نوشته : جورج اورول
منبع : Iketab
جورج اورول نویسنده شهیر کتاب های «قلعه حیوانات» و «1984» فرزند یک کارمند جزء امپراتوری انگلستان، در مهمترین و غنی ترین مستعمره این کشور یعنی هندوستان بوده است. از همان دوران نوجوانی ظلم و قساوتی که هموطنانش بر علیه مردم محروم و فقیر هند انجام می دادند مورد نفرت او بود و روح لطیف او این تبعیض ها و استثمارها را برنمی تابید و همین مطلب سبب شد تا سرانجام از خانه و خانواده خود جدا شود و در کشور فرانسه و انگلستان به کار و زندگی در بین طبقات محروم و فقیر بپردازد .
کتاب حاضر، درواقع خاطرات و تجربه ها و دیده ها و شنیده های شخصی وی است که البته استعداد بالای وی در نویسندگی و خلق تصاویر و صحنه های داستان به آن رنگ و جلای بسیار جالبی داده است. فقر هم یک واقعیت است و هم یک فرهنگ که از نوع لباس پوشیدن تا نحوه زندگی کردن و چگونگی تفکر را در بر می گیرد. فقر چیزی بیش از گرسنگی و نداری است و کتاب حاضر به خوبی نشان می دهد که چه در پاریس یا لندن و بالطبع در هر نقطه دیگری از جهان این فرهنگ، طرز زندگی خاصی را به افراد فقید تحمیل می کند که کاملاً به یکدیگر شبیه هستند و اگر تفاوت هایی در آن دیده می شود در جزئیات است نه اصول و همه جا فقر، همان چهره کریه و ناپسنده خود را به نمایش می گذارد و البته دنیایی است بسیار مستتر و پوشیده که شاید همین خصوصیت باعث شده تا جوامع بشری چهره کریه آن را تحمل کند (و درواقع نبیند) و بر علیه این عرصه زشت و شنیع نشورند. در جای جای ستور این داستان و در قالب شخصیت های مختلف اعم از ظرفشوی ها، خانه به دوش ها، روسپی ها و... گوشه ای از خصوصیات این دنیای مستتر به نمایش درآمده و حالات روحی و روانی و فلسفه و قوانین حاکم بر آن تحلیل و شکافته شده است.
از نکات جالب و زیبای به کار رفته در این کتاب، تکنیک نویسنده در نمایش تضادهای درونی نظام های سرمایه داری است و به خوبی بیان می شود که در پس این دنیای به ظاهر مدرن و مرفه، دنیای دیگری هم وجود دارد که به جای ثروت و مکنت از رنج و سختی و حقارت تشکیل شده است. این تکنیک را به طور وضوح وقتی نویسنده شرایط کار در هتل و رستوران را شرح می دهد به خوبی می بینیم در یک سمت سالن غذاخوری بسیار مجلل، با تزئینات لوکس و میزهای تمیز با رومیزی های گرانقیمت و فقط 20 قدم آن طرف تر، آشپزخانه ای کثیف و تهوع آور با هوایی خفه و گرم و پادوها و آشپزهایی که در هم می لولند و به هم ناسزا می گویند و از آن جالب تر و ظریف تر رفتار پیشخدمت ها (این پل ارتباطی این دو دنیای متضاد) است که به خوبی تفاوت های این دو جهان هم آغوش را (که درواقع فرسنگ ها از هم فاصله دارند) نشان می دهد. رفتاری اشرافمنش و نجیبانه در مقابل مشتری و دشنام های رکیک و برخوردی خشن و عصبی در آشپزخانه، سلسله مراتب کارکنان رستوران و هتل به زیبایی هرچه تمامتر می تواند مدلی برای طراحی مدل اصلی سلسله طبقاتی کل جامعه سرمایه داری باشد، جورج اورول ضمن تقسیم بندی کارکنان به درجات مختلف به خوبی تفاوت های آنها را که شامل حقوق، مزایای رفاهی و از همه مهمتر شخصیت اجتماعی می شود، بیان می کند و با زیبایی آن را به تصویر می کشد.
معنای فقر، جنبه های مختلف آن (گرسنگی، تحقیر و...) و تضاد آن با دنیای تجملی ثروتمندان هریک جزء به جزء تحلیل شده و خواننده را از چند و چون آن آگاه می کند. افراد آسیب دیده اجتماعی و طبقات محروم، چنانچه در داستان هم نشان داده شده از همه جوامع و ملت ها هستند و به راستی هم چنین است. فقر نژاد و ملیت نمی شناسد بلکه هر جا بستر برای تولد آن فراهم باشد، به دنیا می آید و با این زایش شوم هزاران معضل و مشکل را نیز با خود می آفریند و از نو می زاید. فساد، فحشاء، دزدی، اعتیاد و هزاران مشکل و معضل دیگر به همراه بیماری های لاعلاج روحی و روانی که همگی به بهانه مختلف مانند خاطرات شخصیت های داستان، حوادث متن داستان و یا تحلیل های شخص نویسنده، بیان شده و در بافت داستان به کامل کردن پروژه نویسنده (که همانا فقر و معضلات همراه آن است) کمک کرده اند در لابه لای این حوادث، جورج اورول به بیان افکار و عقاید سوسیالیستی خود می پردازد و از دید روشنفکری سوسیالیست، نظام سرمایه داری را به نقد می کشد والحق که این کار را با استادی هرچه تمامتر و از پاشنه آشیل نظام سرمایه داری (اختلاف طبقاتی، فقر و ملزمات و تبعیض های همراه آن) انجام می دهد. او همواره وجه روشنفکری (نقادی و تحلیلگری) خود را حفظ می کند و هرچند سوسیالیستی مؤمن محسوب می شود ولی این مدعی دلیل بر آن نیست که از جنایات وتبعیض های نظام های کمونیستی چشم بپوشد یا درصدد توجیه آن برآید. کمااینکه در قلعه حیوانات و 1984 با همین موشکافی و دقتی که در این کتاب از او دیده ایم به نقد و طرد نظام های کمونیستی می پردازد.