هواپيماهاي نظامي و غير نظامي و هليکوپترها و موضوعات مربوط به خلباني

[jamshidjap]

معرفي بمب 500 پوندي MK-82




MK-82 یک بمب مشهور غیر هدایت شونده سقوط آزاد است.وزن این بمب 500 پوند که حدود 250 کیلوگرم است.معمولا این بمب توسط فیوز مکانیکی MK-904 در دماغه و M-905 در دم مجهز شده و یا اینکه به فیوز FMU-113 که یک رادار مجاورتی( حس کننده مجاورتی) است مجهز میشود که تا در فضا بترکد. سری بمب های MK-80 با نام اختصاری LDGP بمب هایی هستند که برای بمباران در عملیات هایی که انتظار شدت انفجار بیشتر می رود به کار برده میشوند و تاثیر ان هم مطلوب بود. بمب های LDGP از لحاظ طراحی آیرودینامیکی کاراییشان بسیار بالاتر برده شده بود. پوسته این بمب ها نسبتا سبک است اما در این بمب ها تقریبا 45% وزنشان قابل انفجار است!!.
در بمب های چند منظوره ممکنه است که چاشنی در دماغه و یا در دم آنها باشد. و یا اینکه در مخروط و یا باله ها باشد.
بمب MK-82 یک بمب 500 پوندی تغییر یافته است با BSU-49/B مونتاژ شده است که میتواند از ارتفاع بالا رها شود.
Ballute نوعی آیربگ است که در عقب بمب نصب میشود تا در یک سرعت بالا رد ارتفاع پایین قابلیت تحویل بمب را به ارامی بر روی هدف مهیا کند تا اجازه دهد هواپیمای جنگنده پرتاب کننده ان از معرکه دور شود. Ballute از یک پارچه نایلونی متخلخل با مقاومت بالا ساخته میشود.
تولید مجموعه بمب های MK-80 در سال 1950 آغاز شد این تولید در نیاز به پاسخ برای تولید کمتر بمب های با ایرودینامیک پایین تر بود. ساختمان تمام بمب های MK-80 مشابه به یکدیگر است. شکل این بمب ها استوانه ایی شکل است. و مجهز هستند به باله های مخروطی شکل یا کاهش دهنده هایی برای سرعتهای بالا .
بمب های بمب های ام کا 80 در طی عملیات طوفان صحرا به باله های هر جنگنده نصب شدند تا با پشتیبانی انها از مواضع خودی بر روی دشمن زمینی متجاوز ریخته شوند.
بمب های علیه اهداف متنوع مانند توپخانه ها/ کامیون ها / پناهگاه های زیرزمینی/ اسکاد ها و پایگاه های موشکی سام و پایگاه های ضد هوایی/ رادار های هشدار دهنده و ... به کار برده شد.
تعدادی از بمب ها برای استفاده ی هواپیماها بر روی ناو های هواپیما بر به کار برده شدند البته این بمب ها در برابر حرارت محافظت شدند.
به طور کلی سری بمب های MK-80 محافظت شده طوری توسعه داده شده بودند که زمان عملکرد و واکنش آنها تغییراتی بوجود آمد.

مشخصات:

کلاس: 500 پوند
هدایت: بالستیک ( پرتابی)
خلبان اتوماتیک: ندارد
رانش: ندارد
وزن: 241 کیلوگرم
طول: 2.21 متر
قطر:10.75 اینچ
کلاهک: 500 پوند
مواد انفجاری: 89 کیلوگرم ترتونال/مینوال II یا H6
چاشنی: متنوع است / دماغه و باله
استابلایزر: MAU-93/B, BSU49/B AIR, MK-15 Snakeye
پیمانکار: Nad Crane
قیمت: 268.5 دلار!!
حمل شونده توسط:
A-10A B-1B B-2 B-52 F-4G F-15A-E F-16A-D F-111D-F F-117A

منبع:
fas.org

ترجمه: لارنس جرالدز

توجه:

این مطلب کامل نیست و احتیاج به تکمیل بیشتری دارد .

[boomba]

مقایسه میگ-31 بی ام و اف-15استریک ایگل

معرفی :



F-15E

این مدل دوکابینه موسوم به Strike Eagle برای ماموریت های هجومی مخصوص و دقیق طراحی تولید گردیده ، کابین عقب این هواپیما نه بمنظور آموزش بلکه برای اوپراتور اویونیک و سیستم های کنترل اسلحه ( مشابهه اف-14 ) تجهیز گردیده ، از این مدل دو نوع جدید به نامهای F-15S و F-15I ساخته شده ، نوع S آن که مدلی تقلیل داده شده از E بوده و فاقد سیستمهای جنگ الکترونیک است برای عربستان سعودی ساخته شده و نوع I آن مخصوص نیروی هوائی اسرائیل ساخته شده است

مشخصات جنگنده F-15 Strike Eagle :

تعداد سرنشين:2 نفر
طول:19.44 متر
طول دوسر بالها:13 متر
بلندي:5.6متر
مساحت بالها:56.5 متر مربع
وزن خالي:14.379كيلو گرم
حداكثر وزن برخواستي:36000 كيلوگرم
نيروي پيشران:دو عدد پرت اند ويتني با پسسوز و 129كيلو نيوتون هركدام
حداكثر سرعت: 2.54 ماخ
حداكثربرد:3.9000كيلومتر

تسليحات:

يك توپ20ميليمتر

8 عدد موشك:

AIM-7M Sparrow
AIM-9M Sidewinder
AIM-120 AMRAAM
AGM-65 Maverick
AGM-130
AGM-84 Harpoon
AGM-84K SLAM-ER
AGM-154 JSOW
AGM-158 JASSM

بمبها:

B61 nuclear bomb
Mark 82 bomb
Mark 84 bomb
CBU-87 CEM
CBU-89 Gator
CBU-97 SFW
CBU-103 CEM
CBU-104 Gator
CBU-105 SFW
GBU-10 Paveway II
GBU-12 Paveway II
GBU-15
GBU-24 Paveway III
GBU-27 Paveway III
GBU-28
GBU-31
GBU-39 Small Diameter Bomb

بر خلاف ديگر جنگنده هاي دو سرنشينه كه سرنشين پشتي فاقد كنترلر هاي پروازيست در صندلي عقب Strike Eagle اپراتور تسليجات ميتواند هدايت اضطراري انجام دهد.

سيستمهاي جنگ الكترونيك Strike Eagle كامل و داراي سنسورهاي هشدار قفل راداري و پارازيت انداز و چف و ... است. سيستم ناوبري داخلي از يك ژيرسكوپ ليزري پيوسته براي مانيتور كردن محل هواپيما روي كامپيوتر مركزي و نهايتا نمايش روي نمايشگر راداري هر دو كاكپيت. سيستم راداري APG-63(V)3 سرنشينان را قادر به برنامه ريزي حمله به اهداف زميني از فاصله دورتر نسبت به نمونه هاي قبلي ميكند.اين مدل رادار طوريست كه بعد از انهدام اهداف زميني نقشه هوا به زمين رو فريز ميكند و به سرعت روي اهداف هوايي زوم ميكند همچنين هنگامي كه جنگنده مورد هجوم دشمن هوايي قرار ميگيرد خلبان ميتواند به اهداف هوايي حمله كند در حالي كه اپراتور سيستم تسليحات به اهداف زميني حمله ميكند.

يك ارتفاع سنج فروسرخ امكان پرواز جنگنده را در شب و در ارتفاع بسيار پايين در تمام شرايط آب و هوايي فراهم ميكند براي حمله به اهداف زميني و با تهديد كمتر از طرف اهداف زميني سيستم LANTIRN شرايط برابر براي دقت بكار گيري تسليهات در شب و روز و شرايط بد آب و هوايي ايجاد ميكند اين سيستم دو غلاف در خارج بدنه جنگنده دارد همچنين ويديو براي HUD كه تصاويري مانند روز توليد ميكند.غلاف ناوبري شامل رادار ناهمواريهاي زمين كه امكان پرواز در ارتفاع بسيار پست را ايجاد ميكند اين كار را خلبان خودكار انجام ميدهد يعني دستگيره هدايت را بالا و پايين ميكندوغلاف هدفگيري كه در ارتفاع بسيار پست اهداف را از فاصله 16 كيلومتر نشانه گذاري ميكند( اين حالت خطري جدي براي پدافندهاي بردكوتاه مثل تور ام 1 است ) همچنين بطور اتومات و فروسرخ موشكهاي هوا به زمين يا بمبهاي ليزري رو هدايت ميكند.








میگ-31 بی ام

میگ-31 بی ام یکی از پیشرفته ترین و بهترین جنگنده های رهگیر جهان و روسیه است که تا کنون بیش از 550 فروند از آن تولید شده است . روسیه دارای 286 فروند میگ-31 هست که هر فروند قیمتی معادل 40 تا 50 میلیون دلار دارند . در واقع سرعت ، سیستم های جنگ الکترونیک ، رادار ، جنگ افزار ها و سیستم های جانبی این جنگنده قدرتی واقعی ساخته اند .

رادار میگ-31 بی ام Zaslon-M نام دارد که قادر به شناسایی اهداف هوایی و همچنین استیلت هست که بردی معادل 400 کیلومتر دارد . همین رادار قادر به شناسایی 24 هدف می باشد که می تواند با 6 تای آنها همزمان درگیر شود .

سیستم های جنگ الکترونیک میگ-31 بی ام ECM هست و همچنین سیستمی برای مقابله با جنگ الکترونیک که می تواند مثابله صد درصد با سیگنال های F9474JF84MF/K0 که یکی از اخلالگر ترین سیگنال های جنگ الکترونیک هست ، بکند .

یکی از ویزگی های برتر میگ-31 بی ام نسبت به جنگنده های آمریکایی مثل اف-15 استریک ایگل دارا بودن به موشک های بسیار دور برد هوا به هوا هست . قدرتمند ترین موشک این جنگنده موشک هوا به هوای R-37 با برد 300 کیلومتر و سرعت 6 ماخ هست . که این یکی از برگ های برنده و اصلی میگ-31 در مقابل جنگنده های هم تراز خود هست . جالب است که بدانید میگ-31 بی ام قادر هست به 6 فروند از این موشک قدرتمند تجهیز شود .

و همچنین نباید سیستم های XCOT-37CJM و OERIN/5L که دو سیتسم بسیار مهم در این جنگنده هست رو فراموش کرد .

اگرچه میگ-31 بی ام قادر هست که به دور برد ترین موشک هوا به هوای جهان تجهیز شود و سرعتی معادل 3 ماخ داشته باشد ولی بردی معادل 3.300 کیلومتر دارد و همچنین قابلیت سوختگیری هوایی ندارد !! و این یکی از اشکالات اساسی این جنگنده هست و حتی اگر قابلیت سوختگیری در این جنگنده وجود داشت آن زمان بود که می توان گفت این جنگنده واقعا بهترین جنگنده رهگیر جهان هست .

مقایسه

میگ-31 بی ام همان میگ-31 بی هست که برای درگیری با اهداف زمینی ارتقا یافته و در واقع به یک جنگنده چند منظوره تبدیل شده.

اف-15 استریک ایگل هم یک جنگنده چند منظوره هست.

اما در زمینه مقایسه اول رادار:
رادار میگ-31 بی ام رادار غیر فال زاسلون-ام با توانایی شناسایی تا 400 کیلومتر است به همراه یک شناساگر مادون قرمز با توانایی شناسایی تا 200 کیلومتر که بنظر قدرتمند تر از رادار فعال ای پی جی-63 استریک ایگل هست.

در زمینه تسلیحات: بنظر تسلیحات هوا به هوای میگ-31 از قدرت بیشتری(بخصوص به خاطر برد بالای آنها) برخوردار باشن.

تسلیحات هجومی:بنظر تسلیحات هجومی استریک ایگل از تنوع و قدرت بیشتری برخوردار باشن بخصوص اینکه این هواپیما توانایی حمل سلاح اتمی رو هم داره.

این شرحی از تسلیحات قابل حمل توسط بی ام:

1 23-mm six-barrel cannon GSh-23-6 (260 rounds)
Warload - 9000 kg
6 R-33S or R-37, 4 R-77 or RVV-AE, 2 R-40TD,
3 ASM Kh-59 and Kh-29T or 2 Kh-59M
6 anti-ship missiles X-31A,
6 anti-radar ASM Kh-31P, Kh-25MP or Kh-25MPU
6 bombs KAB-1500 or 8 KAB-500

البته همونطور که میبینید این هواپیما میتونه 6 عدد موشک ضد کشتی ایکس-31 حمل کنه که یک موشک ضد کشتی فراصوت فوق العاده خطرناکه.

سه نوع موشک ضد سطح میتونه حمل کنه در حالیکه استریک ایگل همانطور که آقا حامد ذکر کردن 5 نوع.

تنوع بمبهای استریک ایگل هم بیشتر بنظر میرسه.

این مقایسه با توجه به اطلاعات بسیار محدوده من بوده پس چه بسا اشتباه باشه.

من در مورد تسلیحات میگ-31 بی ام موشک آر-172 رو فراموش کردم که بردی معادل 400 کیلومتر داره و همچنین سرعتی معادل 4 ماخ .

کاملا برد رادار و تسلیحات به هم می خورند .

سیستم های الکترونیکی شناسایی هدف AM/L4-FZ1 هم در میگ-31 بی ام رو نباید فراموش کرد . این سیستم کمک قابلت توجهی برای شناسایی جنگنده های پنهانکار داره که در واقع می توان گفت یک سیستم کمکی برای رادار هست ولی نمی توان گفت که قادر هست هر نوع جنگنده با هر نوع سطح مقطع راداری مثل اف-22 رو از فاصله های چند صد کیلومتری شناسایی کنه ولی می توان گفت که کمک قابل توجهی به رادار برای تشخیص جنگنده ها با سطح مقطع راداری کم می کنه .

یکی دیگر از سیستم های این جنگنده OENF/ILS93 نام داره که ساخت خود روسیه هست . این سیستم کار های بسیار متفاوتی رو انجام می ده .

برای مثال در مرحله نخست یکی از استفاده های این سیستم نشان دادن راه مناسب و هدایت خلبان در مسیر مناسب برای حمله به دشمن هست . که البته توسط انتن های زمینی L3K کنترل می شه . یکی دیگر از استفاده های این سیستم هدایت خلبان برای نشتن بر روی باند در موقعیت های آب و هوایی مه آلود و یا غباری است . موقعی که خلبان دید کافی نداشته / یکی دیگر از استفاده های این سیستم دادن اطلاعات در مورد زمان تمامی سوخت هست .
یعنی اگر خلبان قصد دارد که جنگنده رو با سرعتی معادل 2.5 ماخ پیش ببرد اطلاع می دهد که اگر با این سرعت قصد پرواز دارد تا ....... ساعت دیگر سوخت تمام می شود . و در واقع یک سیستم اخطار دهنده سوخت هست . یکی دیگر از کار های این جنگنده دادن اطلاعات در مورد وضع هوا در 200شعاع کیلومتری جنگنده هست .
ميگ 31 در توان رادار(برد و رهگیری) - سرعت -ارتفاع پرواز و برد موشكها بر F-15 برتری دارد

اما F-15 در قدرت مانور ( چابکی) _ بقاپذیری و تجهیزات الکترونیک برتر است

البته نقش خلبان بسیار مهم است که در این رابطه کشورهای دارنده F-15 از خلبانان ماهرتری بر خوردارند

همه فاكتورهاي مقايسه زير رو براي اين دو هواپيما ميتوان تفسير كرد.

1-مانور پذيري: يعني توانايي شيرجه زدن سريع و ناگهاني-اوجگيري قدرتمندانه و گردش كردن تند و بسته براي پيشدستي نمودن در متوجه كردن دماغه هواپيما بسوي هواپيماي دشمن

2-ديد: با وجود تمامي امكانات راداري-كنترل كنندگان زميني و هواپيماهاي AWACS(هشدار زود هنگام)خلبان جنگنده براي پيروزي در نبرد هوايي نزديك به آنچه ميبيند متكي است. ديدن بدون مانع به خلبان امكان برتري بيشتري ميدهد.نمونه هاي موفق اين ديدگاه هواپيماهاي P-51D موستانگ و F-16 فايتينگ فالكن ميباشد.

3-برد: يعني توانايي حمل سوخت كافي براي نبرد از بلند شدن از پايگاه يا ناو و جنگيدن و بازگشت دوباره به خانه.

4-بقاپذيري: يعني توانايي تحمل و جذب صدمات قابل توجه حين نبرد و بازگشتن به پايگاه مادر يا نهايتا يك مكان امن.

5-قدرت آتش: قدرت آتش يك جنگنده نيز عاملي تعيين كننده در پيروزي است.

6-سقف پرواز: بيشترين ارتفاعي كه يك جنگنده از آن به گونه اي موثر به اجراي ماموريت بپردازد.

7-سرعت: سرعت يك جنگنده به آن كمك ميكند كه در كمترين زمان ممكن وارد صحنه نبرد شده يا آن را ترك نمايد.

8-نسبت شكار: عبارتند از نسبت هواپيماهاي سرنگون شده دشمن توسط يك نمونه خاص از هواپيماهاي خودي به نسبت تعداد سرنگون شده همان نوع هواپيماي خودي.

[jamshidjap]

آشنایی با رشته ی هوافضا




مقدمه


در بیشتر کشورهای صنعتی، هوافضا به عنوان صنعتی شناخته می شود که در برگیرنده صنایع خصوصی و دولتی است.
برای مثال، چندین کشور برناممه های فضایی دارند که تحت نظارت دولت قرار دارد مانند NASA در آمریکا ، ESA در اروپا ، CSA در کانادا، ISRO در هند،RKA در روسیه، CNSA در چین و آژانس فضایی در ایران.
به همراه این برنامه های فضایی دولتی بسیاری از شرکت ها و موسسسات نیز به تولید ابزار فنی و مولفه های مهم فضا پیماها یا ******* ها می پردازند. برخی شرکت ها مانند EADS علاوه بر تولید خرد ابزارها به کارهای بزرگتری مانند ساخت فضاپیماها می پردازند؛ برخی دیگر نیز شرکت های حمل و نقل هوایی هستند مانند Air France.
اما به طور تخصصی تر در رشته مهندسی هوافضا افراد مسئولیت طراحی و ساخت ماشینهای غیر عادی، از هواپیماهای با وزن بیش از 250 تن گرفته تا فضاپیماهایی که قادر به طی مسافتهای طولانی با سرعتی بالاتر از 30000 کیلومتر در ساعت هستند، می باشند.



تعریف و شرح


رشته هوافضا صدها سال است که بنا نهاده شده است اما هوافضای نوین در سال 1903 و در کالیفرنیای شمالی زمانی که برادران رایت اولین پرواز آزمایشی خود را انجام دادند آغاز شد. از آن زمان هوافضا به عنوان یکی از رشته های جذاب، متمایز و با سرعت رشد بالا شناخته شد. از زمان بالون های هوای داغ در قرن 18 تا هواپیمای چوبی برادران رایت و اولین ماموریت فضایی توسط آپولو 11 این علم پیشرفت های فراوانی کرده است تا امروز که به این رشته عنوان مهندسی هوافضا داده اند.

اما مهندسی هوافضا مسئولیت طراحی و ساخت ماشینهای غیر عادی، از هواپیماهای با وزن بیش از 250 تن گرفته تا فضاپیماهایی که قادر به طی مسافتهای طولانی با سرعتی بالاتر از 30000 کیلومتر در ساعت هستند، می باشند. آنها هواپیماها و فضاپیماها و موشکها را طراحی کرده و توسعه داده و مورد آزمایش قرار می دهند و بر مراحل ساخت آنها نظارت می کنند. مهندسین هوا-فضایی که با هواپیما سر و کار دارند را مهندسین هوانوردی و آنهایی را که اختصاصا با فضاپیما کار می کنند، مهندسین فضانوردی گویند.
مهندسین هوا-فضا فناوریهای جدیدی را برای استفاده در هوانوردی، سیستمهای دفاعی و اکتشاف فضایی بوجود آورده و اغلب در زمینه هایی مانند طراحی ساختار، هدایت، ناوبری و مراقبت، تجهیز و ارتباطات و یا شیوه های تولید متخصص می شوند. آنها اغلب از طراحی رایانه ای، دستگاه های خودکار، لیزر و تجهیزات نوری الکترونیکی پیشرفته در کارشان بهره می گیرند.
آنها ممکن است در زمینه یکی از تولیدات خاص هوا-فضا مانند حمل و نقل تجاری، جتهای جنگنده نظامی، هلیکوپترها، فضا پیماها و راکت ها تخصص بگیرند.
مهندسین هوافضا ممکن است در آیرودینامیک ( دانش مربوط به حرکت اجسام در گازها و هوا)، ترمودینامیک( مبحث فعالیت مکانیکی و رابطه آن با حرارت)، مکانیک سماوی، نیروی محرکه، آکوستیک(علم اصوات)، و یا سیستم های هدایت و مراقبت، مهارت داشته باشند. مهندسین هوافضا عموما در صنعت هوافضا به کار گرفته می شوند. اگرچه مهارت آنها به صورت روزافزونی در رشته های دیگر نیز کاربرد پیدا می کند. به عنوان مثال، در صنعت تولید وسایط نقلیه موتوری، مهندسین هوافضا خودروهایی را با مقاومت هوایی کمتر طراحی می کنند که این کار، کارایی مصرف سوخت آنها را بالاتر می برد.



کاربرد و گرایشها


هدف اصلی صنعت هوافضا طراحی و ساخت وسایل پرنده است، در نتیجه فارغ*التحصیلان مهندسی هوافضا می*توانند در صنایع و موسسات تحقیقاتی هواپیمایی ، موشكی و ******* فعالیت بكنند و همچنین در كلیه موسسات و سازمانهایی كه به نحوی از وسایل پرنده استفاده می*كنند، به عنوان كارشناس تحقیق در عملیات و تعمیر و نگهداری خدمت كنند.
این رشته پنج گرایش دارد:1 ) آیرودینامیك یا هوا پویش ، 2) جلوبرندگی یا پیشرانه ها، 3) مكانیك پرواز ،4) سازه*های هوافضایی، 5) هواکشسانی

آیرودینامیك: به مطالعه و بررسی جریان هوا، محاسبه نیروها و گشتاورهای ناشی از آن بر روی جسم پرنده می*پردازد و مهندس هوا فضا با فراگیری این علم به تحلیل جریان*های پیچیده در اطراف اجسام پرنده پرداخته و با به دست آوردن نیروهای آئرودینامیكی امكان بررسی پایداری و طراحی سازه را فراهم می*كند.
جلوبرندگی: به مطالعه و بررسی سیستم*های جلوبرنده اعم از موتورهای پیستونی ، توربینی ، راكت*ها و نحوه تولید نیروی رانش در آنها می*پردازد.
مكانیك پرواز* :به مطالعه و بررسی رفتار و حركات جسم پرنده با استفاده از اطلاعات آئرودینامیكی ، هندسی و وزنی می*پردازد و در واقع علم مكانیك پرواز از «عملكرد» تشكیل می*شود و «عملكرد» به بررسی برد، مسافت نشست و برخاست، مداومت پروازی در سرعت*های مختلف و پایداری و كنترل وسایل پرنده می*پردازد.
سازه*های هوافضایی: به مطالعه و بررسی سازه*های هواپیما و دیگر وسایل پرنده می*پردازد و هدف آن طراحی سازه*هایی است كه علاوه بر استحكام كافی در برابر بارهای آئرودینامیكی و سایر بارهای استاتیكی وارد بر وسایل پرنده، حداقل وزن ممكن را نیز داشته باشند.
هواکشسانی:هواکشسانی یا آیرو الاستیسیته برهمکنش نیروهای هواسرشی و نرمش سازه ای است که می تواند باعث اهتزاز واگرایی و جز اینها شود.
این رشته دانشگاهی خویشاوندی زیادی با تمامی گرایش های مهندسی مکانیک دارد به این جهت دارای شماری درس های مشترک با گرایش های مهندسی مکانیک دارد به این جهت دارای شماری درسهای مشترک با گرایشهای مهندسی مکانیک مثل مکانیک جامدات و مکانیک شاره ها است. پایه بیشتر این درس ها بر ریاضی است، مانند دینامیک سیالات برای آئرو دینامیک یا معادلات حرکت برای دینامیک پرواز. با این همه، اجزا تجربی بسیاری نیز در این رشته وجود دارد.


هوافضا در ایران

فناوری فضایی، خوشبختانه از سال*های پیش مورد توجه مسئولان، كارشناسان و متخصصان قرار گرفته و تا به امروز دستاوردهای مثبت و بی*شماری به همراه داشته است که از آن جمله تولید ******* امید است، امّا نبود متولی خاصی كه بتواند این فعالیت*ها را به طور متمركز هدایت كرده و در مسیر اصلی و درست قرار دهد، باعث شده تا استفاده بهینه و صحیح از این منابع صورت نگیرد.
رشته مهندسی هوافضا. با توجه به رشد سریع و ناگهانی این دانش در دهه*های اخیر هم اکنون جزو رشته*های راهبردی دانش به شمار می*آید. ولی با این وجود این رشته در ایران از سابقه زیادی برخوردار نیست.
رشته مهندسی هوا فضا برای نخستین بار در سال1366 وارد ایران شد و نخستین دوره کارشناسی این رشته را دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) راه اندازی کرد. هم اکنون دانشگاه*های صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی،دانشگاه شهید ستاری و دانشگاه صنعتی مالک اشتر و آزاد (واحد علوم و تحقیقات)، زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشغول تربیت دانشجویان این رشته در مقطع کارشناسی هستند. در دوره کارشناسی ارشد علاوه بر دانشگاههای مذکور دانشگاههای تربیت مدرس، علم و صنعت، فردوسی مشهد و شیراز نیز در گرایشهای مختلف مهندسی هوا فضا دانشجو می*پذیرند.

[بی باک بی بال]

از شما ممنونم
یه سری اطلا عات در باره هلیکوپتر ساخت روسه که با سرعت صوت می رود می خواستم

[boomba]

Tomcat In Service with Iran


تامكت هنوز در خدمت ايران

F-14A موسوم به تامكت، تنها به يك مشتري خارجي فروخته شد و آن هم نيروي هوايي شاهنشاهي ايران بود كه با نام اختصاري IIAF يا (Imperial Iranian Air Force) شناخته مي‏شد.

دولت شاهنشاهي ايران، كمكهاي نظامي فراواني را از ايالات متحده دريافت مي‏كرد. آن زمان قرار بود ايران به عنوان سد محكمي در برابر گسترش اتحاد شوروي به سمت جنوب و خليج‏فارس، عمل نمايد، ضمن اينکه به تدريج مقدمات عضويت در ناتو نيز براي ايران فراهم شود و بسياري از کارخانجات هواپيماسازي غرب به ايران انتقال يابند. همچنين درآمدهاي نفتي، اين امكان را به وجود آورده بود كه ايران، انبوهي از ادوات نظامي ساخت غرب را خريداري نمايد. اين ادوات شامل اقلام پيشرفته‏اي (نسبت به زمان خود) نظير هواپيماهاي F-5 در مدلهاي A و E ساخت نورثروپ، F-4 در مدلهاي D و E ساخت مك دانل‏داگلاس و P3-F اوريون (هواپيماي ضدكشتي و ضدزيردريايي)، به علاوه تعداد انبوهي از تانكهاي چيفتن و شيرايران (نوع بسيار پيشرفته‏اي از تانك چيفتن به سفارش ايران) بود كه از انگلستان خريداري شده بودند.



به تاريخ مي 1972، پرزيدنت ريچارد نيكسون (رئيس جمهور وقت ايالات متحده) ديداري از ايران به عمل آوردند. شاه در اين سفر، به نيكسون تذكر داد كه هواپيماهاي MiG-25 شوروي، به طور مرتب، حريم هوايي ايران را نقض مي‏كنند. شاه از نيكسون تقاضا كرد وسيله‏اي مناسب در اختيار ايران قرار دهد تا مانع پرواز اين هواپيماهاي متجاوز پرسرعت شوند.

نيكسون به شاه پيشنهاد كرد كه تنها دو انتخاب وجود دارد: جنگدهء F-14A Tomcat و F-15A Eagle. به تاريخ آگوست 1973، شاه پس از پرواز با هردو جنگنده در پايگاه هوايي ادوارد، هواپيماي F-14 را به دليل دارا بودن رادار قوي تر و همچنين توانايي حمل موشكهاي بسيار دوربرد فونيكس، برگزيد و فروش اين هواپيماها، به تاريخ نوامبر 1973 توسط دولت ايالات متحده به ايران، مورد تاييد قرار گرفت. F-15A كه در آن زمان جنگنده اي رقيب ميگ25 شوروي محسوب مي شد، تنها براي نبردهاي نزديك و متوسط هوايي مناسب بود و از نظر حمل تسليحات، برتري خاصي به جنگنده هاي F-4E نيروي هوايي شاهنشاهي ايران نداشت. انتخاب شاه بسيار هوشمندانه بود.

سفارش اوليهء براي 30 فروند تامكت، به تاريخ ژانويهء 1974 به امضاء رسيد، اما به دليل كيفيت بسيار خوب اين هواپيماها، در ماه ژوئن، تعداد 50 فروند ديگر نيز به سفارش اوليه اضافه شد. در همان زمان، بانك ملي ايران – كه يك بانك دولتي بود – 75 ميليون دلار به كارخانهء هواپيماسازي گرومن، وام داد تا اين كارخانه بتواند اندكي از وام 200 ميليون دلاري لغو شدهء گرومن را كه قرار بود از دولت ايالات متحده دريافت نمايد، جبران نمايد. اين وام، پشتوانهء خوبي براي كارخانهء گرومن بود تا بتواند 125 ميليون دلار باقيمانده را از بانكهاي آمريكايي، وام بگيرد، همچنين حداقل فرصتي بود تا برنامهء توليد F-14 ادامه پيدا كند.

تامكتهاي ايران، دقيقن همانند مدلهاي فروخته شده به نيروي دريايي ايالات متحده بودند و تنها تعداد اندكي از سيستم‏هاي آويونيك آنها، حذف شده بود. پايگاه اصلي تامكتهاي ايران، در اصفهان واقع شده بود. اولين خلبانان نيروي هوايي شاهنشاهي ايران، به تاريخ مي 1974 به آمريكا اعزام شدند و اندك زماني بعد، اولين خلبانان گرومن، به ايران رسيدند.

تامکتهاي ايران، جزو آخرين مدل توليداتي از تامكت (در زمان خود) بودند که در خط توليد گرومن قرار گرفته بودند و بنابراين با موتور TF30-P414 به ايران تحويل داده شدند که بسيار ايمن تر از موتور P-412 اي بودند که مستعد خفگي در قسمت کمپرسور خود مي بودند.

اولين سري از تامکتها به تاريخ ژانويه 1976 وارد ايران شدند. تا تاريخ مي 1977 يعني زماني که جشنهاي باشکوه پنجاهمين سالگرد شاهنشاهي در ايران برگزار مي شد، تعداد 12 فروند تحويل شده بودند. در اين تصوير، مراسم تحويل اولين تامكت به نيروي هوايي شاهنشاهي ايران را ملاحظه مي فرمائيد.


اولين سري از تامکتها به تاريخ ژانويه 1976 وارد ايران شدند. تا تاريخ مي 1977 يعني زماني که جشنهاي باشکوه پنجاهمين سالگرد شاهنشاهي در ايران برگزار مي شد، تعداد 12 فروند تحويل شده بودند. در آن زمان، فاکس بت هاي شوروي، هنوز مشغول ايجاد مزاحمت به صورت پرواز بر فراز ايران بودند. بنابراين به دستور شاه، قرار شد جهت اخطار، آزمونهاي پرتاب موشک فونيکس انجام شود.



به تاريخ آگوست 1977، IIAF طي يك آزمايش موفقيت آميز موشك فونيكس، يک فروند هواپيماي بي خلبان از نوع BQM-34E را در ارتفاع بيش از 50000 فوتي با شليک موشک فونيکس منهدم نمود و با اين اخطار جدي، شوروي به تجاوز هواپيماهاي فاکس بت خود بر فراز آسمان ايران، پايان داد.

تامکتهاي IIAF در نيروي دريايي ايالات متحده با شماره سريالهايي از 160299 تا 160378 شماره گذاري شده بودند و در IIAF نيز شماره هاي 863 – 3 تا 892 – 3 و 6001 – 3 تا 6050 – 3 براي آنها تعيين شد.

آخرين و 79 امين تامکتي که به ايران تحويل شد به سال 1978 (1357) به ايران تحويل داده شد. 80 امين تامکت به شماره سريال 170378 به واسطهء وقوع انقلاب در ايالات متحده باقي ماند و از آن هواپيما اکنون جهت آزمونهاي پروازي استفاده مي شود.

ايران همچنين تعداد 714 فروند موشک فونيکس را سفارش داده بود، اما تا زمان وقوع انقلاب، تنها 284 فروند از آنها تحويل شدند. اين موشکها نسبت به انواعي که در اختيار نيروي دريايي ايالات متحده قرار داد شده بودند اندکي از برد عملياتي شان کاسته شده بود. (يك قرارداد خريد 400 فروندي موشكهاي فونيكس، اندكي قبل از وقوع انقلاب، به طور يك جانبه توسط دولت موقت انقلاب لغو گرديد.)

به دنبال نارآرامي هاي اواخر دههء 1970، شاه فقيد ايران به تاريخ 16 ژانويهء 1979 از ايران خارج شد و بعد از آن به تاريخ 1 آوريل 1979، نيروهاي جديد، جمهوري اسلامي را بنا نهادند. نيروي هوايي ايران نيز به IRIAF تغيير نام داد.
IRIAF مخفف Islamic Republic of Iran Air Force

دولت جديد به سرعت مواضع ضدغربي به خود گرفت و ايالات متحده را شيطان بزرگ ناميد. به دنبال وقوع انقلاب اسلامي، همهء قراردادهاي پيشين نظامي با غرب، ملغا شدند که از آن جمله مي توان تعداد 400 فروند موشک AIM-54A Phoenix را نام برد. روابط با ايالات متحده به سرعت رو به تيرگي رفت، مخصوصن با اشغال سفارت آمريکا در تهران به وسيلهء دانشجويان ستيزه جو و دستگيري 52 کارمند و ديپلمات آمريکايي به عنوان گروگان. ايالات متحده نيز به وسيلهء قطع هرگونه روابط سياسي و نظامي با ايران واکنش نشان داد و فروش تسليحات نظامي به ايران را ممنوع اعلام کرد.

ممنوعيت فروش تسليحات و اقلام نظامي به ايران باعث مشکلات فراواني در تعمير و نگهداري ادوات نظامي ساخت غرب شد. حتا ادواتي که از نظر قطعات نيز مجهز بودند، اغلب بدون دستورالعمل هاي پشتيباني کنندهء اين ادوات، قابل استفاده نبودند. تغيير اساسي در سياست و پاکسازي ارتش (ايران) از نيروهاي بسيار کارآزموده، موقعيت ايران را در بدترين وضعيت ممکن قرار داد. بسياري از خلبانان طراز اول و پرسنل تعمير و نگهداري، به دنبال خروج شاه، محل کار خود را ترک کردند يا اعدام شدند. بدين ترتيب در آغاز سال 1980، متاسفانه IRIAF تنها سايه اي بسيار ضعيفي از نيروي بسيار قدرتمند پيشين خود بود.

تحريم ها، اثرات ويژه اي بر پرواز و به خدمت ماندن تامکتها گذاشتند. تحريم ها مانع از فروش هرگونه قطعات مي شدند. همچنين حدس زده مي شود که پرسنل وفادار به شاه، طوري باعث خرابکاري در تامکتهاي شده بودند که اين هواپيماها قادر به شليک موشکهاي فونيکس نباشند. (هرچند با وقوع جنگ و پرواز عملياتي تامكتها، اين موضوع رد شد)

جنگ ايران و عراق در 22 سپتامبر 1980 با حملهء هواپيماهاي عراق به شش پايگاه هوايي و چهار پادگان نيروي زميني آغاز شد. همچنين در زمين نيز حمله اي به عرض 700 کيلومتر از چهار نقطه توسط 12 لشگر مجهز نيروي زميني عراق آغاز شد. جنگي که 1 ميليون کشته و 2 ميليون زخمي از دو طرف برجاي گذاشت و باعث آواره شدن 3 ميليون نفر از مردم مناطق مرزي ايران شد. اگرچه اين جنگ توسط رسانه هاي غربي بسيار کم جلوه داده شد ولي جنگ در ابعاد انساني، يک تراژدي بزرگ به شمار مي رفت.

در اين جنگ، نيروهاي هوايي نقش عمده اي ايفا نکردند زيرا هر دو طرف توانايي فني جهت استفادهء ‌موثر از نيروهايي هوايي شان را نداشتند. نبردهاي هوايي نيز در طول جنگ به ندرت رخ دادند. در دورهء اول جنگ، نيروي هوايي ايران با اندوختهء برجاي مانده از دوران شاه، در اغلب نبردها پيروز بود و بيشتر هواپيماهاي عراقي را به راحتي با موشکهاي AIM-9 (سايدوايندر) سرنگون مي ساختند يا اينکه جنگنده هاي عراقي را وادار به فرار مي کردند. اما موشکهاي کوتاه برد حرارت ياب، در نبردهاي ارتفاع متوسط و بالا ناموفق بودند.

در ابتداي جنگ، خلبانان ايراني به دليل تمارين و تجارب بالايي که در دوران شاه کسب کرده بودند، کاملن بر نيروي هوايي عراق برتر بودند، اما اين برتري به تدريج با ادامه يافتن جنگ از دست رفت زيرا بسياري از خلبانان و افسران باتجربه اي را که گمان مي رفت نسبت به ادامهء جنگ يا انقلاب بي اعتقاد شده اند يا از کراوات استفاده مي کنند از ارتش اخراج شده و يا اعدام شدند.

با کاهش توان نظامي ايران، توان نظامي عراق به تدريج افزايش يافت. پس از سال 1982، عراق تمرينات بهتري را براي خلبانانش ترتيب داد و توانست جنگنده هاي بهتر و پيشرفته تري را از فرانسه بدست آورد که مي توان به جنگندهء بسيار پيشرفتهء سوپراتاندارد (ساخت داسو برگه) و ميراژ اف1 سری EQ6 اشاره کرد.

ميراژ اف1 مي توانست موشکهاي هوا به هواي ماترا R-550 ماجيک را شليک کند (Matra R-550 Magic) که اين موشکها مي توانستند تا 140 درجه به سمت هدف منحرف شوند، هدفياب سرخود داشتند، شتاب ثقل زيادي را مي توانستند تحمل کنند و قابليت مانور بسيار بالاي داشتند و داراي بردي بين 230 متر تا 10 کيلومتر بودند كه براي نبردهاي نزديك هوايي، بسيار ايده آل محسوب مي شدند.

فرانسوي ها با انجام تغييراتي، کاري کرده بودند که ميگهاي21 عراق نيز بتوانند موشکهاي ماجيک را شليک کنند و اين موشکها، توانايي بسيار بيشتري نسبت به موشکهاي حرارت ياب روسي داشتند. در نبردهاي دريايي نيز گزارش شد که ميراژهاي اف1 عراقي در ارتفاع بسيار پائين نزديک سطح دريا، توانسته بودند تعدادي از هواپيماهاي ايراني را توسط موشکهاي ماجيک سرنگون کنند.

ورق بر مي گردد
پس از سال 1982، عراقي ها در اغلب نبردهاي هوايي پيش بودند و ايران، اندک نبردهاي هوايي اتفاق افتاده پس از سال 1983 را از دست داده بود، مگر در حالاتي که هواپيماهاي ايراني با هوشياري در محل معمول پروازي جنگنده هاي عراقي کمين قرار داده باشند. نيروي هوايي بسيار قدرتمند ايران که در قبل از وقوع انقلاب مي توانست به راحتي 600 سورتي پرواز در روز انجام دهد، اکنون تنها مي توانست روزانه به سختي بين 30 تا 60 سورتي پرواز را سازمان دهي کند، تعداد سورتي پروازهاي هواپيماهاي عراقي سال به سال افزايش مي يافت، اين تعداد در نهايت به عدد 500 سورتي پرواز در بين سالهاي 1986 تا 1988 افزايش يافت.

به طور معمول، منابع نظامي غرب ادعا کرده اند که تامکتهاي ايران، نقش چندان موثري در سالهاي پس از 1982 ايفا ننموده اند، مخصوصن آنکه فقط تعداد انگشت شماري از آنان به دليل نبود قطعات يدکي، در سرويس باقي مانده بودند. در اين زمانها، تامکتها عمدتن در نقش يک پيش اخطار هوايي کوچک (ميني آواکس) عمل کرده اند و به هيچ وجه سعي نمي کردند در نبردهاي مستقيم هوايي وارد شوند.

گزارش شده است که تعداد از تامکتهاي ايران در جنگ از بين رفته اند که اغلب اين تعداد توسط منابع خبري عراقي گزارش شده است. سرنگوني اولين جنگندهء F-14A ايراني رسمن به تاريخ 21 نوامبر 1982 اعلام شد که توسط موشک سوپر ماتراي جنگندهء ميراژ اف1 عراقي انجام پذيرفت.

يک خلبان اف14 اسير شدهء ايراني از اينکه هواپيماي بسيار پيشرفته اش توسط جنگندهء ابتدايي MiG-21MF مورد هدف قرار گرفته بود، بسيار تعجب کرده بود.

به تاريخ 11 سپتامبر 1983، دو تامکت ايراني که سعي کردند مانع نفوذ بمب افکن هاي عراقي به سمت مواضع زميني ايراني ها شوند، گزارش شد که سرنگون شدند.

مورد ديگر در يک نبرد هوايي نزديک (Dogfight) با يک جنگندهء ميراژ اف1 (مجهز به موشک سوپرماترا) به تاريخ 4 اکتبر 1983 به وقوع پيوست و باعث سرنگوني تامکت به دليل خفگي کمپرسور در حين انجام مانور سنگين شد. تامکت ديگر نيز در نبرد هوايي بر فراز منطقه بهرگان به تاريخ 21 نوامبر 1983 و تامکتهاي بعدي نيز به تاريخ 24 فوريه و يکم جولاي 1984 سرنگون شدند.

عراقي ها همچنين ادعا کردند که در يک روز – يعني 11 آگوست 1984 - 3 فروند F-14A ايران را سرنگون کرده اند. هرچند که تاييد اين ادعا غير ممکن است. (زيرا ايران هيچگاه سه فروند اف14 را يکجا مورد پرواز قرار نمي دادد، آن هم در يک نقطهء خاص) هرچند که احتمال دارد ادعايي واقعي باشد.

F-14A هاي ايران در طول جنگ، حداقل پنج نوع هواپيماي عراقي را ساقط کرده اند: ميراژ اف1، ميگ21، ميگ23، ميگ25 و سوپراتاندارد. همچنين يک تامکت ايراني – که حدس زده مي شود تنها اف14 عملياتي در واپسين روزهاي جنگ با عراق بوده است- يک ميراژ اف1 EQ6 عراقي را هدف قرار داده است.

بر طبق منابع ارائه شده از طرف ايران، حدود 35 تا 40 جنگندهء عراقي در طول جنگ با عراق مستقيمن توسط تامکتها در نبردهاي هوا به هواي نزديک، سرنگون شده اند. اينها دلائلي کافي هست که نشان مي دهند چند فروند تامکت يا حتي يکي، باعث فرار جنگنده هاي عراقي مي شوند.

کتابي در مورد نقش تامکتهاي ايران در جنگ با عراق
بر طبق کتاب منتشره توسط تام کوپر و فرزاد بيشاب (در مورد نقش تامکتهاي ايران در جنگ) اينطور به نظر مي رسد که نقش تامکتهاي ايراني، موثرتر از آني بوده است که گزارش شده است. در اين کتاب (که توصيه مي کنم حتمن تهيه بفرمائيد) از خدمهء تامکتهاي ايراني گزارش نقل شده است که در طول جنگ ايران و عراق، تعداد بيشماري از اهداف پرنده با موشکهاي AIM-54A هدف قرار گرفته است، که برخي از خلبانان شجاع اين تامکتها با بيش از 8 پيروزي در زمرهء تکخالها (Ace) به شمار مي آيند و در کل براي تامکتها بيش از 100 پيروزي هوايي ثبت شده است. هرچند که متاسفانه بسيار از آنان به دليل دگرانديشي سياسي اعدام شده يا از نيروي هوايي اخراج شدند.

تخمين اينکه در طول جنگ، چه تعداد از F-14A هاي ايران، عملياتي باقي مانده بودند بسيار مشکل است. جاسوسان غربي تخمين مي زنند که تعمير و نگهداري تامکتهاي قابل عمليات در IRIAF در سطح بسيار پائيني انجام مي شود و با توجه به مانورهاي سه فروندي اف14 هاي ايران در مراسمات رسمي، تعداد عملياتي تامکتهاي ايران را کمتر از 10 فروند پيش بيني مي کنند که اين تعداد نيز با استفاده از قطعات تامکتهاي زمين گير ديگر و آن هم فقط جهت رژه براي عموم مردم آماده شده اند و تنها قادرند پرواز بسيار کوتاهي انجام دهند و آويونيک آنها به هيچ وجه قابل استفاده نمي باشد.

به تاريخ تابستان 1984، پنتاگون (وزارت دفاع آمريکا) تنها 15 تا 20 فروند تامکت داراي قابليتي مي دانست که بتواند آنهار را در عمليات شرکت دهد که اين تعداد هم به وسيلهء قطعه برداري از ساير تامکتهاي آمادهء سرويس شده بودند. اما منابع ايراني، تعداد تخمين هاي غرب در مورد تعداد تامکتهاي عملياتي را نادرست مي دانستند و تعداد عملياتي آنها را بيش از اين اعلام مي کردند. مهمترين دليلي که صحت اطلاعات غرب را در مورد تامکتها به ترديد انداخت، قابليت پرواز دادن هواپيماها به تاريخ 11 فوريه 1985 و به تعداد 25 فروند تامکت بود که طي مراسمي در ارتفاع پائين در تهران به پرواز درآمدند.

به دليل مبارزه با تحريم تسليحاتي غرب، به نظر مي رسيد ايرانيان موفق به تعمير و نگهداري کم و بيش قطعات ناياب هواپيماهاي تامکت، F-4D/E و F-5E خود و آماده کردن آنها جهت پرواز شده بودند. بسياري از قطعات ناياب اين هواپيماها از طرق اسرائيل به ايران تحويل داده مي شدند و برخي نيز به دليل کمک ايران به مبادلهء گروگانهاي آمريکايي دربند در لبنان، به ايران تحويل شده بودند.

اغلب تامکتهاي IRIAF به صورت 4 موشک اسپارو و 2 موشک سايدوايندر و 2 موشك فونيكس بارگذاري مي شدند.

شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه موشکهاي فونيکس و همچنين قطعات الکترونيکي هدايتگر آنها، در کوران حوادث انقلاب مورد خراب کاري قرار گرفته بودند تا قابل استفاده نباشند و تا زمان شروع حملهء عراق و آغاز جنگ، عملياتي نبودند. در حالي كه هيچگونه گزارش رسمي مبني بر تعداد شليک موشکهاي فونيکس در جريان جنگ ايران و عراق وجود نداشت اما رادار AN/AWG-9 (رادار اصلي اف14) همچنان عملياتي بود و تامکتهاي ايراني مي توانستند موشکهاي ميان برد AIM-7 (اسپارو) و AIM-9 (سايدوايندر) را شليک کنند. اغلب تامکتهاي IRIAF به صورت 4 موشک اسپارو و 2 موشک سايدوايندر و 2 موشك فونيكس بارگذاري مي شدند.

همچنين در آن زمان شايع شده بود که F-14A هاي ايران، قادر به شليک موشکهاي ضدکشتي شده اند و اين باعث يکي از دلائل (احمقانه اي) شد که ناو Vincennes لکهء 10 برابر بزرگتر هواپيماي ايرباس ايران (بر روي رادار را) با با هواپيماي بسيار کوچکتر اف14 اشتباه گرفته و 290 نفر مسافر بي گناه را به کام مرگ بکشاند!؟

با وجود اينکه رهبران ايران همواره مواضع ضدکمونيستي اعلام کرده اند و فعاليت احزاب چپ گرا در ايران ممنوع است اما شايعاتي وجود دارد مبني بر اينکه يک يا چند فروند F-14A به اتحاد شوروي در عوض کمکهاي نظامي تحويل داده شده است. حداقل يک خلبان F-14A ايران گزارش داده است (که با هواپيمايش) به سوي اتحاد شوروي حرکت کرده است. (اين موضوع هيچگاه اثبات نشده است)

دلائل بسياري وجود دارد که نشان مي دهد تکنولوژي هواپيماي F-14A، سيستم رادار کنترل آتش AWG-9 و موشکهاي فونيکس به طور کامل آشکار شده است. تجزيه و تحليل موشک فونيکس توسط اتحاد شوروي حدس زده مي شود که به ساخت و تکميل موشک Vympel R-33 کمک بسياري نموده است. موشک R-33 (که در غرب به نام AA-9 Amos شناخته مي شود) موشک هوا به هواي بسيار دوربردي است که سلاح اصلي جنگندهء MiG-31 موسوم به Foxhound به شمار مي رود. هرچند سرطراح ارشد دفتر ويمپل – گنادي سوکولوسکي – هرگونه الگو برداري بر اساس AIM-54A را تکذيب کرده است و ادعا کرده است که هيچ گاه يک موشک فونيکس عميلاتي در اختيار نداشته است.

امروز IRIAF تعدادي حدود 50 تا 55 فروند F-14A در اختيار دارد، اما در حال حاضر، تنها 30 فروند از آنها از نظر پروازي عملياتي تخمين زده مي شوند و تنها بين 3 تا 10 فروند گمان مي رود داراي رادار فعال باشند.



Sources:
1. Grumman Aircraft Since 1919, Rene J. Francillon, Naval Institute Press, 1989.
2. Grumman F-14 Tomcat, Doug Richardson, Osprey, 1987.
3. F-14 Tomcat: Fleet Defender, Robert F. Dorr, World Airpower Journal, Vol 7, 1991.
4. Grumman F-14 Tomcat Variant Briefing, World Airpower Journal, Vol. 19, 1994.
5. From ALKALI to AAM-L, Part 2, Piotr Butowski, Air International, November 1994.
6. The Illustrated Encyclopedia of Aircraft Armament, Bill Gunston Orion, 1988.
7. The American Fighter, Enzo Angelucci and Peter Bowers, Orion, 1987.
8. Encyclopedia of World Military Aircraft, Volume 1, David Donald and Jon Lake, AirTime, 1994.
9. The World's Great Interceptor Aircraft, Gallery Books, 1989.
10. The Lessons of Modern War, Molume II: The Iran-Iraq War, Anthony H. Cordesman and Abraham R. Wagner, Westview Press, 1990.
11. Air-to-Air Missile Directory, Doug Richardson and Piotr Butowski, Air International, October 1993, p 197.
12. Grumman F-14 Tomcat, Jon Lake, AirTime, 1998.
13. IRIAF 75th Anniversary Review, Kian-Noush, World Air Power Journal, AIRtime Publishing Inc, Volume 39, Winter 1999.
14. E-mail from Dave Parsons on Iranian F-14 kills during Iran-Iraq War.
منبع اصلي : میلیتاری

[boomba]

آنتونوف 225 - غول پیکر ترین هواپیمای باربری در جهان

این هواپیما بزرگترین و پرقدرت ترین هواپیمای جهان است که در ابتدا جهت حمل و نقل شاتل بوران (Buran سفینه فضایی شوری که تنها یکبار در سال 1988 به فضا سفر کرد) ساخته شد. این هواپیما در اصل مدل بزرگتری از هواپیمای موفق An-124 Ruslan است، Mriya در زبان اوکراینی به معنای "رویا" است.

An-225 با حداکثر وزن ناخالص 640 تن، در حال حاضر سنگین ترین هواپیمای جهان است. هر چند هواپیمای Hughes H-4 Hercules که به "Spruce Goose" (غار آراسته و زیبا) شهرت داشت، وزن بیشتری نسبت به An-225 دارا بود و طول بالهایش نیز بیشتر بود، اما H-4 تنها یک بار موفق به پرواز شد.

An-225 بزرگترین هواپیما در جهان به شمار می رود که پروازهای موفقیت آمیز متعددی داشته است. این هواپیما حتی از Airbus A380 و نیز همتای خود C-5 Galaxy که به منظور حمل هواپیماهای جنگی ساخته شده بود، بزرگتر است.

در نوامبر سال 2004، سازمان جهانی نگهدارنده رکوردهای انواع وسایل نقلیه هوایی FAI، نام An-225 را در کتاب رکوردهای سال، که همه ساله به چاپ می رسد، جای داد. این هواپیما رکورد 240 پرواز موفق را در احتیار دارد.
پیشرفت و توسعه
An-225 که در اصل برای پروژه فضایی کشور روسیه و به عنوان جایگزینی برای Myasishchev VM-T ساخته شد، به راحتی قادر به حمل راکت Energia (که در سال 1987 آزمایش شد) و شاتل فضایی Buran است. کارایی و قدرت این هواپیما، آنرا هم ردیف Airbus Beluga و Boeing 747 هواپیمای حمل کننده شاتل آمریکایی، قرار داده است.

An-225 در واقع مدل پیشرفته An-124 است که در قسمت بدنه و قسمت جلو و عقب بالهای آن تغییراتی بوجود آمده، دو موتور توربوفن (turbofan) از نوع Lotarev D-18 به بال ها اضافه شده و تعداد کلی موتورهای بالها را به شش عدد رسانده است. به علاوه به منظور تسهیل در سیستم فرود، تعداد چرخ های آن به 32 عدد افزایش یافته است.

در و پلکانی که به منظور حمل بار در An-124 وجود داشت، به منظور سبک تر کردن وزن هواپیما حذف شده اند، کنترل کننده ها و تثبیت کننده های پرواز از حالت عمودی به حالت افقی تبدیل شدند و قسمت دم هواپیما دارای دو سکان عمودی شده که باعث می شوند در مواقع لزوم حمل بار اضافی امکان پذیر باشد و آشفتگی آیرودینامیکی ایجاد شده را کنترل می نماید. برخلاف An-124، هواپیمای An- 225 برای مانورهای جنگی و عملیاتی با مسیرهای کوتاه طراحی نشده است.

An-225 برای اولین بار در 21 دسامبر سال 1988 به پرواز در آمد. دو هواپیما از این مدل ساخته شده بود و امروز تنها یکی از آنها با شماره 82060 UR به منظور حمل بارهای سنگین با وزن حداکثر 250 تن، مورد استفاده قرار می گیرد. ساخت یک An-225 نیز در اواخر دهه هشتاد درادامه پروژه فضایی کشور روسیه، آغاز شد اما با سقوط شوروی سابق در سال 1990، نیمه تمام رها شد و بعدها از موتورهای آن در هواپیماهای An-124 استفاده شد.

کارایی
اواخر دهه هشتاد مقارن بود با اقدامات دولت شوروی سابق مبنی بر کسب در آمد از تجهیزات نظامی. در سال 1989 یک کارخانه به منظور ساخت هواپیماهای غول پیکر با عنوان "Antonov Airlines" در اوکراین تاسیس شد و از فرودگاه لوتن (Luton) لندن با مشارکت کارخانه Air Foyle HeavyLift کارش را آغاز نمود. این کارخانه بلافاصله با ساخت چهار هواپیمای An-124-100 و سه هواپیمای Antonov An-12 وارد این عرصه شد.

در اواخر دهه نود نیاز مبرم به هواپیمایی بزرگتر از An-124 احساس می شد. در پاسخ به این نیاز اولین An-225 با موتورهای اضافی جهت نقل و انتقال محموله های بیش از اندازه سنگین تحت مدیریت کارخانه Antonov Airlines ساخته شد.

در 26 ماه مه سال 2001 این هواپیما از کمیته جهانی هوانوردی گواهی نامه رسمی دریافت نمود، پس از آن اولین پرواز این هواپیما در تاریخ سوم ژانویه 2003 از شهر Stuttgart آلمان به مقصد Thumrait در عمان بود. در این پرواز 216 هزار غذای آماده به وزن 187.5 تن برای افراد ارتش آمریکا که در این منطقه مستقر بودند، فرستاده شد.

از آن زمان تا کنون هواپیمای An-225 به عنوان وسیله حمل بارهای سنگینی که حمل هوایی آنها تقریبا غیرممکن است، مانند لوکوموتیوها، ژنراتورهای 150 تنی و غیره به کار خود ادامه داده است. این هواپیما همچنین برای امداد رسانی در زمان وقوع حوادث غیر مترقبه و امکان ارسال سریع کمک های مورد نیاز به سراسر جهان سرمایه ای ارزشمند محسوب می گردد.

در سال 2000 زمزمه هایی مبنی بر نیاز به هواپیمای An-225 دیگری مطرح شد و در سال 2004 عملیات به پایان رساندن دومین An-225 نیمه تمام آغاز گشت، قرار بود ساخت این هواپیما تا اواسط سال 2006 به پایان برسد.

در ماه ژوئن سال 2003، هواپیمای An-225 به همراه هواپیماهای An-124 بیش از 800 تن از کمک های مردمی را به کشور عراق رساندند. دولت آمریکا نیز قراردادی جهت استفاده از An-225 به منظور تامین تجهیزات مورد نیاز ارتش این کشور که در خاور میانه مستقر بود به امضاء رساند. در حقیقت استفاده آمریکا از یک هواپیمای روسی تاییدی است بر برتری روس ها در زمینه طراحی و تکنیک پیاده سازی هواپیماهای جنگی، زیرا تا این زمان هواپیمایی با این مشخصات در کشور آمریکا ساخته نشده است.

در حال حاضر نیز آمریکا قراردادی طویل المدت با Antonov Airlines منعقد نموده و حق استفاده از تنها هواپیمای An-225 و 10 هواپیمای An-124 را در اختیار گرفته است. عقد این قرارداد برای دولت آمریکا بدون شک ارزانتر از به کارگیری شش عدد هواپیمای C-17 است که به همین منظور طراحی شده اند.

کاربردهای آتی

در حال حاضر طراحی این هواپیمای غول پیکر جهت استفاده در فضاپیماها مورد بررسی است . یکی از این پروژه ها MAKS نام دارد که یک طرح مشترک بین کشورهای روسیه و اوکراین با هدف ساخت فضاپیماهای چند منظوره است. بدون تردید پیاده سازی این پروژه سبب کاهش هزینه های حمل و نقل فضایی خواهد شد.

مشخصات An-225

تعداد سرنشینان : 6 نفر
گنجایش : 70 مسافر
ظرفیت ترابری : 250,000 کیلوگرم
ابعاد در هواپیما : 440 x 640 سانتی متر
طول : 84 متر
پهنای بال ها : 88 متر و 40 سانتی متر
ارتفاع : 18.1 متر
مساحت بال ها : 905 متر مربع
وزن خالص : 000 175 کیلوگرم
حداکثر وزن هواپیما به همراه بار : 000 640 کیلوگرم
نیروی محرکه : 6 موتور D-18 turbofans هر یک به قدرت 229 kN
مسافت Takeoff : در سنگین ترین حالت 3,500 متر
سرعت
حداکثر سرعت : 850 کیلومتر بر ساعت
سرعت عادی : 750 کیلومتر بر ساعت
محدوده پرواز
با حداکثر سوخت : 14,000 کیلومتر
با حداکثر وزن : 4,000 کیلومتر
سقف پرواز : 10,000 متر
فشار روی بالها : 662.9 کیلوگرم بر متر مرب

[boomba]

HUSKY گرگ زيباي سرزمين سيبري

پهبادها امروزه دیگر به یکی از اجزای اصلی و جدایی نا پذیر صنعت هوایی چه در عرصه نظامی و چه در عرصه غیر نظامی تبدیل شده اند و روز به روز شاهد گسترش کاربرد آنها در نقش های گوناگون هستیم.با افزایش حوزه کاری پهبادها ، انواع و دسته های آنها نیز تنوع بیشتری می یابد که هریک از این پهبادها برای ایفای نقش خاصی طراحی و ساخته می شوند.
دراین بین،بالگردهای بی سرنشین با توجه به توانمندیهای منحصر به فرد خود، به ویژه در زمینه نشست و برخاست ، چندی است مورد توجه بیشتری قرار گرفته اند.
این بار یک بالگرد روسی (RPH) را بررسی می کنیم که با تکمیل نهایی به نقطه عطفی در زمینه طراحی و تکمیل بالگردهای بی سرنشین تبدیل خواهد شد.بالگرد هوسکی(HUSKY) محصول شرکت روسی KVAND .

هوسکی یک پهباد تاکتیکی کوچک و سبک است که توسط شرکت KVAND برای کاربردهای نظامی و غیرنظامی و همچنین زمین پایه و دریا پایه طراحی شده است.این پهباد در واقع جزئی از یک سامانه کاملاً خودکار است که می تواند تمام مراحل ماموریتی خود ،ازبرخاست گرفته تا فرود را برپایه الگوریتم های رایانه ای انجام دهد.افزون بر این ، یکی از اجرای کارآمد و اصلی این سامانه،واحد کنترل زمینی آن می باشد که می تواند از طریق یک خط انتقال داده دوطرفه و امن ،زمان واقعی پرواز و انجام ماموریت بالگرد بی سرنشین را تحت نظرداشته باشد.سامانه ناوبری مورد استفاده پهباد هوسکی شامل یک سامانه چندگانه برپایه INS و GPSاست که به ارجای کارآمدتر ماموریت های واگذار شده کمک می کند.

طراحی بخش بخش(مدولار) بلگرد بی سرنشین هوسکی و حمل محموله های مختلف ،تناسب با الزامات ماموریتی را ممکن می سازد.هوسکی که دارای دو محفظه حمل محموله و یک محفظه داخلی ویژه تجهیزات الکترونیک پرواز کمکی می باشد ، از قابلیت جای دادن دوربین های فروسرخ ،دوربین های ویژه دید در نورکم و حسگرهای CCD_TV برای انجام ماموریتهای جاسوسی ،مراقبت و شناسایی برخوردار است.بدنه از جنس فیبرکربن،دستیابی به بیشینه وزن برخاست 90 کیلوگرمبا 42 کیلوگرم محموله را ممکن می سازد.

هوسکی به گونه ای طراحی شده که بتواند به راحتی از عرشه کشتی ها عملیات کند،بدون اینکه نیازی به تعویض ارابه فرود داشته باشد.این پهباد از دو موتور توربوجت هریک با قدرت 20 اسب بخار نیرو می گیرد و می تواند در ارتفاع 1800 متری با سرعت 110 کیلومتر بر ساعت و تا برد 60 کیلومتر پرواز کند. KVAND این بالگرد بی سرنشین را به گونه ای طراحی کرده که امکان حمل آن را در داخل یک کامیون بایک خودروی تریلر کوچک فراهم کند.

مرکز کنترل زمینی:

مرکز کنترل زمینی پهباد هوسکی دارای دو رایانه دستی می باشد که یکی به کنترل برنامه ریزی ماموریتی و دیگری به کاربردهای کنترل محموله و تصویربرداری اختصاص دارد.این مرکز را می توان یک مرکز قابل مقیاس بندی دانست که امکان بزرگتر کردن آن نیز وجود دارد.
در قسمت محل کاری کنترل برنامه ریی ماموریتی، موقعیت پهباد و اطلاعات مربوط به آن در زمان واقعی به نمایش در می آیند.آماده سازی و برنامه ریزی ماموریتی پهباد با استفاده از داده های سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) انجام می شود و کل ماموریت را می توان از طریق یک محیط مجازی 3D مشاهده کرد.در این محیطGIS، امکان نمایش لایه های دیگر داده ای GIS همچون مناطق تهدید،مناطق پرواز ممنوع و دیگر اطلاعات جاسوسی به نمایش در می آیند.
محل کاری کنترل محموله به گونه ای طراحی شده که به کاربر محموله اجازه می دهد که محموله را کنترل کند و همزمان به اطلاعات برنامه ریزی ماموریتی نیز دسترسی داشته باشد.رادار کنترل پرواز به کاربر اجازه می دهد که پهباد را در هر زمان دلخواه به طور دستی کنترل کند و یا دوباره به حالت ماموریت خودکار بازگرداند.فرامین سمتی را نیز می توان از طریق یک دسته هدایت رایانه ناوبری داخلی پهباد منتقل کرد.صفحه نمایش کنترل مرکز کنترل زمینی برای انتخاب حالت پرواز (مثل نشست و برخاست عمودی،حالت پروازخودکار،حالت دستی و بازگشت به پایگاه) نیز به کار می رود.اطلاعات موقعیت پروازی بر روی صفحات LCD صفحه کنترل به نمایش در می آید.
ساختار نرم افزار سامانه پهباد این امکان را می دهد که در جریان پرواز بین مراکز کنترل جابهجا شود و بنابراین گستره عملیاتی آن بسیار گسترش می یابد. همزمان پایانه های داده از راه دور نیز در دسترس هستند تا به پرسنل تاکتیکی اجازه دهند که تصاویر محموله و داده های پروازی را درجریان ماموریتها در زمان واقعی مشاهده کنند.

سامانه پیشران :

بالگرد هوسکی دارای چرخانه (روتور) اصلی با قطر نه چندان زیاد می باشد که امکان فرود در نواحی با ابعاد محدود را فراهم می کند و چرخانه اصلی بالگرد دارای دو پره صلب می باشد که از جنس مواد مرکب ساخته شده اند.چرخانه دو بالگرد نیز از نوع دو پره ایی از جنس مواد مرکب می باشد.موتور بالگرد در قسمت مرکزی بدنه نصب شده و نیروی آن از طریق ساز وکار تسمه ای به چرخانه دم منتقل می شود.

شناسه:

ویژگیهای سامانه پیش ران:

- نوع : 2 موتور توربین گازی
- توان پروازی : 2/14 کیلو وات
- مصرف سوخت در ساعت : 17 کیلوگرم

اطلاعات وزنی:

- بیشینه وزن برخاست: 90کیلوگرم
- وزن محموله : 42 کیلوگرم
- گنجایش استاندارد سوخت : 20 کیلوگرم

ویژگیهای هندسی اصلی:

- طول کلی با ملخ های در حال چرخش : 3750 میلیمتر
- طول : 3365 میلیمتر
- قطر چرخانه اصلی : 3195 میلیمتر
- ارتفاع : 1074 میلیمتر

هدایت :

- هدایت پرواز : خودکار / دوگانه
- برد ارتباطی : 100 کیلومتر
- کانال های انتقال اطلاعات : UHF ، 6/9 تا 2/38 کیلو

ویژگیهای پروازی اصلی :

- بیشینه سرعت پرواز افقی در سطح زمین : 150 کیلومتر بر ساعت
- سرعت پیمایش پرواز در نزدیکی سطح زمین : 110 کیلومتر بر ساعت
- سقف پرواز استاتیکی بدون تاثیر زمین : 1800 متر
- سقف پرواز عملیاتی : 4000 متر
- حداقل ارتفاع پروازی : 100 متر
- بیشینه نرخ صعود :2/9 متر بر ثانیه
- برد عملیاتی پرواز : 130 کیلومتر
- مداومت پروازی : 2/1 ساعت

تصاوير :

منبع : صنابع هوایی شماره 215 – صفحه 47 و 48

[Raـــــ Hـــــ Za]

اولین هلیکوپتر جهان

فارس - اولین هلیکوپتر دنیا در سال ۱۹۴۰ در آمریکا ساخته شد، این وسیله پروازی غول پیکر که « XH-۱۷ » نامیده می‌شد از ترکیب قطعات ۵ هواپیما ساخته شده بود.

ابعاد این وسیله با ارتفاع ۹ و طول ۱۶ متر بسیار بزرگ بود و پروانه آن بیش از ۴۰ متر قطر داشت که بزرگ‌ترین پروانه هلیکوپتر تا به امروز محسوب می‌شود.

این هلیکوپتر دارای سه خدمه پرواز بود و با دو موتور توربو جت کار می‌کرد که حد اکثر سرعت آن را به ۱۴۵ کیلومتر در ساعت می‌رساندند.

« XH-۱۷ » می توانست تا شعاع ۶۴ کیلومتر پرواز کند و ۴ هزار متر ارتفاع بگیرد.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

منبع کد:

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[Raـــــ Hـــــ Za]

تنها هواپيماي تشريفاتي خصوصي در ايران

تنها هواپیمای تشریفاتی بخش خصوصی ایران در شرکت هواپیمایی شاهین فعالیت می کند.

به گزارش عصر ایران به نقل از نشريه الكترونيكي توسعه ترابر ايرانيان، اين هواپيما علاوه بر امکانات ويژه مسافري، سرعت بالا و تعداد کم مسافران، قادر است در همه باندها، خصوصا باندهاي کوچک فراز و فرود داشته باشد.

مسافراني که از اين نوع هواپيما استفاده مي کنند از تمام سرويس هاي فرودگاهي آن نظير ترانسفر خودروهاي تشريفاتي تا پاي پرواز در ايران و کشورهاي همسايه نيز بهره مند مي شوند.

این هواپیما فالكون 2000 داراي تجهيزات و امکانات لوکس و پیشرفته، 10 صندلی مسافری و از کابين مسافري با ارتفاع 88/1 ، عرض 34/2 و طول 45/9 متري برخوردار است.

کادر پرواز این هواپیما نیز شامل دو نفر خلبان، يك نفر مدير فني و يك نفر مهماندار است.

مصرف سوخت فالكون 2000 ساخت در مقايسه با هواپیماهای مشابه 51 تا 53 درصد کمتر است. اين هواپيماي تشريفاتي داراي دو موتور توربوفن yentihw / ttap ساخت سال 2005 کاناداست که سرعت پرواز آن به 843 كيلومتر در ساعت مي رسد. اين هواپيما با 4000 مايل ( 6855 كيلومتر ) بيشترين برد پروازي را دارد.

همچنین علاوه بر سرو خوراکی ها و نوشیندنی های متنوع در این هواپیما، مسافران آن می توانند از امکانات دستگاه پخش فیلم و موسیقی استفاده کنند.

این هواپیما دارای صندلي هاي روكش چرمي، دو صندلي دوبل، صندلي هاي تكي روبروي هم و در قسمت عقب، كمدهاي چوبي با فضاي بسيار زياد جهت نگهداري مدارك و اثاثيه است.

بر پايه اين گزارش، شركت هواپیمایی شاهین در آبان ماه 1389 با سرمايه گذاري بخش خصوصي فعاليت هاي خود را آغاز كرد و هدف از تاسيس آن توسعه ي خطوط پرواز داخلي و بين المللي با به كارگيري هواپيماهاي ايرباس مدرن 320- A و falcon 2000 EX EASY است.

چه كساني از فالكون تشريفاتي استفاده مي كنند؟

سرمايه گذاران، تجار، مقامات و افراد با تمكن مالي مناسب مي توانند از اين پروازها استفاده كنند زيرا فالكون با در نظر گرفتن استانداردهاي دقيق پروازي و انجام سرويس هاي فرودگاهي مناسب، شرايط مطلوبي را براي مسافر ان ايجاد مي كند. به ویژه کساني که مي خواهند در يک يا چند روز تمام فعاليت هاي خود را با پروازي مطمئن و در زماني دلخواه انجام دهند و مديريت زمان برايشان بسيار مهم است.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]




[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

منبع کد:

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[Atghia]

پنجاهمین نمایشگاه هوایی پاریس از روز دوشنبه آغاز به کار کرد که البته به جای غرش موتورهای جت بزرگ شاهد غرش رعد و برق و بارش باران بود که خوشبختانه بارش نعمت الهی نیز به پایان رسید و آسمان آبی پاک به یک پس زمینه بسیار زیبا برای نمایش هوایی روزانه بدل شد.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

از جمله محصولات جدید به نمایش در آمده در این نمایشگاه میت‌وان به جت ترینر ، Le Bourget 2013 و هلیکوپتر جدید بلک هاوک جدید S-70i اشاره کرد.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

در این نمایشگاه شاهد حضور کم رنگ تر آمریکا و قدرت رو به رشد صنایع دفاعی روسیه هستیم گه سوخو جدید Su-35 شگفت انگیز را به نمایش درآورده است که در کنار هواپیمای یاکولوف YAK-130 خودنمایی می کند.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

غول های تجاری حمل و نقل هوایی نیز با به نمایش درآوردن بوئینگ ۷۸۷ و ایرباس A380 به جدال پرداخته اند که البته ایرباس از یک نسخه ویژه A350 XWB و بوئینگ از یک زیر مجموعه خانواده ۷۸۷ نیز رونمایی کرده است.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

Source:Gizmag