دردرون بنا تزئینات گچ بری مقرنس کاری و خطوط کوفی دیده می‌شود. اصل بنا سه طبقه شاخته شده و نمای کلی آن آجر است.

[T.K]

ارگ راین

مهمترين جاذبه تاريخي اين ديار كهن ، ارگ راين است . ارگ راين ،بزرگترین بنای خشتی بعد از ارگ بم با مساحتي بيش از بيست هزار مترمربع ، نشسته بر تارك تاريخ ، ميراث ارزشمند و ثروت فرهنگي تاريخی که ساليانه ميزبان هزاران گردشگر داخلي و خارجيست اين ارگ در جنوب غربي شهر كنوني راين و بر بلندای تپه ای قرار گرفته است . اين بناي خشتي تا حدودي به ارگ تاريخي بم شبيه است . پلان قلعه تقريباً مربع شكل و با چندين برج در اطراف مزين شده است . دور تا دور قلعه را حصاري در برگرفته كه ارتفاع آن بيش از 10 متر است . تنها ورودي قلعه از جبهه شرقي است كه با سر در بزرگ و باشكوه به محوطه داخلي راه دارد . قلعه ، عناصري چون بازار ، اصطبل ( تابستاني و زمستاني ) زورخانه و محل عامه نشين دارد .

قلعه راين يكي از مهم ترين آثاري است كه مي تواند بر تاريخ کهن اين خطه گواهي دهد و بر سند موجوديت راين قبل از اسلام مهر تأييد نهد . اين قلعه مدرك گويايي است كه گفته مي شود قدمت و سابقه اين ديار را به دوره ساسانيان می رساند . در زمان يزدگرد سوم پادشاه ساساني ( سال 651 ميلادي برابر با 31 هجري) كه اعراب به فرماندهي مجاشع ابن مسعود سلمي ٬شهر كرمان و بسياري از مناطق اين ايالت و همچنين سيستان٬ كابل و قندهار را به تصرف خود درآوردند اما نتوانستند به قلعه راين كه دژي مستحكم بود راه پيدا كنند.

[T.K]

باغ شاهزاده
باغ شاهزاده یکی از عالیترین و زیباترین باغهای سنتی ایران محسوب می شود . این باغ در نیم فرسنگی ماهان در دامنهکوههای تیگران جلوه گری می کند و از یادگارهای عبدالحمید میرزا فرمانفرما - حاکم کرمان در اواخر دوره قاجاریه است . گویند که جون خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان بردند بنایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که بدست داشت محکم به دیوار کوبید و کار را رها کرده و فرار نمود آنطور که جای خالی کاشی ها همچنان بر سردرورودی خودنمایی می کند .

این باغ دارای سردر ورودی بسیار زیبا - عمارت شاه نشین و حمام می باشد . از قسمتهای ارزشمند باغ شکه آبرسانیو حوض های آن می باشد که در محور مرکزی باغ قرار دارد درجلوی عمارت اصلی حوض بزرگی با 5 فواره مشاهده می شود و آب این حوض که سرچشمه آن قنات معروف تیگران است به پاشویه سنگی اطراف آن ریخته و از آنجا به طرف ده شرشره آبشارگونه جاری می شود . این شبکه آبرسانی از نظر طراحی شاهکار محاسبه و دقت بشمار می رود . بازسازی باغ شاهزاده بعد از پیروزی انقلاب درسال 70 همزمان با برگزاری کنگره خواجوی کرمانی انجام گردید . در حال حاظر قسمت شاه نشین به یک رستوران مبدل گردیده و توسط بخش خصوصی اداره می گردد . این باغ دارای درختان میوه بسیاری از جمله انگور -آلو- آلوچه (گوجه سبز) - هلو - گردو و ... می باشد که در بین درختان زینتی جای گرفته و خودنمایی می کنند . هرساله گردشگران بسیاری از سراسر ایران وجهان برای بازدید از این باغ به ماهان می آیند و ساعتی را با آرامش و فارغ از دغدغه های زندگی سپری می نمایند .

[T.K]

آستانه شاه نعمت الله ولی (ماهان)
آستانه شاه نعمت الله ولی در30کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان در شهر ماهان واقع شده است. شاه نعمت الله ولی در سال 832 و به قولی 834 ه.ق. در شهر کرمان فوت نموده و در ماهان در ميان باغی مصفا مدفون شده است. هسته اوليه این بنا گنبدی منفرد بوده که در سال 840 ه.ق. و به دستور "احمدشاه دکنی" ساخته شده و به تدريج توسعه يافته است . این بنا 32000 مترمربع مساحت داشته و از چندين صحن تشکيل شده که شامل صحن های اتابکی , وکیل الملکی , حسینیه ,میرداماد و بیگلربیگی است.

ورودی امروزی آن از سمت شرق می باشد که به صحن اتابکی واز آنجا به صحن وکيل الملکی که به رواقهای دوره قاجاريه و گنبدخانه و رواق شاه عباسی و صحن حسينيه دسترسی دارد منتهی میگردد. آخرين صحن این بنا بيگلربيگی است که به خانه متولی باشی ختم می گردد. اين مجموعه طی شش قرن بنا شده و تداوم معماری ايران را در شش قرن گذشته و به صورت زيبايی به تماشا گذارده است.

بيشترين توسعه اين مجموعه در دوران قاجاريه انجام شده . معماران آن استاد "کمال الدين حسين" و بانی آن بکتاش خان (رواق و صحن ميرداماد), "استاد رضا" و بانی آن "عبدالحميد ميرزا" ( صحن حسينيه )می باشد. صحن وکيل الملکی و رواقها به دستور وکيل الملک اول و دوم در سالهای 1285 ه.ق. بناگرديده است. عناصر تزئينی مجموعه شامل کاشيکاری , کاربندی , مقرنس , گچبری و نقاشی است