همه چیز در مورد سنجش از دور .... Remote Sensing

[Sharim]

كاربردهاي مهم تصاوير ماهواره‌اي و اطلاعات حاصل از تکنولوژي دورسنجي:

دورسنجي در بسياري از زمينه هاي علمي و تحقيقاتي كاربردهاي گسترده اي دارد. از جمله كاربردهاي اين فناوري مي‌توان به استفاده در زمين‌شناسي، آب‌شناسي، معدن، شيلات، كارتوگرافي، جغرافيا، مطالعات زيست‌شناسي و زيست‌محيطي، سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي(GIS)، هواشناسي، كشاورزي، جنگلداري، توسعه اراضي و بطور كلي مديريت منابع زمين و غيره اشاره نمود.



سنجش از دور در پيش بيني وضع هوا و اندازه گيري ميزان خسارت ناشي از بلاياي طبيعي، كشف آلودگي آب‌ها و لكه‌هاي نفتي در سطح دريا و اكتشافات معدني نيز كاربرد دارد.
مطالعه تغييرات مورفولوژي سطح زمين و تغييرات دوره‌اي پديده هاي سطح آن(تغيير مسير رودخانه‌ها بر اثر عوامل طبيعي يا مصنوعي، تغيير حد و مرز پيكره‌هاي آبي همچون درياچه‌ها، درياها و اقيانوس‌ها)، تهيه نقشه آبراهه ها و تخمين ميزان آب سطحي هر منطقه از جمله جالبترين كاربردهاي اطلاعات و تصاوير ماهواره‌اي است.

برخي ازكاربردهاي تصاوير ماهواره‌اي و اطلاعات حاصل از تکنولوژي دورسنجي:

1- زمين‌شناسي:
- تشخيص گسله ها، چين ها و بررسي هاي تكتونيكي منطقه اي.
- انتخاب محل‌هاي مناسب براي احداث طرح‌هاي عمراني و اقتصادي.
- تهيه نقشه ژئومورفولوژي، زمين شناسي و دگرساني.
- مطالعه شن هاي روان و اثرات فرسايش در منطقه.
- مطالعات تكميلي جهت اكتشاف مخازن هيدروكربور، معادن و بالاخره اطلاعات مربوط به ژئوترمال.

[Sharim]

مشخص کردن گسلها و شکستگي ها بر روي تصوير ماهواره‌اي
انتخاب محل‌هاي مناسب براي احداث طرح‌هاي عمراني و اقتصادي

[Sharim]

تصوير ماهواره‌اي از حوضه نفتي خليج فارس.

2- منابع آب:
- تهيه نقشه هاي هيدرولوژي.
- تعيين سطح حوزه هاي آبگير و بررسي هيدرولوژي آن‌ها.
- بررسي مناطق ذوب برف.
- مطالعه به منظور پيشنهاد محل سدها و تخمين عمر مفيد آنها.
- بررسي عوامل ژئومورفولوژي و زمين‌شناسي ساختماني در ارتباط با مخازن آب‌هاي زيرزميني.

[Sharim]

تصوير درياچه تيبت و حوضه اطرف آن و تصويري از يخچال و ذوب برف، برداشت شده توسط ماهواره Aster.

[Sharim]

نمايي از اقيانوس هند

تصوير ماهواره ايکونوس از مناطق ساحلي

[Sharim]

تصوير ماهواره‌اي خط ساحلي درياي خزر در رودسر
تصوير ماهواره‌اي NOAA-11 از حرکت نفت و آتش سوزي چاهاي نفت کويت

[Sharim]

4- تهيه عكس نقشه‌ها:
- تهيه نقشه هاي طبيعي و جغرافيايي
- تهيه نقشه هاي(Thematic) كارتوگرافي

[Sharim]

تخريب قسمتي از جنگل به دليل برداشت‌هاي بي‌رويه

7- هواشناسي:
تصوير هواشناسي ماهواره NOAA از خاورميانه

[Sharim]

كاربرد سنجش از دور در اكتشاف معادن:

بررسي‌هاي دورسنجي به دليل داشتن داده‌هايي با ديد وسيع و يكپارچه و محدوده طول موجي مختلف، از بهترين روش‌ها در پي‌جويي كانسارها مي‌باشد.
به عنوان مثال با توجه به اينکه جايگاه كانسارهاي پورفيري بزرگ دنيا و ذخاير طلاي اپي ترمال، جزاير قوسي و زون‌هاي فرورانش بوده و تمركز آنها بيشتر در نواحي دگرسان شده وسيع و محل گسل‌هاي بزرگ حاشيه دهانه‌هاي آتش‌فشاني يا همراه با تراورتن هاي حوالي چشمه هاي آب گرم مي باشد، لذا بررسي‌هاي دورسنجي مي‌تواند بهترين وسيله در شناخت اين نوع کانسارها باشد.
در اين راستا بررسي‌هاي دورسنجي با اهداف زير صورت مي گيرد:
1- تلفيق داده هاي ماهواره‌اي مختلف و تهيه عكس – نقشه هاي ماهواره‌اي(Satellite Photomap) در مقياس‌هاي 1:100000 و 1:50000:
تهيه اين عكس – نقشه ها در مقياس‌هاي يك صدهزار و يك پنجاه هزار براي بدست آوردن ديد كلي از چگونگي گسترش واحدهاي سنگي، رسوبات آبرفتي كواترنر، چين خوردگي ها، شكستگي‌هاي عمده، گسترش پوشش گياهي، چگونگي توزيع شبكه آبراهه ها، جاده ها و گسترش آبادي‌ها و شهرها و بسياري از پارامترهاي ديگر بسيار مناسب است.
بر اساس تفسير تصاوير رنگي مجازي حاصل از تركيب باندهاي مختلف و بر اساس نقشه زمين‌شناسي منطقه مي توان گسترش واحدهاي سنگي گوناگون را بر اساس اين داده ها بيان نمود.

[Sharim]

2- تهيه نقشه خطواره ها و نقشه شكستگي ها و تفسير زمين ساخت ناحيه بر اساس آن:

شكستگي ها بويژه گسل ها عامل مهم و اساسي در تشكيل ذخاير معدني مي‌باشند. شناسايي عناصر ساختاري و تشخيص ساختار هر منطقه كمك بسيار ارزنده اي جهت شناسايي و اكتشاف مواد معدني مي‌باشد، زيرا شناخت عناصر ساختاري مانند گسل هاي عادي، شكستگي‌هاي كششي و ساختمان‌هاي هورست و گرابن كه پي آمد آن تشخيص ساختارهاي كششي است يا گسل‌هاي راندگي، چين خوردگي‌ها و گسل‌هاي راستالغز چپ رو و راست رو كه نهايت آن تشخيص ساختارهاي فشاري است، با توجه به درازاي گسل ها و همچنين محل تلاقي گسل هاي اصلي با گسل هاي ديگر، مي تواند محل مناسبي براي نفوذ ماگما و سپس كانه زايي باشد؛ پس همگي مي توانند کليدهاي مناسبي جهت شناخت و اكتشاف ذخاير معدني باشند.





خطواره هاي مشخص شده بر روي تصوير ماهواره لندست

در تهيه نقشه شكستگي ها از روش‌هاي زير مي توان استفاده نمود:

2-1- استفاده از تأثير مجازي زاويه تابش خورشيد(Shaddow):
از آنجا كه تشخيص اشكال سطحي به مقدار قابل توجهي به اختلاف انعكاس نور خورشيد بستگي دارد و ميزان انعكاس نيز با زاويه و جهت تابش خورشيد تغيير مي نمايد(هر اندازه زاويه تابش كمتر باشد، اختلاف انعكاس بيشتر شده و در نتيجه سايه زياد مي شود). با ايجاد اختلاف انعكاس، سطوح شكستگي و لايه بندي ها مشخص تر شده و تصاوير مختلفي جهت شناسايي آنها ساخته مي‌شوند.
2-2- استفاده از نقشه هاي توپوگرافي و زمين شناسي:
در تعيين شكستگي‌ها، تغييرات ناگهاني توپوگرافي، نوع و سن واحدهاي سنگي و ارتباط آنها با يكديگر، چين‌خوردگي‌ها، جابجايي رودخانه ها و واحدهاي چينه‌اي، مخروط افكنه ها و … همگي مي توانند پارامترهاي تشخيص باشند.
2-3- استفاده از نشانه هاي زمين‌ريخت‌شناسي:
به منظور تعيين ساز و كار گسل‌ها، از نشانه هاي زمين‌ريخت‌شناسي مي‌توان استفاده کرد. بطوريكه گسلهاي راستالغز بعلت شيب زياد، اثري تقريباًخطي، گسلهاي عادي اثري دالبري و گسلهاي راندگي اثري نامنظم ازخود نشان مي‌دهند و بيشتر از توپوگرافي تبعيت مي كنند. همچنين ايجاد پرتگاه‌هاي گسلي(Scarp Fault) در گسل هاي راستالغز نسبت به گسل هاي عادي و راندگي به جز موارد ويژه، كمتر مشاهده مي شود.
3- تعيين محدوده هايي با ساختمان‌هاي گنبدي:
يكي از اهداف اين بررسي‌ها تهيه نقشه اي مربوط به گسترش ساختمان‌هايي مانند باتوليت، استوك، دم(گنبد)، دايك، كالدرا، ساختمان‌هاي حلقوي و رگه ها مي‌باشد. همانطور كه اشاره شد با بكارگيري روش هاي مختلف پردازش و ايجاد تصاوير رنگي، واحدهاي سنگي مختلف شناسايي مي‌شوند و بر اين اساس گسترش سنگ‌هاي ماگمايي اسيدي و بازيك در منطقه مشخص مي‌گردند. بر اساس مساحت گسترش توده هاي نفوذي و نيمه عميق، مساحت‌هاي بيشتر از 100 كيلومتر مربع بعنوان باتوليت و گسترش هاي كمتر بعنوان استوك در نظر گرفته مي‌شوند.
دايك‌ها، دم‌هاي اسيدي و رگه‌هاي كوارتزي نيزمي‌توانند قابل شناسايي باشند.
تشخيص گسترش سنگ‌هاي ماگمايي با نوع ساخت و زمان آن مي تواند راهنماي خوبي براي تشخيص وجود يا عدم وجود ذخاير معدني باشد(مطالعه متالوژني منطقه).
توده بازيک بازالتي و آلتراسيون‌هاي سيليکاتي اطراف آن