● ارزش غذایی:
همانطورکه با توجه به افزایش تولید محصولات کشاورزی در واحد سطح امری مهم و الزامی به شمار می رود، روش بهره گیری، استفاده بهینه، نحوه ی ترکیب مواد، تهیه رژیم غذایی مفید و مناسب و برنامه ریزی مصرف براساس امکانات موجود درهر منطقه نیز حائز اهمیت است.
امروزه به منظور جلوگیری از مشکلات گوارشی ناشی از غذاهای فانتزی و پروتئینی خالص و بدون فیبرو عدم رعایت بهداشت سیستم گوارشی، نقش بعضی از محصولات از جمله بامیه، به عنوان یک ماده غذایی قابل هضم و ارزشمند مورد توجه قرار گرفته است.
اهمیت این گیاه به سبب کاربردهای وسیع آن و تاثیری که در تناوب زراعی دارد انکار ناپذیر است و لازم است توجه خاصی به آن شود. علی رغم مزایا و خواص بی نظیری که این محصول دارد متاسفانه کشت آن در ایران مورد توجه قرار نگرفته و شناخت جامعی از همه ویژگی ها و کاربردهای آن به عمل نیامده است. بدون تردید خواص دارویی و ویژگی های منحصر به فرد این محصول در بهداشت مواد غذایی و سلامت افراد موثر خواهد بود. دلیل اصلی این است که این سبزی دارای ماده لزجی است که کمک فوق العاده ای به دفع مواد زائد در سیستم گوارشی می کند.
● خواص و ارزش غذایی بامیه:
میوه بامیه با داشتن مواد غذایی با ارزشی مانند ویتامین های گروه آ – ث – ب ۵- ب۶ و عناصر کبالت، منگنز، کلسیم، فسفر، پتاسیم و همچنین پروتئین و فیبر و ماده لزج، اثر مثبت در جیره غذایی انسان دارد. بامیه در تنظیم دفع سیستم گوارش بدن و تندرستی بسیار سودمند می باشد، لعاب و الیاف سلولزی موجود در جداره میوه، علاوه بر کمک در پاک کردن دستگاه گوارش موجب هضم غذا در بدن می شود. کلسترول و قند خون را تنظم می نماید.
▪ ترکیبات موجود در ۱۰۰گرم ماده خام بامیه شامل :
آب ۸۸/۹% - انرژی ۲۲ کالری – پروتئین ۸۶۹/۱ گرم – چربی ۳/۰- ۱۷۵/۰ گرم – کلسیم ۳/۶۳ میلی گرم – فسفر۵۶ میلی گرم – آهن ۴۵/۰ میلی گرم – روی ۵۵/۰ میلی گرم – پتاسیم ۹/۳۲۱ میلی گرم – سدیم ۵میلی گرم – کربوهیدرات ۱۸۸/۷ گرم – فیبرخوراکی ۲۵/۱ گرم می باشد.
● خواص دارویی بامیه:
۱) پوسته فوقانی بامیه، قند خون را تثبیت و آن را در حد غیرقابل جذب از طریق روده نگه می دارد.
۲) تعداد کثیری ازمتخصصین بهداشت عقیده دارند که منشاء اکثر بیماریها از روده آغاز می شود، بافت بامیه باعث جذب آب و جمع شدن مواد قابل دفع داخل روده شده و عمل دفع را سرعت می بخشد. فیبرها عمدتاً بر دفع مواد زائد از روده مفید هستند و فیبرهای موجود در بامیه یکی از بهترین آنهاست. بامیه به دلیل خاصیت لزج بودن و لغزندگی موجب تسهیل و راحتی دفع می شود و یکی از ملین های بسیار مفید به شمار می آید.
به عبارت دیگر این گیاه فوق العاده با ارزش نه تنها از بالا رفتن کلسترول و توکسین ها در اسیدهای صفراوی جلوگیری می کند بلکه موجب عبور آنها نیز می شود و بدن به آن عادت نمی کند، عوارض سوء و جانبی ندارد و مملو از مواد غذایی می باشد و از نظر اقتصادی نیز ارزان و در دسترس همگان قرار دارد.
۳) به منظور کمک در هضم غذا، در بین مسهل ها و روانسازهای گیاهی، بافت بامیه بهترین مواد غذایی برای باکتری های مفید روده می باشد.
۴) بامیه سرشار از آنزیم های هضم کننده مواد غذایی می باشد.
● خاصیت صنعتی بامیه
▪ (مصرف بامیه در صنعت):
بامیه به عنوان ماده ضد زنگ درصنعت مصارف زیادی دارد، آب بامیه نیز در صنعت کاغذ سازی مصارف و اهمیت بسیاری دارد بطوری که برای تهیه کاغذ از کلش برنج (ساقه برتج باقی مانده پس از خرمن دانه ها)به نسبت ترکیب زیر برای ورقه کردن خمیر استفاده می شود:
خمیرکلش برنج ۱کیلوگرم – آب ۵۰ لیتر (تهیه کاغذ ضخیم به آب کمتر و تهیه کاغذ نازک به آب بیشتری نیاز دارد) – آب بامیه یک لیوان – نشاسته ۱۰۰گرم – صمغ جامد ۱۰۰گرم – پودرزاج سفید ۴۰ گرم .
▪ (مصرف بامیه در صنایع دستی و تزئینی):
منابع علمی و مآخذ بیانگر این واقعیت است که میوه ی بامیه علاوه بر مغزی بودن و داشتن خواص داروئی و شیمیایی ، در صتایع دستی و تزئینی هم کاربرد دارد. برای تهیه صنایع دستی ابتدا بامیه را داخل ژلاتین سیلیسیوم، در کوره خشک کرده و آنرا رنگ آمیزی می کنند و به اشکال مختلف در می آورند.
به منظور استفاده از حداکثر خواص بامیه لازم است به نکات زیر توجه شود:
۱) مصرف بامیه بصورت تازه
۲) از بامیه های با سایز کوچک و متوسط استفاده گردد (حداکثر طول ۸ سانتی متر)
۳) به دلیل آلودگی فلزات سنگین، از پختن بامیه در ظروف فلزی، برنجی، مسی اجتناب شود چون ظروف فلزی باعث تغییر رنگ بامیه شده و آن را تیره می کنند.
سجاد بدیعی