نگاه تازه به ابرهاي مشتري
تغييرات جوي جالب توجهي در مشتري رخ مي دهد كه تا كنون از چشم تلسكوپ هابل دور مانده بود.
ابرهاي متلاطم مشتري با سرعت صدها کيلومتر بر ساعت جو مشتري را در مينوردند و هنگامي كه با آشفتگيهاي جوي برخورد كنند تغيير ميكنند.
جديدترين تصاوير هابل از سياره مشتري در نزديكي استواي سياره تغييراتي ناگهاني را در شكل و رنگ ابرها نشان ميدهند كه كل سياره را متاثر مي كنند. در چنين شرايطي نوارهايي به رنگهاي زرد، قهوه اي و سفيد دور سياره تشكيل مي شوند كه حاصل جريانهاي جوي با جهات مختلف در عرضهاي مختلف هستند. مناطق روشنتر كه در آنها هوا به بالا صعود ميكند ناحيه يا زون (zone) و مناطق تيره تر كه در آنها هوا به پايين جاري مي شود كمربند (belt) ناميده ميشوند. تداخل اين جريانهاي متضاد سبب ايجاد ناپايداري هايي در جو و طوفان ميشود.
در فاصله بين ۲۵ ماه مارس و پنجم ژوئن امسال دوربين سياره اي ميدان باز شماره ۲ هابل به رصد نوارها و تغيير رنگ آنها پرداخت. تصاوير هابل نشان مي دهند كه ابرها در ناحيهها تيره مي شوند و به كمربندها ملحق مي شوند و در كمربندها به روشني مي گرايند و به ناحيه تبديل ميشوند. در طي اين فرايند شكل و اندازه ابرها به سرعت تغيير ميكند.
در تصوير بالا نوار باريكي از ابرهاي سفيد بر فراز استواي مشتري ديده مي شود. رنگ سفيد نشان مي دهد كه ابرها در ارتفاعات بالاي جو هستند. در تصوير سمت راست رنگ سفيد به قهوه اي گراييده است كه نشان مي دهد ابرها به اعماق جو (ارتفاعات پايين) منتقل شده اند. به نظر مي رسد كه كل نوار با نواري در زير آن يكي شده است. در هر دو تصوير در ابرهاي بالاي استوا چرخشهاي كوچكي در موجهاي بزرگتر شكل گرفته است. يك نوار مارپيچ در
كل نوار غالب است. اين ساختار مارپيچي كه در واقع يك پارگي در سطح ابر است اين امكان را براي ستاره شناسان فراهم مي سازد كه اعماق جو را
مشاهده كنند.
منطقه درهم و برهم قهوه اي رنگي كه در شكل سمت چپ پايين تر از استوا ملاحظه مي شود در تصوير سمت راست ناپديد ميشود و در عوض زبانهاي از ابرهاي قهوه اي ديده ميشود كه جرياني از چرخشهاي سفيد در آن وجود دارد.
چنين تغييراتي پيش از اين نيز مشاهده شده بود. ستاره شناسان نخستين بار در دهه ۱۹۸۰ ميلادي با ت
لسكوپهاي زميني و سپس در اوايل دهه ۱۹۹۰ هنگامي كه تلسكوپ هابل در فضا مستقر شده بود اين تحولات را مشاهده كردند اما در آن زمان قدرت تفكيك تلسكوپ به اندازه كافي نبود. اما تصاوير جديد هابل با قدرت تفكيك بالا مي توانند ستاره شناسان را در فهم چگونگي گسترش اين تغييرات به كل سياره ياري کنند. براي دسترسي به تصاوير بيشتر به منبع اصلي خبر در وبگاه تلسکوپ فضايي هابل مراجعه کنيد.