ترسیدن کودک در بیداری باعث تشدید اختلال خواب میشود!
خواب برای کودک همانند تغذیه لازم و ضروری است. پس از مشکلات تغذیه ای، مشکلات خواب کودکان عمده ترین شکایت بسیاری از والدین است و عوامل زیادی در این قبیل شکایت ها نقش دارند. به نظر می رسد بدخوابی یا همان دیر به خواب رفتن، شایع ترین شکایت والدین از کودکان باشد باید دانست روش های علمی برای مقابله با تمامی این اختلالات وجود دارد.
● راه رفتن در خواب
دکتر عاطفه سلطانی فر، فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان و فلوشیپ روان پزشکی کودکان خردسال با اشاره به راه رفتن در خواب به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات خواب در کودکان به خراسان می گوید: این اختلال در کودکان شایع تر از بزرگسالان است و حدود ۱۵ درصد کودکان حداقل یک بار آن را تجربه می کنند. کودک معمولا طی کمتر از ۲۰ دقیقه ای که در خواب راه می رود، سطح هشیاری کمی دارد و قادر به پاسخ گویی به دیگران نیست. کودک نمی تواند اتفاق رخ داده را به یاد آورد و معمولا کودکانی که سابقه خانوادگی این اختلال را دارند، بیشتر به آن دچار می شوند. این حالت بین یک تا ۲ ساعت پس از به خواب رفتن کودک رخ می دهد و نحوه برخورد والدین با کودک در صدمه نرسیدن به روح و روان کودک و از سر گذراندن آن نقش اساسی ایفا می کند.
اولین اقدامی که والدین باید در مواجهه با این قبیل کودکان انجام دهند این است که موارد ایمنی را رعایت کنند، درها و پنجره ها را قفل کنند و موانعی که سر راه کودک قرار دارد، بردارند زیرا در مواردی کودکی که در خواب راه رفته از پله سقوط کرده و یا زمین خورده است. دوم این که هرگز سعی نکنند در این حالت او را از خواب بیدار کنند.
زیرا بیدار شدن کمکی به کودک نمی کند و فقط اضطراب و نگرانی او را بیشتر می کند. در عوض باید او را با آرامش تمام در حالی که با او به آرامی صحبت می کنند به تخت برگردانند. از آن جا که معمولا این حالت زمانی که خواب کودک کافی نیست رخ می دهد باید خواب او را تنظیم کنند و مطمئن باشند که به اندازه کافی خوابیده است و باید حتما سر ساعت خاصی بخوابد. اگر کودک دیرتر از موعد همیشگی بخوابد احتمال راه رفتن در خواب در او بیشتر می شود، اما اگر این اتفاق زیاد می افتد و کودک هر شب در خواب راه می رود باید با مراجعه به روان پزشک مشکل را پی گیری و آن را حل کنند.
● حمله خواب
دکتر سلطانی فر با اشاره به یک اختلال شایع دیگر که در یک تا ۳ درصد کودکان قابل مشاهده است، می گوید: طی حملات وحشت شبانه کودک ناگهان از خواب بیدار می شود، شروع به گریه می کند، ممکن است حرف بزند ، گاهی عرق می کند، مضطرب است و علایم سمپاتیکی نظیر تپش قلب، تعریق شدید، لرزش دست و پا دارد و نگرانی والدین را بر می انگیزد. این اختلال نیز یکی دو ساعت پس از به خواب رفتن کودک رخ می دهد و چند دقیقه ای طول می کشد.
کودک پس از بیدار شدن از خواب، اتفاقی را که افتاده به خاطر نمی آورد بنابراین دیگران نباید مداخله کنند و از او بخواهند گریه نکند، بلکه باید تلاش کنند آرامش را به او برگردانند و از بیدار کردن او نیز اجتناب کنند. از آن جا که کودک از اتفاقی که افتاده خاطره ای در ذهن ندارد، او را با جملاتی مثل چرا «دیشب گریه کردی» ، «چی شده بود، چرا جیغ زدی» سرزنش نکنند. این کار فقط باعث اضطراب بیشتر کودک می شود. این اختلال نیز اگر تشدید شود باید در مراجعه به روان پزشک آن را درمان کرد. این اختلال به همراه راه رفتن در خواب معمولا در کودکی شروع می شود و تا دوران نوجوانی ادامه پیدا می کند.
اگر این اختلال تا دوران بزرگسالی بهبود نیافت می توان در مراجعه به روان پزشک فرد را از نظر ابتلا به سایر اختلالات مورد بررسی قرار داد. این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه می دهد: گاه این اختلالات تظاهری از یک حمله تشنجی است . در برخی موارد که کودک سابقه خانوادگی تشنج دارد یا اختلال وحشت شبانه به کرات مشاهده می شود یا تا دوران نوجوانی کودک این وضعیت را تجربه می کند مشاوره با روان پزشک برای تشخیص تشنج ضروری است.
● کابوس شبانه
هم چنین کابوس های شبانه یکی دیگر از اختلالات خواب کودکان است که طبق تحقیقات در ۵۰ درصد موارد شروع آن قبل از ۱۰ سالگی گزارش شده است.کابوس ها در یک دوره خاصی از خواب که در اواخر شب است، رخ می دهد و در کودکان بین ۳ تا ۸ سال شایع تر است. در این سن، تخیلات کودک بیشتر است و فعالیت ذهنی او را به خیالبافی سوق می دهد.
کودک تا قبل از ۶ سالگی تفاوت بین تخیل و واقعیت را به درستی تشخیص نمی دهد و در این سن کابوس های شبانه تظاهری است از دنیای خیالی که در ذهن دارد و محیط پیرامونش. افتراق آن با حملات وحشت شبانه این است که وقتی کودک کابوس می بیند پس از بیدار شدن از کابوس خود حرف می زند، کاملا بیدار است و می تواند خوابش را تعریف کند. اما در حملات وحشت شبانه کودک از اتفاقی که برایش رخ داده چیزی به خاطر نمی آورد.
تماشای فیلم های ترسناک، کارتون های خشن، اخبار و صحنه های تکان دهنده قبل از خواب باعث کابوس دیدن می شود و از نظر علمی ثابت شده که کابوس در کودکان پس از تماشای این نوع فیلم ها بیشتر می شود.به عبارتی ترسیدن کودک اختلال خواب او را بیشتر می کند. شناسایی عوامل استرس زا مثل تعارضات خانوادگی می تواند به کودک کمک کند تا شب ها آرامش بیشتری داشته باشد. احتمال کابوس دیدن در بچه هایی که خواب کافی ندارند بیشتر است بنابراین والدین با تمهیداتی مراقب باشند که کودک به اندازه کافی بخوابد.وی درباره شیوه برخورد والدین با کودکی که کابوس دیده است توضیح می دهد که بهتر است والدین کنار او بروند ، به او آرامش دهند و با او صحبت کنند.
اگر خوابش را تعریف می کند، گوش کنند و به هیچ عنوان او را مسخره نکنند. اگر از اسباب بازی آرامش می گیرد در اختیارش قرار دهند، به او اطمینان دهند در کنارش هستند و نمی گذارند چیزی او را اذیت کند و در مجموع به او آرامش دهند. گذاشتن چراغ خواب در اتاق خواب کودک، گفت و گوی روز بعد درباره خوابی که دیده و دادن اطمینان از صدمه نزدن به کودک هم می تواند کمک کننده باشد. در این سن می توان از قوه تخیل کودک به نحو احسن استفاده کرد به این ترتیب که اگر از هیولا و غول در خواب ترسیده بود، به او بگویند «تو هم یک قهرمان هستی که می توانی آن ها را شکست دهی»دادن جرات و شهامت به کودک با استفاده از قوه تخیل می تواند بسیار کمک کننده باشد و همزمان باید سعی کنند عوامل استرس زا را در محیط کم کنند.دقت کنید که ترساندن کودک با تهدیداتی مثل گدا و نمکی و غیره فقط باعث افزایش اضطراب و ترس در کودک می شود و در کودکی که کابوس می بیند می تواند به تشدید کابوس او منجر شود. اگر با وجود اقدامات کافی کودک بازهم کابوس می بیند باید از روان پزشک کمک بگیرند.
جواب بصورت نقل قول
