سالها پس از اینکه دانشمندان موفق شدند به پوشش مه و غبار تایتان (Titan)، قمر اسرارآمیز سیاره زحل نفوذ کنند، هنوز هم در آن با حقایق غافلگیر کننده ای روبرو میشوند. تصویری که اکنون از بزرگترین قمر زحل به دست آمده است، با تلماسه های عظیم و سطح بدون اقیانوسش، میتواند تصویری از آینده بیابانهای زمین باشد.
جوناتان لونین (Jonathan Lunine)، دانشمند چند رشته ای پروژه کاسینی- هویگنز (Cassini-Huygens) (پروژه روباتیک مشترک ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی ایتالیا برای تحقیق در زحل و اقمار این سیاره) میگوید:” ممکن است تایتان با زمین امروز بسیار متفاوت باشد، اما ممکن است با زمین فردا چندان تفاوتی نداشته باشد.”
سطح تایتان تا قبل از ورود ردیاب هویگنز به داخل جو متراکم آن در سال ۲۰۰۵، معمایی بزرگ بود. ردیاب هویگنز پس از یک سفر ۷ ساله با فضاپیمای کاسینی و پس از حدود دو ساعت و نیم فرود با چتر، به ارسال پیام از سطح تایتان پرداخت و تا ۷۰ دقیقه بعد که کاسینی از تیررس آن خارج شد، به مخابره ادامه داد.
فرانسواز رولن (François Rauli) یکی دیگر از دانشمندان چند رشته ای پروژه میگوید:” هرچند ما تنها ۴ ساعت اطلاعات دریافت کرده ایم، اما این داده ها به قدری غنی هستند که ما پس از گذشت دو سال هنوز نتوانسته ایم تمام اطلاعات موجود در آن را استخراج کنیم.”
بارانهای موسمی
اکنون تصاویر برجسته ارسال شده توسط هویگنز سرزمینی بسیار ناهموار را در ناحیه کوهستانی شمال محل فرود ردیاب نشان میدهد. علاوه بر اینها شیارهای عمیقی که با تپه ماهورهایی به ارتفاع حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر هم با شیب ۳۰ درجه وجود دارند. از شکل خاص این شیارها چنین به نظر میرسد که آنها کانالهایی بوده اند که توسط بارش بارانی از متان مایع ایجاد شده اند.
به گفته لونین: ” فاصله زمانی بارش باران در بیابانهای زمین از چند ماه تا چند سال است، اما در تایتان، فاصله میان بارش اساسی بارانی که به احتمال زیاد بسیار شدید هم میبارد، چند صد یا چند هزار سال است. زیرا از آنجایی که فاصله تایتان از خورشید بسیار بیشتر از فاصله زمین تا این ستاره است، تبخیر متان توسط انرژی خورشید و جمع شدن مقدار کافی از آن در جو این قمر برای ایجاد بارش، نیاز به مقدار زمان بسیار بیشتری دارد.”
او اضافه میکند در مقایسه با مریخ که جوی بسیار رقیق دارد و زهره که جوی بسیار غلیظ دارد، این امر که متان مانند آب بر روی زمین، از جو به سطح سیاره و مجددا از سطح به جو باز میگردد، “تایتان را از بعضی جهات به بهترین نمونه سیاره شناخته شده مشابه زمین تبدیل کرده است.
” اصولا تا جایی که ما مشاهده کرده ایم، روند تمام اتفاقات موجود در تایتان به نحوی به متان مربوط میشود، درست مانند زمین که تقریبا تمام وقایع آن به نحوی به آب مربوط است.”
جهانی خشک و کویری
دانشمندان با توجه به بخار غلیظ مه/دود مانند در جو این قمر، قبل از رخنه در جو تایتان احتمال میدادند که در این قمر، اقیانوسهایی از متان مایع وجود داشته و سطح آن از اتان پوشیده شده باشد.
در عوض آنها با تلماسه های غول آسایی روبرو شدند که از دانه های هیدروکربن به اندازه شکر ساخته شده که علایم روی آن نشانی از سیلهای اتفاقی و شدید است.
هرگونه دریاچه و دریا احتمالا محدود به نواحی قطبی تایتان است.
لونین میگوید:” در اینجا ما با تعریف دیگری از جهان کویری روبرو میشویم. نه به معنای داغ بودن، برعکس تایتان بسیار سرد است، بلکه به معنای خشکی بسیار، تایتان فاقد اقیانوس است، اما با افزایش درخشش خورشید و بخار کردن اقیانوسها، زمانی زمین هم چنین وضعیتی خواهد داشت و به سیاره ای کویری مبدل خواهد شد.”
مایع پنهان
معمای باقی مانده این است که مایعی که موجب حک کردن دره ها، کانالها و راه آبهای متعدد بر سطح این سیاره شده، کجا پنهان شده است. امواج رادیویی مرموزی که توسط هویگنز ردیابی شده اند میتوانند در کشف این مایع که احتمالا در لایه های زیرین تایتان پنهان شده و شاید با فوران از زیر زمین یا بروز حالات آتشفشانی خارج میشوند، کمک بزرگی باشند.
البته عقیده کلی دانشمندان این است که این امواج رادیویی ضعیف که هنگام فرود هویگنز ردیابی شده اند، از خود این دستگاه ساتع شده باشد. یا به دلیل فعل و انفعالات مگنتوسفر (magnetosphere) زحل ایجاد شده باشد.
در هر صورت، دانشمندان در یک نظر شریکند و آن این است:” تایتان برای تحقیق و مطالعه بدون شک محیطی بسیار فریبنده و کنجکاوی برانگیز است”.
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
فرصتی برای تشکیل حیات
