آفات گیاهان زراعــــــــی !!

[Vmusic]

شب پره پشت الماسی(بید کلم) Diamond back moth

Plutella xylostella

(Lepedoptera:Platellidae)




یکی از آفات مهم گیاهان اهلی و وحشی کروسیفره می باشد که لاروها پس از خروج از تخم رگبرگهای اصلی را سوراخ کرده و یا اینکه در سطح زیرین برگها به تغذیه می پردازند. در حملات شدید بوته های جوان ممکن است از بین برود . در گیاه کلم گلها به برگ ترجیح دارند و ضمن تغذیه روی گلها فضولات و تارهای تنیده را به جای می گذارند.

زیست شناسی:

روزها در زیر برگ مخفی و شب فعالیت دارند . بعد از پروازهای کوتاه و جفت گیری و در سطح زیر برگها تخم می گذارند. تعداد تخم 150 تا 300 عدد که در دسته های 3 تا 6 تایی می گذ ا رند . در شرایط مساعد 3 تا 4 روز بعد تخم ها باز می شوند . طول دوران لاروی 7 تا 10 روز می باشد . لارو های ریز در زیر برگ از پارانشیم تغذیه می کنند ولی لاروهای درشت برگها را سوراخ سوراخ می کنند . لارو سن اخر پیله تنیده و در سطح پشت برگها تبدیل به شفیره می شود. در مناطق گرمسیر بدون دیاپوز 12 نسل در سال دارد.

کنترل:

1- لاروهای این افت توسط زنبور Diadagma sp از خانواده Ichneumonidae تقریبا" برابر 35 درصد پارازیته می شوند .

2- مبارزه شیمیایی با استفاده از یکی از سموم فسفره (زولن و دیازینون)

[Vmusic]

کک چلیپا ئیان Cabbage flea beetle

Phyllotreta spp.

(Coleoptera: Chrysomelidae)




سوسکهای بسیار کوچکی در حدود 2 تا 3 میلیمتر بوده و به علت اینکه ران پای عقبی بزرگ شده و می جهند به آنها کک اتلاق شده است . حشرات کامل از برگهای کروسیفره مانند کلم و شلغم و تربچه و خردل و کلزا تغذیه کرده و برگها را سوراخ سوراخ می کنند. لارو معمولا" روی ریشه زندگی کرده و خسارت چندانی وارد نمی اورد . از این جنس ها سه گونه از ایران گزارش شده است.

*

P. cruciferae

*

P. nemorum
*

P. undulate



زیست شناسی:

زمستان را به صورت حشره کامل و به حالت دیاپوز در زیر خاک یا زیر بقایای گیاهی به سر می برد .در شرایط مساعد و در بهار خارج و بعد از دو هفته تغذیه و بعد از دو هفته تغذیه و جفت گیری و تخمریزی می کند. تخمها نزدیک ریشه در سطح خاک گذاشته می شود.حشره ماده 35 تا 70 تخم می گذارد. دوره جنینی حدود یک هفته و لارو پس از خروج در خاک از ریشه کروسیفره به خصوص کلم تغذیه می کند و اغلب به داخل بافت نفوذ کرده و پس از گذشت یک ماه در خاک به شفیره تبدیل میگردد. دوره شفیرگی 10 تا 15 روز و یک نسل در سال دارد.

کنترل:

در صورت لزوم با استفاده ازکارباریل(سوین)

[Vmusic]

شته سبز هلو (شته اسفناج)green peach aphid

Myzus persicae

(Homoptera:Aphididae)




هلو و بادام و گوجه و زرد الو میزبانهای اصلی ان را تشکیل می دهند و از مهمترین میزبانهای ثانوی می توان و گوجه فرنگی و سیب زمینی و توتون و بادمجان و کرفس و کاهو و شلغم و .... را نام برد.

زیست شناسی:

سیکل زندگی ان Holocyclic بوده و به صورت تخم روی میزبانهای اصلی زمستانگذرانی

می کند. سپس فرم های بالداری که از اواخر فروردین تا اوایل خردادماه ظاهر می شوند به میزبانهای ثانوی مهاجرت می کنند . این شته یکی از مهمترین ناقلین عوامل بیماریزای گیاهی می باشد.

کنترل شته هلو:

اگر شته ها موجب پيچيدگي برگ شوند يا توليد گال نمايند از سموم سيستميك مانند اكسي دمتون متيل (متاسيستوكس) و تيومتون (اكاتين) استفاده مي شود ولي اگر موجب پيچيدگي نشونداز پريميكارپ (پريمور) كه يك شته كش اختصاصي است استفاده مي شود.

براي مبارزه با شته هاي سبزي و جاليزي از هپتنوفوس(هوستاكوييك)استفاد ه مي شود.

1. دیکلرووس(ددواپ) EC50% و 2-1.5 در هزار

2. پیریمیکارب(پریمور) wp50% و 0.7-0.5 کیلوگرم درهکتار

3. هوستاکوئیک EC50% و 1لیتر درهکتار

[Vmusic]

بید سیب زمینی Potato tuber moth

Phthorimaea operculella

(Lepidoptera:Gelechiidae)



بید سیب زمینی در مناطق حاره علاوه بر مزارع در انبارها نیز به سیب زمینی خسارت می زند. این افت در مرحله لاروی از گیاهان خانواده بادمجانیان Solanaceae تغذیه می کنند. میزبانهای زراعی افت به ترتیب اهمیت تنباکو و بادمجان و سیب زمینی و گوجه فرنگی می باشد.گیاهان هرز میزبان افت در ایران محدود به تاج ریزی Solanum nigrum و داتوره Datura stramonium می باشد.

زیست شناسی:

زمستان را به صورت لارو در داخل غده های سیب زمینی می گذراند و در اوایل بهار تبدیل به شفیره و حشره کامل خارج و جفت گیری و تخمریزی می نماید . تخمریزی پراکنده و انفرادی است و در اندام های گیاهی میزبان صورت می گیرد .در بوته سیب زمینی تخمریزی پروانه با گیاهان زراعی دیگر تفاوت دارد .بدین معنی که در ابتدای رویش گیاه تا ظهور گل بوته سیب زمینی و تخمریزی در اندامهای هوایی گیاه و پس از تشکیل غده ها در خاک و در کنار چشمک روی غده دیده می شود. در اندامهای هوایی گیاه لارو پس از خروج از تخم در پشت برگ و کناره رگبرگ را سوراخ می کند به داخل صفحه برگ می رود و در فاصله دو پوسته غشا رویی و غشا زیرین برگ مواد سبزینه را می خورد و برگهای افت زده لکه های سفید شبیه به تاول دارند.

در غده سیب زمینی صدمات لارو در مقایسه با برگ تفاوت دارد . در غده لارو زیر پوست رفته دالان مستقیم یا پیچ و خم دار می سازد . بتدریج که لارو به سنین بالاتر می رود داخل دالان را با فضولات و مواد جویده شده پر می نماید . دالان پر شده از فضولات و رنگ قهوه ای شبیه به چوب پنبه دارد.لاروهای درشت به داخل غده هم می روند و از محتویات داخل غده تغذیه می کنند.

پنج سن لاروی دارد . در سن پنجم لاروی اندازه و قطر بدن لارو به سرعت بزرگ می شود و در خاتمه دوره لاروی از غده خارج می شود . این لارو کامل بوده و در سطح خاک یا در اندام های هوایی گیاه میزبان پیله تار ابریشمی تنیده و در داخل ان تبدیل به شفیره وسپس پروانه میشود. در موقع تنیدن پیله و لارو کامل روی پیله را با مخلوطی از فضولات و مواد زاید و یا خاک آغشته کرده و می پوشاند. در برخی موارد لارو پس ازرشد کامل همراه با غده به انبار منتقل می شود و روی کیسه یا قفسه های داخل انبار به شفیره تبدیل می گردد.

با توجه به مطالب فوق خسارت بید سیب زمینی از مزرعه شروع و به انبار ختم می گردد. در سال 6 نسل دارد . که فاصله نسل ها در تابستان یک ماه و در زمستان 4 و در بهار و پاییز 2 ماه می باشد . در مناطق حاره این حشره بین 12 تا 13 نسل دارد. خسارت این افت بر روی برگهای توتون و گوجه فرنگی تا 70 درصد گزارش شذه است .

کنترل:

الف) مزرعه:

1- در منطقه فارس اگر کشت سیب زمینی در اواسط اسفندماه شروع و برداشت ان در اواخر خردادماه خاتمه یابد خسارت افت ضعیف و الودگی غده کم می باشد .

2- پنج تا شش هفته بعد از کشت پای بوته های سیب زمینی خاک داده شود که حشره کامل قادر به تخمریزی روی غده ها نشود . در ضمن پس از ابیاری سله شکنی انجام گردد چون در هنگام ابیاری به خصوص نوبت اول سطح پشته ها فرسایش نموده و در زمین ها ترک خوردگی ایجاد شده که دسترسی پروانه به غده ها و داخل خاک و سهل و اسان می گردد.

3- کشت ارقام زود رس

4- از بین بردن بقایای گیاهی

5- مبارزه شیمیایی با استفاده از آزینفوس متیل یا گوزاتیون در اواخر مرداد و اواسط شهریور

ب) انبار:

1- شیوه انبارداری صحیح

2- پایین نگه داشتن درجه حرارت بین 4 تا 6 درجه سانتیگراد

3- عدم انتقال غده های آلوده به انبار

[Vmusic]

پروانه کله مرده

Acherontia atropos

(Lepidoptera:Sphingidae)




این پروانه چون در روی قفسه سینه خود نقشی شبیه به اسکلت سر انسان به پروانه کله مرده معروف است . عرض ان با بالهای باز به دوازده سانتی متر می رسد. بالهای جلویی بلند و به رنگ قهوه ای تیره که روی انها نوارهای کم رنگتری به چشم می خورد . بالهای عقبی زردرنگ و در لبه پایین دو نوار موازی به رنگ تیره دارد. لارو حدود 12 سانتی متر طول و یک سانتی متر قطر دارد.رنگ ان زرد مایل به سبز و در طول بدنش یک نوار سیاه و یک نوار زرد امتداد دارد . در روی حلقه ما قبل اخر زائده شاخ مانند وجود دارد.

زیست شناسی:

زمستان رابه صورت شفیره در خاک می گذراند. اوایل بهار پروانه ها ظاهر و پس از جفت گیری تخمهای خود را روی علفهای هرز یا بوته سیب زمینی یا گوجه فرنگی می گذارند .لاروها پس از خروج از تخم از برگ گیاه میزبان تغذیه می کنند و بعد از حدود 80 روز در درون خاک تبدیل به شفیره می شوند. در نقاط معتدل دو نسل در سال دارد. این حشره علاقه زیادی به عسل داشته و گاهی وارد کندوهای عسل می شود ولی زنبورها این حشره را می کشند و مو میایی می کنند.

کنترل:

به دلیل بزرگی جثه توسط پرندگان و سایر جانوران شکار شده و احتیاج به مبارزه اختصاصی ندارد.

[Vmusic]

کرم میوه گوجه فرنگی(کرم غوزه)

Helicoverpa armigera

Syn:Helicoverpa armigera

Lepidoptera:Noctuidae) )






یکی از افات مهم پنبه و توتون و گوجه فرنگی و یونجه و خشخاش و کنف و شبدر و ذرت و نخود و کنجد و بادمجان و سویا و لوبیا و ذرت خوشه ای و کدو و شاهدانه می باشد . بسیار پلی فاژ بوده در دنیا بیش از 70 گونه میزبان برای ان گزارش شده است . لاروهای این افت از برگهای جوان و قوزه (کرم قوزه پنبه و کرم قوزه گلرنگ) و بلال (کرم برگخوار ذرت)

و میوه (کرم میوه گوجه فرنگی) و غلاف بذر (کرم پیله خوار نخود) گیاهان میزبان خود تغذیه می کنند.در مزارع سبزی و صیفی گونه های دیگری نظیر H. peltigera و H. viriplaca نیز دیده می شوند.

زیست شناسی:

زمستان را به صورت شفیره در داخل در عمق 5 تا 8 سانتیمتری به سر می برد.خروج پروانه ها در بهار بسته به درجه حرارت از اواسط فروردین ماه شروع می شود . حشره ماده پس از جفت گیری تخم های خود را به صورت انفرادی روی دو طرف برگها و ساقه ها و دمبرگها و برگچه های گیاه میز بان می گذارد. تخم در شرایط مساعد 3 تا 5 روز بعد تفریخ شده و لاروها در همان محل شروع به تغذیه می کنند .

لارو در روی نخود غلاف را سوراخ کرده و در داخل ان فعالیت می کند. در صورتیکه در روی گوجه فرنگی میوه را مورد حمله قرار داده و درون ان فعالیت می کند. دوره لاروی حدود 3 هفته به طول می انجامد.دارای شش سن لاروی است و لارو 5 مرتبه پوست عوض می کند تا به مرحله تکامل برسد و سپس در داخل خاک تبدیل به شفیره می شود . دوره شفیرگی در شرایط مساعد 8 تا 12 روز به طول می انجامد . طول دوره زندگی پروانه ها در بهار بیشتر و در تابستان به علت گرمی هوا و کاهش رطوبت نسبی کمتر می گردد. طول دوره یک نسل حدود 38 تا 44 روز نوسان دارد. ممکن است 3 تا 4 نسل در سال داشته باشد.

کنترل:

1- شخم عمیق بلافاصله بعد از برداشت محصول

2- یخ اب زمستانه

مبارزه شیمیایی:

دو تا سه نوبت بعد از ریزش گل و تشکیل میوه

1. تری کلروفن(دیپترکس) sp80%و 1.5- 1 کیلوگرم

2. سوین wp85%و 3کیلوگرم در هکتار

[Vmusic]

سوسک کلرادو Colorado potato beetle

(سوسک برگخوار سیب زمینی)

Leptinotarsa decemlineata

Coleoptera:Chrysomelidae))





این افت بومی کشور امریکا می باشد.

سوسك كلرادو طالب آب و هواي معتدل و مرطوب و زمستان سرد است . حرارت بالاتر از 11.5 درجه سانتي گراد براي نشو و نماي سوسك موثر شناخته شده است . تخم در حرارت كمتر از 12 درجه سانتي گراد تفريخ نمي شود . حرارت بالاتر از 35 درجه سانتي گراد تخم و لارو ها را مي كشد و سوسكها براي فرار از گرما به داخل خاك پناهنده مي شوند . اين افت علاوه بر سيب زميني از گوجه فرنگي و بادمجان و تو تون و فلفل فرنگي و عده زيادي از گياهان هرز تغذ يه مي كند . حشره كامل و لارو اين افت از برگهاي گياه ميزبان تغذيه نموده و ساقه ها را باقي مي گذارند.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت حشره كامل در داخل خاك و در اعماق مختلف ان سپري مي كند . در اوايل بهار كه حرارت خاك در بستر سوسك به حدود 12 درجه سانتي گراد رسيد از محلهاي زمستان گذران خارج و شروع به فعاليت مي كند . در شهرستان اردبيل تاريخ خروج سوسكهاي زمستانه معمولا" از اواخر فروردين تا اوايل ارديبهشت مي باشد. سوسكها در ابتداي خروج 2 تا 3 روز در سطح خاك استراحت كرده و سپس در هواي گرم و افتابي شروع به فعاليت و پرواز مي كنند . حشرات كامل بعد از يك تغذيه كافي از جوانه ها و برگها

كه معمولا" چند روز طول مي كشد و در ساعات گرم و افتابي روز به جفت گيري پرداخته سپس حشره ماده تخم هاي خود را در دستجات 20 تا 80 تايي در سطح زيرين برگها قرار مي دهد . يك سوسك زمستانه ممكن است تا 2400 عدد تخم نيز بگذارد . تخمها در حرارت 20 تا 25 درجه سانتي گراد طي 4 تا 6 روز و در حرارت پايين تر طي 2 تا 3 هفته تفريخ مي شوند . تخمها در حرارت بالاتر از 35 درجه خشك شده و نازا مي شوند . اين حشره داراي 4 سن لاروي است و تا ابتداي شفيره شدن 4 نوبت پوست عوض مي كند . دوره لاروي حدود 15 روز طول كشيده سپس لارو در داخل خاك در گهواره گلي و در عمق 3 تا 10 سانتي متري تبديل به شفيره مي شود . شفيرگي حدود 20 روز به طول مي انجامد . نسل اول اين افت حدود 45 روز به طول مي انجامد .

در اردبيل سوسكهاي نسل اول از دهه اول تيرماه به بعد از شفيره خارج و در ساعات گرم روز به تدريج در خاك ديده مي شوند . قسمت عمده اي از جمعيت سوسكهاي نسل اول به خاك رفته و در عمق 10 تا 25 سانتي متري يا بيشتر دوره استراحت درازمدت يك تا سه سال را مي گذرانند. اما عده اي نيز به دوره استراحت نرفته و در سطح مزرعه باقي مانده و جفت گيري و تخمريزي مي نمايند و نسل دوم افت را مي سازند . طرز تغذيه و رشد و نمو افراد نسل دوم مشابه با نسل اول افت مي باشد . حشرات كامل در اواخر تابستان و اوايل پاييز به دياپوز رفته و همان گونه زمستان را درون خاك سپري مي كنند . اين افت در نقاط ديگر دنيا 1 تا 4 نسل در سال دارد.

کنترل:

1- مبارزه زراعي:

جمع آوري و حذف بقاياي آلوده و تناوب زراعي در امر مبارزه بسيار مهم مي باشد .

2- دشمنان طبيعي:

الف) قارچ Beauveria bassiana روي لارو و شفيره و حشره كامل فعاليت مي نمايد.

ب) سن شكارگر Rhinocoris punctiventris از خانواده Reduviidae شكارچي حشره كامل مي باشد .

ج) لارو بالتوري Chrysopa carnea از خانواده Chrysopidae كه از تخم افت تغذيه مي كند.

3- مبارزه شيميايي:

يك يا دو نوبت سم پاشي با فوزالون (زولون) امولسيون 35 درصد به نسبت 2 ليتر در هكتار و يا اندوسوفان (تيودان) امولسيون 35 درصد به نسبت يك تا دو ليتر در هكتار در اواسط خرداد و اواسط تيرماه

[Vmusic]

كرم مفتولي ريشه Click beetle

Agriotes lineatus

Coleoptera:Elateridae) )





به گياهان مختلفي نظير سيب زميني و گندم و هويج و ذرت و كاهو و گوجه فرنگي و چغندر قند و توتون و تره فرنگي و جو و پنبه خسارت مي زند . لارو اين حشره از گياهچه هاييكه به تازگي از جوانه زدن بذر ايجاد شده اند و تغذيه نموده و حشره كامل نيز از گرده گلها تغذيه مي نمايد .

لارو افت غده سيب زميني را سوراخ نموده و در داخل ان كانالهايي به طول 2 تا 3 ميليمتر بوجود مي اورد و خود نيز در داخل اين كانالها به سر مي برد . روي ريشه گندم نيز قسمتي از ان را به صورت قلوه كن مورد تغذيه قرار مي دهد.

زيست شناسي:

سوسكهاي ماده پس از جفت گيري به داخل خاك نفوذ و در انجا تخم خود را روي ريشه ميزبان قرار مي دهند . تخمها پس از چند روز تفريخ مي شوند . دوره تكاملي لارو طولاني و ممكن است 3 تا 5 سال طول بكشد . لاروها در برابر خشكي بسيار حساس هستند . مرحله شفيرگي نيز در داخل خاك سپري مي شود. به صورت لارو يا شفيره زمستان گذراني مي كند.

کنترل:

1- تناوب زراعي

2- شخم عميق و از بين بردن غده ها در زمين

3- در صورت لزوم مبارزه شيميايي با استفاده از مونوكروتوفوس (نوواكرون) به نسبت 1.5 تا 2 در هزار

[Vmusic]

كنه زنگار گوجه فرنگي Tomato russet mite

(كنه حنايي گوجه فرنگي)

Vasates lycopersici

Syn:Aculops lycopersici

(Acari:Eriophyidae)



اين كنه در سطح برگ و شاخه هاي گوجه فرنگي و سيب زميني و عده ديگري از گياهان خانواده Solanaceaeيا بادمجانيان به سر مي برد و باعث ضخيم شدن و لوله شدن برگها مي شود .

در اثر شدت حمله غالبا" برگ و ساقه هاي ميزبان اين كنه كامل حدود 0.1 تا 0.2 ميليمتر و به رنگ زرد مايل به سبز مي باشد . بدن كشيده و دو جفت پا دارد . بسياري از متخصصين علائم خسارت اين كنه را با بيماري فيتوفترا اشتباه مي گيرند . تفاوت اين دو در اين است كه در بيماري فيتوفترا بعد از دو تا سه روز گياه خشك شده و از بين مي رود ولي در مورد اين كنه رشد گياه كم مي شود و برگها پلاسيده و به رنگ حنايي در مي ايد ولي به رشد و نمو خود ادامه مي دهد و حتي توليد ميوه كوچك هم مي كند.

کنه تخمهای کروی شکل وسفید شیری خود را به خصوص در اطراف رگبرگهای اصلی و یا در شیارهای دمبرگ و ساقه قرار می دهد . کنه حنایی گوجه فرنگی در اواخر تیرماه تا اوایل مرداد ظاهر می گردد و از شهریور ماه به بعد جمعیت ان در برخی از مزارع گوجه فرنگی فوق العاده افزایش پیدا می کند. این حالت در طول ماههای شهریور و مهر ادامه پیدا می کند و در نتنیجه بوته ها را به نابودی می کشاند . انتشار این کنه اغلب توسط باد و حشرات به خصوص Bemisia sp. که در مزارع زیاد دیده می شوند و صورت می گیرد.

دوران رشدی کنه از تخم تا کنه بالغ در حرارت 25 درجه سانتی گراد و رطوبت 50 درصد 8 تا 10 روز به طول می انجامد.این کنه بیش از 10 نسل در سال دارد .

کنترل شیمیائی:

1. دینوکاپ (کاراتان) wp18.25 و 1کیلوگرم

2. بروموپروپیلات(نئورون) EC25% و 1.5 لیتر

[Vmusic]

تریپس پیاز Onion thrips

Thrips tabaci

(Thysanoptera , Tereberantia , Thripidae)




تریپس پیاز یا تریپس تو تون گونه ای پلی فاژ می باشد که به گیاهان مختلفی نظیر پیاز,توتون , لوبیا , چغندر قند, گوجه فرنگی , سیب زمینی , نخود و انواع کدوئیان به خصوص هندوانه خسارت می زند.

بر اثر تغذیه و فعالیت پوره ها و حشرات کامل برگها تغییر رنگ داده و لکه های نقره ای زرد یا قهوه ای در سطح آنها مشاهده می شود . در جمعیت های بالا باعث بدشکلی و کوچک ماندن میوه و برگها می شوند . این تریپس ناقل بیماری ویروسی پلاسیدگی در گوجه فرنگی یا Spotted wilt می باشد .



زیست شناسی:

Terebrantia:Egg->L->L->Prepupa->Pupa->Adult

به علت داشتن چشم مرکب در مراحل اولیه رشد و همچنین وجود بال در خارج بدن در دو سن اخر شبیه دگر دیسی ناقص است ولی به علت رشد بال در سنین اولیه و سن دوم در درون بدن و مرحله غیر فعال Pupa شبیه به دگر دیسی کامل است . بنابراین با توجه به مراتب بالا دارای دگردیسی از نوع حد واسط Intermediate metamorphosis می باشد.

این حشره زمستان را به صورت حشره کامل و پوره روی گیاهانو علف های هرز و زیر کلوخه ها و شکاف های زمین به سر می برد.حشرات کامل ماده پس از خروج از اماکن زمستانه ابتدا 2 تا 3 روز تغذیه وسپس تخمگذاری می کنند . حشرات ماده به صورت بکرزایی تولید مثل می کنند و تخم ها را به صورت انفرادی در زیر اپیدرم برگ قرار می دهد . طول دوران یک نسل بین 16 تا 26 روز متغیر است و تا 10 نسل ممکن است ایجاد کند .







کنترل:

1- استفاده از ارقام مقاوم

2- از بین بردن علف های هرز مزارع

مبارزه شیمیایی :

2-3 نوبت پس از چند برگی یا کفتری شدن بوته

1. دیکلرووس(ددواپ) EC50% و 2- 1.5 درهزار

2. مالاتیون EC57% و 2در هزار

3. هپتنفوس(هوستاکوئیک) EC50% و 1درهزار

4. پروفنوس(کوراکرون) EC40%

5. تیودیکارب(لاروین)

6. آندوسولفان(تیودان)

7. دیازینون