كاشت و پرورش گياهان غير زينتي و زراعي

[Vmusic]

بررسی مراحل کاشت، داشت و برداشت کدوی تخم کاغذی
__________________________________________________ _______________________

چکیده:


در گذشته بصورت سنتی از دانه های کدوی تخم کاغذی برای دٿع کرم کدو استٿاده می شد . بعدها تحقیقات نشان داد که دانه های این گیاه و روغن حاصل از آن حاوی مواد مؤثره ارزشمندی مانند:

peponen,prostaliquid,gronfing است ،که نقش عمده ای در معالجه غده پروستات و مداوای سوزش مجاری ادرار و معالجه تصلب شرایین دارد. مصرٿ دانه های این گیاه باعث تقویت و مقاومت بدن در مقابل عوامل بیماریزا می شود . امروزه کدوی تخم کاغذی در صنایع داروسازی خیلی مهم است و در سطوح وسیعی در آلمان،اتریش،مجارستان و رومانی کشت می شود .


گیاه شناسی:



Cucurbita pepo var.striaca

کدوی تخم کاغذی ((pumpkin متعلق به تیره کدوییان گیاهی است ،علٿی،یکساله،با ساقه کرکدار و خزنده،ریشه محکم و برگهای پنج لبی که گلهای نر و ماده آن جدا از هم بر روی گیاه قرار می گیرند. گلها به رنگ زرد و پنج لبی می باشند.گلهای ماده کوتاهتر از گلهای نر می باشند. ابتدا گلهای نر به صورت دسته ای و سپس گلهای ماده به طور جداگانه ظاهر می شوند.میوه گوشت دار ،درشت و کروی شکل و یا کم و بیش کشیده است. میوه رسیده به رنگ زرد یا سبز زرذ می باشد. داخل هر میوه 400تا500 عدد دانه به رنگ سبز تیره یا زیتونی است. اطراٿ دانه ها را پوشش شٿاٿ و ظریٿی احاطه می کند. وزن هزار دانه آن 100تا300 گرم است.



اکولوژی:



گیاهی است روز بلند و دمای مورد نیاز برای جوانه زنی بذور12 درجه سانتیگراد ولی دمای مطلوب برای رویش 25تا35 درجه است. رویش این گیاه در دمای 14 درجه سانتیگراد متوقٿ می شود . برگها به شدت به سرما حساس است به طوری که در دمای 1تا2 درجه سانتیگراد گیاه دچار سرما زدگی شده و خشک می شوند. این گیاه قادر است خشکی را تحمل کند . در صورت خشکسالیهای طولانی مدت ریشه قادر به جذب رطوبت از اعماق خاک خواهد بود . دوره رویش این گیاه بسته به رقم و شرایط اقلیمی بین 120تا140 روز است.

کدوی تخم کاغذی برای رویش به خاک خاصی نیاز ندارد ولی خاک های با باٿت متوسط و غنی از مواد غذایی خاک های مناسبی برای کشت می باشد.

کشت در خاک های اسیدی و مناطق سرد مناسب نیست. همچنین در زمینهایی که سطح آب زیرزمینی آن بالاست نباید کشت شود. کدوی پوست کاغذی به اکثر علٿ کشها حساس است.



مواد و عناصر مورد نیاز:



30تا40 تن کود حیوانی کاملاً پوسیده نقش عمده در اٿزایش عملکرد دانه و مواد مؤثره گیاه دارد. اگر زمین از مئاد و عناصر غذایی تهی باشد در ٿصل پاییز به همراه کود حیوانی مقدار 120تا160 کیلوگرم کود اوره ،240تا300 کیلوگرم کود ٿسٿاته و 150تا180گیلوگرم کود پتاسه باید به خاک اضاٿه کرد.



تاریخ و ٿواصل کاشت:



در ٿصل پاییز پس از اٿزودن کود های حیوانی و شیمیایی به زمین شخم عمیقی زده می شود . ابتدای بهار زمین برای کشت بذر آماده می باشد.

هنگامیکه خطر سرمازدگی بر طرٿ شد می توان اقدام به کشت نمود . چون این گیاه به سرما حساس است از این رو بهتر است با تأخیر اقدام به کشت شود . زمان مناسب برای کاشت در یزد اوایل ٿروردین تا نیمه اول اردیبهشت ماه میباشد. بذرها به مقدار 6تا9 کیلوگرم، باید در ردیٿ هایی به ٿاصله 100تا150 سانتی متر کشت شود و ٿاصله بین دو بوته در روی ردیٿ 40تا50 سانتی متر است . بهتر است کشت به صورت جوی و پشته ای انجام شود و ضمناً بذرها به علت حساسیت گیاه به بوته میری ، در بالای پشته ها کشت می شوند.

چون دانه ها اٿقد پوشش هستند باید با قارچ کشهای مناسب ضدعٿونی گردند. در هر چاله 3تا5 بذر قرار گیرد.



داشت و نگهداری:


پس از سبز شدن بوته های ضعیٿ را تنک کرده و ٿقط یک بوته قوی نگه داری می شود. پس از کاشت آبیاری مناسب ضروری است و دوره آبیاری تا قبل از گلدهی 10-7 روز و بعد از آن هر6 روز یکبار در شرایط اقلیمی استان یزد می باشد. چون ساقه گیاه خزنده است و علٿ های هرز می توانند بر آنها غلبه کنند از این رو مبارزه با علٿ های هرز ضرورت دارد .

آٿات و بیماری ها:


این گیاه به برخی آٿات و بیماری ها حساس است . به سرعت به بیماری های ویروسی مبتلا می شود مبارزه با آٿات ناقل ویروس و همچنین خارج کردن و سوزاندن بوته های آلوده به ویروس نقش مهمی در کنترل ان دارد. از بیماریهای خطرناک کدو می توان از سٿیدک سطحی و دروغی نام برد. که برای مبارزه با سٿیدک سطحی که در آن سطح برگ از پوشش سٿید رنگ متمایل به خاکستری پوشیده می شود، از سموم کاراتان،آٿوگان و پودر های گوگرد وتابل به نسبت 3تا5 هزار و معمولاً با 2تا3 بار تکرار استٿاده می شود.

برای مبارزه با سٿیدک دروغی که در آن در سطح برگ لکه های زرد یا سٿید رنگی ظاهر می گردد که در پشت این لکه ها پوشش قارچی به رنگ سٿید متمایل به خاکستری مشاهده می شود، از قارچ کشهای دیتان،کوپروسان سوپر د، زینب، مانکوزب و ارتوسید استٿاده می شود.

بوته میری باعث مرگ ناگهانی و از بین رٿتن سریع بوته ها می گردد ، که از مواد قارچ کش نظیر سرزان یا تیرام استٿاده می شود.



برداشت محصول:



زمان برداشت گیاه به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد. میوه ها از اواسط مرداد ماه به تدریج می رسند . با رسیدن میوه ها برگ ها و ساقه ها خشک می گردند. هنگامیکه 70تا75 درصد میوه ها رسیدند آنها را باید جمع آوری کرد. پس از جمع آوری میوه ها آنها را شکسته و دانه های داخل آن را خارج می کنند. سپس آنها را در دمای مناسب 30تا35 درجه سانتیگراد خشک می کنند. رطوبت مجاز در دانه های خشک شده 12 درصد است. دانه های خشک شده را باید در کیسه های 40تا50 کیلویی بسته بندی و در مکان خنک و خشک نگه داری کرد.

[Marichka]

نام رایج گیاه :pyrethrum’اسم لاتین:pyrethrum cinerariaefolium خانواده گیاه : asteraceae
پیرتر گیاهی است با خاصیت حشره کشی، به طور طبیعی که موارد استعمال آن هم درمنزل وهم در کشاورزی معمول میباشد .ماده حشره کشی این گیاه از سر شاخه های گل خشک شده دریافت میشود .ازسال 1950 فرآوری این گیاه تنها متمرکز به کنیا بود ولی اکنون پرورش آن به استرالیا نیز گسترش یافته است.این گیاه به طور معمول به دلیل خاصیت حشره کشی خوسش پرورش می یابد وماده موثره آن pyrethrin در سر شاخه های گیاه یافت میشود .این گیاه در اکثر کشورها یافت میشود بویژه در کنیا و تانزانیا و اکوادر و رواندا که به طوریکه برآورد شده هرساله تولیدات این گیاه 34/2میلیون پوند محصولات این کشور ما به خود نسبت داده است.خرمن سر شاخه ها به دو طریق است : هم به صورت کار دستی و هم به صورت مکانیزه که نوع دوم یعنی در مقیاس مکانیزه کارآیی کاملتری داشته و از کاردستی می کاهد
آرایش گیاه:inflorescence
پیرتر گیاهی است علفی و باریک و پایا به قد 12 – 30 اینچ و هم چنین قسمت مرکزی گل که به رنگ زرد میباشد از پهنا 2/11 اینچ میباشد.این گیاه در مناطق معتدل با درجه بارندگی 45 تا 50 اینچ پرورش می یابد. برای کاشت این گیاه ابتدا بذرها را در خزانه میکارند و ان وقت بعد از گذشت 4 ماه یعنی زمانی که دارای گیاه به 4 تا 5 اینچ رسید انرا در زمین اصلی میکارند. در 4 ماه بعد خرمن سر شاخه های باز شروع میشود. بعد از 3 سال محصول دهی به تدریج بهره گیاه کاهش می یابد. ماکزیمم بهره کشت و کاشت این گیاه در فصل دوم گرفته می شود.هر گل آذین آن شامل 18 تا 22 گل سفید است و به صورت مجتمع در مرکز به رنگ زرد که شامل 40 تا 100 گل لوله ای کوتاه با جنسیت نروماده میباشد. گلهای پیرتر زیاد مورد توجه زنبورهای عسل نیستند تنها گرده ها را دریافت کرده و در امر گرده افشانی شرکت دارند.البته دانشمندان دریافته اند که زنبورها محصولات را افزایش میدهند. خرمن زمانی شروع میشود که روی هر ساقه یا سرشاخه 3 یا 4 گل کاملا باز وجود داشته باشد.شرایط گرده افشانی: pollination requirement در مورد پیرتر شرایط گرده افشانی به وضوح شناخته نشده است اما طی اظهاراتی پیرتر دارای خود حاصلخیزی بالایی است و همچنان که گرده ها از گلی به گل دیگر میروند که تشکیل بذرهایی با قدرت ماندگاری بالایی میدهند..Krolla بحثی داشته راجع به تست مقاله ای پرورش گیاهان در قفسه هایی با حظور زنبورها و بدون حظور آنها در محیطهای باز. او گزارش کرد نشانه ای قوی حاکی از این است که پرورش پیرتر در حطور حشرات گرده افشان به طور گسترده افزایش می یابد. گزارش سازمان ملل متحد اظهاز داشت که پیرتر یک گیاه دگر لقاح بوده و جشرات مداخله گر در امر گرده افشانی از مهمترین آنها زنبورها ودیگر hymenoptera بوده اند.Brewer اظهارداشت که گرده های خود گیاه نمی توانند پذیرنده سطح کلاله باشند زیرا وقتی گرده ها از بساک خارج می شوند سر کلاله بسته می شود و از اجازه ورود گرده به داخل خامه جلوگیری میکند .نتیجه تست در چگونگی بذر های پیرتر بدین نحو بوده : خود لقاحی بدون حضور زنبورها 1-0 % در حضور زنبورها 7/1 _7/2 میباشد و دگر لقاحی بدون حضور زنبورها 2/5_3/8 % و در حضور زنبورها 7/17_7/37 % می باشد .توجه :Pyrethrum یک حشره کش گیاهی است که از گلهای داوودی و دالماسیا اغلب کمتر از گلهای داوودی ایرانی و گیاهانی مه در اروپای شرقی و Caucasus کشف شده تولید شده البته در حال حاضر گل داوودی و الماسیا که به صورت تجاری است لیشتر در مناطق کوهستانی کنیا وتونس و اکادور کشت شده است.
کشت : pyrethrumشرح و انتخاب گونه ها: انتخاب خزانه ها و دانه ها و گیاهان برای تولید کنندگان دانه کانادایی اغلب به گونه های تزیینی گل داوودی ایرانی که حاوی pyretyhrin کمتر از دالماسیا می باشد محدود شده متا سفانه این گونه های برای ظهورشان به جای عصاره pyrethrin انتخاب شده اند .به طور ایده ال گونه هایی از قبیل آنهایی که در کنیی کشت شده اند بهتر هستند و باید جستجو شوند و این گونه ها در سطحهای بالاتر توسعه یافته اند. گل داوودی ایرانی شبیه گل مروارید و گلهای قرمز و صورتی و سفید که تولید میشوند میباشد . گل داوودی دالماسیا بیشتر شبیه گل مروارید است این گلها مخصوصا سفید یا مرکز زرد رنگ با تعداد زیادی ساقه های کاملا سفت کلشته میشوند. گونه های دیگراز قبیل chrysanthemum balsatita و c.marshalli مواد حشره کش را شامل میشود . شرایط مناسب :کشت تجاری گل داوودی دالماسیا در ارتفاعات بین 1600و3000 متر انجام میشود.زیرا pyrethrin با ارتفاعات افزایش می یابد در صورتی که تولید گل در ارتفاعات پایین تر از 1600 متر کاهش می یابد . به راستی که رشد آن در آب و هوای نیمه خشک با زمستانهای سرد و با بارش باران در حدود 1200 میلی متر و 2 یا 3 ماه فصل خشک میباشد . تکثیر :گیاهان میتوانند با تکثیر قسمتی از خود گیاه یا دانه ها تکثیر شوند . خیلی اسان تر است که کشت گل داوودی را با فراهم کردن گیاهان از خزانه یا از همنوع خود شروع کنیم اگر چه هر وقت گیاهان برای یکسال استفاده شده اند . برای سالهای بعد هم میتوانند استفاده شوند . ریشه گیاه میتواند در پاییز یا بهار موقعی که جوانه های جدید ظاهر شوند تقسیم شوند . دانه ها باید استریل شوند . دانه ها در 2 یا 4 هفته جوانه می زنند. درجه حرارت واقعی برای جوانه زدن در حدود 20 – 22 است . دانه ها را می توانیم مستقیما در اگوست بکاریم یا آنها را چند سانتی متری در زمین نرم و خشک مخفی کنیم . گیاهان در ردیفهای با فاصله 30 تا 59 سانتی متری جدا از هم یا 35 تا 40 سانتی متر در سراسر ردیف جوانه میزنند . توجه: گلهای داوودی باید خیلی خوب وجین شوند برای اینکه آنها برای مبارزه خیلی حساس هستند . برداشت : زمان برداشت برای بدست آوردن بیشترین سطح pyrethrin در گلها مهم است. برداشت باید در مدت زمانهای گرم و خشک انجام شوند. در واقع گلها باید برای رشد کامل حتی در میان روز پنجم و نهم از شروع شکوفایی برداشت شده باشند . گلها در مرکز گیاه شامل pyrethrin بیشتر از بیرون است .

[Marichka]

ساقه برنج راست ، استوانه‌ای و جز در قسمتی که گره‌ها وجود دارند تو خالی است. ارتفاع ساقه به 60 تا 200 سانتیمتر می‌رسد. برنج علاوه بر ساقه اصلی ، 4 تا 5 ساقه فرعی دارد. برگهای برنج به صورت متناوب در دو ردیف در دو طرف ساقه قرار گرفته‌اند. برگ برنج دارای غلاف ، پهنک ، زبانک و گوشوارک است. همچنین برنج مانند گندم ، دارای گل آذین خوشه‌ای می‌باشد که دانه‌ها در آن قرار می‌گیرند.
برخلاف سنبلچه‌های گندم و جو و ذرت که فشرده و نزدیک به هم هستند، سنبلچه‌های برنج به صورت غیر فشرده روی محورهای اصلی و فرعی گل آذین قرار می‌گیرد. میوه برنج دارای غلافی سفید رنگ ، قهوه‌ای ، کهربایی ، قرمز یا بنفش است که این میوه را به همراه غلاف آن ، شلتوک می‌نامند. برای قابل استفاده شدن برنج برای انسان ، باید شلتوک را پوست کنند، پيشينه برنج در ايران | کشت برنج در ايران:پيشينه برنج در ايران | کشت برنج در ايران
موطن اصلي برنج آسياي جنوب شرقي است . به عقيده ب- م- ژوکوفسکي، هند و چين و اندونزي موطن اصلي برنج است.
شلتوک از هند و برمه ( ميانمار ) به تدريج به ساير نقاط جهان راه يافته است . کشت برنج که امروزه جزء لاينفک حيات ميليونها مردم در سراسر جهان است، درچين و هند سابقه اي هفت هزار ساله دارد و پس از آن کشورهاي تايلند، فيليپين، ژاپن، ويتنام، کره شمالي وجنوبي، مالزي و تايوان نيز در آسياي جنوب شرقي به اين مجموعه اضافه شده اند. در حال حاضر 90 درصد برنج دنيا در چين، هندوستان، ژاپن، کره، جنوب شرقي آسيا و جزاير مجاور اقيانوس آرام ( قاره آسيا ) و 10 در صد بقيه در ديگر قاره ها کشت مي شود.
کشت برنج در آسياي مرکزي در حدود قرن هفتم پيش از ميلاد رواج داشته است . برنج کاري از کشورهاي جنوبي تر آسيا که درآنها زراعت غلات رواج داشته، از حدود هزاره ششم تا پنجم قبل از ميلاد شروع و سپس به آسياي مرکزي آمد. درنيمه دوم هزاره سوم و ابتداي هزاره دوم، سطح زير کشت برنج افزايشي چشمگير يافت. باستان شناسان معتقدند که در اين دوره در اثر ادغام دو فرهنگ، تمدني شهر نشين در جنوب آسياي مرکزي به وجود آمد، اين دو فرهنگ شامل سومر و ايلام (عيلام ) در غرب و تمدنهاي باستاني دشت رود سند در جنوب بودند. بدون شک پيوند با هند به زراعت برنج آبي در آسياي مرکزي کمک کرد. براي تعيين تاريخ دقيق اين دوره هنوز شواهد باستان شناختي کافي به دست نيامده است .با ايجاد کانالها در دوره سلسله هخامنشي ( قرن ششم تاچهارم قبل از ميلاد ) که بر بخش وسيعي از آسياي مرکز ي تسلط داشت، توسعه کشاورزي تسريع شد و گندم، جو، ارزن و محصولات متعدد ديگري ازجمله انگور و احتمالاً برنج توليد مي شده است و درزمان پيشروي اسکندر به سوي هند (327 ق.م ) برنجکاري در باکتريا ( بلخ ) رواج داشت. کشت برنج درخاور ميانه، بابل و سوريه در قرن سوم تا دوم پيش از ميلاد و درمصر و اسپانيا در قرن هشتم ميلادي صورت گرفته است . اگر چه آقاي نقي بهرامي عقيده دارد که « شلتوک براي اولين بار در دوره پادشاهي خسرو انوشيروان ( 531 تا 579 ميلادي ) از هندوستان به ايران آورده شده است »، ليکن اي ،پ ،پتروشفسکي مورخ شهير روسي در بحث از تاريخ برنج معتقد است که «تاريخ کشت و گسترش برنج در ايران به طور کامل معين نشده است، اما کشت برنج درمقياس محدود، در پايان دوره ساسانيان (236 تا 651 ميلادي) و گسترش وسيع آن از قرن 10 ميلادي به بعد صورت گرفته است» .
پيشينه برنج درايران
بر اساس نظر لائوفر، کشت برنج درايران پس از تسلط اعراب به ايران، رونق گرفته است، به نظر وي، در دوره ساسانيان برنجکاري وجود نداشته است. م.و.پيگوليوسکايا با توجه به اسناد مکتوب، کشت برنج درايران را به دوره ساسانيان منتسب مي داند. پروفسور ام - جي - ميسون نيز در بحث از تاريخ گسترش شلتوک درکشورهاي خاورميانه مي نويسد که :کشت برنج در ايران از اوايل قرن اول ميلادي شروع شده است. اگر چه شلتوک در ايران، اوايل قرن اول ميلادي کشت مي شد، ليکن کشت و گسترش آن درسطح وسيع، به احتمال زياد از قرن 6 تا 7 ميلادي آغاز شده است.
کشت برنج در ايران
بيشترين کشت برنج در ايران در سه استان شمالي کشور گيلان، مازندران و گلستان که اطراف درياي خزر قرار دارند با 71 در صد سطح زير کشت از کل کشور انجام مي گيرد، و از مراکز عمده کشت و توليد برنج به حساب مي آيند. تنوع ارقام محلي و اصلاح شده آنها در اين استانها بسيار زياد است و کليه ارقام درشش گروه تقسيم شده اند. برنج دانه بلند مرغوب، دانه بلند پر محصول، دانه متوسط مرغوب، دانه متوسط پرمحصول، دانه کوتاه مرغوب ودانه کوتاه پر محصول.
به جز نواحي نيمه بياباني کوهپايه اي جنوب البرز، نواحي شرقي کرمان، حوزه اصفهان، سيرجان و نواحي بياباني داخلي و کناره جنوب، در ساير نواحي کشور نيز کشت برنج انجام مي گيرد. بنابراين علاوه بر استانهاي گيلان، مازندران و گلستان، در سه استان خوزستان، فارس و اصفهان نيز برنج کشت مي شود که کثرت ارقام محلي و اصلاح شده نيز در اين سه استان زياد است. پس از اين شش استان، يازده استان ديگر کشور نيز به کشت برنج اشتغال دارند که جمعاً 7/6 درصد از سطح زير کشت کل کشور را به خود اختصاص داده اند ولي تنوع ارقام در اين استانها قابل توجه نيست و بيشتر از يک يا دو رقم در آنجا کشت نمي شود. در ايران حدود 30 تا 40 سال قبل، برنج در بين خانوارهاي متوسط و کم درآمد، به عنوان غذايي گرانقيمت محسوب وبيشتر در ميهماني ها و عيدها مصرف مي شد. اما امروزه با تغيير فرهنگ غذايي، برنج نقشي اساسي درتأمين غذاي مردم کشور داشته وبه غذايي همگاني و ملي تبديل شده است. تهيه انواع پلوها همراه با خورشت، پلوهاي مخلوط، شيريني هاي برنجي، فرني، نان برنجي، رشته خوشکار، آرد برنج، شير برنج، نوعي آش کدو، حلواي برنجي، کوفته برنجي، شله زرد و غيره بيان از مصرف متنوع برنج درکشور داردبا عمود كردن برگ ساقه برنج، مي‌توان محصول را بيشتر كرد :پژوهشگران ژاپني دانشگاه توكيو با استفاده از يك فناوري كه سبب عمود شدن برگهاي ساقه برنج شد، توانستند كه محصول آن را به اندازه قابل توجهي بيشتر كنند.

برپايه گزارش علمي روزنامه ماينيچي ، با استفاده از عمود كردن برگهاي ساقه برنج، برگهاي پاييني ساقه هم بيشتر از نور خورشيد بهره برده وبه‌همين دليل بدون آنكه نياز به افزايش دادن اندازه كود باشد، محصول برنج بيشتر مي‌شود.
براساس اين گزارش، ساكاموتو يكي از پژوهشگران دانشگاه توكيو دراين‌باره گفت كه در اثر تغييراتي كه بگونه تصادفي در يك ساقه برنج انجام شده، آنان متوجه شده‌اند كه برگهاي آن بگونه عمودي رشد مي‌كنند.
به گفته‌وي، پژوهشگران ژاپني پس از بررسي ژن اين ساقه برنج متوجه شده‌اند كه فعاليت يك نوع ازآنزيم‌هايي كه سازنده يك گونه هورمون گياهي به نام براسينوترويد مي‌باشد، دچار دگرگوني شده است.
پژوهشگران ژاپني با استفاده از فناوري ژني اقدام به پرورش آزمايشي اين گونه ساقه برنج كردند كه نتيجه‌آن نشان داده كه محصول برنج نسبت به روشهاي كنوني ‪۳۰‬درصد بيشتر مي‌شود.
اين دستاورد پژوهشگران ژاپني قرار است درمجله علمي نيچير بايكو تكنولوژي منتشر شود.

[Marichka]

ی (Camellia sinensis) یکی از نوشیدنیهای عمده و ساده درجهان بالاخص در کشور ما می‌باشد. مصرف سرانه چای در کشور حدود 7/1 کیلوگرم بوده و حدود 6/1 برابر مصرف سرانه دنیاست که این امر بازگو کننده گرایش فوق العاده مردم ایران به مصرف چای می باشد ...

خاکهای مناسب پرورش و نیاز غذایی بوته چای :
چای گیاهی دائمی با محصولی برگی و اسیدی پسند است و در PHحدود 5/5-5/4 رشد بهتری دارد. چون چاي نیاز فراواني به AlوMn دارد لذا در خاکهای اسیدی بهتر رشد مي‌كند. چای خاکهای سبک و سرشار از مواد آلی را ترجیح می دهد و به رطوبت خاک نیاز فراوان دارد و در عین حال نفوذپذیری خاک و زهکشی مناسب حائز اهمیت است. در خاکهای زیر کشت چای سطح آب زیر زمینی باید پایینتر از cm90 باشد و چنانچه بارندگی زیاد و خاک خیلی سنگین باشد محدودیت کشت پیش می آید. بافت ایده آل برای پرورش چای لوم شنی تا لوم می باشد .
عناصر غذایی اصلی : { ازت ، فسفر ، پتاسیم }
ازت: یکی از مهمترین عناصر تشکیل دهنده کلروفیل، اسیدهای آمینه، پروتئین ها، پرتوپلاسم، هورمونها و ویتامین ها می باشد. محصول برداشت شده چای حدود 4الی5 درصد ازت براساس ماده خشک را شامل می شود. هنگامی که مقدار ازت موجود در برگها کمتر از 3 د رصد در ماده خشک چای باشد، علائم کمبود ظاهر می شود و این کمبود رشد همه جانبه گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. ونتیجه آن کوتاه شدن دوره رشد سريع، زردی عمومی برگها، کوچکتر و کوتاه شدن میان گره ها و در کل بد شکل شدن بوته ها ی چای و خزان عمومی گیاه می باشد. با توجه به مقدار مواد آلی و هوموس خاکهای چای و براي رفع كمبود ازت باغهای چای استعمال کودهای ازتی ضروری می باشد. گیاهان چای قادر به استفاده از هر دو یون نیترات و آمونیوم ( NH4+) می باشند ولی یون آمونیوم را ترجیح می دهند. در خاکهایی با PH 5الی 6 سولفات آمونیوم (SOA) بهترین منبع ازت در مقایسه با نیترات آمونیوم و اوره برای چای می باشد زیرا سولفات آمونیوم نه تنها آمونیوم و سولفات را برای تغذیه چای فراهم می سازد بلکه مواد غذایی را نیز از ذخایر خاک آزاد می سازد. نیترات آمونیوم که هم محتوی ازت آمونیوم و هم ازت نیترات می باشد بهترین منبع ازت برای مصرف زمستانه مزارع چای در صورت رعایت تقسیط تشخیص داده شده است. اوره ارزانترین منبع ازت بوده و قسمت بیشتر ازت سالانه در شرایط رطوبی به صورت آمونیوم و نیترات در اختیار گیاه قرار داده می شود. استعمال اوره در هوای سرد و یا در ارتفاعات زیاد، سبب تولید علایم مسمومیت بواسطه تجمع نیتریت می شود که در اثر نیتریفیکاسیون کند بوجود می آید. برای راندمان بهتر ، توصیه می شود که از کل ازت مصرفی، حدود 20 درصد به شکل سولفات آمونیوم برای استعمال در اوایل بهار ، 65 درصد به شکل اوره برای استفاده بین ماههای اردیبهشت تا مهر برای اجتناب از آبشويي و 15 درصد باقیمانده به شکل نیترات آمونیوم برای استفاده در اوایل زمستان در نظر گرفته شود.
فسفر: یکی از عناصر ضروری که در خاکهای اسیدی با محدودیت جذب توسط گیاه مواجه می‌شود و نقش مهمی در تشکیل چوب و ریشه های جدید و تشکیل ATP ایفا می کند. فسفر برای تقسیم سلولی و رشد ضروری بوده و بدون فسفر کافی، محصول چای به سطح عملکرد اقتصادی نمی رسد. به طور متوسط مقدار فسفر در شاخساره‌های تازه چای حدود 18/. درصد تا 34/0 درصد ماده خشک می باشد و مقدار فسفر کمتر از 18/0 درصد برای چای حد بحرانی (کمبود) می‌باشد.
کمبود فسفر با تیره تر شدن برگهای بالغ پایینی بوته و از بین رفتن شفافیت برگها مشخص می‌شود. بر اثر کمبود فسفر ساقه ها باریک، میان گره ها کوتاه‌تر و تشکیل ریشه ها کاهش می یابد. کمبود این عنصر منجر به کاهش برگهای بوته و حتی مرگ سر شاخه ها می شود. در مناطق چاي خیز توصیه می شود فسفر در عمق 15-25 سانتی متری خاک در حفره هایی که با دیلم در کنار بوته های چای ایجاد می شود قرار داده شود. برای رفع نیاز فسفر باغهای چای، استعمال خاکی فسفر بهتر است هر دو سال یکبار انجام شود .
پتاسیم : بعد از ازت مهمترین ماده غذایی برای بوته چای می باشد. پتاسیم نقش مهمی را در نگهداری آب، تقسیم سلولی، رشد بوته چای و تشکیل ساختارهای دیواره و اسکلت گیاهان جوان بازی می کند. اهمیت پتاسیم در شرایطی که درجه حرارت پایین و فصل خشک طولانی باشد بیشتر محسوس و قابل توجه است. چای خشک به طور متوسط دارای 5/1 تا 2 درصد پتاسیم خشک می باشد. در مراحل اولیه کمبود پتاسیم، کاهش تدریجی در محصول مشاهده می شود. در مراحل پیشرفته تر، علایم به شرح ذیل مشهود است:
الف) نکروز حاشیه ای در برگهای بالغ ،
ب)خزان بی موقع و باقیماندن برگهای جوان در نوک شاخساره ،
ج)رشد چوب و سر شاخه های باریک و
د) سرانجام مرگ بوته‌ها
در اکثر باغهای قدیمی خزان، تضعیف برگها و افزایش رنگ قرمز بوته ها بیشتر از علایم دیگر مشاهده می شود که عامل اصلی آن کمبود پتاسیم تشخیص داده شده است. تقسیط کودهای پتاسه به طور معنی داری عملکرد بوته چای را بالا می برد- مصرف پتاسیم عملکرد چای سیاه را 16-5 درصد افزایش می دهد و بعلت افزایش مقدار پلی فنلها در چای سیاه کیفیت آن را بهبود می بخشد. از کودهای پتاسه، سولفات پتاسیم در افزایش رشد رویشی مزرعه چای موثرتر است.
عناصر غذایی ثانوی: { کلسیم ، منیزیم ، گوگرد }
کلسیم : در اقتصاد آب گیاه، سنتز پروتئین ها، خنثی کردن اسیدهای داخل گیاه، توسعه مناسب ریشه‌ها، جذب ازت و رشد مریستمهای انتهایی موثر می باشد. مقدار متوسط ونرمال کلسیم موجود در شاخساره های تازه حدود 3/0 -9/0 درصد ماده خشک گزارش شده است .
کمبود کلسیم بوسیله برگهای پیر شکننده و با برگهای جوان پوشیده از نواحی رنگ پریده در کناره‌های پهنک که بعدا" به رنگ قهوه ای تیره در می آید مشخص می شود. از سوی دیگر زیادی کلسیم در خاکها از سرعت رشد می کاهد. در اثر کمبود کلسیم برگهای جوان زرد شده و به طرف داخل لوله می شوند و نوک و حاشیه برگها در اکثر حالات سیاه سوخته شده و در نهایت بوته برگهایش را از دست می دهد. برای تغذیه بهینه کلسیمPH 5/4 – 5/5 مناسب می باشد. آهک دهی فقط برای باغهای چای بالغ که برداشت منظم دارند قابل توصیه است و برای زمینهای واکاری شده و باغهای چای جوان قابل توصیه نمی باشد.
منیزیم : از نظر رشد اقتصادی گیاهان چای بعد از ازت و پتاسیم در درجه سوم اهمیت قرار دارد. تنها ماده تشکیل دهنده ملکول کلروفیل که فتوسنتز را کنترل می کند و در انتقال قندها موثر می باشد. اضافه کردن منیزیم به همراه پتاسیم به باغات چای باعث افزایش 18-10% عملکرد چای سیاه می‌شود. کمبود منیزیم با ریزش بی موقع برگ دربوته های مبتلا و زردی برگهای پیر و تشکیل موزائیک با رنگ قهوه ای - زرد مشخص می شود و در بین رگبرگها شکلV معکوس دیده می شود. مقدار منیزیم در خاکهای پرورش چای عموما" پا یین تر از حد متوسط می باشد و برای حفظ باروری پایدار، کافی نبوده که با مصرف آهک دولومیتی نیاز بوته چای به منیزیم نیز تا حدود زیادی بر طرف می شود. همچنین استفاده از سولفات منیزیم یا سولفات پتاسیم منیزیم به صورت محلول پاشی یا مصرف خاکی نیز در باغهای چای توصیه می شود .
گوگرد : یک ماده حیاتی برای بوته های چای است. کمبود گوگرد به نام زردی چای (Tea Yellows) معروف و مشهودترین علامت آن شبکه ای شدن رگبرگها در برگهای جوان می‌باشد به طوری که حاشیه برگها زرد رنگ شده و رگبرگها به طور برجسته به رنگ سبز تیره و در مراحل پیشرفته تر میان گره ها کوتاهتر شده و رشد جوانه های جانبی به صورت شاخه های کوچک و سرانجام بوته خالی از برگ شده و به تدریج سر خشکیدگی شاخه ها و عاقبت مرگ کل بوته ها پیش می آید واز منابع کودی گوگرد سولفات آمونیوم در دسترس می‌باشد.
ریز مغذیها : { روی ، مس ، آلومینیوم }
روی : روي تنها ریز مغذی است که کمبود آن در بیشتر خاکهای پرورش چای گسترش وسیعی دارد و مصرف آن برای حفظ باروری بالای چای لازم است. روی به جذب ازت و فسفر توسط گیاهان کمک می کند. علایم کمبود زمانی مشاهده می شود که مقدار روی در برگها کمتر از 10ppm در ماده خشک باشد. کمبود روی با میان گره های خیلی کوتاه، برگهای داسی شکل و کلروز و شاخساره های جانبی کوتاه (روزت) مشخص می شود. ریشه بوته های مبتلا اغلب کم بوده و بر روی عملکرد اثر منفی دارد. محلولپاشی بهترین روش مصرف روی برای چای می باشد و روی محلولپاشی شده بر روی شاخه و برگ در عرض 24 ساعت جذب شده و ثابت شده در 8 ساعت اول حداکثر جذب صورت می‌گیرد در حالیکه 3 هفته برای جذب کامل روی مصرف شده در خاک وقت لازم است. همچنین استعمال روی بصورت محلولپاشی در خزانه باعث تقویت رشد گیاهان جوان می شود . مصرف روی برای باغ هرس شده خیلی خطرناک است و باید با دقت زیادی انجام شود .اولین مصرف روی بایستی در طول دوره بهبود بوته های هرس شده و مصرف نوبت دوم آن در مرحله هرس سرزني انجام شود. براساس آزمایشات انجام شده محلول یک درصد سولفات روی برای محلولپاشی بهتر است و مناسبترین زمان مصرف آن اوایل صبح می باشد .
مس : اهمیت بسزایی در مرغوبیت چای دارد به طوری که با دخالت در عمل تخمیر برگ سبز چای مستقیما" در طعم ورنگ آن اثر می گذارد.هر گاه میزان مس به کمتر از ppm15 تقلیل یابد از مرغوبیت چای کاسته می شود. زیرا مس فعال کننده پلی فنل اکسیداز است که در عمل تخمیر اثر مستقیم دارد. در بوته های مبتلا به کمبود مس، نوک برگها زرد شده و رگبرگ اصلی بد شکل می‌شود و به سرعت دچار آفات مختلف می گردند. از بین ریز مغذی ها مس بیش از هر عنصر دیگری در فرآیند تعرق موثر می باشد. بوته های مبتلا ، مقاومت در برابر خشکی، حرارت، سرما و یخبندان را از دست می دهند. از سولفات مس برای محلولپاشی بوته های چای استفاده می کنند .
آلومینیوم : موجب جذب بهتر فسفر در گیاه می شود و بیشتر بدین سبب چای را گیاهی آلومینیوم دوست می نامند. غلظت آلومینیوم محلول در خاک با كاهشpH خاک بالا می رود و رشد چای به علت تشکیل فسفات آلومینیوم بهتر صورت می گیرد. در برخی از مناطق مسمومیت ناشی از Al دیده می‌شود. ولی بوته های چای جزو مقاومترین گیاهان در خاکهای اسیدی به زیادی Al می باشد و تا غلظت PPM700 راتحمل می کنند.
دیگر ریزمغذیها :آهن و منگنز به مقدار فراوانی در خاکهای اسیدی قابل دسترس هستند. به طوریکه کمبود آنها ناممکن بوده و مسمومیت ناشی از آنها نیز نادراست. کمبود آهن در باغهای چای به صورت زردی عمومی برگها ظاهر می شود. اماغلظت منگنز با بالا رفتن سن برگها، زیاد می شود و کمبود آن بیشتر در خاکهای شدیدا" اسیدی دیده می شود و کمبود آن با برگهای بالغ شکننده مشخص می شود .

[Marichka]

مقدمه :



برنج يكي از گياهان مخصوص كاشت در نواحي مرطوب استوايي و مناطق نسبتا“ گرم و معتدل است و در مناطقي كه بارندگي ساليانه حدود 1000 ميليمتر است ، بخوبي از خودسازگاري نشان داده ومحصول مناسبي از نظر كميت و كيفيت توليد ميكند .

از نظر عرض جغرافيايي در بيشتر نقاط دنيا ، از استوا تا 45 درجه شمالي و تا 45 درجه جنوبي رشد ميكند . ارتفاع از سطح دريا ، تاثير چنداني بر رشد برنج ندارد . در هندوستان اين گياه تا ارتفاع 3000 متري و در ايران از سطح دريا تا ارتفاع 1400 متري كشت و رشد ميكند ليكن اكثر مناطق كشت برنج در ارتفاع كمتر از 600 متري واقع شده اند .

برنج گياهي است كه داراي تنوع ژنتيكي و توان سازگاري بالايي است واريته هاي برنج محلي در ايران از لحاظ طول و اندازه ، دوران رشد و ساير خصوصيات بصورت زير طبقه بندي ميشوند :



1- برنجهاي گروه صدري

از مرغوبترين برنجهاي محلي هستند . اين گروه داراي شلتوك بلند و باريك بوده و دانه هاي نسبتا“ بلندي دارند ، طول دانه بيش از 7 ميليمتر است دوران رشد اين گروه از 150 تا 160 روز متغير بوده و در مقابل آفات و بيماريها و ورس بسيار حساس مي باشند مقاومت اين برنجها نسبت به كم آبي پايين بوده و عملكرد شان نسبت به انواع ديگر كمتر است .



2- برنجهاي گروه چمپ

اين گروه داراي انواع زودرس و ديررس ميباشند . طول دوره رشد برنجهاي اين گروه از 120 تا 130 روز و طول دانه بين 5 تا 7 ميليمتر متغير است ، كه در انواع زودرس طول دانه بيشتر است سازگاري برنجهاي گروه چمپ در مقابل آفات و بيماريها و كم آبي نسبت به گروه صدري بيشتر است .



3- برنجهاي گروه گرده

اين گروه عملكرد بيشتري نسبت به صدري و چمپ داشته ولي ارزش تجارتي و خصوصيات پخت و طعم كمتري دارد . ارقام گرده داراي مقاومت زيادي در برابر آفات و كم آبي ميباشند .

متخصصان و پژوهشگران اصلاح نبات برنج كشور ،سالهاي نسبتا“ زيادي است كه براي تهيه ارقام جديد برنج كه از كميت وكيفيت خوبي برخوردار بوده و همچنين در برابر حمله آفات و بيماريهاي مختلف قارچي مقاومت كافي داشته باشند و در برابر و رس و سرما نيز كاملا“ مقاوم باشند ، فعاليت دارد كه ، در نتيجه واريته هاي اصلاح شده اي تهيه گرديده اند ، كه در طبقه بندي ديررس و ميان رس و زودرس جاي ميگيرند .

اداره تحقيقات هواشناسي كشاورزي رشت واقع در موسسه تحقيقات برنج كشور در استان گيلان با مشخصات عرض جغرافيايي 12/37 درجه شمالي و طول جغرافيايي 38/49 درجه شرقي و ارتفاع 7/36 متر از سطح متوسط دريا وميزان متوسط بارندگي ساليانه 1400 ميليمتر ، شرايط اقليمي موثر بر سه واريته خزر و سپيد رود و بينام اصلاح شده را تحت بررسي ومطالعه قرار داده است :

واريته خزر با عملكرد 7800 تن شلتوك برنج در هكتار در طبقه ديررس قرار گرفته است . اين واريته داراي بوته هاي بلند بوده و در مقابل آفات و بيماريها مقاومت بيشتري دارد ، اگر چه كيفيت پخت آن نسبت به واريته هاي گروه صدري پايين ميباشد .

واريته سپيد رود نيز با عملكرد حدود 5 تن شلتوك برنج در هكتار جزو ارقام اصلاح شده است كه در طبقه بندي ديررس قرار گرفته است از نظر كيفيت پخت و ارزش غذايي پايين بوده ولي در مقابل آفات و بيماريها داراي مقاومت مناسبي است .

واريته بينام جز ارقام ميان رس است . اين واريته در مقايسه با خزر و سپيد رود در مقابل آفات و بيماريها مقاومت كمتري دارد ولي كيفيت پخت و ارزش غذايي آن بيشتر ميباشد .

از ارقام زودرس به واريته حسني مي توان اشاره كرد .


شرايط اقليمي مناسب براي كشت برنج

مهمترين مسئله در زندگي برنج گرما است ، زيرا برنج بيشتر از ساير غلات به حرارت نيازمند است ، بطوريكه در طول دوره زندگي به حدود 4000 كالري گرما نيازمند است ( 1400 تا 1500 درجه روز ) متوسط دماي مورد نياز برنج حدود 33 درجه سانتيگراد است . كه اين عدد در مورد ارقام زودرس كمتر ودر مورد ارقام ديررس بيشتر است .هر گاه متوسط دماي محيط از 40 درجه سانتيگراد تجاوز كند ، باعث اختلال دررشد ريشه گياه ميشود .















مراحل مختلف فنولوژيكي رشد برنج در ارتباط با عوامل اقليمي



1- مرحله جوانه زدن

حداقل دما براي جوانه زدن واريته هاي مختلف برنج متفاوت است . اپتيمم دما براي جوانه زدن بذر 25 تا 35 درجه سانتيگراد ميباشد . حداقل دما براي جوانه زدن بذر 12 درجه سانتيگراد است .( مرحله جوانه زدن تا سه برگي شدن در زير پلاستيك و در شرايط كنترل شده ميباشد ) . زمان انتقال نشاء به زمين اصلي از مهمترين فاكتورهاي حياتي برنج بشمار مي آيد ، زيرا پس از انتقال نشاء به زمين اصلي ، گياه جوان نسبت به سرماي ديررس بهاره ( سرمايي كه دماي حداقل محيط كشت را به كمتر از 10 درجه سانتيگراد ( صفر بيولوژيك برنج ) برساند ) حساس است در بررسيهاي انجام شده در اداره تحقيقات هواشناسي كشاورزي ر شت ، زمان مناسب براي انتقال نشاء به زمين اصلي با احتمال 75% براي منطقه رشت تاريخ 19 ارديبهشت برآورد شده است . تعيين اين زمان در ساير نقاط بر نج خيز استان كه داراي اطلاعات مورد نياز باشند ، در دست مطالعه مي باشد تا به كشاورزان عزيز جهت كاهش خسارات ناشي از سرمازدگي و واكاري كمك نمايد .



2- مرحله پنجه زدن

اين مرحله در صورت وجود شرايط مناسب ، 16 تا 22 روز پس از انتقال به درون زمين اصلي صورت ميگيرد . در اين مرحله ، دماي آب پاي بوته ، در پنجه زني بسيار موثر است . بطوريكه اپتيمم دما براي مرحله پنجه زني 32 درجه سانتيگراد بوده و در كمتر از 19 درجه عمل پنجه زني كاملا“ متوقف ميشود .دوران پنجه زني با توجه به حساسيت نوع برنج در برابر دما و مدت تابش آفتاب 30 تا 50 روز است و نخستين ساقه ها در پايان اين دوره ظاهر ميگردند .



3- رشد ساقه

رشد ساقه تا اندازه زيادي به عوامل جوي و عمق آب پاي بوته و مواد غذايي در دسترس بستگي دارد . بهترين دما براي رشد ساقه 25 تا 35 درجه سانتيگراد بوده و دماهاي بالاتر از 40 درجه سانتيگراد وكمتر از 15 درجه سانتيگراد ، سبب تاخير يا توقف در رشد ساقه ميشود . دماي 15 تا 18 درجه طي مرحله طويل شدن ميان گره ، از طول ساقه ميكاهد . كه ممكن است باعث گردد تا خوشه كاملا“ از غلاف برگ خارج نشده و در نتيجه قسمتهاي خارج نشده اكثرا“پوك و بسختي خرمن ميشوند حرارت زياد آب ( حدود 35 تا 37 درجه سانتيگراد ) سبب كوتاهي ساقه وخوشه ميشود .


4- تشكيل خوشه

برنج در مرحله تشكيل جوانه اوليه خوشه به آساني تحت تاثير دماهاي پايين قرار ميگيرد . استقرار دماي پايين ميتواند از تشكيل خوشه جلوگيري و سبب كاهش عملكرد گياه شود . حرارت پايين آب پاي بوته ( 13 تا 21 درجه سانتيگراد ) طي مراحل افتراق خوشه و تكامل آن ممكن است منجر به تغييرات فيزيولوژيكي و مرفولوژيكي در گياه برنج گردد از جمله تقليل دانه در خوشه و بالا بودن درصد پوكي ‌، وجود دانه هاي گرده ناقص و ناتواني دانه گرده در جوانه زدن بر روي كلاله و ……


5- ظهور خوشه

در اين مرحله برنج در برابر دماي هوا و آب پاي بوته و نيز عمقي كه آب كشتزار را مي پوشاند ، بسيار حساس است . بهترين دما براي ظهور خوشه 25 تا 35 درجه سانتيگراد است و در دماي كمتر از 20 درجه سانتيگراد از رشد طبيعي گياه جلوگيري ميشود . حرارت كمتر از 15 درجه سانتيگراد سبب پژمرده شدن و خشك شدن برگهاي تحتاني گياه و در هنگام پيدايش خوشه سبب تغيير شكل سنبلكها ميگردد با آغاز مرحله تشكيل خوشه نياز آبي گياه به حداكثر ميرسد .


6- گل دادن

اين مرحله با توجه به باروري گياه و دگرگوني عوامل جوي ، معمولا“ 2 تا 3 ماه پس از كشت آغاز ميشود بازشدن نخستين گلها بيشتر وابسته به دماي آب و هوا است . براي گل دادن اين گياه دماي هوا معمولا“ بايد بيشتر از 20 درجه سانتيگراد باشد . بهترين دما براي اين مرحله 25 تا 35 درجه سانتيگراد است . در كتابهاي مرجع اشاره شده است كه عمل لقاح در كمتر از 15 درجه سانتيگراد صورت نميگيرد و چنانچه در اين مرحله و يا در دانه بستن ، دماي هوا و آب به كمتر از 15 درجه برسد ، بسياري از گلها تلقيح نشده و دانه نخواهد بست و دانه هاي تشكيل شده نيز چروك خورده و نامرغوب خواهدشد . ولي در بررسيهاي انجام يافته در اداره تحقيقات هواشناسي كشاورزي رشت بر روي ارقام در دست مطالعه ، مشخص شده است كه در ارقام سپيد رود و بينام و خزر دماي كمتر از 17 درجه سانتيگراد نيز تاثير نامطلوبي بر عمل تلقيح دارد . بارندگي در اين مرحله موجب عدم لقاح و پوكي دانه ميشود و در صورت تداوم بارندگي خسارت وارده تا 70% عملكرد محصول را شامل ميشود .








7- دانه بستن و رسيدن دانه

مرحله پر شدن دانه و رسيدن آن نياز به دماي بيش از 20 درجه سانتيگراد دارد . بهترين دما براي رسيدن دانه بيشتر انواع برنج 25 تا 35 درجه سانتيگراد است .ميزان دماي آب پاي بوته مورد نياز براي اين مرحله 23 تا 25 درجه سانتيگراد است وكاهش دما به كمتر از 17 درجه سانتيگراد در اين مرحله سبب ميشود تا درصد بزرگي از دانه ها پر نشده و مقدار محصول كاهش يابد .

هواي سرد و باراني در مرحله رسيدن محصول برنج ، مانع عمليات برداشت آن شده و سبب ميشود كه بوته هاي برنج بخوابد و به گلها بچسبد كه در نتيجه دانه ها ريزش كرده و يا رنگ برنج تغيير ميكند ، كه عملا“ باعث ايجاد خسارت ميشود .

بررسيهاي انجام يافته در اداره تحقيقات هواشناسي كشاورزي رشت نشان مي دهد كه تاريخ شروع بارشهاي سنگين در آخر فصل زراعي برنج ، 20 شهريور ماه است . حال با توجه به دو فاكتور محدود كننده ( سرماي ديررس بهاره و بارشهاي سنگين آخر فصل زراعي ) زمان مناسب براي كشت برنج بطوريكه به اين دو عامل برخورد نكند ، 125 روز است بنابراين در منطقه رشت و نقاط هم اقليم مشابه ، كشت ارقامي كه طول دوره رشد آنان بيش از زمان بطول انجامد با مشكلات ناشي از شرايط نامساعد جوي برخورد خواهد نمود .


مهمترين علفهاي هرز در شاليزارهاي برنج

اين علفها شامل سوروف ، اويار سلام ، قاشق واش ، تير كمان آبي ، بندواش ، سل واش و …….. ميباشند كه هزينه مبارزه با اين علفها بخش اعظمي از اقتصاد كشاورزي برنج را شامل ميگردد .


مهمترين آفات برنج در ايران

از مهمترين آفات برنج كه ساليانه خسارات هنگفتي را بر جاي مي گذارد كرم ساقه برنج ( Chilo Suppressalis ) مي باشد . اين آفت ، حشره اي است كه براي اولين بار در سال 1351 در مزارع تنكابن و رامسر طغيان كرد و در مدت كوتاهي با افزايش جمعيت و ايجاد خسارت اقتصادي شديد نظر همگان را جلب نمود .

كرم ساقه خوار برنج كه بعنوان يكي از خطرناكترين آفات برنج در دنيا بشمار مي آيد ، در زمستان بصورت لار و كامل در داخل ساقه هاي خشك برنج و يا علفهاي هرز اطراف مزرعه بسر مي برد و در حدود اوايل ارديبهشت ، هنگاميكه حداقل دماي هوا ، 10 درجه سانتيگراد باشد ، شفيره ها در داخل ساقه هاي باقيمانده برنج سال قبل و يا علفهاي هرز مزرعه ، در اطراف سوراخهاي ايجاد شده توسط لاروها ، تشكيل ميگردد .

در حدود بيستم ارديبهشت ماه ، اولين پروانه ها ظاهر ميشوند كه در اواسط خرداد به حداكثر خود مي رسند . عمر پروانه ها ، حداكثر يك هفته است و در اين مدت بطور متوسط 230 عدد تخم توسط هر پروانه گذرانده ميشود . تفريخ تخمها در دماي حداقل 10 تا 12 درجه سانتيگراد بمدت 5 تا 11 روز بسته به دماي محيط انجام مي گيرد . اين كرم در طول سال 2 تا 3 نسل دارد و از زمان نشاء كاري تا هنگام برداشت برنج در مزارع فعاليت زيستي دارد . خسارات وارده طي نسلهاي دوم و سوم بيشتر است .

امروزه با كرم ساقه خوار برنج به سه طريق ، زراعي ، شيميايي وبيولوژيك مبارزه ميشود از راههاي اساسي براي مبارزه با اين ‌آفت ، ايجاد شبكه مراقبت و پيش آگاهي با استفاده از اطلاعات جوي است كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است ، در صورتيكه ثابت شده است ، مراحل سيكل دگرديسي اين‌‌ آفت ، همبستگي بالايي را با دما و ساير پارامترهاي جوي دارد .

در مبارزه بيولوژيك ، از زنبور تريكو گراما براي پارازيته كردن تخم پروانه ساقه خوار برنج استفاده ميشود كه نحوه و زمان فعاليت اين زنبور نيز تابعي از شرايط جوي بويژه دما مي باشد .

ساير آفات برنج شامل شب پره يك نقطه اي برنج ، سرخوطومي برنج ، زنجره برنج ، كرم برگخوار برنج ومگس خزانه برنج مي باشند .


مهمترين بيماريهاي برنج

از مهمترين بيماريهاي برنج ، به بلاست برنج ( Blast ) اشاره ميگردد كه معمولا“ بعلت انتشار وسيع و تاثير مخربش در شرايط مناسب ، بيماري اصلي برنج بشمار مي آيد كه به عملكرد محصول خسارت قابل توجهي وارد مي سازد .

علايم اوليه بيماري بلاست بستگي به شرايط اقليمي دارد . در نواحي معتدل كه دوران بارانهاي ريز و يا بارندگي خفيف طولاني مي باشد ، بلاست برنج در مرحله پنجه زدن شديد بوده و اغلب بوته ها مي ميرند .

بررسيهاي اوليه انجام شده در اداره تحقيقات هواشناسي كشاورزي رشت گوياي اين مطلب مي باشد كه چنانچه 5 روز متوالي رطوبت نسبي هوا از 70% بيشتر و دما بين 25 تا 35 درجه سانتيگراد و ابرناكي بيشتر از 8/6 باشد ، شرايط مساعدي براي طغيان اين بيماري فراهم ميگردد . بهترين متد مبارزه با اين بيماري ايجاد سيستم پيش آگاهي است كه نقش ادارات تحقيقات هواشناسي كشور در مناطق كشت اين محصول در اين سيستم كاملا“ شاخص است .

ساير بيماريهاي برنج شامل : لك قهوه اي برنج ، بيماري پوسيدگي طوقه ، بيماري سوختگي غلاف برگ ، بيماري پوسيدگي ساقه ، سياهك برنج در درجات بعدي اهميت مي باشند .

[Boye_Gan2m]

آرتيشو ( کنگر فرنگی ) Artichoke

نام علمی Cynara scolymus

خانواده Astraceae

كليات گياه شناسي

آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت یم شود .
رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می كردند .

آرتیشو در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد . اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد .

کلمه Artichoke از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است .

آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد .

آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن بحدود یک متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد .

برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها با نشده و سفت و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد .

فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرين و دريبهشت ( آپریل و می )است .

تركيبات شيميايي:
برگهای خوردنی آرتیشو درای اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine می باشد .

سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرارا درد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است .

در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است :

انرژی 14 کالری

پروتئین 1/5 گرم

آب 86 گرم

مواد چرب 0/1 گرم

مواد نشاسته ای 5 گرم

کلسیم 22 میلی گرم

فسفر 40 میلی گرم

آهن 0/6 میلی گرم

سدیم 30 میلی گرم

پتاسیم 0 25 میلی گرم

ویتامین آ 40 واحد بين المللي

ویتامین ب 1 0/04 ميلي گرم

ویتامین ب 2 0/02 میلی گرم

ویتامین ب 3 0/6 میلی گرم

ویتامین ث 5/2 میلی گرم

خواص داروئي:
آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است . قسمت مورد استفاده آرتیشو برگها و قسمت سوط آن است که بنام قلب آرتیشو معروق می باشد . آرتیشو :

1) کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می کند .

2)ترشح صفرا را افزایش می دهد .

3) از جمع شده چربی در کبد جلوگیری می کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند

4) یرقان مزمن را درمان می کند .

5) تقویت کننده بدن است .

6) موجب دفع ادرار می شود .

7) تب بر است .

8) در درمان رماتیسم موثر است .

9) یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می کند.

10) در درمان ورم روده موثر است .

11) باعث دفع سنگهای کیسه صفرا می شود .

12) نیروی جنسی را افزایش می دهد .

13) کلیه و مثانه را گرم می کند .

14) گاز و نفخ معده و روده را از بین می برد .

15) باعث هضم غذا می شود .

16) بیماریهای کبدی را درمان یم کند .

17) کلسترول خون را پائین می آورد .

18) داروی لاغری است و کسانیکه می خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می توانند هر روز آرتیشو بخورند .

19) سرگیجه را برطرف می کند .

20) آنهائیکه گوششان زنگ می زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می کند .

21) مبتلایان به بیماری قند می توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند .

22) در درمان میگرن موثر است .

23) در برطرف كردن بیماری آسم اثر مفید درد .

24) نقرس را برطرف می کند .

25) آرتیشو رگها را تمیز كرده و تصلب شرائین را درمان می کند .

26) در برطرف كردن اگزمت موثر است .

27) در درمان اکثر بیماریهای پوستی اثر مفید درد .

28) سموم بدن را دفع می کند .

29) زخم های ریه و روده را درمان می کند .

30) برای جلوگیری از ریزش مو ار برگهای آرتیشو ضماد تهیه كرده و به سر بمالید .

31) برای برطرف كردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید .

32) عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می کند .

33) برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو بمقدر سه فنجان در روز استفاده کنید .

طرز استفاده:
به مبحث نسخه پيچي گياهان دارويي براي بيماري مورد نظر مراجعه نماييد

مضرات :
آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمنا طعم آرتیشو را دوست ندارند . اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند .

[Boye_Gan2m]

مارچوبه

مارچوبه Asparagus

نام علمی Asparagus officinalis

خانواده Asparaginaceae


كليات گياه شناسي

مارچوبه گياهي است علفي و چند ساله كه ارتفاع آن تا چند متر مي رسد و داراي شاخه هاي نسبتا چوبي و صاف مي باشد .

مارچوبه بصورت وحشي در اكثر نقاط دنيا مي رويد برگهاي آن فلسي شكل بوده كه از كنار آنها شاخه هايي باريك و دراز و سبز رنگ بصورت دسته هاي 3 تا 8 تائي خارج مي شود .

بعلت زيبا بودن اين گياه را بصورت تزئيني در باغچه ها مي كارند مار چوبه را در اوائل پائيز مي چينند .

اين گياه از قديم الايام مورد استفاده بشر بوده است و حتي در اهرام ثلاثه مصر نقاشي هايي وجود دارد كه مارچوبه را نشان مي دهد .

مارچوبه را مي توان بصورت مختلف مصرف كرد . بايد مارچوبه را با كمي آب و حرارات كم در ظرف هاي ضد زنگ پخت و تقريبا نيمه خام آنرا برداشت . آب مارچوبه را دور نريزيد و از آن براي سوپ استفاده كنيد زيرا داراي ويتامين و املاح مي باشد . وقتيكه مارچوبه مي خريد دقت كنيد تازه باشد .

شاخه هاي مارچوبه تازه راست و نرم بوده و نوك آن نبايد باز شده باشد و اگر فلسهاي نوك آن باز باشد نشانه اين است كه گياه مدت زيادي مانده و كهنه شده است .

تركيبات شيميايي:
مارچوبه داراي آسپاراژين ف كوني فرين ، اينوزيت ، تانن ، اسدي گاليك ، آسپاراگوز ، و اسيد سوكسي نيك مي باشد دانه آن داراي 15 درصد مواد روغني مي باشد اين روغن زرد مايل به قرمز است .

درصد مواد موجود در مارچوبه بصورت زير است

آب 90 گرم

پروتئين 2/5 گرم

چربي 0/2 گرم

مواد نشاسته اي 4/2 گرم

كلسيم 22 ميلي گرم

فسفر 60 ميلي گرم

آهن 1/1 ميلي گرم

سديم 2 ميلي گرم

پتاسيم 275 ميلي گرم

ويتامين آ 900 واحد

ويتامين ب 1 0/2 ميلي گرم

ويتامين ب 2 0/2 ميلي گرم

ويتامين ب 3 1/5 ميلي گرم

ويتامين ث 35 ميلي گرم

خواص داروئي:
از نظرطب قديم ايران مارچوبه گرم و خشك است بنابراين آنهايي كه سرد مزاج هستند بايد آنرا با عسل بخورند و آنهايي كه گرم مزاج هستند بايد آنرا با سركه بخورند .

مارچوبه گياهي است ادرار آور و داراي خواص زيادي است

1)خوردن آن ديد چشم را تقويت مي كند

2)براي تقويت نيروي جنسي مفيد است

3)ضعف مثانه را برطرف مي كند

4)براي تقويت قلب مفيد است

5)ملين است و يبوست را برطرف مي كند

6)تب بر است

7)مارچوبه بعلت داشتن كلروفيل خونساز است و كسانيكه كم خون هستند بايد از آن استفاده كنند .

8)مارچوبه به ساختن گلبولهاي قرمز خون كمك مي كند

طرز استفاده:
براي نگاهدري مارچوبه آنرا در پارچه هاي مرطوب ببنديد و در يخچال قرار دهيد زيرا گرما و خشكي آنرا از بين ميبرد

مارچوبه را نيز مي توان در سالاد ريخت و يا از آن سوپ تهيه كرد .

مورد ديگر استفاده از مارچوبه غير از پختن آن بصورت دم كرده آن است

دم كرده مارچوبه را به اين صورت تهيه كنيد :

چند شاخه مارچوبه را در داخل يك ليتر آبجوش بريزيد و مقدري هم رازيانه و جعفري به آن اضافه كنيد و بگذاريد مدت پنج دقيقه دم بكشد . از اين دم كرده بمقدر دو تا سه فنجان در روز براي تسكين و آرامش قلب استفاده كنيد .

مضرات :
مارچوبه را نبايد آنهايي كه مبتلا به ورم مجاري ادرار هستند و يا اشخاص عصبي مصرف كنند . مارچوبه همچنين براي مبتلايان به رماتيسم و سنگ كليه خوب نيست

[Boye_Gan2m]

بابا آدم
بابا آدم Burdock

نام علمی Arctium lappa

خانواده Iridaceae


كليات گياه شناسي

بابا آدم كه فيل گوش و آراقيطون نيز ناميده مي شود گياهي است علفي و دوساله ذكه ارتفاع ساقه آن تا 1/5 متر مي رسد . اين گياه بحالت وحشي در دشت ها و نواحي معتدل و مرطوب و سايه در اروپا و آسيا مي رويد . ساقه آن كه شبيه پوست مار است پوشيده از كركهاي خشن و زبر مي باشد . برگهاي آن بسيار بزرگ و پهن بحالت افتاده بر روي ساقه قرار درد .

رنگ برگها در قسمت چسبيده به ساقه سبز كم رنگ و هر چه بطرف انتهاي برگ نزديك تر مي شويم تيره تر مي شود .

ريشه گياه دراز ف دوكي شكل و مانند هويج بضخامت انگشت دست بوده وداراي مقدر زيادي كربنات پتاسيم و نيترات پتاسيم است . پوست ريشه بابا آدم قهوه لي ، مغز آن سفيد و طعم آن كمي شيرين است ولي بوي تهوع آوري درد .

ميوه آن پس از رسيدن بصورت فندقه اي با 3 يا 4 سطح و برنگ زرد حنايي ظاهر مي شود .

در انتهاي ميوه تارهاي زرد رنگي وجود دارد كه در موقع عبور گوسفندان و جانوران به پشم هاي آنها مي چسبد و موجب پخش تخم اين گياه به مناطق ديگر مي شود .

بابا آدم در بعضي از نقاط ايران بحالت وحشي مي رويد . از ريشه اين گياه استفاده طبي بعمل مي آيد پساز خارج كردن ريشه بابا آدم از خاك آنرا بخوبي شسته و به قطعات كوچك سه سانتيمتري تقسيم كرده و در اثر حرارت خورشيد يا در كوره هاي مخصوصي خشك مي كنند .

تركيبات شيميايي:
ريشه بابا آدم داراي ماده اي بنام اينولين Inulin ، روغن فرار ، تانن ، رزين ، قند ، آهن ، كلسيم و ويتامين C مي باشد . دانه بابا آدم داراي روغني است برنگ زرد و طعم تلخ اسيد لينولئيك و اسيد اولئيك است .

خواص داروئي:
از نظر طب قديم ايران ريشه بابا آدم سرد و خشك است .

1) بهترين تصفيه كننده خون است و خون را تميز كرده و سموم را از بدن خارج مي كند .

2)جوشهاي صورت و كورك را برطرف مي كند .

3)ادرار آور و معرق است .

4)سيستم لنف بدن را تميز مي كند .

5)بيماريهاي پوستي نظير اگزما ، گل مژه و زخم ها را برطرف مي كند .

6)تورم را از بين ميبرد .

7) تقويت كننده بدن است .

8)جوشانده برگهاي بابا آدم را در معالجه سرگيجه و رماتيسم بكار مي برند .

9)براي تنظيم قند خون و معالجه بيماري قند از جوشانده برگهاي بابا آدم بمقدر سه فنجان در روز استفاده كنيد

10)براي معالجه سرخك ، برگهاي بابا آدم را با كمي شكر بجوشانيد و به مريض بدهيد .

11)جوشانده تخم بابا آدم ضد عفوني كننده است .

12)تخم بابا آدم ضد كرم معده و روده است .

13)در ناراحتي هاي ريوي و گلو درد از جوشانده تخم بابا آدم استفاده كنيد .

14)در معالجه ذات الريه بكار مي رود .

15)ريشه بابا آدم در برطرف كردن سرمخوردگي موثر است .

16)تب حاصل از بيماري مخملك را برطرف مي كند.

17)در معالجه يبوست موثر است .

18)بعنوان ضد سم در هنگام نيش زدن جانوران سمي استفاده مي شود.

19) براي معالجه كچلي برگ بابا آدم را دم كرده و روي پوست سر بماليد .

20)براي معالجه زخم ها و التيام جراحات ، جوشانده برگ بابا آدم را با مقدر مساوي روغن زيتون مخلوط كرده و روي زخم ها و جراحات بماليد .

21) ريشه بابا آدم علاج كم خوني و رنگ پريدگي است زيرا داراي مقدر زيادي آهن است .

22)براي معالجه رماتيسم و آرتروز مفيد است .

23) نقرس را برطرف مي كند .

24)در معالجه بيماريهاي عفوني موثر است .

25)درد سياتيك را آرام مي كند .

26)در برطرف كردن كمر درد موثر است .

27)آب آوردن بدن را درمان مي كند .

28) هضم غذا را تسريع مي كند .

29)ورم كليه را دفع مي كند .

30)آنهائيكه ميل زيادي بخوردن شيريني و شكر دارند اگر صبح ناشتا از دم كرده اين گياه بنوشيد بزودي اين عادت رفع خواهد شد .

31)كسانيكه ميخواهند قهوه را ترك كنند مي توانند ريشه بابا آدم را با مقدر اين مخلوط را حتي مي توان از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها ابتياع كرد.

32)كهير را برطرف مي كند.

33)ريشه بابا آدم را له كرده و يا بجوشانيد و آنرا روي كورك و يا اگزما بماليد تا آنرا برطرف كند .

34) براي جلوگيري از ريزش مو و تقويت آن جوشانده غليظ ريشه بابا آدم را به سر ماليد .

35)براي برطرف كردن سوزش و درد گزيدگي زنبور با حشرات برگ بابا آدم را له كرده و به محل گزيدگي بماليد .

در صورت پيدا نكردن ، گياه بابا آدم مي توانيد تنطور آنرا از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها خريدري كنيد . مقدر مصرف تنطور آن 10-20 قطره و سه بار در روز است

طرز استفاده:
دم كرده ريشه بابا آدم : مقدر 50 گرم ريشه بابا آدم را در يك ليتر آب جوش ريخته و بمدت 20 دقيقه دم كنيد .

جوشانده ريشه بابا آدم : مقدر 80 گرم ريشه بابا آدم را در يك ليتر آب جوش ريخته و بگذاريد بمدت 10 دقيقه بآرامي بجوشد .

تنطور بابا آدم : اين تنطور را مي توان از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها Store خريدري كنيد .

دم كرده ريشه بابا آدم و شيرين بيان : 30 گرم ريشه باباآدم را با مقدر مساوي آن شيرين بيان در يك ليتر آب جوش ريخته و بمدت نيم ساعت دم كنيد . اين دم كرده تصفيه كننده خون است . براي اين منظور از اين دم كرده بمقدر سه فنجان در روز بنوشيد .

[Boye_Gan2m]

خارخسک:Tribulus terrestris

نام انگليسي:Caltrops

گياهشناسي

گياهي است علفي، داراي ساقه اي خوابيده در سطح زمين و پوشيده از كرك است. برگ و ساقه هاي جوان آن را تارهاي ظريف ابريشمي مي پوشاند. برگهاي آن متقابل و مرکب از برگچه هاي کوچک و ريز مي باشند که به تعداد 6-3 زوج، در طرفين دمبرگ اصلي جاي دارند.زائده واقع در زير برگ آن داراي ظاهر نوک تيز و پوشيده از تار مي باشد. گلهاي آن در محور ساقه و يا در کناره برگها به وضع منفرد و به رنگ زرد روشن ظاهر مي شوند. ميوه اش مدور، شامل 5 قسمت جدا شدني و خاردار است.
خواص درماني وموارد مصرف

ريشه وميوه گياه اثر مقوي و اشتها آور دارد و در دفع سنگ کليه و مثانه و ناراحتيهاي مجاري ادرار استفاده مي شود. براي ريشه ، ميوه وخاکستر برگ آن اثر مقوي باه قائل هستند و امروزه در اروپا داروهايي با خواص دارويي ذكر شده از ميوه آن تهيه مي شود.


پراکنش

در اکثر نقاط جهان ديده مي شود در غالب نواحي خشک شمال ايران داده مي شود.

نيازهاي اکولوژيکي

به عنوان علف هرز بوده و مقاومت زيادي به کم آبي دارد.

[Marichka]

پيش از اين از تناوب در ادبيات روم نام برده شده و به تمدن هاي بزرگ انساني در آفريقا و آسيا از زمان قرون وسطي تا قرن بيستم باز مي گردد.

تناوب 3 ساله با تجربه ي كشاورزان در اروپا با تناوب چاودار يا گندم پاييزه با جو دوسر بهاره يا جو كاشته مي شد، در قسمت سوم خاك را براي استراحت خالي مي گذاشتند.

واقعيت اين است كه تناوب مناسب خاك ، ترميم يا بازگشت حالصخيزي خاك را براي مصرف انسان است.

تناوب چهار محصوله توسط كشاورزان Flemish يعني در منطقه ي Waasland در اوايل قرن 16 ميلادي پيشقدم شد.

يستم ( گندم ،جو،شلغم،شبدر) با محصولات علوفه اي و علفي كه به چهارپايان اجازه ي چرا اطراف زمين را مي داد ، شروع مي شد.

تناوب چهار محصولي كليد توسعه ي انقلاب كشاورزي انگليس بود.(قرن 18 ميلادي)

به هر حال زيان هاي سيستم تك كشتي از ديدگاه كشاورزي پايدار آشكار شد.

هدف و روش ها:

تناوب زراعي از كاهش حاصلخيزي خاك اجتناب مي كند ، مثل رشد محولات يكسان كه مكررا در يك مكان عاقبت خاك را از مواد غذايي متنوع خالي مي كنند.

يك محصول كه خاك را از يك نوع ماده ي غذايي خالي مي كند ، در فصل زراعي بعد با يك محصول غير همسان كه مواد غذايي را بر مي گرداند يا نسبتي از مواد غاذيي را بر مي گرداند كاشته مي شود ، مثل :برنج با پنبه.

با تناوب زراعي كشاورزان مي توانند زمين هايشان را تحت توليد پيوسته نگه دارند، بدون احتياج به رها كردن يا آيش و بدن احتياج به كودهاي مصنوعي كه هر دو روش گران است.

بقولات ، گياهاني از خانواده ي Fabaceae روي ريشه هايشان غده هايي دارند كه نيتروژن را تثبيت مي كند.

اين مي تواند يك سيستم كشاورزي خوب از تناوب آنها با غلات و ساير گياهاني كه نيتروژن نياز دارند باشد.

يك سيستم تناوب محصولات مدرن معمول تناوب سويا و ذرت است.

تناوب زراعي اغلب براي كنترل آفات و بيماري هايي كه مي توانند پايدار باشند در خاك استفاده مي ود. گياهاني كه از نظر taxonomy در يك خانواده هستند آفات و بيماريهاي يكساني دارند.

با تغيير مرتب موقعيت گياه ، چرخه ي آفت شكسته مي شود يا محدود مي گردد.

براي مثال نماتد مولد گره ي ريشه يكي از مشكلات جدي براي گياهاني است كه در آب و هواي خاكهاي شني هستند.

نماتد مي تواند چندين خسارت باي حاصلخيزي گياهان ايجاد كند با بريدن قطري از ريشه ي گياه.

كشت محصولاتي كه ميزبان نماتد گره ي ريشه نيستند براي يك فصل در حد بسيار بالا تعداد نماتدهاي خاك را كاهش مي دهد ، بدين ترتيب امكان رشد گونه هاي حساس در فصل بعد بدون احتياج به ضد عفوني و تدخين خاك به وجود مي آيد.

اغلب كنترل علف هاي هرزي كه شبيه به توليدات گياهي هستند بسيار مكل است و ممكن است محصولات نهايي را آلوده كند.

براي مثال ergot نوعي علف هرز است كه تفكيك آن از گندم هاي خرمن شده بسيار مشكل است.

يك نوع محصول متفاوت اجازه ي حذف علفهاي هرز را مي دهد و چرخه ي ergot را مي شكند.

كنترل آفات بدون استفاده از سموم سنتتيك يك اصل از كشاوزي ارگانيك است.

يك تاير كلي تناوب اين است كه آن مخلوط از محصولات جغرافياي ات كه مي تواند گسترش آفات و بيماريها را طي فصل رويش كم كند.

محصولات مختلف اغلب مي توانند تاثير آب و هواي بدرا براي كشاورزان به طور اختصاصي كاهش مي دهد.

انتخاب و ترتتيب تناوب زراعي به طبيعت خاك ، اقليم و ميزان رطوبت و بارندگي بستگي دارد كه اينها با هم نوع گياهي كه مي تواند كشت شود را تعيين مي كنند.

جنبه هاي مهم ديگر كشاورزي مثل بازار يابي محصولات و اقتصاد متغير بايد مورد توجه قرار بگيرند ، وقتي كه يك تناوب زراعي انتخاب مي شود.