20 کپسول برای پدر و مادرهای خانه
1- اهمیت نقش پدر در تولد فرزند سالم و آرام
وضعیت جسمی و روحی پدر نیز مانند مادر در تولد نوزادی سالم و آرام، نقش قابل ملاحظه‌ای دارد. نقش حمایتی و عاطفی پدر بیش از هر فرد دیگری می‌تواند در آرامش مادر و جنین نقش داشته باشد. حس نزدیكی و آرامش مادر، تحت تاثیر ارتباط مثبت موثر و معنوی پدر، نقش موثری در مراحل تكامل جنین و حتی شیر مادر پس ازتولد نوزاد دارد.
2- جمع و جور كردن و مسولیت پذیری در كودك
بسیاری از والدین از اینكه بچه ها وسایل خود را جمع نمی‌كنند، شكایت دارند. برای حل این مشكل، لازم است در ابتدا به آنها آموزش دهیم و بعد انتظار انجام آنرا داشته باشیم. برای این منظور در دفعات اول لازم است با هم و به صورت یك بازی، بعد از اتمام زمان بازی كودك( البته لازم است نیم ساعت قبل، خیلی آرام و دوستانه، اعلام كنیم كه وقت بازی تمام شد) با صدایی بلند و شاد اعلام كنیم كه حالا وقت جمع آوری وسایل است، بعد از او بخواهیم تك تك اسباب بازی‌ها را با نام پیش ما بیاورد و بعد بگوییم كه جای هریك كجاست، تا خود وی آنها را جابه‌جا كند، البته خنده و شوخی و تشویق نهایی نیز از ابزار ضروری است كه نباید فراموش شود. به مرور زمان كه كودك جای وسایل را یادگرفت، یادمی‌گیرد كه بعد از بازی لازم است وسایلش را جابه‌جا هم بكند. و دیگر نیازی به تكرار بازی جمع آوری نداریم.
3- تساوی یا تشابه!؟
بزرگ كردن دختران و پسران به شكل مشابه كارآمد به نظر نمی آید. همان طور كه دختران به طور كلی تفاوتهای ساختاری و فطری با پسران دارند، والدین باید با آنها به گونه ای متفاوت برخورد كنند تا مطمئن شوند شرایط و فرصتهای برابری برای آنها ایجاد كرده اند. تساوی دو جنسیت به معنای این نیست كه بگوئید: «من دختر و پسرم را به طور مساوی بزرگ كرده ام.» در عوض ما باید نیازهای مختلف عاطفی، اجتماعی و فیزیكی فرزندانمان را با توجه به واقعیتهای وجودی آنها شناخته و برآورده كنیم و این باید به گونه ای باشد كه شرایط مساوی برای هر دو ایجاد شده باشد. و این همان پیغام تساوی حقوق زن و مرد در اسلام است كه باید در عین توجه به تفاوتها اعمال شود.
4- چرا گاهی اوقات با هم بودن برای یك پدر و پسر سخت است؟
بسیاری از مادرها دوست دارند شوهرانشان در ارتباط با بزرگ كردن پسرهایشان بیشتر درگیر شوند. یكی از دلایلی كه پدرها ارتباط خود با پسرهایشان را از دست می دهند این است كه آنها فكر می كنند همسرشان متخصص كودكان است یا شاید فكر می كنند این وظیفه پدر نیست كه در مورد مدرسه، تكالیف یا دوستان كودكش از اوسؤال كند. پدران با پسرانشان به گونه ای متفاوت از دخترانشان رفتار می كنند. به عنوان مثال: آنها با دخترانشان با لحنی ملایم تر صحبت می كنند بنابراین متقابلا اگر یك پدر از پسرش خیلی سؤال كند آن پسر ممكن است فكر كند كه «پدرم هرگز از من راضی نیست اصلاً فرقی نمی كند كه من چه می كنم.» بنابراین لازم است پدران نیز با پذیرش تاثیر فوق‌العاده خود در پرورش فرزندان و خصوصا پسران خود، ترس را كنار گذاشته و با نیازهای واقعی پسران خود نیز به صورت واقعی برخورد كنند.
5 - كلیشه های اجتماعی
بسیاری مواقع كلیشه های اجتماعی مانع از رفتارهای درست و موثری میشود كه بعضا خود ما هم وجود آنها را لازم می دانیم. مثلا هنگامی كه فرزند پسر ما از بدرفتاری همكلاسی هایش شكایت میكند، او را به گرفتن حق و حتی دعوا با همكلاسان تشویق میكنیم و اگر فرزند دختر ما این مساله را مطرح كند، او را به متانت و حتی گذشت افراطی به منظور پیشگیری از برخورد و آسیب دیدن تشویق میكنیم، آیا در این پیغامها تفاوتهای فردی خاصی را كه حتی ممكن است آنها را تایید نكنیم به فرزندان القا نمی‌كند؟!
6 -تفاوتهای دختران و پسران
آگاهی از تفاوتهای دختر پسربرای والدین بسیار حیاتی است چرا كه در این صورت قادر خواهند بود محیط آموزشی مناسب و امنی برای همه بچه ها ایجاد كنند كه نه تنها منصفانه باشد بلكه مثمرثمر نیز واقع شود. تفاوتهای بین دختران و پسران فقط تفاوتهای رفتاری نیست. احتیاجات عاطفی آنها هم مجزا از هم است.
7 - اگر مایلید موثرترین اثر را بر فرزند خود داشته باشید!!
خانواده متعادل، هم كانون محبت و احترام است و هم مركز انضباط و اقتدار؛ كودك بر اثر محبت شور انگیز و اقتدار آرامش بخشی كه در خانواده می‌بیند، می‌كوشد تا هر چه بیشتر با آن هم‌نوایی كند؛ به این ترتیب خواه ناخواه، هنجارهای آن را می‌پذیرد و اعضای آن را الگو قرار میدهد.
8 - معنویت و كودكی
در سنین كودكی با سوالاتی در زمینه خلقت و خداوند این نیاز فطری نمایانده میشود و در سنین نوجوانی خداجویی اوج میگیرد حتی در افرادیكه در فضایی معنوی و دینی زندگی نمی‌كنند این احساس نیاز ایجاد میشود، اما عامل مهم در حفظ و توسعه این حس محیط اطراف و نوع رفتارها و تاییدهای اطرافیان است،كافیست در زندگی عملی حضور خداوند را در نظر بگیریم و به سوالات كودك با آرامش و در حد درك او پاسخ دهیم و خداوند را به عنوان مظهر عشق و بخشش و در برگیرنده تمام زیباییها و قدرتها و عاشق بر بنده نمایش دهیم. تا با اعتماد به عشق و پشتوانه الهی،آرامش یافته و به شناخت مطلوب دست یابند.
9- تبعیض
بچه ها پدر و مادری را دوست دارند كه بین آنها تبعیض قائل نشوند، تبعیض نگذاشتن به این معنا نیست كه با همه بچه‌هایشان یكسان رفتار كنند، بلكه بچه ها با هم فرق دارند و رفتار بر اساس تفاوتها مانعی ندارد، مساله مهم این است كه همه آنها به درك و محبت یكسان از سوی والدین برسند. برای این منظور كافیست در مجادلات آنها دخالت نكرده و نقش قاضی را بازی نكنید.
10- بچه ها و والدین
بچه ها از امر و نهی ها و حرفهای شما نمی آموزند بلكه آنچه شما عملی انجام میدهید الگویی واقعی برای آنها خواهد بود. پس از حرفهای تكراری پرهیز كنید و آنچه مایلید فرزندتان بیاموزد به صورت عملی به او نشان دهید.
11 - تنبیه تا كجا؟!
یكی از ظرافت های هنر تربیتی این است كه هرگز در هنگام تنبیه ، كودك را تا مرحله ای از پافشاری پیش نبریم كه در آن خود را محكوم یافته تلقی كند ، بلكه مقاومت مانع را چنان حساب كنیم كه بتواند بر آن فائق آید و تنبیه ، ابزاری برای آگاهی باشد و نه برای ترس و تهدید.
12 - حمایت و تربیت!
معمولاً پدر و مادر در اثر حمایت و محبت نمی توانند كودك را به قدر كافی به خود واگذارند. در محبت نمودن معتدل باشید، زیرا ساختمان تربیت متعالی بر شانه های محبت متعادل بنا می شود. كودك در خانواده به خاطر مراقبت های افراطی و بایدها و نبایدها غالباً خودش نیست، همه چیز را طوطی وار اقتباس می كند؛ او به جای این كه نقش بگیرد، نقش بازی می كند. بنابراین اجازه بدهید كودك، هنر خود بودن و خود شدن را در خود شخصاً كشف كند .
13 - مقابله با تاثیرات نامطلوب اخبار نامطلوب
موضوعاتى از قبیل آدم ربایى، قتل و خشونت و ... در نظر كودكان، جهان را به عنوان مكانى تهدیدكننده، آشفته و بیگانه جلوه مىدهد ، برای مقابله با این اخبار آزاردهنده و خشونت آمیز، بهترین راه، صحبت كردن با كودكان درباره هر آنچه كه آنها مى شنوند یا مى بینند، است كه در نتیجه آن كودكان نسبت به این اخبار وحشتناك منطقى تر عكس العمل نشان مى دهند. با دادن توضیحاتى روشن ولى مختصر به بحث آن مورد بپردازید، به این معنا كه حقیقت را باید به كودك گفت تا حدى كه نیاز است ولى نه كاملاً واضح بلكه به آن حدى كه كودك علاقه به دانستن آن دارد، بسنده كنید.
14 - درمان افسردگی كودكان
افسردگی كودكان اغلب موقتی و نوسانی است و به ندرت ممكن است برای مدت طولانی ادامه یابد. در اكثر موارد نیز با مراجعه به متخصصان روانشناس و مشاور و عملكرد موثر در جهت درمان، كاملاً بهبود می یابد، بدون آنكه نگرانی خاصی ایجاد كرده و یا اینكه تا بزرگسالی ادامه پیدا كند.
15 - چاشت نیمروز كودكان در مدرسه
1/خوراكیها نباید از مواد غذایی قابل فساد باشد.2/خوراكیها نباید آلرژی‌زا باشد یا باعث خواب آلودگی شوند.( برخی مواد غذایی حجیم باعث انباشتگی معده و كسالت می‌شوند.)3/خوراكیها باید كم حجم و مقوی باشد.4/مقرون به صرفه باشد. و توصیه نهایی اینكه بهتر است از ساندویچ‌های خانگی سالم، نان و پنیر، شیرهای پاستوریزه مدت دار، خرما، انجیر، خشكبار( انواع برگه‌ها) و میوه‌ها به عنوان تغذیه میان وعده فرزندان در مدرسه استفاده كنیم.
16- برطرف كردن انسداد و خفگی در كودكان 1 تا 7 سال
در صورت لزوم، فراهم كردن شرایط انتقال فوری به بیمارستان /1) اگر كودك می‌تواند نفس بكشد، او را تشویق كنید كه به سرفه كردن ادامه دهد؛ ممكن است با این كار، انسداد برطرف شود. 2) اگر نشانه‌های ضعف در كودك آشكار شده و یا او تنفس و سرفه‌اش را قطع كرده است، چند ضربه به پشت او بزنید. كودك را كاملاً به جلو خم كنید و با استفاده از كف دست، حداكثر 5 ضربه به فضای بین دو كتف وارد كنید. دهان كودك را بررسی كنید. 3) اگر با ضربه زدن به پشت، انسداد رفع نشد، چند بار قفسه سینه را فشار دهید. پشت كودك بایستید یا زانو بزنید. یك دست خود را بگیرید. این منطقه را سریع به داخل و بالا بكشید. حداكثر 5 بار (هر 3 ثانیه یك بار) قفسه سینه را بفشارید. در صورت رفع شدن انسداد، این عمل را متوقف كرده و دهان كودك را بررسی كنید. 4) در صورتی كه با فشردن قفسه سینه نتوانستید انسداد را رفع كنید، شكم را فشار دهید. دو دست خود را به دور قسمت بالایی شكم كودك بپیچید. دقت كنید كه او كاملاً به جلو خم شده باشد. مشت گره كرده خود را بین ناف و قسمت پایینی جناغ قرار دهید. در صورت رفع شدن انسداد،این عمل را متوقف كنید. دهان كودك را بررسی كنید. 5) اگر انسداد هنوز برطرف نشده است، گام‌های 4-2 را حداكثر تا 3 بار تكرار كنید. 6) اگر باز هم برطرف نشد، با مركز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست كنید. اقدامات قبلی را تا زمان رسیدن نیروهای امدادی یا بی‌هوش شدن كودك ادامه دهید. هشدار! اگر كودك در یكی از مراحل بی‌هوش شد، راه تنفسی را باز كنید، تنفس را كنترل كنید و احیای تنفسی را آغاز كنید. اگر نمی‌توانید به تنفس اثربخش دست پیدا كنید، باید بلافاصله ماساژ قفسه سینه را به منظور برطرف ساختن فوری انسداد آغاز كنید.
17- معیارهایی برای اتاق كودك
- از میان شكل ، جنس و رنگ اشیاء ، كودكان بیش از همه به رنگ توجه دارند و فضاهای رنگی برای آنها جذاب است و در طرح های رنگارنگ، طرح هایی با لكه های بزرگ رنگی یا زمینه های رنگی قوی بیش از طرح های ریز نقش و نامفهوم نظر كودكان را جلب می كند. - رنگ های شاد با شدت بالا مشتمل بر سه رنگ اصلی (زرد ، قرمز ، آبی) و رنگ های مكمل آنها (سبز ، نارنجی ، بنفش) بیش از رنگ های تركیبی مورد توجه كودكان است.- پس از رنگ ، اشكالی كه از تركیب سه شكل خالص هندسی (مربع ، مثلث و دایره) ایجاد شده باشند بیشتر از شكل واقعی اشیاء جذابیت دارند. فانتزی نمودن اشكال با استفاده از تقسیم آنها به سه شكل ذكر شده موجب شادی كودكان می شود.
18- ابراز وجود و نوجوانی
ابراز وجود با توجه به نقش فزاینده خود در زندگی، بسیار قابل توجه و مهم است. خصوصا دردوران نوجوانی كه با اوج‌گیری احساسات استقلال طلبانه و گسترش روابط دوستانه و پیوند با گروههای دوستانه و خارج از خانواده همراه است. بنابراین با وجود تاثیر عظیمی که دارد، لازم است تا والدین با توجه به نكاتی كه گفته شد و كمی دقت نظر و پشتكار، جهت ایجاد چنین رفتارها و عاداتی در كودك و تمرین و تكرار آن تا دوره نوجوانی به راحتی با انجام تمریناتی پرورش این حس را بهبود بخشند تا نوجوانان از یک زندگی فعال و روابطی موثر و دو طرفه بهره مند گردند.
19- توجه به پیامهای مخاطب
در ابراز وجود کردن، توجه به پیام گوینده نیز ضروری است. باید ببینند طرفشان دارد درباره چه موضوعی صحبت می کند. نکات مهم صحبت او چیست و روی چه چیزهایی تاکید بیشتری دارد. شاید مقصود او چیز دیگری باشد. به نکات ضعف و قدرت او در ارتباط نیز پی ببرد و مطمئن باشند او هم چندان راحت اقدام به چنین در خواستی از وی نکرده است و او نیز در موقعیت چندان راحتی نیست. از این نکات میتوانند بهره مفیدی برای دفاع از حق خود ببرند.
20- و بپذیریم ...
بسیاری از والدینی كه فرزندان نوجوان دارند در پی تلاشهای متعدد جهت تغییر خصوصیات و خلقیات فرزندان، آنقدر با آنها درگیر می‌شوند كه دیگر نوجوان نمی‌تواند باور كند كه آنها دوستش دارند و برای صلاح خود او تلاش می‌كنند. هر چند بعضا والدینی نیز هستند كه به دلیل عدم توانایی پذیرش تفاوتها، دوست دارند نوجوانشان آینه تمام نمای خواستهای آنان باشد و استقامت و استقلال طلبی نوجوان را مانع آن میدانند. اما بسیاری مواقع پذیرش نوجوان، همین گونه كه هست و فرصت دادن به او برای آزادانه تصمیم گرفتن، بهترین راه حل برای كاهش اختلافات و درگیری‌هاست و چه بسا در سایه همین آرامش، نوجوان به دور از جبهه گیری و غرض ورزی، راهنمایی والدین را بپذیرد و در همان جهت گام بردارد. لازمه این احساس، پذیرش است. والدین باید نوجوان را به عنوان موجودی كه در حال گذر از كودكی به بزرگسالی است و در حال رسیدن به استقلال است بپذیرند و به او اجازه حركت آگاهانه را بدهند.
منبع : برگرفته از سایت آمار و اطلاعات زنان
راه‌های تقویت بهداشت روانی فرزندان:
