هایکو

[malakeyetanhaye]

هایکو - ۱۰


عروج تو
دوباره آغاز می شود
از نقطه ی هیچ

هایکو - ۱۶

گیلاس سفر آب را آغاز می کند
در نگاهت
جمعه

[malakeyetanhaye]

هايكو - 48


كوچه باغ توت فرنگي ها
مرغ عشق
در كمين يار


هايكو - 49


باران شيشه را نوازش مي كند
گردسوز
دوات و پر


هايكو - 50


پروانه اي بر شانه ات
تلنگر باد و خاك
عطسه

[malakeyetanhaye]

هايكو - 42


جامه ي سبز حرير
قدم هاي آهسته
پلكان


هايكو - 43


بز كوهي
صخره هاي بلند
مرد فرزانه


هايكو - 45


بيدار مي شوي
كوه ، دشت و دريا بدانند
درك خروس


هايكو - 46


ني چوپان
گرگ و گله رودر رو
آلوي رسيده


هايكو - 47


خورشيد مانا
رويش سبز دستهايم
كوير سوزناك

[malakeyetanhaye]

هایکو - 34

زبان گنجشک را می فهمم

نشسته
در سکوت خانه ام

هایکو - 35

گنجشک رازی پنهان دارد

پنجره نسیم را می بلعد

هایکو -36

کو کو ترانه اش را

بر زمین تک می زند

سحرگاه

هایکو - 38

گنبد آبی آسمان

کبوترهای معلق

هایکو - 39

کوهپایه ی سبز

دختران کوزه به سر

چشمه ی دور

هایکو - 40

ردای نارنجی بودا

چه نورانی است

زیر نور ماه

هایکو - 41

کلاغ

شاه توت های رسیده

تک می زند به بخت خویش

[zooey]

وای مرسی از همه به خاطر مطالب خوبی که نوشتید ..من عاشق هایکو ام...از کارین عزیز هم به خاطر مطالب نابی که در دومین پست نوشته ممنونم....

به تمام کسانی که به هایکو علاقه مندند توصیه می کنم کتاب :هایکو: شعر ژاپنی از آغاز تا امروز از احمد شاملو و عسگری پاشایی از نشر چشمه رو بخونند...

[zooey]

چه ویژگی­هایی در هایکو هست که باعث گسترش و نفوذ آن تا بدین حد در جهان شده است؟



در پاسخ به این سؤال معمولاً سه ویژگی برای هایکو بیان می ­کنند:

نخست اینکه هایکو پایان ندارد؛چیزی به اسم نتیجه برای فهم به خواننده ارائه نمی­کند.بر خلاف تمام سبک­های شعری هایکو تنها تصویری ارائه می­کند که فهم و برداشت از آن به عهده خواننده است.خوانندگان این آزادی در برداشت را دوست دارند.

دوّم،حضور «ذِن»در هایکو است.هایکو را بیان ادبی ذن می­گویند.رشد گرایش به ذن در غرب تؤام با گسترش هایکو بوده است.

سوّم؛خاصّیت بازی با کلمات و سرگرم­کنندگی هایکو است.سادگی،ایجاز،رهایی از کاربرد صنایع ادبی و دوری از ارائه معانی پیچیده؛به هایکو خاصّیت سرگرم­کنندگی داده است.این خاصّیت سبب شده است تا افراد در زبان­های دیگر هم اشعار کوتاه سروده و آن را هایکو بنامند که نمونه­های آن را در کشور خودمان هم می­توانیم ببینیم.

ویژگی چهارمی هم برای هایکو می­توان مطرح کرد که وجود آن بی­تأثیر در گسترش هایکو نبوده است.این ویژه­گی ساده به نظر رسیدن ترجمه هایکو است.کم بودن لغات بکاررفته در هایکو،وسوسه­گر خیلی­ها برای ترجمه هایکو است.یک جستجو ساده در اینترنت از کلمه فارسی«هایکو»،ما را با هایکو­های ترجمه شده بی­شماری روبرو می­سازد که مقدار قابل توجّهی از آنها ترجمه اشعاری از شاعرانی غیرژاپنی هستند.

[zooey]

نخستین ­بار سهراب سپهری شاعرمعاصر چند هایکو که هایکوی مشهور«جهیدن غوک در آب»باشو؛مشهورترین هایکوسرای ژاپن هم جزء آن بود،را به فارسی ترجمه کرد.شاعر که برای آموختن هنر ژاپنی به این کشور سفر کرده بود،در آنجا با ادبیات ژاپنی آشنا شد و در زمینه الهام از طبیعت از فرهنگ این کشور بسیار تأثیر پذیرفت.بعد از آن کتاب­های زیر به فارسی چاپ شدند:

هایکو،شعر ژاپنی از آغاز تا امروز،برگردانِ احمد شاملو ع.پاشایی،نشرچشمه: این کتاب بی­شک بهترین و کاملترین کتابی است که در زمینه شناخت و فهم هایکو به فارسی چاپ شده است.تنها ضعفی که این کتاب-البته برای کسانی که بخواهند اصل هایکو را به زبان اصلی پیدا کنند.-دارد این است که نه هایکو به زبان ژاپنی و نه تلفّظ آن به حروف لاتین-Romaji- وجود ندارد.

صد هایکوی مشهور،دانیل.سی.بیوکانن،ترج مه ع.پاشایی،ناشر دنیای مادر:این کتاب دربرگیرنده صدتا از بهترین هایکوهای ژاپنی است.در این کتاب برای اوّلین­بار اصل هایکو به زبان ژاپنی و نیز تلفّظ آن به حروف لاتین-Romaji-همراه با ترجمه آن به زبان فارسی آورده شده است. ترجمه این کتاب از زبان انگلیسی به فارسی انجام شده است.

آوای جهیدن غوک در آب،شعرهای­ژاپنی،ترجمه زویا پیرزاد: این کتاب در اصل ترجمه اشعار ژاپنی به فارسی است که از دو مجموعه انگلیسی انتخاب و ترجمه شده­اند.در میان این اشعار در حدود 50 هایکو نیز آورده شده است.این مجموعه نیز اصل اشعار به ژاپنی و تلفّظ آن به حروف لاتین را ندارد،امّا در مورد شاعران توضیحات بسیار کوتاهی در آن درج شده است.

هایکو در چهار فصل،ترجمه­ی مهوش شاهق و شهلا سهیل؛این کتاب هم ترجمه همان کتاب صد هایکوی مشهور است که چهار سال قبل از آن توسط آقای پاشایی ترجمه و چاپ شده بود.

لاک پوک زنجره،ع.پاشایی و مائه­دا کیمیه،نشر یوشیج :اگر کتاب(هایکو،شعرژاپنی از آغاز تا امروز)،بهترین و کاملترین کتاب در زمینه شناخت و فهم هایکو است که به فارسی چاپ شده است این کتاب(لاک پوک زنجره)،بهترین و نزدیک­ترین ترجمه به اصل هایکوی ژاپنی است.یک دلیل آن هم همکاری خانم مائه­دا-ایشان فکر کنم دارای مدرک دکتری ادبیات فارسی هستند و اشعاری از شاعران معاصر ایران به ژاپنی ترجمه و چاپ کرده­اند-در ترجمه دوباره همان صدهایکوی مشهور،این­بار مستقیماً از زبان ژاپنی به فارسی است.این همکاری به­علاوه تجربه آقای پاشایی باعث شده است تا بهترین ترجمه هایکو به فارسی انجام بگیرد که این ترجمه می­تواندکمک بسیار مناسبی برای کسانی که می­خواهند به ترجمه هایکو بپردازندباشد.

به جز این کتاب­ها مجموعه ­های دیگری نیز به فارسی ترجمه شده­اند که دربرگیرنده هایکوهایی هستند.آخرین ترجمه­ای که از هایکو به بازار کتاب عرضه گردیده است کتاب(نور ماه بر درختان کاج است)که بوسیله نشر چشمه،اخیراً-پاییز 1385-چاپ شده است.هدف از این نوشته هم بررسی این کتاب است.


همچنین کتاب در جنگل ستاره ها که برگزیده تانکا و هایکو از کلاسیک تا مدرن می باشد. برگردان این کتاب توسط ابولقاسم اسماعیل پور است که انتشارات اسوره آن را به چاپ رسانیده ...

[zooey]

می توانم آیا ذخیره کنم
جیغ جیرجیرک ها را
در کوهستان

(سائیتو سانکی)

----------------------------------------

پروانه ها بالا می روند
دانه های برف می بارد
بر قاب پنجره

(جری کیل براید)

-----------------------------------------------

شادمان از زاده شدن
دختر، در آفتاب بهار
چشم می بندد.

(یاماگوچی ئی شی)

[zooey]

در هنگام خواند هایکو باید به این نکته دقت کنیم که هایکو برخلاف شعر فارسی مفهوم و پیام خاصی را در پشت کلمات خود پنهان ندارد بلکه هایکو زاده ی یک لحظه است و هدف آن نیز انتقال حسی ای ست که توسط شاعر در این لحظه احساس شده و ما توسط این کلمات می توانیم دقیقا احساس شاعر را در زمان سرودن هایکو احساس کنیم....

[zooey]

نخستین روز سال
جدا از دیگران
با بوریای کهنه ی خویش چه آسوده ام!

-------------------------

شکوفه های گیلاس در دل شب،
بر در وازه
معبد دور از راه.

----------------------------------

یک شب پاییزی._
چیزها از خود می پرسم و خود بدان همه پاسخ می گویم
ناتوان و افسرده دل.

--------------------------------

خانه تکانی تابستانی:
باد ، در میان کاجستان،
شمشیر برهنه را خنک می کند.

توضیح:کسی شمشیر را از غلاف بیرون می کشد و در این لحظه گویی باد آن را خنک می کند ؛واقعا هر دو شخص را خنک می کند.


از تایگی ...برگرفته از کتاب هایکو ارز آغاز تا امروز.