توت فرنگی
گياهي است با نام علمي fragaria Vesca از خانواده گل سرخ Rosacaceae كه دو نوع ساقه راست و خوابيده دارد. گلهاي آن منظم و به رنگ سفيد ميباشد. قسمت مورد استفاده خوراكي توت فرنگي در حقيقت نهنج گل آن است كه به تدريج بزرگ شده و به اصطلاح به عنوان ميوه توت فرنگي معروف است. توت فرنگي به حالت خودرو در بعضي نواحي شمالي ايران وجود دارد و بعضي اوقات به دليل خوش طعمي، ميوه آن را به طور مصنوعي پرورش ميدهند. از ديرباز همه قسمتهاي اين گياه مصرف دارويي داشته است و از برگ و ريشه آن كه حاوي مقدار قابل ملاحظهاي تانن است به عنوان ضد اسهال و ادرارآور استفاده ميشده است.
قسمت خوراكي آن داراي ويتامينهاي اي، ب و ث بوده و از نظر ويتامين ث غني است. همچنين داراي املاح كلسيم، آهن و فسفر ميباشد. از مواد مؤثر مهم آن ميتوان تانن، موسيلاژ، قندهاي مختلف، ساليسيلاتها و به خصوص اسيدهاي ميوه را نام برد.
مصرف اين ميوه علاوه بر وجود انواع ويتامين، املاح و آب كه هر كدام اثرات خود را بر بدن اعمال ميكنند، داراي خاصيت تقويت كننده، ملين و خنك كننده نيز ميباشد. نكته مهميكه در مورد توت فرنگي بايد درنظر داشت اين است كه اولا به علت تماس ميوهها بر روي زمين و خاك و كود ممكن است آلوده شود كه بايد آنرا شسته و سپس مصرف كرد. ثانيا بعضي از افراد نسبت به آن حساسيت دارند و ممكن است اين حساسيت بصورت استفراغ و يا ناراحتيهاي جلدي بروز كند. همچنين در افرادي كه داراي ناراحتيهاي پوستي ميباشند ممكن است آنها را تشديد كند كه بايد اين نكته مورد توجه قرارگيرد.
توت فرنگي به دليل داشتن اسيدهاي ميوه يكي از مهمترين گياهاني است كه در زمره مسايل آرايشي كاربرد دارد و از قديم به اين منظور استفاده ميشده است. براي توجيه اين اثرات بهتر است ابتدا خلاصهاي درباره اسيدهاي ميوه شرح داده شود تا علت اين استفاده به طور علميروشن گردد.
از هزاران سال پيش خانمها از عصاره برخي ميوهها جهت شادابي پوست خود استفاده ميكردند. براي مثال از باقي ماندههاي خميري لبه خمرههاي شراب كه از ميوهها تهيه ميشده است، به اين منظور استفاده ميكردند. تحقيقات سالهاي اخير نشان داده است ميوهها حاوي اسيدهايي به نام اسيد ميوه يا آلفا هيدروكسي اسيد ميباشند كه به اختصار به صورت Aha گفته ميشوند. اين اسيدها قادر هستند كه لايههاي شاخي و سفت روي پوست و به خصوص صورت را حل كنند و ضمن شاداب و با طراوت كردن پوست، موادي از جمله اسانس همين ميوهها ميتوانند بهتر جذب پوست شده و باعث تحريك گردش خون و يا تحريك توليد سلولهاي جوان شده و با يك سلسله اثرات باعث طراوت و تازگي پوست شوند. البته با توجه به اين كه اين اسيدها داراي خاصيت ضعيف اسيدي ميباشند،. داراي اثرات بطني بوده و براي اين منظور بايد ساليان متمادي از آنها استفاده كرد.
اين موضوع باعث جلب همگان به اثرات اين اسيدها شده بطوريكه در سال هاي اخير كارخانجات، دست به تهيه آنها زده و از آنها كرم، لوسيون و فرآوردههايي به عنوان ضد چروك تهيه و به بازار عرضه كردهاند. تفاوت اين محصولات با ميوههاي طبيعي در اين است كه غلظت اين اسيدها در محصولات صنعتي بسيار بالاتر از ميوهها بوده بنابراين داراي اثرات سريع و قوي هستند، ولي در عوض استفاده زياد و ممتد آنها خالي از اثرات جانبي نميباشد. افرادي كه بخواهند از اثرات سوء اين گونه محصولات در امان بمانند ميتوانند از ماسك بعضي ميوهها و از جمله توت فرنگي استفاده كنند، به شرط اينكه صبر و حوصله كافي داشته باشند. چون اثر ميوهها ي طبيعي به مراتب كمتر از محصولات شيميايي بوده ولي در عوض عوارض جانبي آنها را به همراه ندارند.
براي استفاده از ماسك توت فرنگي ميتوان 5 تا 10 عدد توت فرنگي تازه را پس از شستشوي كامل له كرده و پس از استحمام كه منافذ پوست بازتر هستند، آن را روي صورت به مدت 20 دقيقه قرار داد و سپس صورت را با آب تميز كرد. اين كار را ميتوان در فصل توت فرنگي يك روز در ميان يا دو روز در ميان انجام داد. (البته با توجه به خوراكي بودن ميوه ميتوان هر روز اين عمل را تكرار كرد فقط بايد قبل از شروع از نداشتن حساسيت نسبت به آن اطمينان يافت) براي اطمينان از عدم حساسيت ميتوان با قرار دادن له شده ميوه بر روي قسمت كوچكي از پوست سمت داخلي بازو و تامل تا 24 ساعت آزمايش كرد. توت فرنگي علاوه بر داشتن اسيدهاي گياهي داراي اسانس خوش بويي است كه ميتواند وقتي به صورت ماسك مصرف شود، جذب پوست شده و به اثرات اسيدهاي ميوه موجود در آن كمك كند. همچنين اين ماسك ميتواند به عنوان يك ضد آفتاب متوسط در زماني كه آفتاب سوختگي رخ داده است عمل كند. در بعضي از منابع، خاصيت از بين بردن لكهاي ريز كوچك پوست را براي اين ماسك قايل شدهاند كه هر فرد ميتواند اين موضوع را شخصا مورد آزمايش قرار دهد