خودروهاي بومي بازار ايران
ورود خودرو به ايران سابقهاي بيش از يك قرن ندارد. در واقع ورود ماشين به زندگي روزمره مردم و جامعه ايراني را بايد حاصل نهايتا چهار دهه اخير دانست كه با ورود يا توليد خودرو در سطح وسيع، اين وسيله نقليه جاي خود را در بين عامه مردم پيدا كرد.
تا پيش از آن وسيله نقليهاي كه با بنزين حركت كند بيشتر در انحصار اقشار ثروتمند جامعه بود.
اولين خودرو وارد شده به ايران تقريبا زماني بود كه هنوز جاده مناسبي براي تردد خودروها در كشور وجود نداشت.
اين خودرو يك فورد بود كه به وسيله مظفرالدينشاه قاجار از كشور بلژيك خريداري شد و در موقع حركت دود زيادي توليد ميكرد به همين دليل توسط مردم به ماشين دودي يا ارابه دودي تغيير نام داده شد.
از سوي ديگر با شروع شهرسازي به صورت مدرن در سال 1300، واردات ماشين به ايران افزايش يافت.
بيشترين اتومبيلها در آن سالها از كشورهاي آمريكا و انگلستان به ايران وارد ميشد.
اولين كارخانه اتومبيلسازي در ايران شركت سهامي ايران ناسيونال (ايرانخودرو) بود كه به توليد ماشينهاي پيكان، با مجوز از شركت تالبوت انگلستان، اولين توليدات خود را در سال 1346 روانه بازار كرد. اين شركت بعدها به توليد وانت، مينيبوس و اتوبوس دست زد.
در همين سال دو مدل از ماشينهاي آمريكايي به نام «آريا» و «شاهين» توسط كارخانه پارسخودرو روانه بازار شد و يك سال بعد در سال 1347 يك مدل از ماشين فرانسوي سيتروئن بهنام «ژيان» توسط شركت سايپا نيز به بازار آمد.
اين در حالي است كه سال 1351، شركت پارسخودرو نام خود را به شركت «جنرال موتورز ايران» تغيير داد و شروع به ساخت دو مدل از ماشينهاي شورولت (اپل) 2500سيسي، 2800سيسي و همين طور سه مدل ديگر با مجوز از كارخانه آمريكايي جنرالموتورز به نامهاي بيوك، كاديلاك، شورولت نوا توليد كرد و توليد اين خودروها تا سال 1360 ادامه داشت.
همچنين توليد ژيان كه متعلق به كارخانه سايپا بود در سال 1359 متوقف ولي توليد ماشينهاي رنو 5 كه در سال 1354 آغاز شده بود ادامه يافت.
صنعت خودرو دهه 60
در دهه 60 همزمان با جنگ تحميلي ايرانيان، معيارهايي همچون قيمت خودرو، هزينه نگهداري پايين و تكنولوژي بومي را در هنگام خريد يك خودرو مدنظر قرار دادند به نحوي كه اگر هزينه نگهداري يك خودروي بسيار شيك، بالا بود بازار خودرو نسبت به آن واكنش معكوس نشان ميداد. لذا از دهه 60 تقاضا براي خودروهاي بومي همچون پيكان و رنو 5 رو به افزايش رفت.
ناگفته نماند توليد پيكان در سالهاي 66 تا 69 به دليل وضعيت بحراني جنگ و پيامدهاي آن با افت توليد روبهرو شد؛ بهطوري كه در سال 60 توليد اين خودرو بيش از 55هزار دستگاه بود، اما در سال 69 به كمتر از 3هزار دستگاه كاهش يافت ولي در سال 70 توليد اين خودرو به بيش از 20هزار دستگاه رسيد.
دهه پيكان
اما سنت خريد خودرو كمهزينه و بومي با خدمات پس از فروش گسترده در ايران در دهه 70 يعني بعد از جنگ تحميلي نيز ادامه يافت و شايد به دليل قدرت مالي متوسط اكثريت جامعه ايراني آن زمان و گراني قطعات يدكي خودروهاي خارجي، عموم مردم ترجيح ميدادند تا خودرويي را انتخاب كنند كه هم قيمت و متناسب با درآمد خانواده باشد و بيشتر مكانيكها با تعميرات آن آشنا باشد.
به هر ترتيب پس از جنگ تحميلي عراق، شرايط به گونهاي تغيير يافت تا جهت رفاه و رضايت مشتريان داخلي، كارخانههاي خودروسازي داخلي تقويت شود.
با اين سياست، كارخانه ايرانخودرو و سايپا در اواخر دهه 70 با يك رقابت سازنده در پي بازار خودروهاي ارزانقيمت و معتبر از منظر مشتريان بودند به نحوي كه ايرانخودرو با توليد پيكان و سايپا با توليد پرايد سعي بر آن داشتند تا بازار خودروهاي ارزانقيمت را به تصرف خويش درآورند.
اما در اين ميدان، خودرو پيكان به دليل تيراژ توليد و نيز ارزاني قيمت نسبت به رقيب نوپاي خويش، بازار دهه 70 را تصرف كرد، بهطوري كه تنها در سال 79 بيش از 128هزار دستگاه پيكان سواري توليد شد.
رقابت تنگاتنگ روآ و پرايد
با ارتقاي پيشرفت تكنولوژي و تغيير ذائقه مردم نسبت به خودروهاي روز جهاني به تدريج از دهه 80 خودروهايي با تكنولوژي بالا طرفدار بيشتري پيدا كرده و از سال 81 بود كه خودروهاي بومي ايراني با موتور انژكتوري به بازار عرضه شد.
اين در حالي است كه همزمان با توقف خط توليد پيكان در سال 84، پژو آردي و پرايد در ميدان خودروهاي پرتقاضا بازار باقي ماندند تا به رقابت بپردازدو اما بر خلاف گذشته كه پرايد از پيكان گرانتر بود، اين بار پژو آردي از لحاظ قيمت كمي بالاتر از پرايد قرار گرفت.
رقابت دو خودرو پژو آردي و پرايد آنچنان تنگاتنگ بود كه ايرانخودروييها تصميم گرفتند براي ارتقاي كيفي خودرو سواري خود در اين بخش از بازار، مردادماه 85 پژو آردي را حذف و پژو روآ را با موتوري بهينه و جديد روانه بازار خودرو كنند.
دهه 80 دهه كدام خودرو؟
در حالي كه پژو روآ و پرايد در حال رقابت با يكديگرند و تصور همگان در نگاه اول به اين دو خودرو زير 10ميليون توماني بازار است؛ اما در سالهاي اخير، افزايش نقدينگي مردم و تغيير ذائقه مشتريان واقعيت ديگري را بيان ميكند، بهطوري كه اكنون تقاضا براي خودرو بومي با تكنولوژي برتر ايمني بدنه شيك و جادار بيشتر شده و شايد پژو 405 يكي از شانسهاي اصلي براي خودرو بومي دهه 80 باشد.
دنياي اقتصاد
سه شنبه 24 دي 1387