/مصرف نابجاي آنتي بيوتيكها و مقاومت به داروهاي ضد ميكروبي/
كامل نكردن دوره درمان از مهمترين علل مقاومت به داروهاي ضد ميكروبي است
مصرف آنتي بيوتيكها در كشور به مرز هشدار رسيده و اكنون كارشناسان درباره تبعات آن از جمله مقاومت به داروهاي ضد ميكروبي هشدار ميدهند.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، بسياري از ما با اندكي احساس سرماخوردگي، سردرد و يا گلودرد به سراغ داروهاي موجود در منزل ميرويم و خوددرماني ميكنيم. در منزل بسياري از افراد انبوهي از داروهاي به جا مانده از نسخههاي قبلي وجود دارد كه براي درمان دردهاي كم و زياد و بيماريهاي سبك و سنگين به سراغ آن ميروند. در واقع مصرف بيرويه دارو يكي از مشكلات حوزه سلامت نه فقط در كشور ما بلكه در بسياري از كشورهاي جهان است.
بيترديد تاكنون درباره مصرف بيرويه آنتي بيوتيكها، داروهاي مسكن و سوءمصرف داروهاي آرام بخش مطالبي خوانده يا شنيدهايد. خوب است بدانيد مصرف آنتي بيوتيك نيز در كشور به مرز هشدار رسيده است و اكنون كارشناسان درباره تبعات آن از جمله مقاومت به داروهاي ضد ميكروبي هشدار ميدهند.
مصرف بيرويه آنتي بيوتيكها و مقاومت به داروهاي ضد ميكروبي اكنون در سطح دنيا به عنوان يك بحث جدي مطرح است؛ به طوري كه در كشور آمريكا سالانه حدود 70 ميليارد دلار هزينه ناشي از درمانهاي نابهجاي دارويي برآورد شده است. همچنين عوارض ناشي از دارو پنجمين عامل مرگ و مير در آمريكا و چهارمين عامل مرگ و مير در اروپاست.
مصرف بيرويه آنتي بيوتيكها به سه شكل اتفاق ميافتد؛ گاه در بيمارستانها بيش از حد مجاز آنتي بيوتيك تجويز ميشود، گاه پزشكان در مطبهاي خصوصي بدون دليل آنتي بيوتيك تجويز ميكنند و گاه افراد به خوددرماني با آنتي بيوتيك ميپردازند و دوره درماني خود را كامل نميكنند. تمام اين مواد، در افزايش مقاومت به آنتي بيوتيكها دخيل است و طبيعي است كه اولين اقدام، اطلاع رساني در اين باره و ارائه راهكارهايي براي پيشگيري از مقاومت دارويي است.
خوب است بدانيد آنتي بيوتيك دارويي است كه عليه ميروارگانيسمهاي مختلف عمل و از تكثير و رشد ميكروارگانيسمهاي مضر در بدن جلوگيري ميكند. آنتي بيوتيكها تقسيم بندي مختلفي دارند و هر يك روي ميكروارگانيسمهاي متفاوتي تاثيرميگذارند و طيف اثر متفاوتي دارند.
از ميان پركاربردترين آنتي بيوتيكها ميتوان به پنيسيلينها، سفالوسپورينها، آمينوگليكوزيدها و سولفوناميدها اشاره كرد كه جزو آنتي بيوتيكهايي هستند كه در سطح وسيع و گسترده استفاده ميشوند. اين داروها اثرات جانبي كمتري دارند و فقط ميكروب يا ميكروارگانيسمي را كه از بيرون وارد بدن ما شده را از بين ميبرند.
برخي انواع آنتي بيوتيكها عوارض جدي براي سلامت فرد دارند. به عنوان مثال، مصرف جنتاميسين و كلرامفنيكل ممكن است به اعصاب گوش و كليه فرد آسيب برساند. عوامل متعددي در ايجاد مقاومت نسبت به داروهاي ضد ميكروبي موثرند، اما كامل نكردن دوره درمان پس از تجويز آنتي بيوتيك يكي از مهمترين عوامل است. در مواردي نيز پزشكان قبل از تجويز آنتي بيوتيك، سابقه دارويي بيمار را به درستي نميدانند و اطلاع ندارند كه بيمار چه داروهايي مصرف كرده است. از اين رو با تجويز مجدد آنتي بيوتيك جديد، ناخواسته مقاومت دارويي در بدن فرد ايجاد ميشود.
از طرفي برخي ميكروارگانيسمها را نبايد تنها با يك دارو درمان كرد؛ چراكه بلافاصله در برابر آنتي بيوتيك مقاوم ميشود. بنابراين گاهي نياز است 2 تا 3 دارو همزمان تجويز شود تا ميكروارگانيسم از بين برود.
هزينههاي ناشي از مصرف بيرويه آنتي بيوتيك يكي از چالشهاي اساسي حوزه درمان در بسياري از كشورهاست و در كشور ما هم مانند بسياري از ديگر كشورها، آنتي بيوتيك جزو داروهاي پرمصرف است و مقاومت دارويي ناشي از مصرف نا به جاي اين داروها، باعث ميشود در بيمارستانها و بخشهاي درماني آنتي بيوتيكهاي متفاوتي را براي بيمار تجويز كنيم كه باعث افزايش طول درمان ميشود و هزينهها را افزايش ميدهد. به عنوان مثال مصرف بيرويه آموكسي سيلين، آمپي سيلين و كوتري موكستازول در كشور ما باعث مقاومت به اين دسته از داروها شده است.
عوارض ناشي از مقاومتهاي دارويي
برخي از ميكروارگانيسمهايي كه نسبت به داروها مقاوم شدهاند با آنتي بيوتيك ساده قبلي قابل رفع شدن نيستند و مجبوريم از آنتي بيوتيكي استفاده كنيم كه ميكروارگانيسم تا به حال با آن روبهرو نشده است. گاه مجبور ميشويم از دو تا سه آنتي بيوتيك به طور همزمان استفاده كنيم تا بتوانيم آن را از بين ببريم.
نكته اين جاست كه تمام گروههاي سني در معرض خطر مقاومت نسبت به داروهاي ضد ميكروبي قرار دارند. اما كساني كه ديابت دارند يا در خطر ابتلا به عفونت هستند، بيماري قلبي دارند يا به ديگر بيماريهاي مزمن مبتلا هستند در معرض خطر نوعي مقاومت قرار دارند كه در افراد سالم احتمال بروز آن كمتر است. همچنين افرادي كه سيستم ايمني ضعيفي دارند و نسبت به داروها مقاومت پيدا ميكنند در معرض عفونت منتشر شده قرار ميگيرند و سلامت جسميشان به شدت به خطر ميافتد.
به نظر ميرسد براي كاهش تجويز آنتي بيوتيك كه به مقاومت به داروهاي ضد ميكروبي منجر ميشود و حوزه سلامت را به چالش جدي مياندازد، اطلاع رساني گسترده به مردم و پزشكان ضروري است.
انتهاي پيام