تصادفات و فوریت ها

[raz72592]

عقرب ها (Scorpion)وابسته به عنكبوتيان هستند . در دنيا گونه هاي متعددي عقرب وجود دارد كه تنها تعدادي محدود براي انسان خطر ناك هستند .عقرب بيشتر در آب هواي گرم و شب ها فعال هستند و به اين علت رعايت نكات ايمني در مورد جلوگيري ار عقرب گزيدگي به خصوص در مناطق گرمسيري و به هنگام تاريكي هوا اهميت دارد . (مثل پوشيدن جوراب ، شلوار و كفش مناسب ، تكان دادن كفش و لباس قبل از پوشيدن و غيره )
سم يكنوع عقرب به نام سنتروروئيد اسكالپچراتوس (Centruroides Sculpturatus) شديداً كشنده است (عقزب كوچك و زرد رنگ با يك توبركول كوچك روي پشت , و به طول 2.5 تا 7.5 سانتي متر , كه به آن عقرب جرار نيز گفته مي شود ) .
نكته : خطرناك ترين عقرب در ايران عقربي است به نام گارديم كه محل زيست آن خوزستان است .
علايم و نشانه ها
پس از چند دقيقه از گزش عقرب كه عموماً در اندام ( دست و پا ) اتفاق مي افتد علايم زير مشاهده مي شود:

• درد , تاول , قرمزي , تورم

با گذشت چند ساعت از گزش ، ممكن است علايم زير در فرد مشاهده شود :

• تند شدن نبض
• بالا رفتن فشار خون
• سرگيجه ، حالت تهوع و استفراغ
• بي اختياري ادرار و مدفوع
• تنگي نفس
• تشنج
• افزايش ترشح بزاق

عقرب گزيدگي اغلب خطر ناك نيست و تنها باعث بروز علايم و نشانه ها موضعي در محل گزش مي گردد. با اين وجود بايد كمك هاي اوليه ضروري را براي مصدومين انجام داد و خطر ناك بودن يا نبودن عقرب و شدت مسموميت را به كادر درماني و پزشك واگذار كرد .
كمك هاي اوليه

• ارزيابي صحنه حادثه ، دور كردن يا پرهيز از خطر ، در خواست كمك در صورت لزوم
• ارزيابي اوليه مصدوم و انجام مراحل ABC و ديگر كمك هاي اوليه ضروري در صورت لزوم
• بي حركت نگه داشتن مصدوم و ثابت نگه داشتن عضو گزيده شده
• كمپرس سرد ( نكته از گذاشتن يخ به صورت مستقيم بر روي اندام خود داري كنيد . )
• استفاده از دستگاه مكنده مخصوص جهت خارج كردن سم ( در صورت عدم وجود دستگاه مكنده مخصوص , استفاده از ساكشن و يا مكيدن محل گزش توسط دهان مي باشد ).
• انتقال سريع به مركز درماني

در برخي موارد و در صورت شديد بودن مسموميت در مراكز درماني از پادزهر سم عقرب براي خنثي سازي سم و درمان فرد استفاده مي شود .البته اين كار بايد با دستور پزشك و تحت نظارت مستقيم او انجام شود .
در مورد بريدن و مكيدن محل زخم با دهان توافق نظر وجود ندارد . بعضي صاحب نظران با اين كار مخالف هستند و عده اي استفاده از اين روش را مجاز مي دانند .
در برخي از كتب بستن بالاي محل گزش با هدف تاخير در جذب سم توصيه شده است . براي اين كار بايد :
1-از پارچه , باند يا يك وسيله ي مناسب ديگر با عرض حداقل چهار تا پنج سانتي متر استفاده كنيد .
2- پارچه , باند يا وسيله مورد نظر را حدود پنج سانتي متر بالاتر از محل گزش ( يعني قسمتي از اندام كه به تنه مصدوم نزديك تر است ) ببنديد .
3-پارچه يا باند بايد به حدي محكم بسته شود كه تنها باعث كندشدن جريان لنف و خون سياهرگي در اندام مربوطه گردد . توجه داشته باشيد كه اين كار به هيچ وجه نبايد باعث اخلال در جريان خون سرخرگي اندام مبتلا گردد . به اين منظور , پارچه يا باند بايد به صورتي بسته شود كه يك انگشت به راحتي از زير آن عبور كند و همچنين باعث قطع نبض در نقاط انتهايي اندام مبتلا نگردد.
توجه : در صورت نزديك بودن مراكز درماني بهتر است بدون فوت وقت و انجام اقدامات اضافي مصدوم را هر چه سريعتر به مراكز درماني منتقل كنيد .
گزيدگي عقرب در افراد پير , كودكان , نوزادان و افراد مصدوم خطرناك تر است . همچنين اگر گزش متعدد يا نزديك سر و صورت يا گردن مصدوم باشد , خطزناك تر از گزش اندام ( دست و پا ) خواهد بود . به ياد داشته باشيد كه علايم گزيدگي با عقرب " گارديم " در ابتدا بسيار خفيف و ناچيز است و همين مسئله اغلب باعث عدم مراجعه به موقع فرد به مراكز درماني مي گردد . اما مراجعه به مراكز درماني لازم و ضروري است و تاخير مي تواند منجر به بروز علايم مختلف مسموميت , از بين رفتن بافت هاي بدن در محل گزش يا حتي در موارد شديد منجر به مرگ فرد گردد .

[raz72592]

غرق شدگي يكي از علل مرگ ومير بچه ها و نوجوانان است . عوامل زمينه ساز عبارتند از : بيماري صرع , عقب ماندگي ذهني , نداشتن آشنايي كافي با قوائد شناگري , افزايش استفاده از قايق هاي روباز و تندرو به خصوص شنا در مناطق حفاظت نشده .
هيچگاه فكر نكنيد كه كسي كه زير آب مانده ( حتي براي چند دقيقه ) حتماً مرده است . بعضي از افراد بعد از حتي نيم ساعت كه زير آب ماندشان در اب سرد گذشته است , زنده مانده اند .اين امر بع اين علت امكان پذير است كه در آب سرد , روند سوخت وساز بدن كند شده و مغز مي تواند با وجود فقدان اكسيژن براي مدت طولاني تري زنده بماند .
اقدامات اوليه :
در مواجهه با فرد غرق شده , بايد ابتدا وي را به كمك وسائلي از قبيل حلقه نجات , تكه الوار يا طناب بلند از آب خارج كرد .بايد اين نكته را در نظر داشت كه تنها زماني فرد مي تواند مستقيماً اقدام به نجات مصدوم كند كه اولاً دوره آموزشي نجات غريق را گذرانده باشد , چرا كه امكان غرق شدن يك ناجي فاقد صلاحيت , بسيار زياد است .
وقتي كه فرد غرق شده را از زير آب بيرون مي آوريد , شروع به تنفس دهان به دهان نماييد و در همين حال سعي كنيد كه فرد غرق شده را به سمت ساحل يا خشكي ببريد .
بايد بلافاصله پس از خروج مصدوم بيهوش از آب , ابتدا دهان وي را از گل و لاي و شن پاك كرد . نبايد وقت را براي خارج كردن آب از ريه ها و معده هدر داد . به وضعيت تنفسي و ضربان قلب دقت شود . در صورتي كه مصدوم تنفس و ضربان قلب نداشت به سرعت عمليات احياي قلبي ريوي CPR را شروع مي كنيم .
مجدداً تاكيد مي شود , نبايد وقت را براي خارج كردن آب از ريه ها تلف كرد , چرا كه با دادن تنفس مصنوعي قوي و مناسب تمام آب از ريه ها جذب بدن مي شود . در اوايل , تنفس مصنوعي قدري مشكل است ولي با جذب آب به بدن , تنفس دادن راحت تر مي شود . اگر طي عمليات احيا فرد مصدوم استفراغ كرد , فوراً او را به پهلو , وضعيت بهبودي ( ريكاوري ) برگردانده تا مواد مستفرغه وارد ريه ها نشود . گاه ممكن است طي تنفس مصنوعي مقداري هوا وارد معده شود كه خطر استفراغ دارد . در چنين مواردي فرد مصدوم را به شكم خوابانيده و دست هاي خود را به صورت ضربدر به دور شكم حلقه نمايد و مختصري بالا بكشد تا هوا و آب از معده اش خارج شود . بايد توجه داشت اين عمل تنها در مواردي كه اشكال تنفسي وجود دارد انجام شود .
نكته :
در فردي كه به داخل آب هاي كم عمق شيرجه رفته و با سر به زمين برخورد كرده است , خطر قطع نخاع گردني و فلج اندام ها وجود دارد . در مواجهه با چنين مواردي هنگام جابجايي و عمل احيا , بايد بسيار احتياط نموده و سعي كرد تا كوچكترين حركتي به سر و گردن وي وارد نشود . همچنين در صورت نياز به عمليات احياي قلبي ريوي بايد از مانور فشار به فك استفاده كرد تا از آسيب به نخاع و ستون فقرات جلوگيري شود .
نكته بسيار مهم
كليه افراد غرق شده پس از نجات و اقدامات اوليه حتي اگر كاملاً هوشيار باشند , بايد به سرعت به بيمارستان منتقل شوند , چرا كه آب جذب شده مي تواند عوارض خطرناك و كشنده اي براي فرد داشته باشد .

[raz72592]

شوك

تعريف : ناتواني دستگاه گردش خون در رساندن خون كافي به تمام اعضاي بدن را شوك گويند . در اين حالت چون خون كافي به اعضاي بدن نمي رسد بدن شروع به مقابله باوضع موجود (كاهش خون رساني ) مي كند . دفاع بدن دراين حالت بصورتي است كه بايد حداكثرخون به اعضاي حياتي مثل مغز و قلب رسيده و در مقابل به اعضا كم اهميت تر مثل پوست , روده و عضلات خون كمتري برسد زيرا سلامت قلب و مغز ضروري تر است ؛ و در حقيقت شوك دفاع بدن در برابر اين كاهش خون رساني است .شوك به سه دليل مي تواند بروز يا پيشرفت كند :
1) كاهش قدرت قلب 2) كشادشدن رگها 3) كاهش حجم خون
انواع شوكها
انواع شوك را بر اساس علت آن تقسيم بندي مي كنند كه عبارتند از :
1- شوكهاي فلبي مثل موارد سكته قلبي
2- شوكهاي ناشي از كاهش خون مثل موارد خونريزي شديد يا سوختگي شديد
3- شوكهاي عصبي مثل قطع نخاع
4- شوكهاي رواني مثل شنيدن خبرهاي بد
5- شوكهاي حساسيتي , مثل تزريق داروئيكه فرد به آن حساسيت دارد
6- شوكهاي عفوني و غيره
علائم
شوك و علائم آن به تدريج به تدريج پيشرفت ميكنند . علائم آن را به سه مرحله تقسيم ميكنند كه عبارتند از :
مرحله اول : افزايش تعداد نبض و تنفس , اضطراب و ترس .
مرحله دوم : رنگ پريدگي , نبض سريع و ضعيف , تنفس مشكل , ضعف و تشنگي و گاهي تهوع .
مرحله سوم : كاهش سطح هوشياري , كاهش فشار خون , نبض و تنفس ضعيف .
مصدوم اغلب قدرت سر پا ايستادن نداشته و روي زمين مي افتد . مردمكهاي چشمهايش گشاد شده و چشمهايش حالت خماري دارد .

كمكهاي اوليه :
بهترين درمان شوك پيشگيري از آن است . بنا براين اگر براي كسي حادثه اي اتفاق افتاده (مثلاً تصادف كرده ) كه احتمال مي دهيد دچار شوك شود ولي هنمز علائم شوك را نشان نمي دهد ، با اين اقدامات عبارتند از :
1- كنترل راههاي هوايي مصدوم و جلوگيري و آسپيره كردن مواد استفراغي .
2- دادن اكسيژن
3- كنترل خون ريزي
4- آتل بندي محل شكستگي
5- مريض را به پشت دراز كرده و پاهايش را حدود 20-30سانتي متر بلند كنيد.نكته مهم اينكه اگر با اين كار تنفس مصدوم مشكل شد فوراً پاهايش را پايين آورده و يا اگر احتمال شكستگي پا يا ستون فقرات مي رود پا ها را بلند نكنيد.
6-جلو گيری از دفع حرارت بدن مصدوم به به وسيله پيچيدن وي درون پتو يا كحاف يا چيز مشابه آن ، توجه داشته باشيد كه با حرارت خارجي (بخاري ) مصدوم را گرم كنيد.
7- در صورتيكه كصدوم بيهوش يا استفراغ ندارد به او مايعات بدهيد.
8- كنترل علائم حياتي را هر5 دقيقه يكبار به عمل آوريد.
وضعيت اغماء- بهبودي
مصدوم كه زخمهاي وسيع در پائين صورت يا فك دارد، يا آنها كه بيهوش هستند به پهلو خوابيده و سر وي را به پائين خم كنيد تا مايعات استفراغ شده و خونيكه از صورت خارج مي شوند باعث انسداد مجازي تنفس و خفگي نشود . در اينگونه مصدومين بايد توجه اين وضعيت را وضعيت بهبودي مي گويند .

[raz72592]

رعد و برق : حادته اي زيبا ولي خطرناك
در برخي از فصول سال (معمولاً اواخر زمستان و يا فصل بهار ) اتفاق مي افتد و در اثر برخورد توده هاي باردار ابر با يكديگر و آزادشدن مقادير زياد الكتريسيته ساكن موجود در اين ابرها ايجاد مي گردد . رعد وبرق تخليه الكتريكي است كه در اثر الكتريسيته ساكن بين دو ابر يا بين ابر و زمين ايجاد مي شود .
رعايت نكات ايمني در داخل ساختمان :
1- وقتي رعد وبرق رخ مي دهد , در منزل بمانيد و بيرون نرويد , مگر آنكه لازم باشد .
2- به منظور جلوگيري از خطر آتش سوزي ناشي از صاعقه , يك برق گير بر روي ساختمان هاي بلند نصب كنيد .
3- از درها و پنجره ها , بخاري هاي ديواري , شوفاژها و يا ديگر هادي هاي الكتريكي دور شويد .
4- دو شاخه و وسايل برقي مانند تلويزيون و راديو را از برق بيرون بكشيد .
5- دو شاخه تلفن را نيز بيرون بكشيد و از كار كردن با تلفن خودداري كنيد .
6- چراغ برق را براي داشتن روشنايي مناسب روشن نگاه داريد . برخلاف عقيده ي عموم مردم اين كار خطر برخورد صاعقه با منزل شما را افزايش نخواهد داد.
7- پرده ها را بكشيد و از ايستادن در نزديكي پنجره ها خودداري كنيد .
رعايت نكات ايمني در خارج از ساختمان :
1- از ايستادن در مناطق مرتفع , روي ساختمان هاي بلند , تپه , كوه يا هر ناحيه ي مرتفع ديگر به شدت پرهيز كنيد .
2- از تجهيزاتي كه هادي جريان الكتريسيته هستند استفاده نكنيد و در صورت وقوع رعد وبرق از آنها دوري كنيد . مانند تراكتور , موتور سيكلت , دوچرخه , بيل هاي فلزي و ...
3- از درختان , سيم هاي برق( خصوصاً كابل هاي فشار قوي برق ) , لوله ها يا ديگر سازه هاي فلزي دوري كنيد .
از حصارهاي فلزي , خطوط برق و تلفن دور شويد .
4- از پناه گرفتن زير درختان پرهيز كنيد . ( زيرا به علت برخورد برق و حرارت حاصل از آن , امكان آتش سوزي وجود دارد , لذا بايد از اين كار خودداري كنيد )
5- زير سيم هاي برق هوايي , مخازن و شيشه ها پناه نگيريد , زيرا احتمال فروريختن و افتادن آنها وجود دارد .
6- در صورتي كه داخل قايق يا در حال شنا كردن هستيد , به سرعت از آب خارج شويد و بدن خود را خشك كنيد .
7- در صورتي كه در اتومبيل هستيد , از درختاني كه ممكن است روي آن بيفتد , دور شويد و سپس در جايي مناسب پارك كنيد , و تا پايان خطر از وسيله نقليه خود خارج نشويد . اما از دست زدن به قسمت هاي فلزي اتومبيل خودداري كنيد .
8- اگر در جنگل هستيد , به سرعت از آنجا خارج شويد يا در زير درختان كوتاه پناه بگيريد .
با رعايت نكات ايمني امكان برخورد صاعقه با شما بسيار كم است و هيچ جاي نگراني نخواهد بود .
نكته : بدني كه دچار صاعقه زدگي شده , حاوي الكتريسيته نيست و مي توانيد كمك هاي اوليه ي ضروري را براي وي انجام دهيد . بنابراين از دست زدن به بدن افراد صاعقه زده هراس نداشته باشيد .
كمكهاي اوليه
بررسي علائم حياتي مصدوم و در صورت نياز عمليات احياي قلبي ريوي
مصدوم را به آرامش تشويق كنيد .
مصدوم را سريعاً به بيمارستان منتقل كنيد .

[raz72592]

نواع مختلفي از زخمها و خونريزيها برخورد كرده ايد. آيا توانسته ايداز آن خونريزي جلوگيريكنيد؟ اگر باز هم باچنين زخمهايي مواجه شديد، مي توانيد آنرا كنترل كنيد؟

اگر شدت خونريزي به حدي باشد كه فرصت اعلام به اورژانس ونيروهاي امدادي وجود نداشته باشد و يا در مكاني دور از اين امكانات باشيد، چه كسي جز شما مي تواند به شخص مجروح كمك كند؟ اگر يكي از نزديكترين كسانتان مجروح شد و به دليل نبودن ويا دير رسيدن امدادگران، خون زيادي از او رفت و منجر به مرگ او شد، آيا خود را به خاطر اينكه نتوانسته ايد كمكي به او بكنيد، سرزنش نمي كنيد؟…

پس بياييد هر چه زودتر كمكهاي اوليه در خونريزيها را ياد بگيريم

در اين بخش با انواع خونريزي، علل خونرريزي، اثرات خونرريزي در بدن و علائم و نشانه ها ي خونرريزي آشنا شده ودر نهايت كمكهاي اوليه درخونرريزيها را ياد مي گيريد.

تعريف:

خونريزي يعني خارج شدن خون از درون عروق خوني كه در نتيجه ي جراحت و بريدگي اتفاق مي افتد.

اثرات خونريزي در بدن علائم ونشانه هاي خونريزي

انواع خونريزي علل خونريزي ها

اهداف كلي در خونريزيها كمك هاي اوليه در خونريزيها

روشهاي مهار خونريزي

[raz72592]

اثرات كلي از دست رفتن خون عبارتند از:

1- از دست رفتن گلبول هاي قرمز به كاهش اكسيژن رساني به بافتها منجر مي شود.

2- كاهش در حجم خون سبب كاهش فشار خون ميشود.

3- سرعت پمپاژ قلب جهت جبران فشار خون كاهش يافته، افزايش مي يابد.

4- كاهش در قدرت ضربان قلب.

خونريزي هاي خفيف و آرام معمولا بي خطر بوده و علائم عمومي ايجاد نمي كنند.
عدم رسيدگي فوري در خونريزي هاي متوسط( كه تا حدود 1 ليتر خون از دست
مي رود)، منجر به بروز حالت شوك مي شود.
در خونريزي هاي شديد، امكان بروز مرگ در عرض چند دقيقه نيز وجود دارد.
دستگاه گردش خون :
دستگاه گردش خون از مهمترين سيستمهاي بدن ميباشد كه از سه جزء اصلي زير تشكيل شده است :
1- قلب 2- رگها 3- خون
وظيفه اين دستگاه انتقال مواد غذائي واكسيژن به سلولهاي بدن وهمچنين انتقال مواد دفعي ودي اكسيد كربن سلولها به اندامهاي دفعي مي باشد

[raz72592]

به صورت واكنشي و براي جبران خون از دست رفته، خون كمتري به قسمتهاي كم اهميت تر مثل پوست، مي رسد و به همين دليل رنگ پريدگي پوست و مخاطها جزو علايم شايع خونريزي است. در مراحل اوليه و يا خونريزي هاي خفيف به جز رنگ پريدگيهاي مختصرپوست و افزايش تعداد ضربانقلب علايمي ديده نميشود ولي با افزايش شدت خونريزي علايم زير ظاهر ميشود:

1- تشنگي

2- ضعف، بي حالي،بي قراري و پرخاشگري

3-تند شدن ضربان قلب و ضعيف شدن نبضهاي محيطي

4-عرق سرد روي پيشاني

5-تنفس سريع و سطح

6-تهوع و استفراغ

7-افت فشار خون

8- خواب آلودگي

9-احساس سبكي سر، سرگيجه و سردي پوست

10-احساس سرما

11-وجود علايم خاص خونريزي در ارتباط با بعضي از قسمت هاي بدن مثلا خونريزي جمجمه، درون قفسه سينه يا شكم و…

12-مشاهده خروج خون از زخم در موارد خونريزي خارجي

ــ به خاطر كاهش رسيدن خون اكسيژن دار به مغز، فرد دجار خواب آلودگي، گيجي، سياهي رفتن چشمها و يا اضطراب و بي قراري مي شود.

[raz72592]

انواع خونريزي:

با توجه به نوع عروق آسيب ديده، خونريزيها به سه دسته تقسيم مي شوند:
1) خونريزي سرخرگي: اين نوع خونريزي به دليل سرعت زياد جريان خون به صورت جهنده و با فشار زياد است.رنگ خون به دليل محتواي اكسيژن بالا قرمز روشن است.
اين نوع خونريزي به آساني مهار نميشود. درموارد قطع عضو به دليل ضربه ممكن است سرخرگ به طور كامل و شديد منقبض شده و خونريزي قطع گردد.
2 ) خونريزي سياهگي: سياهرگها شامل خون تيره بوده و جريان خون در آن آرام است و در نتيجه اين نوع خونريزي بدون جهت و فشار بوده و آسانتر از خونريزي سرخرگي مهار ميشود. يكخطر جدي خونريزي سياهرگي، ورود هوا (مكش هوا ) به درون خون و بروز مرگ ناگهاني است. اين موضوع خصوصا در مورد خونريزي از سياهرگهاي بزرگ گردني صادق است. گر چه خون از درون سياهرگهاي آسيب ديده بدون جهش خارج مي شود و ميتوان با فشار ملايم آنرا مهار كرد، ولي در موارد آسيب به سياهرگهاي بزرگ امكان وقوع خونريزي شديد و غير قابل مهار وجود دارد.
3 )خونريزي مويرگي: خون موجود در مويرگ ها مخلوطي از خون سرخرگي و سياهرگي است. خون معمولا از زخم نشت مي كند و مقدار خون از دست رفته نيز كم است. معمولا فشار روي زخم براي مهار خونريزي كفايت مي كند و در بسياري مواقع حتي بدون درمان، روي زخم خودبه خود لخته مي بندد و خونريزي مهار ميشود. در اين نوع خونريزي خطر عفوني شدن زخم بيشتر از خطر از دست رفتن خون مطرح است.

باتوجه به كانون خونريزي، خونريزيها به دو دسته تقسيم مي شوند:
1) خونريزي داخلي:در خونريزي داخلي،خون از درون عروق خارج شده، ولي داخل بدن باقيميماند.يعني خون به درون حفرات بدن مثل شكم، قفسه سينه، جمجمه و … مي ريزد. اين نوع خونريزي را
با چشم نمي توان ديد و تشخيص آن مشكل است.
2)خونريزي خارجي: در خونريزي خارجي، خون از بدن خارج شده و بيرون مي ريزد و غالبا نتيجه ي بريدگي، جراحت جنگي و شكستگيهاي باز استخوان ها ايجاد مي شود.
علل خونريزي ها:
از علل خونريزي خارجي مي توان آسيبهاي ناشي از تصادفات، ضربه ها، بريدگي با آلات برنده و صدمات جنگي در اثر گلوله و تركش و… را نام برد.
از علل خونريزي داخلي مي توان آسيب و ضربه در اثر تصادفات، ضربه ها، وارد شدن گلوله به درون احشاء ، برخي بيماريهاي خاص مثل خونريزي گوارشي و اختلالات انعقادي اكتسابي و ارثي را نام برد.

[raz72592]

1ـ شناسايي وضعيت مصدوم و شدت از دست رفتن خون

2ـ مهار خونريزي

3ـ تميز نگه داشتن زخم و پوشاندن آن با گاز استريل جهت به حداقل رساندن خونريزي و ممانعت از بروز عفونت

4ـ انتقال مناسب مصدوم به بيمارستان

كمكهاي اوليه در خونريزي ها

ــ در ارائه كمكهاي اوليه سرعت عمل به خرج دهيد اما خونسردي خود را حفظ كنيد.

تاخيرممكن است به قيمت از دست رفتن جان مصدوم تمام شود.ــ علايم حياتي را كنترل كنيد

ــ مصدوم را به پشت بخوابانيد و پاها را در وضعيت زانوخميده بالا ببريد.

خونريزي را كنترل كنيد

ــ مصدوم را گرم نگه داريد

ــ مصدوم را در وضعيت استراحت قرار داده و اندام زخمي را بي حركت كنيد

ــ لباس مصدوم را شل كنيد

ــ در صورت بروز شوك، پاهاي مصدوم را بالا نگه داريد اما در صورت خونريزي سر و گردن نبايد سر را نسبت به بقيه بدن پايين تر نگه داشت ، چون سبب خونريزي بيشتر مي شود.

ــ در صورتي كه خون لخته شده باشد، از كندن و تميز كردن آن خودداري كنيد؛ زيرااين كار سبب خونريزي مجدد ميشود.

ــ هرگز اشيائي مانند چاقو، تكه هاي شيشه و… را از زخم خارج نكنيد زيرا امكان تشديد آسيب و خونريزي بيشتر وجود دارد. در اين شرايط، از يك دستمال و يا باند حلقه شده به نام تــامپون استفاده كنيد. توجه داشته باشيد كه تامپون بايد

كاملا اطراف جسم را بپوشاند طوري كه وقتي خواستيد روي آن باندپيچي كنيد،

به جسم فشار وارد نشود.

ــ مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد.

[raz72592]

1ـ بالا نگه داشتن عضو آسيب ديده
2ـ-فشار مستقيم بر روي محل خونريزي
3ـفشار بر روي نقاط فشار (منظور از نقاط فشار، نقاطي هستند كه شريان يا همان سرخرگ اصلي، از آن عبور كرده است.)
4ـ اگر خونريزي جزئي باشد، خونريزي ممكن است با ريختن آب سرد بر روي آن بند بيايد.
5 ـ استفاده از"تورنيكت يا شريان بند در خونريزي هاي شديد تورنيكت باند عريزي است كه استفاده از آن به طور صحيح سرخرگ را بسته و مانع خونريزي ميشود. از اين وسيله تنها در موارد بسيار ضروري (نظير قطع سرخرگ بزرگ، قطع عضو و يا عدم مهار خونريزي با روشهاي ديگر) استفاده مي شود.

كمكهاي اوليه در خونريزي خارجي

جهت كنترل خونريزي خارجي بايد چهار مورد اساسي زير به ترتيب وبه سرعت انجام پذيرد :
1- فشار مستقيم
2- بالا نگه داشتن عضو
3- فشار بر نقاط فشار
4- " استفاده از تورنيكت يا كيسه هوايي

1- فشار مستقيم :
موثرترين روش در كنترل خونريزي از طريق فشار مستقيم ميباشد كه به يكي از دو روش زير انجام ميگيرد :
الف- گاز استريل (يا تكه پارچه تميز) را روي محل خونريزي گذاشته وبا دست روي آن فشار وارد شود تا خونريزي قطع گردد.
ب- قطعه اي گاز استريل را روي محل خونريزي گذاشته وبه وسيله بانداژ محكم آنرا ببنديد تا خونريزي كنترل گردد.

2- بالا نگه داشتن عضو دچار خونريزي :
اين روش در كنترل خونريزي قسمت هايي از بدن كه امكان قراردادن آنها در سطحي بالا تر از سطح بدن وجود دارد مورد استفاده قرارميگيرد كه به علت نيروي جاذبه ،فشار خونريزي كمتر ميشود .
توجه : در صورت وجود شكستگي درعضو مربوطه استفاده ازاين روش محدوديت دارد .

3- فشار بر نقاط فشار :
اگر توسط فشار مستقيم و بلند كردن عضو ،خونريزي قابل كنترل نبود از فشار دادن بر نقاط فشار استفاده ميشود .

نقاط فشار نقاطي است كه شريان هاي اصلي بدن از نزديك سطح بدن و روي استخوانها عبور ميكند و تعدادي از آنها عبارتند از :
1) در خونريزي هاي دست 2) در خونريزي هاي پا
توجه : چنانچه در اين محل ها شكستگي استخواني باشد در استفاده از اين روش محدوديت وجود دارد .

4- استفاده از تورنيكت يا كيسه هوائي :
اين روش فقط زماني انجام ميشود كه كوشش هاي قبلي جهت كنترل خونريزي موثر واقع نشود ويا در مواقعي كه اندامي قطع گرديده و نگراني درمورد ازبين رفتن بافتهاي پائين تر از محل بستن تورنيكت نباشد .
روش بستن تورنيكت :
1- ابتدا گاز يا دستمالي بر روي بازو قرار دهيد كه علاوه بر نقش حفاظتي باعث افزايش فشار در آن نقطه گردد .
2- به وسيله باند نواري دستمال فوق را ثابت كنيد. وسپس اهرمي مثل يك تكه چوب يا لوله يا حتي خودكار را روي آن قرار دهيد وباند را بعد از قراردادن آن گره ديگري بزنيد.
3- اهرم را به حول مركز گره تا اندازهاي بچرخانيد كه خونريزي قطع شود در اينحال اهرم را بوسيله گره ثابت كنيد .
زمان بستن، تورنيكت را در محلي كه قابل رويت باشد بنويسيد . به هیچ وجه تورنیکت را به منظور خونرسانی به اعضا باز نکنید. چرا که این کار کمکی نمی کند و تنها احتمال خطر را برای فرد بیشتر می کند.
نكته : 1- اندامي كه با تورنيكت بسته شده حتماً بايد در معرض ديد باشد .
2- حتي در زخمهاي ران و بازو تورنيكت حداقل بايد 2 اينچ يا5 سانتي متر بالاتر از آن بسته شود.

عده اي از پزشكان استفاده از كيسه هوائي دستگاه فشار خون با فشار حدود 150 ميلي متر جيوه را پيشنهاد مي كنندكه عملاً اگر امكان پذير باشد راه ايمني تري ميباشد. در دهه هاي اخير استفاده از وسيله اي به نام آتل بادي پيشنهاد شده كه كيسه هاي پلاستيكي با حفره ميان خالي هستند ومانند جوراب پوشيده و سپس باد مي كنند. اين وسيله علاوه بر اينكه ميتواند به عنوان يك آتل مصرف شود درموارد خونريزيها نيز به عنوان كمك دهنده در جلوگيري از خونريزي يا در موارد شوك حاصل از خونريزي به عنوان كمك در كاهش جريان خون اندامها مورد استفاده قرار مي گيرد.
دربستن تورنيكت بايد بسيار دقت كرد . چه بسا افرادي كه به دليل سهل انگاري امدادگران عضو خود را از دست داده اند . به همين دليل استفاده از تورنيكت و آتل بادي در بسياري از نقاط جهان معلق مانده است و تنها در موارد خاص مورد استفاده قرار مي گيرد .در بستن تورنيكت در قسمتي از اندام مثلاً دست بايد توجه كرد براي جلوگيري از آسيب و قطع عضو سالم به اندازه اي تورنيكت را محكم كنيم كه نبض احساس شود تا از تخريب عضو جلوگيري شود و حدالمقدور سعي شود از تورنيكت استفاده نشود .
كنترل بوسيله سرما :
در موارد شكستگي، سوختگي وخونريزيهاي خفيف ميتوان با استفاده از كيسه هاي حاوي يخ در محل ضايعه، علاوه بر كاهش درد و تورم باعث كاهش خونريزي نيز شد. توجه داشته باشيد كه استفاده از سرما به تنهائي نميتواند در كنترل خونريزي موثر باشد وبايد همراه با ديگراقدامات انجام گيرد.
توجه : براي جلوگيري ازسرمازدگي مورد نظر، كمپرس سرما را نبايد بيش از 20 دقيقه ادامه داد.

با توجه به مطالب فوق در مصدوم دچار خونريزي اقدامات زير را بترتيب به عمل أوريد :
1- محل خونريزي را مشخص كنيد.
2- نوع خونريزي را مشخص نمائيد.
3- خونريزي را كنترل كنيد ( بايد از حداقل امكانات حداكثر استفاده بعمل آيد ).
4- اگر جهت كنترل تورنيكت بسته ايد زمان آن را درجائي كه كاملاً در معرض ديد باشد مثلاً سينه يا پيشاني بيمار بنويسيد .
5- بيمار را جهت پيگيري صدمات وارد شده كنترل كنيد.
فراموش نكنيد كه تمامي اين عمليات را در موقعي ميتوان انجام داد كه ابتدا وضع تنفس وقلب بيمار كنترل شده باشد.
ت- خونريزي داخلي :
تعريف: چنانچه خون پس از خروج از رگ در داخل حفره اي از بدن ريخته ومحل خونريزي مشاهده نشود، خونريزي داخلي گويند. مانند خونريزي در داخل جمجمه، ويا در مجاري گوارشي.

كمكهاي اوليه در خونريزيهاي داخلي :
در مورد خونريزيهاي داخلي مهمترين كار رساندن بيمار به مركز درماني است وبهترين اقداماتي كه ميتوان انجام داد به ترتيب زير است :
1- كنترل علائم حياتي
2- كنترل راههاي هوائي
3- قرار دادن بيمار در بهترين وضعيت
مثلاً اگر بيمار دچار تهوع واستفراغ هاي مكرر است اورا به پهلو خوابانده واگر خونريزي داخلي اندامها ( دست وپا )است، اندام را بالا نگه داريد.
4- بيمار اگر دچار شوك است كمكهاي اوليه در مورد او انجام شود.
5- در صورت امكان به بيمار اكسيژن داده وبه او هيچ چيز نخورانيد.
6- در اولين فرصت ممكن بيمار را به مركز درماني انتقال دهيد.
نكته1 : در صورت ضربه به سر – استفراغ هاي مكرر زنگ خطر بزرگي جهت اعلام خونريزي داخل مغزي ميباشد كه ميتواند باعث مرگ مصدوم گردد.همچنين خروج مايع مغزي نخاعي كه همانند آبريزش بيني از بيني و مايع شفافي از گوش مي باشد از علايم ضربه مغزي مي باشد .
در ضربه مغزي :
سر مصدوم را بالاتر از ساير اندام او قرار دهيد . از خروج مايع مغزي نخاعي به بيرون جلوگيري نكنيد و هر چه سريعتر مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد .
نكته2 : در صورت ضربه به شكم – دل درد شديد زنگ خطر بزرگي جهت اعلام خونريزي داخل شكم ميباشد ودر صورت عدم توجه باعث مرگ مصدوم خواهد شد.