>> تاپیِک جــامــع ویتــامین ها، مــواد معدنی و مکمــل های غـذایی

[Life24]

محققان مي‌گويند ويتامين Bکمپلکس مي‌تواند زمان ابتلا به آلزايمر را به تعويق بيندازد
به گزارش خبرگزاري فرانسه، محققان دانشگاه آکسفورد پس از انجام 2 سال تحقيق روي 168 فرد بالاي 70 سال که نيمي ويتامين B دريافت مي‌کردند و نيمي ديگر خير متوجه شدند ويتامين B تاثيرات شگرفي بر مغز دارد و مي‌تواند 30 تا 50 سال درصد آتروفي مغز که يکي از نشانه‌هاي ابتلا به آلزايمر است را به تعويق بيندازد.در ضمن اضافه کردن مکمل‌هاي ويتامين B به رژيم غذايي ممکن است سرعت کوچک شدن مغز در افراد سالمند داراي نشانه‌هاي هشداردهنده اين بيماري را به نصف برساند. کوچک شدن مغز، که بخش طبيعي پيري است، در افراد مبتلا به نارسايي خفيف شناختي (MCI)،عارضه‌اي که مقدمه بروز آلزايمر و ساير اشکال زوال عقل يا دمانس است،‌ سريع‌تر رخ مي‌دهد.ويتامين B به طور طبيعي در برخي مواد غذايي مانند گوشت، تخم‌مرغ، ماهي و سبزيجات سبز موجود است. مشروح اين تحقيقات در مجله PLOG ONE منتشر شده است.

[Life24]

براساس مطالعه ای اروپایی، به نظر می رسد افرادی که ویتامین ب زیادی در خون خود دارند حتی اگر سیگاری باشند هم کمتر با خطر ابتلا به سرطان ریه مواجه هستند.
مطالعه بر 400 هزار نفر نشان داد که میزان بالای ویتامین ب 6 و آمینو اسید متیونین این خطر را به نصف رساند.
این مواد به طور طبیعی در آجیل، ماهی و گوشت قرمز یافت می شود یا می توان آنها را به صورت قرص مصرف کرد.
اما کارشناسان به نشریه "انجمن پزشکی آمریکا" گفتند که ترک سیگار همچنان موثرترین راه برای کاهش خطر سرطان ریه است.
به علاوه آنها می گویند هنوز زود است که بتوان با قاطعیت گفت مصرف ویتامین باعث محافظت بیشتر در برابر سرطان می شود، چرا که میزان بالاتر ویتامین در بدن می تواند ناشی از سبک سالم تر زندگی باشد که در کاهش سرطان موثر است.
صندوق جهانی تحقیقات سرطان (WCRF) که در این تحقیقات تازه شرکت داشته است می گوید که مطالعات بیشتری لازم است تا دانشمندان بتوانند با اطمینان درباره ارتباط میزان بالای وبتامین ب و کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه و علت آن نظر دهند.
رژیم غذایی سالم

دکتر پاناگیوتا میترو از این گروه گفت: "این یافته ها واقعا مهیج است زیرا برای درک فرآیند سرطان ریه اهمیت دارد و می تواند دارای پیامدهایی برای جلوگیری از این بیماری باشد."
"اما با وجود اهمیت این مطالعه، لازم است این پیام به سیگاری ها رسانده شود که مصرف بیشتر ویتامین های ب را هرگز نباید جایگزین ترک سیگار کرد."
خانم میترو افزود با این حال این مطالعه می تواند به معنی آن باشد که سیگاری های سابق و کسانی که هرگز سیگار نکشیده اند می توانند کاری مثبت برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه انجام دهند.
در این مطالعه تقریبا 400 هزار نفر از ده کشور اروپایی طی هشت سال مورد بررسی قرار گرفتند.
اینها شامل افرادی سیگاری، سیگاری های سابق و کسانی می شد که هرگز سیگار نکشیده اند.
به نظر می رسد افرادی که میزان ویتامین ب 6 و متیونین خون آنها بالاتر بود - صرف نظر از اینکه به کدام گروه تعلق داشتند - کمتر با خطر سرطان ریه روبرو بودند.
در طول دوره مطالعه تعداد خیلی کمتری از این افراد در مقایسه با کسانی که کمترین میزان از این مواد در خونشان بود، تومور ریه در آوردند - یعنی 129 نفر در برابر 408 نفر از مجموع 899 مورد سرطان.
دکتر پل برنان محقق اصلی این مطالعه از سازمان بین المللی تحقیقات سرطان گفت: "اگر تحقیقات بیشتر یافته های ما را تایید کند، قدم بعدی شناسایی میزان ویتامین ب در بدن برای کاهش خطر سرطان است."
دکتر جوانا اوئنز از مرکز تحقیقات سرطان بریتانیا گفت: "هرچند این مطالعه حاکی از ارتباطی میان میزان ویتامین ب در خون و کاهش خطر سرطان است، این ثابت نمی کند که ویتامین ب مستقیما می تواند در برابر سرطان از بدن محافظت کند."
"میزان ویتامین ب ممکن است در افرادی که به طور کلی رژیم غذایی سالمی دارند بالاتر باشد و این به خودی خود می تواند خطر سرطان را کاهش دهد."
"مهمترین راه جلوگیری از سرطان ریه ترک سیگار است. هیچ مقداری از ویتامین ها نمی تواند خطر ناشی از سیگار را خنثی کند."

[Life24]

دانشمندان می گویند : مصرف ویتامین ب 12 می تواند نقضان حافظه را كه با افزایش سن به سراغ انسان می آید بكاهد.
به گزارش شبكه خبر به نقل از تلویزیون فاكس نیوز؛ بررسی دانشمندان در دانشگاه آكسفورد نشان می دهد ارتباط مستقیمی بین نقضان حافظه و آنچه انسان می خورد وجود دارد و مصرف ویتامین ب دوازده می توان سرعت نقضان حافظه را كه با افزایش سن بیشتر می شود بكاهد.
ویتامین ب دوازده در خوردنی هایی مانند شیر، صدف، برخی سبزی ها و جگر یافت می شود. كمبود ویتامین ب دوازده با اختلال هایی مانند اختلال در بینایی، تفكر و نقصان حافظه و گوارش همراه است.

[Life24]

پيشگيري و كنترل كمبود ويتامين A :
ویتامینA یکی از مواد مغذی و مهم با نقش های اساسی در سلامت ارگانهای بدن است . این ویتامین در پیشگیری از بروز عفونت ، سلامت پوست و بافتهای مخاطی دهان ، دستگاه گوارش ، مجاری تنفسی ، چشم ها و تامین رشد کودکان تاثیر بسزایی دارد .
کمبود ویتامین A یکی از مهمترین مشکلات تغذیه ای در کشورهای در حال توسعه است . بر اساس برآوردهای سازمان جهانی بهداشت ، 251 میلیون کودک زیر 5 سال در جهان دچار کمبود متوسط و شدید ویتامین A هستند و هرسال 500 هزار کودک زیر 5 سال جهان به دلیل کمبود این ویتامین کور می شوند و می توان گفت که سلامت و بقاء حداقل 254 میلیون کودک زیر 5 سال جهان به علت کمبود ویتامین A در معرض خطر قرار دارد .
کمبود ویتامین A با عوارضی از جمله کاهش سرعت رشد کودکان ، افزایش مرگ و میر و ابتلا کودکان به بیماریهای عفونی به ویژه سرخک ، اسهال و عفونتهای دستگاه تنفسی همراه است . به طوری که خطر ابتلاء به عفونت و مرگ کودکان را به میزان 2 تا 4 برابر افزایش می دهد .
کمبود شدید ویتامین A شبکوری ، آسیب قرنیه چشم به صورت گزروفتالمی ( خشکی چشم ) و نهایتا کوری مطلق را به دنبال دارد .
نتایج بررسی کشوری سلامت و بیماری که در سال 1378 در ایران انجام شد ، نشان داده است که 1/1 درصد پسران 2 تا 5 سال و 8/0 درصد دختران همین گروه سنی دچار شبکوری هستند و این در حالی است که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است در جامعه ای که یک درصد کودکان زیر شش سال آن دچار شبکوری باشند ، کمبود ویتامین A یک مشکل بهداشت عمومی در آن جامعه محسوب می شود .
بر اساس تخمین های جهانی ، هر سال از 3/1 تا 5/2 میلیون مورد مرگ را می توان با بهبود وضعیت ویتامین A پیشگیری نمود . به دلیل نقش حیاتی ویتامین A در سلامت مادر و کودک ، پیشگیری و کنترل کمبود ویتامین A نزد سیاستگزاران و مدیران برنامه های بهداشتی باید در اولویت قرار گیرد .
نقش و اهمیت ویتامین Aدر بدن :

نقش بیولوژیک این ویتامین در بینایی ، رشد ، نمو استخوان ها ، حفظ بافت پوششی ، پاسخ های ایمنی و تولید مثل شناخته شده است .
- وجود ویتامین A برای بینایی ، حفظ سلامت چشم و قدرت دید در تاریکی ضروری است و در صورت کمبود آن در بدن شبکوری بروز می کند . شبکوری یا کاهش قدرت دید در تاریکی ، اولین علامت کمبود ویتامین A است .
- همچنین کمبود این ویتامین باعث از بین رفتن ترشح مخاط توسط سلولهای پوششی پوست و در نتیجه خشکی پوست و بافت مخاطی بدن می شود .
- وجود ویتامین A برای رشد طبیعی استخوان ضروری است و کمبود آن اثر نامطلوب بر رشد طولی استخوانها دارد .
- وجود ویتامین A در مکانیسم اختصاصی دفاع بدن نیز ضروری است و کمبود این ویتامین خطر ابتلا به انواع عفونتها ( خصوصا اسهال و عفونتهای دستگاه تنفسی ) و مرگ را به میزان 2 تا 4 برابر افزایش می دهد . کمبود ویتامین A ، دوره بیماری را طولانی تر کرده و شدت آنرا افزایش می دهد .
- مطالعات زیادی نشان داده است که تجویز همزمان ویتامین A و آهن نقش بسیار مؤثری در جبران کم خونی فقر آهن افراد داشته است و به نظر می رسد که ویتامین A به جذب ، هضم و ذخیره آهن در بدن کمک می کند .
- مطالعات نشان داده است که ویتامین A به عنوان یک شبه هورمون عمل کرده و به رشد و نمو سلولهای بدن کمک می کند .
- بتا کاروتن ( پیش ساز ویتامین A ) بدن را در مقابل ابتلا به انواع سرطان ها ، بیماریهای قلبی – عروقی و بیماریهای چشمی مانند آب مروارید محافظت می نماید .
مقادیر مورد نیاز روزانه ویتامین A:
بطور کلی میزان مورد نیاز روزانه این ویتامین ، بر اساس سن ، جنس و شرایط فیزیولوژیک ( بارداری و شیردهی ) تعیین می گردد . میزان نیاز روزانه به ویتامین A در مردان بیشتر از زنان است و در دوران شیردهی بیشترین نیاز به این ویتامین وجود دارد .

در بعضی از دورانهای زندگی ، نیاز به ویتامین Aافزایش می یابد . این دوران ها عبارتند از :
- دوران رشد سریع کودکی و نوجوانی ( کودکان زیر 6 سال و نوجوانان در دوران بلوغ )
- دوران بارداری و شیردهی
مواردی که معمولا باعث دریافت ناکافی ویتامین Aشده و باعث می شود فرد در معرض کمبود این ویتامین قرار بگیرد ، عبارتند از :

- بارداریهای مکرر و با فاصله کم که موجب کاهش ذخایر ویتامین A در مادر و در نهایت کاهش ذخایر این ویتامین در شیرخواران به ویژه در 6 ماه اول زندگی می شود .
- کودکانی که با شیر مصنوعی تغذیه میشوند بیشتر در معرض خطر این کمبود قرار می گیرند ( به دلیل قابلیت جذب کم این ویتامین در شیر مصنوعی )
- کودکانی که تغذیه تکمیلی نامناسب دارند و منابع غذایی ویتامین A به مقدار کافی در برنامه غذایی آنان گنجانده نشده است .
- تغذیه نادرست کودکان در دوران بیماری و نقاهت که باعث می شود در این دوران کودک مواد مغذی مورد نیاز و از جمله ویتامین A مورد نیاز را دریافت نکند .
- ناآگاهی های تغذیه ای والدین و بخصوص مادران در زمینه منابع غذایی ویتامین A و لزوم استفاده از آنها در برنامه غذایی روزانه ، یکی از دلایل دریافت ناکافی و در نتیجه کمبود ویتامینA می باشد .
- پایین بودن سطح درآمد خانوار و کمبود دریافت مواد غذایی به طور کلی و همچنین پایین بودن قدرت خرید خانوار برای تهیه منابع غذایی ویتامین A به خصوص منابع حیوانی این ویتامین ، باعث دریافت ناکافی ویتامین در افراد خانواده می شود .
- کمبود دسترسی به منابع گیاهی این ویتامین ( میوه و سبزیها ) در فصول خشک ، احتمال کمبود این ویتامین را افزایش می دهد .
- بروز بیماریهای عفونی و ابتلا مکرر کودکان به این بیماریها باعث کم اشتهایی و کاهش جذب ویتامین A در آنها و در نتیجه کمبود این ویتامین می شود .
- آلودگی های انگلی نیز با بروز کم اشتهایی و کاهش جذب مواد مغذی از جمله ویتامین A ارتباط دارد .در مناطقی که مردم آن از آب آشامیدنی سالم و توالت بهداشتی و ... برخوردار نیستند ، به دلیل ابتلا به عفونتهای انگلی بیشتر در معرض خطر کمبود این ویتامین قرار می گیرند .
- رژیم غذایی کم چربی نیز باعث عدم جذب این ویتامین می شود . زیرا ویتامین A محلول در چربی بوده و وجود چربی برای جذب آن ضروری می باشد .
- قابلیت جذب منابع حیوانی ویتامین A بیشتر از منابع گیاهی می باشد و بایستی حداقل 40 درصد ویتامین A مورد نیاز روزانه از منابع حیوانی تامین شود . در غیر این صورت فرد دچار کمبود می شود .

منابع غذایی ویتامین A:
1- منابع حیوانی – دارای فرم فعال و قابل جذب ویتامین A – در جگر ، قلوه ، زرده تخم مرغ ، شیر و لبنیات پرچرب و کره موجود است .
2- منابع گیاهی ( کاروتنوئید ها و به ویژه بتا کاروتن ) که پیش ساز ویتامین A میباشد در میوه های رنگی و سبزیجات زرد و سبز رنگ نظیر اسفناج ، کاهو ، هویج ، کدو حلوایی ، زرد آلو ، طالبی ، موز ، انگور ، خربزه ، خرمالو و انواع مرکبات وجود دارند .

پپیشگیری و کنترل کمبود ویتامین A:
چهار راهکار اساسی در برنامه پیشگیری و کنترل کمبود ویتامین A عبارتند از :
1- آموزش تغذیه
2- مکمل یاری
3- غنی سازی مواد غذایی
4- کنترل بیماریهای عفونی و انگلی

مکمل یاری :
در مناطقی مانند کشور ایران ، که کمبود ویتامین A به عنوان یک مشکل بهداشت عمومی مطرح است ، به کلیه کودکان زیر 6 سال هر 6 ماه یکبار باید یک مگادوز ویتامین A داده شود . دوز پیشنهادی ویتامین A برای کودکان 6 تا 11 ماهه ، یک کپسول 100 هزار واحدی و برای کودکان یک تا 5 سال یک کپسول 200 هزار واحدی است .

شبکه بهداشت و درمان شهرستان کلات

واحد سلامت خانواده و جمعیت

[Life24]

کمبود ویتامین ب 12 در سالمندان‌ موجب تحلیل مغز می‌شود

نتایج یک تحقیق در انگلیس نشان داد: کمبود ویتامین ب 12 در افراد سالمند می‌تواند منجر به کوچک شدن یا به اصطلاح آتروفی مغز شود.

در این پژوهش، 107 داوطلب از گروه سنی 61 تا 87 سال شرکت داشتند که همه آنها در آغاز مطالعه، به لحاظ توانایی‌‌های ذهنی و درکی در حد طبیعی و سالم بودند.

این افراد در طول پژوهش تحت آزمایشات کلینیکی سالانه،‌ اسکن‌‌های M.R.I، تست‌‌های ذهنی و همچنین آزمایش خون قرار گرفتند.

نتایج آزمایشات نشان داد؛ افرادی که میزان ویتامین ب 12 در بدن آنها کمتر بود، بیشتر با مشکل کوچک شدن اندازه مغز مواجه بودند و در افرادی که میزان ب 12 در بدنشان به کمترین حد می‌رسید، در مقایسه با اشخاصی که به اندازه کافی از این ویتامین دریافت می‌کردند، احتمال کوچک شدن مغز 6 برابر بیشتر بود.

در این تحقیق، پژوهشگران خاطرنشان کردند؛ هنوز نتوانسته‌اند دریابند که چرا کاهش میزان ویتامین ب 12 با تاثیر روی اندازه مغز می‌تواند باعث بروز نارسایی‌‌های ذهنی شود.

یکی از پژوهشگران دانشگاه آکسفورد که در این تحقیق حضور داشته است، می‌گوید: فاکتور‌های زیادی روی سلامت مغز تاثیر دارند که ممکن است از کنترل ما خارج باشد؛ اما این پژوهش نشان می‌دهد که حداقل در این مورد با افزودن ویتامین ب 12 بیشتر به رژیم غذایی با خوردن گوشت،‌ ماهی، حبوبات غنی شده یا شیر می‌توان براحتی از آتروفی و تحلیل مغزی پیشگیری کرده و در نهایت حافظه را در امان نگه داشت.

[Life24]

احمدرضا درستي مطلق در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس افزود: تغذيه مناسب علاوه بر اثر بر عملكرد جسمي تأثير فوق‌العاده‌اي بر عملكرد رواني و مغزي دارد.

وي گفت: كمبودهاي تغذيه‌اي مي‌تواند بيماري‌هاي رواني و روحي را ايجاد كند و يا موجب تشديد اين بيماري‌ها شود، كمبودهاي تغذيه‌اي بلافاصله موجب عوارض جسمي نمي‌شود.

عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران اضافه كرد: به پايان رسيدن ذخاير مواد حياتي و عدم تعادل غذايي به هنگام عدم دريافت غذاهاي مناسب هميشه علائمي شبيه گرسنگي ظاهري به وجود نمي‌آيد و يا علائم به طور سريع ظاهر نمي‌شود.

درستي اضافه كرد: ولي مي‌توان گفت كه در عوض علائم و آثار كمبودهاي تغذيه‌اي به صورت گوناگون هشدارهايي را اعلام مي‌كند كه مي‌توان به كاهش و افت توان جسمي، خستگي، بي‌حوصلگي، افسردگي، كاهش توان يادگيري، كاهش قدرت حافظه و قدرت تمركز، كاهش مقاومت در مقابل عوامل بيماري‌زا اشاره كرد.

درستي گفت: ويتامين B1 براي تهيه انرژي از مواد غذايي و بويژه از مواد قندي يا كربوهيدات‌ها در بدن لازم است و از آنجايي كه سلولهاي عصبي منحصرا از كلوكز براي تامين انرژي خود استفاده مي‌كنند كمبود اين ويتامين مي‌تواند علائمي در بدن ايجاد كند.

وي اضافه كرد: كمبود ويتامين B1 موجب افسردگي، بداخلاقي، كاهش حافظه، تمركز و همچنين احساس خستگي ظاهر شود.

عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران گفت: اين ويتامين در غذاهايي مانند غلات، نخودفرنگي، تخمه آفتابگردان، ارزن، جوانه گندم، كنجد، سويا، بادام هندي، بادام، گردو، لوبيا، نخود، عدس، گندم سبوسدار، سيب‌زميني، گندم سياه، چاودار وجود دارد.

[Life24]

كمبود ويتامين B3 موجب آشفتگي‌هاي روحي و اضطراب مي‌شود
خبرگزاري فارس: يك متخصص تغذيه گفت: كمبود ويتامين B3 موجب كاهش حافظه، آشفتگي‌هاي روحي، افسردگي و اضطراب مي‌شود.


احمدرضا درستي مطلق در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، افزود: كمبود ويتامين B3 موجب علائم جسي و روحي مي‌شود كه مهمترين آن زوال عقل بوده و حتي كمبود آن نيز به من منجر مي‌شود.

وي گفت: علائم عصبي ناشي از كمبود ويتامين B3 كاهش حافظه، آشفتگي‌هاي روحي، افسردگي و اضطراب است.

اين متخصص تغذيه اضافه كرد: مخمر آب جو، پنير، بادام زميني، كنجد، برنج قهوه‌اي، آرد سبوسدار، جوانه گندم، نام سبوس‌دار جو و حبوبات اشاره كرد.

درستي گفت: ويتامين D6 از جمله ويتامين‌هاي بسيار مهم در متابليسم مواد درشت مغذي به ويژه مواد پروتئيني كه كمبود آن موجب جنون و افسردگي مي‌شود.

وي گفت: از منابع غذايي حاوي ويتامين 6 مي‌توان به عنوان گوشت، جوانه گندم، گندم كامل، جو، آرد جو دو سر، بادام زميني، گردو، سويا، عدس، لوبيا، آووكادو و كشمش اشاره كرد.

اين متخصص تغذيه گفت: در برخي از مطالعات نشان داده شده است كه مردان ميانسال داراي سطح بالاتري از ويتامين D6 هستند نسبت به كساني كه سطوح كمتري از اين ويتامين را دارند در تست‌هاي حافظه دو برابر بيشتر امتياز كسب مي‌كنند.

[Life24]

كمبود روي اولين بار در‌ ايران و مصر ديده شد. پسران جواني كه نيمي‌ از كالري رژيم غذايي روزانه آنها از نان‌هاي سبوس دار تخمير نشده به‌دست مي‌آمد، رشد نمي‌كردند و بلوغ جنسي نداشتند.

وي گفت: اگر چه نان منبع خوب «روي» است اما تقريباً تمام «روي» با ماده‌اي به‌نام فيتات كه در نان تخمير نشده وجود دارد، تركيب شده و جذب نمي‌شود.

اين متخصص تغذيه افزود: در دوران بلوغ به‌دليل افزايش سرعت رشد، نياز بدن به پروتئين‌ها افزايش مي‌يابد و براي ساخته شدن پروتيئن‌ها عنصر «روي» مورد نياز است.

عبداللهي گفت: كمبود روي مي‌تواند موجب كاهش سرعت رشد و كوتاه قدي، تأخير در بلوغ جنسي، تضعيف سيستم ‌ايمني بدن و تأخير در التيام زخم‌ها شود. گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، حبوبات و مغزها سرشار از «روي» هستند.

[Life24]

مواد معدني نقش مهمي در عملكرد سلول‌هاي عصبي دارند و مواد غذايي غني از مواد معدني به هوشياري ذهن فرد كمك مي‌كند.

وي گفت: برخي از مواد معدني مهم مانند كلسيم، پتاسيم و منيزيم هستند كه منابع مهم اين املاح شامل شير و محصولات لبني مانند پنير و ماست، غذاهاي غني شده با كلسيم، سيب،‌ زردآلو، موز، گريپ‌فورت، عسل، كيوي، پرتقال، آلو، گيلاس، توت فرنگي، انجير، خرما، سيب‌زميني، آووكادو، غلات كامل، حبوبات، دانه‌هاي روغني، سبزي‌هاي برگ سبز، ماهي و گوشت هستند.

عضو هيئت علمي دانشگاه علوم‌پزشكي تهران اضافه كرد: آهن نيز از جمله مواد معدني بسيار مهم در بالا بردن حافظه است. وقتي آهن بدن كم باشد قدرت يادگيري، تمركز و توجه كاهش پيدا مي‌كند و فرد خيلي زود احساس خستگي مي‌كند و با سردرد و بي‌حالي مواجه مي‌شود و قدرت حفظ مطالب را از دست مي‌دهند.

درستي‌مطلق گفت: كمبود «روي» در برنامه غذايي موجب كم شدن تمركز و ضعف حافظه كوتاه ‌مدت مي‌شود. از منابع غذايي حاوي «روي» مي‌توان به غذاهاي دريايي، ماهي‌ها، حبوبات، غلات و نان‌هاي سبوس‌دار اشاره كرد.

[قله بلند]

قربون نان های سبوس دار برم که وجود نداره. همچنین قربون ماهی و غذاهای دریایی هم برم که گرونه یا واقعاً کیفیت نداره.
خوب یه راه دیگه هم هست و اون هم درست کردن غذا در ظرف های آهنی و روی و مسی است.
راستی یه جای دیگه هم گفتید که ویتامین های گروه ب هم در خوب کار کردن حافظه نقش دارند. درسته؟