لخته شدن خون
تحقیقات نشان میدهد چاقی خطر آمبولی(لخته ی خون متحرک) وریدی را افزایش میدهد.
به گزارش پایگاه اینترنتی یاهو؛ دانشمندان بیمارستان سن جوزف مرسی در میشیگان دریافتهاند در افراد چاق خطر تشکیل لخته خون در وریدها بسیار زیاد است.این لختههای وریدی یا باعث انسداد عروق میشوند یا با کنده شدن از محل تشکیل در دستگاه گردش خون حرکت میکنند و سپس در مدخل عروق کوچک گیر افتاده و باعث انسداد عروق میشوند.
براساس این مطالعه، خطر آمبولیهای وریدی در افراد چاق زیر40 سال بسیار زیاد است. چاقی خطر آمبولی ریه را افزایش میدهد. خطر تشکیل لخته در عروق عمقی اندامها در افراد چاق بیشتر است.
در این مطالعه اطلاعات 12میلیون فرد چاق و 700 میلیون فرد با وزن متعادل بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که خطر ابتلا به لخته عروق عمقی و آمبولی ریه در افراد چاق به ترتیب 5/2 و 21/2 برابر بیشتر از جمعیت عادی است. خطر تشکیل لخته در عروق عمقی در زنان چاق از مردان چاق بیشتر است.
اثر چاقی در تشکیل لخته عروق عمقی و همچنین آمبولی در افراد جوانتر از 40سال تا 5برابر بیشتر از افراد مسنتر از 40سال است. خطر تشکیل لخته ی خون در یک زن چاق جوانتر از 40سال تا 6 برابر بیشتر از یک زن هم سن با وزن معمولی است.
این مطالعه به کلیه پزشکان هشدار میدهد خطر لخته را در افراد چاق زیر 40سال بهخصوص زنان جدی بگیرند.
نقش مواد غذایی در ایجاد لخته خون
در مطلب قبلی، توصیه های لازم برای جلوگیری از ایجاد لخته ی خون در رگ های بدن را برای شما بیان کردیم. در این مقاله مواد غذایی مفید برای پیشگیری از این عارضه را نام برده و نقش آنها را توضیح می دهیم.
- روغن زیتون:
این روغن علاوه بر اثر حفاظتی بر روی سرخرگ های بدن، چسبندگی پلاکتهایخون را به تأخیر میاندازد؛ زیرا مقدار ترومبوکسان را که از عوامل افزایش دهنده ی چسبندگی پلاکتهاست ، کاهش می دهد. نمونهی بارز این اثر مفید رژیم غذایی مدیترانهای میباشد که غنی از زیتون ، ماهی ، سیر یا حبوبات و سبزیجات میباشد و به همین علت است که آمار مبتلایان به بیماریهای قلبی – عروقی در کشورهای حاشیهی دریای مدیترانه به کمترین مقدار رسیده است.
- چای: چای چه بهصورت سبز یا سیاه، با دارا بودن ترکیبات مفید و موثر ، مانع تجمع پلاکتها و تولید ترمبوکسان گردیده و قابلیت حل شدن لختههای ایجاد شده را افزایش میدهد. از جملهی ترکیبات تاثیرگذار در چای، میتوان به نوع خاصی از تانن بهنام کاتچین اشاره کرد که نه تنها هم تراز آسپرین از تجمع پلاکتها جلوگیری مینماید، بلکه از تکثیر سلولهای ماهیچهای صاف دیوارهی شریانها نیز که تحت تأثیر کلسترول-ldl افزایش یافته تولید میشود و منجر به تشکیل پلاک در دیوارهی سرخرگها میشود، تا اندازهای جلوگیری میکند.
مصرف رژیم غذایی مدیترانه ای، میزان ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی را خیلی کاهش می دهد.
- زنجبیل، زیره و جعفری:
این سه ادویه ی معطر، از تجمع پلاکتها جلوگیری کرده و در رقیق کردن خون تأثیرگذارند، بهویژه اینکه بعضی از متخصصان، اثر جعفری را هم تراز نقش آسپرین میدانند و احتمال میدهند اوجنولeugenol)) موجود در جعفری خشک، حتی بعد از تشکیل لخته نیز اثر مفید خود را در کاهش حجم و بر طرف کردن بعضی از لختهها از طریق سیستم پروستاگلاندین اعمال میکند. مادهی فعال موجود در زنجبیل نیز جینجرولgingerol)) نام دارد که اثر مشابهی با آسپرین دارد(همانطور که می دانید آسپرین دارویی است که از لخته شدن خون در رگ ها جلوگیری می کند).
* از افرادی که در حال حاضر از داروهای ضد انعقادی مثل آسپرین استفاده میکنند، درخواست می کنیم قبل از شروع کردن به مصرف زنجبیل با پزشک معالج خود مشورت کنند.
استفادهی مداوم از سیر، پیاز و سبزی جات به صورت خام یا پخته، ولی بدون افزودن روغنهای حیوانی یا روغن جامد و نمک زیاد، احتمال سکتههای مغزی ناشی از لخته شدن خون یا خونریزیهای ناشی از پاره شدن رگهای مغزی را به نحو چشمگیری کاهش میدهد.
- فلفل قرمز تند:
مصرف فلفل قرمز تند، اثر کوتاه مدتی بر روی جلوگیری از لخته شدن خون از خود نشان میدهد.
- قارچهای سیاه یا گوش درخت:
این قارچها دارای مواد رقیق کنندهی خون هستند، از جملهی این مواد میتوان از آدنوزین نام برد که در سیر و پیاز نیز موجود است.
*اگر شما نیز مثل بعضی از افراد با خوردن انواع ادویهجات دچار ناراحتی معده میشوید، از خوردن آنها خودداری کنید.
- میوهها و سبزیها:
بهطور کلی میوهها و سبزیها بهعلت دارا بودن ویتامین C و فیبرهای محلول و نامحلول، یک عمل حفاظتی در قبال افزایش غلظت خون و کاهش میزان فیبرینوژن(پروتئینی که تبدیل به لخته می شود) و افزایش فشار خون دارند. به همین علت افرادی که گیاه خوارند، نه تنها احتمال ابتلا به سرطان رودهی بزرگ را از خود دور کردهاند، بلکه دارای خون رقیقتر و فشارخون و فیبرونوژن پایینتری نسبت به افراد هم سن و سال خود هستند.
از طرف دیگر استفادهی مداوم از سیر، پیاز و سبزی جات به صورت خام یا پخته، ولی بدون افزودن روغنهای حیوانی یا روغن جامد و نمک زیاد، احتمال سکتههای مغزی ناشی از لخته شدن خون یا خونریزیهای ناشی از پاره شدن رگهای مغزی را به نحو چشمگیری کاهش میدهد.
توصیههای مفید برای پیشگیری از لخته شدن خون
به وجود آمدن لخته در سیستم گردش خون از عوامل عمدهی سکتههای قلبی و مغزی است. عوامل مهم تأثیرگذار در ایجاد لخته عبارتاند از:
الف) استعداد و گرایش پلاکتهای خون در جهت ایجاد لخته و غلظت بالای آنها. (پلاکتهای خون، سلولهای کوچک و ریزنقشی هستند که با انباشتگی و چسبیدن به یکدیگر یا به دیوارهی رگهای بدن، زمینهساز بوجود آمدن لخته میشوند).
ب) فیبرینوژن که از جنس پروتئینها است و بهعنوان سنگ بنای لختههای ایجاد شده، نقش آفرینی کرده و افزایش مقدار آن در جریان خون ،شاخصی در احتمال بروز لخته بهحساب آورده میشود.
ج) سیستم فیبرنولیتیک: وظیفهی عمدهی این سیستم، شکستن و حل کردن لختههای به وجود آمده در شرایط مختلف است، تا از بروز ترومبوفیلبیت در اندامها یا خطر سکتههای احتمالی ناشی از لخته شدن، در شریانهایخون رسان مغز و قلب جلوگیری کند.
همراه با یک برنامه غذایی مناسب ، روزانه حداقل 5/2 لیتر مایعات بهصورت شیر و لبنیات کمچرب، آب، چای، آبمیوههای طبیعی و سبزیهای مورد علاقهی خود را مصرف کنید.
بهطور قطع نقش و اثر مواد غذایی مختلف نیز به صورت بازدارنده یا مساعد کننده در فرآیند لخته شدن خون مهم شناخته شدهاند. از شما یاران همراه و دوستان علاقمند درخواست میشود به توصیههای زیر توجه فرموده و علاج واقعه را قبل از وقوع، بهعمل آورید.
1-از کاهش آب بدن جلوگیری کنید ؛ بهخصوص تحت تأثیر تعریق در اثر افزایش درجهی حرارت محیط یا تب، اسهال، استفراغ ، مصرف بیرویهی داروهای مُدر( ادرار آور) یا در طی مسافرتهای طولانی مدت با هواپیما. برای تامین و تضمین سلامتی خود در طی روز، بهمقدار فراوان از آب و مایعات مختلف استفاده کنید، بهخصوص صبحها نوشیدن 2-1 لیوان آب به طور ناشتا بسیار تأثیرگذار است و در فاصلهی وعدههای غذایی حتی بدون احساس تشنگی با نوشیدن چند لیوان آب به شادابی و سلامتی خود کمک کنید.
2- کاهش تدریجی اضافه وزن؛ طوری که :
- از دست دادن وزن در هفته حداکثر از 750 گرم تجاوز نکند؛
- هنگام اجرای رژیم لاغری، تحت هیچ شرایطی برای رسیدن سریع به وزن مطلوب، هیچ یک از گروههای غذایی را حذف نکنید؛
- به موازات بهرهگیری از رژیمهای متناسب، متنوع و غنی از مواد مغذی و حیاتی، به تامین آب و مایعات بدن نیز توجه نموده و حداقل 5/2 لیتر مایعات بهصورت شیر و لبنیات کمچرب ، آب، چای، آبمیوههای طبیعی و سبزیهای مورد علاقهی خود را استفاده کنید.
* توجه: افرادی که دچار بیماری قند هستند، در برنامهی غذایی روزانهی خود ترتیبی اتخاذ کنند که به افت شدید قندخون (هیپوگلیسمی) و یا کتواسیدوز مبتلا نشوند. مشاوره با یک متخصص تغذیه یا پزشک متخصص در این مورد، راهگشا میباشد و سلامتی و طول عمر شما را تضمین و تامین میکند.
3- اقدام به موقع و حساب شده، در جهت کاهش چربیهای خون، کلسترول و تری گلیسیرید بسیار اهمیت دارد.
4- استفاده از غذاهای کم چرب و کم کلسترول، طوریکه دریافت اسیدهای چرب اشباع زیر7 درصد بوده و مصرف روغن جامد، روغن نارگیل و چربیهای حیوانی غیر از ماهی، حذف یا بسیار محدود شود و مقدار کل چربی تعیین شده را نیز بهطور متناسبی در وعدههای خود غذایی تقسیم کنید.
5- محدود کردن پروتئین به 8/0 گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز و کاهش مصرف پروتئینهایی که منشا حیوانی دارد، به خصوص گوشت قرمز. همچنین عدم استفاده یا مصرف خیلی کم منابع غذایی حاوی اسید آراشیدونیک فراوان مثل دل، قلوه، مغز و پیه گاو و گوسفند.
6- استفادهی بیشتر از مواد غذایی که منشا گیاهی دارد، بهویژه انواع سبزی و میوه ها؛ طوری که از طریق مصرف آنها بیش از 20گرم فیبر به ازای هر 1000 کیلو کالری دریافتی وارد دستگاه گوارش شما شود. بدین ترتیب نه تنها از بروز یبوست میشود، بلکه جذب متعادل موادقندی و چربیها و نیز خنثیسازی مواد سرطان زا، توسط فیبر مصرفی صورت می گیرد. (درصورت استفاده از سبوس گندم جهت افزایش مقدار فیبر دریافتی، باید در طی روی آب زیادی بنوشید، زیرا درغیر این صورت خود این فیبر، باعث یبوست میشود).
برای کاهش لخته شدن خون از روغن جامد، روغن نارگیل ، چربیهای حیوانی، گوشت قرمز، دل، قلوه، مغز ، پیه گاو و گوسفند به مقدار خیلی کم مصرف کنید و به جای آن از لبنیات کم چرب، ماهی، سبزی و میوه ی فروان استفاده کنید.
7- استفاده از برنامه غذایی حاوی شیر و لبنیات کم چرب، ماهی ، میوه و سبزی فراوان، کاهش مصرف مواد غذایی شیرین، اقدامی در جهت دستیابی به نشاط و شادابی شما تلقی خواهد شد.
8- استفادهی بیشتر از منابع غذایی حاوی اسیدهای چرب اُمگا-3 مثل شاهماهی،ماهی تن، ماهیآزاد، خال مخالی و ساردین ، همراه با محدود کردن مقدار مصرف چربی در برنامهی غذایی روزانه.
9- مصرف 10- 5 گرم روغن ماهی و 150- 100 میلیگرم ویتامین E در روز، از لخته شدن خون جلوگیری می کند.
10- خوردن صبحانه و عدم حذف آن بهمقدار قابل توجهی موجب کاهش لخته شدن خون و چسبندگی پلاکتها میشود؛ چرا که میزان بتا ترومبوگلوبولین که نمایانگر فعالیت پلاکتها برای ایجاد لخته است، در افرادی که صبحانه میل نمیکنند، 5/2 برابر افرادی است که صبحانه خورده اند. پس برای سلامت خود و فرزندانتان از همین امروز به مصرف صبحانه در محیط گرم و صمیمی خانواده ی خود اقدام کنید تا ضمن کمک به سلامت قلب و عروق، بهعنوان یک الگوی خوب برای عادت دادن فرزندان به دریافت منظم غذا در سه وعده غذایی اصلی و میان وعدهها مطرح باشید.