چرا قدم كوتاه است؟
آيا از ميزان قد خود راضي هستيد؟ آيا هرگز آرزو كرده‌ايد كه اي كاش كوتاه‌تر يا بلندتر بوديد؟
بعضي‌ها آرزو مي‌كنند اي كاش بلندقدتر بودند و مي‌توانستند يك بازيكن بسكتبال مشهور شوند.
اما بايد بدانيم كه قد ما به دلخواه ما تنظيم نمي‌شود و تحت تاثير قد والدين ماست.
سوال‌ها و شايعات در خصوص عوامل موثر بر افزايش قد بسيار است.
آيا ميزان قد قابل پيش‌بيني است؟ آيا كف پاي بلند به معني بلندقد شدن است؟ آيا قهوه موجب كوتاهي قد مي‌شود؟
اين مطلب را بخوانيد تا دريابيد چرا قد شما همين اندازه است و بلندتر يا كوتاه‌تر نيست.
ميزان افزايش قد در طول زندگي
سرعت رشد قدي در طول زندگي متغير است.قد نوزاد هنگام تولد به طور متوسط 8/50 سانتي‌متر است.
تا سن 2 سالگي، كودك سريع رشد مي‌كند و 56/35 سانتي‌متر به قد او اضافه مي‌شود و پس از آن روند رشد آهسته پيش مي‌رود.
از 2 سالگي تا شروع بلوغ حدود 35/6 سانتي‌متر در سال به قد اضافه مي‌شود.
وقتي فرد وارد دوران بلوغ مي‌شود، رشد قدي جهش پيدا مي‌كند و در دوران بلوغ هر سال 62/7 تا 7/12 سانتي‌متر به قد اضافه مي‌شود.
از سن 40 تا 50 سالگي به بعد، رشد قدي حتي در افراد سالم به آرامي كاهش مي‌يابد.
البته اعدادي كه در بالا گفته شد تقريبي هستند و ممكن است در افراد مختلف كمي با هم متفاوت باشند.
عواملي كه قد را تعيين مي‌كنند
قد نهايي افراد بر اساس عوامل متعددي شكل مي‌گيرد. اين عوامل شامل تغذيه، ژنتيك و سلامت كلي بدن است.
يكي از موارد مهم تعيين‌كننده قد اين است كه استخوان‌هاي دراز تا چه اندازه رشد مي‌كنند. استخوان‌هاي دراز (مانند ران و ساق پا) در انتهاي خود داراي صفحات رشد هستند كه به آنها اجازه بلند شدن مي‌دهد. تقريبا در سن 17 سالگي صفحات رشد بسته مي‌شوند و استخوان توانايي بلندتر شدن را از دست مي‌دهد.
قد نهايي افراد بر اساس عوامل متعددي شكل مي‌گيرد. اين عوامل شامل تغذيه، ژنتيك و سلامت كلي بدن است.
بعضي از هورمون‌ها در رشد و افزايش قد در طول زندگي و دوران بلوغ موثرند. اين هورمون‌ها شامل هورمون رشد، هورمون تيروئيدي، كورتيزول و هورمون‌هاي جنسي (استروژن و تستوسترون) هستند.
حتما مي‌دانيد كه جنس نيز روي رشد قدي تاثير مي‌گذارد. جهش رشد كه در دوران بلوغ رخ مي‌دهد، در دخترها 2 سال زودتر از پسرها آغاز مي‌شود، اما به نظر مي‌رسد پسرها هنگام آغاز جهش رشد بلندقدترند. بلندقدي مردان نسبت به زنان (حدود 7/12 سانتي‌متر) به رشد بيشتر پسرها طي جهش رشدي و داشتن قد بلندتر پيش از شروع جهش رشدي در پسرها مربوط مي‌شود. بنابراين با اين كه جهش رشدي در دخترها زودتر آغاز مي‌شود، قد نهايي معمولا در پسرها بلندتر است.
ژنتيك نقش مهمي در تعيين قد دارد. در بهترين شرايط تغذيه‌اي و سلامتي، عاملي كه بيشترين تاثير را در تعيين قد نهايي فرد دارد، ژن‌ها هستند.
فرزندان يك خانواده كه غذاي مشابهي مصرف مي‌كنند و در يك محيط زندگي مي‌كنند، قدهاي متفاوتي دارند؛ به اين دليل كه تركيب ژني آنها با هم فرق دارد. اختلالات ژنتيكي مي‌توانند باعث كوتاهي قد شود.
تاثير غذاها بر كوتاهي قد
بيشترين تاثير رژيم غذايي بر قد در كودكان مبتلا به سوء‌تغذيه‌اي ديده مي‌شود كه عقب‌افتادگي رشد و قد كوتاهي دارند.
رژيم غذايي مناسب در كودكي و عدم ابتلا به بيماري باعث مي‌شود كودك به حداكثر قد خود برسد.
هنوز شواهد كافي براي اينكه قهوه يا نوشيدني‌هاي كافئين‌دار موجب كاهش رشد مي‌شوند، وجود ندارد.
در بعضي مطالعات عنوان شده است كودكاني كه بيش از اندازه (بيش از 350 ميلي ليتر در روز) آبميوه مصرف مي‌كنند، دچار چاقي و كوتاهي قد مي‌شوند، اما مطالعات ديگري اين مطلب را نقض كرده‌اند.
عواملي كه موجب كوتاه‌قدي مي‌شوند
بيشتر آنهايي كه كوتاه‌قد هستند بيماري خاصي ندارند، بلكه والدين كوتاهي دارند يا تاخير رشد دارند و در بزرگسالي به قد مناسبي مي‌رسند.
نوزادان نارس معمولا موفق نمي‌شوند به قد پيش‌بيني‌‌شده دست يابند و كوتاه‌تر باقي مي‌مانند.
هر بيماري جدي و بعضي داروهايي كه براي درمان آن بيماري استفاده مي‌شوند، مي‌توانند روي قد تاثير بگذارند، مثلا نارسايي كليه، سيستميك فيبروز و اختلالات روده‌اي كه جذب مواد غذايي را كاهش مي‌دهند از اين دسته‌اند.
ديابتي كه در دوره كودكي آغاز شود (معمولا ديابت نوع يك) باعث كوتاه‌قدي مي‌شود، اما تشخيص به موقع و درمان، از شدت كوتاهي قد مي‌كاهد.
پوكي استخوان و خشك‌شدن ديسك‌هاي بين‌مهره‌اي موجب مي‌شود با افزايش سن، قد افراد كمي كوتاه‌تر شود.
كم‌كاري تيروئيد، باعث كاهش هورمون تيروئيد شده و اگر در دوره كودكي رخ دهد، علاوه بر خستگي، عملكرد نامناسب در مدرسه، يبوست و عدم تحمل سرما، موجب كوتاه‌قدي نيز مي‌شود.
اگر كودك دچار كمبود هورمون رشد شود، طي جهش رشدي به اندازه كافي رشد نمي‌كند و كوتاه‌تر باقي مي‌ماند.
استفاده از كورتون براي مدت طولاني در كودكي موجب عقب‌ماندگي رشد مي‌شود. كورتون‌ها براي درمان بيماري‌هايي چون كرون، كوليت اولسرو، آسم يا التهاب مفاصل استفاده مي‌شوند ولي معمولا خط نهايي درمان هستند.
پس نگران نباشيد. اگر از نظر جسمي سالم هستيد، قدتان به حدود قد پدر و مادرتان خواهد رسيد و وقتي به قد بلوغ خود رسيديد، ديگر قدتان تقريبا در همين حد باقي خواهد ماند.
هر وقت در رابطه با قد خود يا فرزندتان دچار نگراني شديد، با پزشك مشورت كنيد و اگر از قدتان راضي نيستيد، قهوه يا آبميوه را سرزنش نكنيد.
جواب بصورت نقل قول
صدایم کن من مي‌شنوم!
مریم غفاری:
