سلام من دوتا مقاله می خوام هر جا درخواست دادم کسی جواب نداد گفتم این جا رو هم تست کنم.
من یک مقاله می خوام درمورد شیمی و ذرات بنیادیش و یک مقاله درمورد ویروس هاس کامپیوتری می خوام که خیلی خیلی کامل باشد.
کسی کمک کنه ممنون میشم.
tnx
سلام من دوتا مقاله می خوام هر جا درخواست دادم کسی جواب نداد گفتم این جا رو هم تست کنم.
من یک مقاله می خوام درمورد شیمی و ذرات بنیادیش و یک مقاله درمورد ویروس هاس کامپیوتری می خوام که خیلی خیلی کامل باشد.
کسی کمک کنه ممنون میشم.
tnx
جیپیاس یا سیستم موقعیتیاب جهانی (Global Positioning Systems)، یک سیستم راهبری و مسیریابی ماهوارهای است که از شبکهای با حداقل ۲۴ ماهواره تشکیل شده است. این ماهوارهها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار زمین قرار داده شدهاند. جیپیاس در ابتدا برای مصارف نظامی تهیه شد ولی از سال ۱۹۸۰ استفاده عمومی آن آزاد و آغاز شد.
خدمات این مجموعه در هر شرایط آب و هوایی و در هر نقطه از کره زمین در تمام شبانهروز در دسترس است و استفاده از آن رایگان است.
علاوه بر جیپیاس، دو سیستم کمابیش مشابه دیگر نیز وجود دارد: سیستم گلوناس که دولت شوروی ساخته و اکنون بهدست کشور روسیه اداره میشود و سیستم گالیله که کشورهای اروپائی آن را برای وابسته نبودن به سیستم آمریکائی جیپیاس ساخته اند.
قطب نماهایی که با نیروی مغناطیسی زمین جهت یابی میکنند، به تدریج جای خود را به گیرندههای جیپیاس خواهند داد؛ جیپیاس، سامانهای است که به کمک گروهی از ماهوارهها جهت یابی میکند. ماهوارههایی که هرکدام در مدارهای خود به دور زمین در گردشند؛ این ماهوارهها با ایستگاههای ویژهای بر روی زمین در تماس اند و همواره موقعیت آنها در فضا مشخص است. دستگاه گیرندهٔ جیپیاس شما، با ارتباط با تعدادی از این ماهواره ها، فاصلهٔ شمارا تا آنها تعین میکند و سپس موقعیت دقیق شما روی زمین بدست میآید.
در واقع اساس کار این سامانه، فرستادن سیگنالهای رادیویی با فرکانس بالا و به طور پیوسته است که زمان و مکان ماهواره را نسبت به زمین مشخص میکند و یک گیرندهٔ جیپیاس روی زمین، با گرفتن این اطلاعات از سه ماهواره یا بیشتر، آنها را پردازش میکند و موقعیت کاربر را در هر نقطهٔ زمین، در هر ساعتی از شبانه روز و در هر وضعیت آب و هوایی به او نشان میدهد.
با چندین اندازه گیری متعدد، گیرنده به محاسبهٔ سرعت، مدت زمان سفر، فاصلهٔ شما تا مقصد، مختصات جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا)، زمان طلوع و غروب خورشید و ماه (در تقویم نجومی)، تعداد ماهواره ها، زمان محلی و ... میپردازد و آن را در اختیار کاربر قرار میدهد. به طور میانگین، هشت ماهواره از 24 ماهواره، در اطراف هر نقطه از کرهٔ خاکی که باشید در آسمان گشت میزنند.
هرچه گیرندهٔ شما به ماهوارههای بیشتری وصل شود، اطلاعات دقیق تری را برای شما محاسبه میکند. جیپیاس، در ابتدا تنها استفادهٔ نظامی داشته است، ولی از سال 1980 به بعد تصمیم گرفته شد تا از آن در فعالیتهای غیر نظامی هم استفاده شود ؛ تا جایی که امروزه حتی در ماهی گیری و شکار هم مورد استفاده قرار میگیرد. این ماهوارهها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار زمین قرار داده شدهاند.
سيستم تعيين موقعيت جهاني GPS متشكل از 24 ماهواره است كه درارتفاع 20000 كيلومتري ازسطح زمين قراردارند ودر 6 مدار كه هرمدار 4 ماهواره قرارداد وبا زاويه ميل 55 درجه وپر يود ساعتي 12 ساعته درگردشند .
هرماهوارهGPS دوموج با دو فركانس درباند امواج الكترومغناطيسي (L1, L2 ) ارسال مي كند موج L1 با فركانس1575 MHZ و موج L2 با فركانس1227 MHZ مي باشد.
ماهوارههای جی پی اس
۲۴ عدد ماهواره جیپیاس در مدارهایی بفاصله ۲۴۰۰۰ هزار مایل از سطح دریا گردش میکنند. هر ماهواره دقیقاً طی ۱۲ ساعت یک دور کامل بدور زمین میگردد. سرعت هریک ۷۰۰۰ مایل بر ساعت است. این ماهوارهها نیروی خود را از خورشید تأمین میکنند. همچنین باتریهایی نیز برای زمانهای خورشید گرفتگی و یا مواقعی که در سایه زمین حرکت میکنند بههمراه دارند. راکتهای کوچکی نیز ماهوارهها را در مسیر صحیح نگاه میدارد. به این ماهوارهها NAVSTAR نیز گفته میشود.
در اینجا به برخی مشخصههای جالب این سیستم اشاره میکنیم:
* اولین ماهواره جیپیاس در سال ۱۹۷۸ یعنی حدود ۳۵ سال پیش در مدار زمین قرار گرفت.
* در سال ۱۹۹۴ شبکه ۲۴ عددی NAVSTAR تکمیل گردید.
* عمر هر ماهواره حدود ۱۰ سال است که پس از آن جایگزین میگردد.
* هر ماهواره حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم وزن دارد و طول باتریهای خورشیدی آن ۵.۵ متر است.
* انرژی مصرفی هر ماهواره، کمتر از ۵۰ وات است.
جیپیاس چگونه کار میکند؟
ماهوارههای این سیستم، در مدارهای دقیق هر روز ۲ بار بهدور زمین میگردند و اطلاعاتی را به زمین مخابره میکنند. گیرندههای جیپیاس این اطلاعات را دریافت کرده و با انجام محاسبات هندسی، محل دقیق گیرنده را نسبت به زمین محاسبه میکنند. در واقع گیرنده زمان ارسال سیگنال از ماهواره را با زمان دریافت آن مقایسه میکند. از اختلاف این دو زمان، فاصله گیرنده از ماهواره تعیین میگردد. این عمل را با دادههای دریافتی از چند ماهواره دیگر تکرار میکند و بدین ترتیب محل دقیق گیرنده را با تقریب ناچیز معین میکند.
گیرنده به دریافت اطلاعات همزمان از حداقل ۳ ماهواره برای محاسبه ۲ بعدی و یافتن طول و عرض جغرافیایی، و همچنین دریافت اطلاعات حداقل ۴ ماهواره برای یافتن مختصات سه بعدی نیازمند است. با ادامه دریافت اطلاعات از ماهوارهها گیرنده اقدام به محاسبه سرعت، جهت، مسیرپیموده شده، فواصل طی شده، فاصله باقی مانده تا مقصد، زمان طلوع و غروب خورشید و بسیاری اطلاعات مفید دیگر، مینماید.
امواج ماهواره ها متشكل ازامواج حامل باند L مدوله شده با يك كداستاندار كد (C/A2ويك كد دقيق (كد P(3) ويك كددريانوردي ومختصات ماهواره به صورت توابع زماني مي باشد كه دربر آن گيرنده هاي شخصي تفاوتهاي زماني بين وردوي كدهاي C/A را اندازه گيري ميكنند اگردراثر دخالت كنترل زميني درانطباق زماني خطايي بوجود نيايد گيرنده هاي شخصي ازدقتي حدود 15 متر برخوردار خواهند شد.
مفهوم كلي ناوبري راديويي بستگي به انتقال همزمان سيگنالهاي راديويي دارد اگر سيگنالهاي راديويي دقيقاً بطورهمزمان بطور فرستاده نشوند گيرنده نمي تواند بطوردقيق موقعيت را محاسبه نمايد كنترل زميني دراثر تاثيرگذاري بعضي ازماهواره ها درارسال سيگنال هاي C/A كمي قبل يا بعداز ساير ماهواره ها دخالت مي كند دخالت عمدي اصلي , هما ن دسترسي موردي (4) به شمار مي رود .
گيرنده هاي شخصي ميزان خطا را تشخيص نمي دهند. بلكه بطورتصادفي بين 15تا 100 متر دقت تغيير مي يابد .البته دخالت عمدي برروي گيرنده هاي نظامي اثر نمي گذارد .
منبع خطاي ديگر وجود كه برروي فركانس سيگنال گيرنده هاي شخصي اثرمي گذارد كه دخالت يونسفر ناميده مي شود .
زماني كه يك سيگنال راديويي ازبين الكترونها ي آزاد يونسفر عبورمي كند تاخير اندكي بوجود مي آيد برحسب مدت زماني تاخير كه بوسيله الكترون هاي آزاد بوجود مي آيد ماهوارههاي GPS كدP را روي دوموج راديويي با فركانس هاي مختلف ارسال مي كند كه L1,L2 ناميده مي شود .يك سيگنال به هنگام عبور ازيونسفر بيشتر ازديگري به تاخير مي افتد.
گيرنده هاي گران قيمت هردوفركانس را رديابي مي كنند و اختلاف وردي بين L1,L2 اندازه مي گيرند مدت زمان تاخيري را محاسبه مي كنند كه الكترونها ي آزاد ي بوجود مي آورند وتصحيحات لازم را براي تاخير يونسفر انجام مي دهند. گيرنده هاي شخصي نمي توانند تاثير دخالت يونسفر را تصحيح كنند زيرا كدهاي C/A فقط برروي فركانس L1 فرستاده مي شوند نوعي گيرنده هاي تخصصي وجوددارد كه به عنوان گيرنده هاي بدون كدشناخته شده اند ودقت فوق العاده اي دارند كه درآن بطورغيرمستقيم ازكد P استفاده مي شود گيرنده ها ارزش كدP را مشابه آنچه كه گيرنده هاي نظامي تشخيص مي دهند نمي شناسند بنابراين دقت آنها با استفاده ازروش هاي خاص پردازش سيگنال بدست مي آيد آنها كد P رابراي چندروز دريافت كرده وپردازش مي نمايند وپس از انجام محاسباتي چندمي توانند موقعيت نقاطي را تهيه كند كه با دقت mm 10 با استفاده از3يا4 ماهواره عملي مي باشد .
البته اين گيرنده بيشتر براي تعيين موقعيت دركارهاي نقشه برداري بكار مي رود زيرا بايدچند روزبطور مداوم درآن نقطه اطلاعات دريافت و پردازش شود.
روش تعيين موقعيت توسط GPS
اگرفاصله ما ازماهواره 1 درحدود 10 كيلومتر باشد بنابراين مكان ما درفضا برمحيط كرده به مركزيت ماهواره اوشعاع 10 كيلومتر منطبق مي باشد حال فرض مي كنيم فاصله ما ازماهواره 20 درحدود 11 كيلومتر باشد دراين حالت نيز مكان ما درفضا برروي محيط كره اي به مركز ماهواره 2 وشعاع 11 كيلومتر واقع است فصل مشترك اين دوكره مي تواند يك دايره باشد كه مكان ما بطورقطع برروي محيط اين دايره قراردارد .
حال اگر ماهواره سوم را نيز درنظربگيريم كه فاصله اش با ما 12 كيلومترباشد دراين صورت فصل مشترك كره مربوط به ماهواره 3 با فصل مشترك كره هاي ماهواره اي 1و2 حداكثر دونقطه مي باشد كه قطعاً يكي ازاين دو مبين مكان واقعي ما خواهد بود.اما بطورقطعي يكي از اين دو نقطه نامعقول مي باشد .
بطورمثال داراي ارتفاع بيشتري از سطح زمين است . لذا كامپيوترهاي داخل گيرنده هايGPS با استفاده ازتكنيك هاي گوناگون قادر به تشخيص نقطه غلط مي باشند.
ازنظر تئوري با استفاده از3 ماهواره مي توانيم مكان خودرا به دست آوريم ولي به دليل فني اگرچنانچه ماهواره چهارم را همانند ماهواره هاي 1و2 انتخاب كنيم بطورقطع فصل مشترك اين چهار كره يك نقطه خواهد بود واين نقطه مختصات مكاني مارا نشان مي دهد استفاده كنندگاني كه درارتفاعي مششخص قراردارند (مانندكشتي هايي كه درسطح دريا واقع باشند)به سهولت ميتوانند با استفاده ازدوماهواره مكان خودرا تعيين نمايند .
دراين حالت كره زمين را مي توان جايگزين ماهواره سوم كردوازيك مرحله محاسبه مسافت صرفنظر نمود بدين ترتيب اين فرصت جهت انجام سايرمحاسبات قابل بهره برداري بوده وعملاً مكان يابي افزايش مي يابد .
بطورخلاصه مي توان بيان كرد كه مبناي كار GPS استفاده ازماهواره به عنوان مرجعي جهت يافتن موقعيت درهرنقطه زمين مي باشد ساير مسايل اين سيستم صرفاً جزئيات تكنيكي هستند كه به سرعت و دقت وسهولت عمل موقعيت يابي كمك مي كند.
روش محاسبه مسافت ازماهواره
درسيستم موقعيت ياب جهاني GPS قدم اساسي دانستن ميزان مسافت ازماهواره است بنابراين استفاده ازتكنيك هاي پيشرفته به منظور محاسبه مسافت امري اجتناب ناپذير است ايده اصلي اين موضوع براساس همان معادله سرعت نوردرمدت زمان تاخيراستواراست سيستم GPS بدين صورت كارمي كند كه گيرنده كاربر مدت زماني را كه طول ميكشد تا امواج راديويي ازماهواره به اوبرسد را اندازه گيري مي كند.
همانطوركه مي دانيد امواج راديويي با سرعت نورحركت مي كند وبدين ترتيب با حاصلضرب اندزه گيري شده درسرعت نور مسافت خود را تاماهواره بدست ميآورد و اين كارحداقل بايستي براي 3 ماهواره مشخص، صورت گيرد بنابراين بايد براي اندزه گيري زمان رسيدن به سيگنال ازساعتهاي خيلي كوتاه باشند زيرا امواج با داشتن سرعت نورخيلي سريع حركت مي كنند.
مثلاً اگرماهواره اي دقيقا دربالاي سرما باشد حدود 60 ميلي ثانيه طول مي كشد تا امواج راديويي آن به ما برسد دقت ساعت گيرنده هاي GPS حدود نانو ثانيه مي باشد. يك اختلاف زماني بين كپي كدGPS ايجاد شده دربرگيرنده بااصل كد رسيده ازماهواره وجود دارد كه با ضرب كردن آن درسرعت نور, شبه فاصله به دست مي آيد اين روش با هردو كد A/C,P امكان پذيرهستند .
كدهاي توليدشده دربرگيرنده ازساعت خودگيرنده منتج مي شوند وكدهاي ارسالي ماهواره نيز توسط ماهواره ايجاد ميشود .
خطاي زماني درهردوساعت گيرنده وماهواره باعث مي شود كه فاصله اندازه گيري شده با فاصله هندسي بين ماهواره و گيرنده فرق داشته باشد اين ساعتها بسيار دقيق وگران قيمت ميباشند وماهواره ها جهت قابليت اطمينان بيشتر داراي 4 ساعت اتمي هستند ولي در گيرنده ها به دليل گران قيمت بودن اين ساعتها نمي توان ازآنها استفاده نمود لذا ازساعتهاي ارزانتري استفاده مي شود كه درعمل ايجاد اختلاف جزئي دراندازه گيري زمان مي نمايند .البته با استفاده از راه حلهايي تصحيح صورت مي گيرد:
مزاياي سيستم GPS
× دقت بسيارزياددرموقعيت يابي
× داشتن پوشش جهاني
× دارا بودن زمان بندي دقيق
× نداشتن هيچ گونه هزينه براي استفاده كنندگان
× تعيين سرعت درسه محور مختصات
× قابليت دسترسي هميشگي
× قابليت كاربردي در هرشرايط آب وهوايي
× عدم محدوديت دربكارگيري همگاني
× دقت نسبي IPPM براي طولهاي كوتاه از1 تا 100 كيلومتر.
× تعيين سرعت درسه محور , زمان , تعيين فاصله سمت وگراي ونقطه مبداء .مقصود
× توانايي ديد همزمان با يك گيرنده
ماهواره ابتدا اطلاعات وداده هاي ناوبي رابه پنج ايستگاه كنترل كه درمناطق كلردواسپرينگ(5) كو آجالين (6) ديه گوگارسي)(7) آسنشن(8) و هاوايي (9) قراردارند ارسال مي كند كه درواقع اين سيگنال ها ماهواره ها را رديابي (10) مي كنند.
سپس اين ايستگاهها اطلاعات خودرا به ايستگاه كنترل ماهواره (ايستگاه اصلي كه همان كلرادواسپرينگ ميباشد) ارسال كنند كه وظايف آن پردازش داده ها ارسال به ماهواره و نظارت بركنترل روزانه ماهواره است سپس اين داده ها به سه آنت زميني ديگر ارسال مي شود كه توسط اين آنتها اطلاعات كنترل شده به ماهواره جهت تصحيح جهت ساعت ماهواره وفرامين ودستورات تله منزي ارسال مي شود به اين كار اصطلاحاً ataupload شدن ماهواره گفته مي شود.
ماهوارههای جی پی اس
۲۴ عدد ماهواره جیپیاس در مدارهایی بفاصله ۲۴۰۰۰ هزار مایل از سطح دریا گردش میکنند. هر ماهواره دقیقاً طی ۱۲ ساعت یک دور کامل بدور زمین میگردد. سرعت هریک ۷۰۰۰ مایل بر ساعت است. این ماهوارهها نیروی خود را از خورشید تأمین میکنند. همچنین باتریهایی نیز برای زمانهای خورشید گرفتگی و یا مواقعی که در سایه زمین حرکت میکنند بههمراه دارند. راکتهای کوچکی نیز ماهوارهها را در مسیر صحیح نگاه میدارد. به این ماهوارهها NAVSTAR نیز گفته میشود.
در اینجا به برخی مشخصههای جالب این سیستم اشاره میکنیم:
* اولین ماهواره جیپیاس در سال ۱۹۷۸ یعنی حدود ۳۵ سال پیش در مدار زمین قرار گرفت.
* در سال ۱۹۹۴ شبکه ۲۴ عددی NAVSTAR تکمیل گردید.
* عمر هر ماهواره حدود ۱۰ سال است که پس از آن جایگزین میگردد.
* هر ماهواره حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم وزن دارد و طول باتریهای خورشیدی آن ۵.۵ متر است.
* انرژی مصرفی هر ماهواره، کمتر از ۵۰ وات است.
اين بخش همان بخش ماهواره هاي موجود درفضا مي باشد اين ماهواره ها سيگنالهايي با مشخصات ذيل ارسال مي كند دونوع اطلاعات مربوط به محاسبه نقاط عبارتند از:
1-اطلاعات تقويم نجومي مربوط به موقعيت تقويمي ماهواره ها مي باشد با دريافت اين اطلاعات سيستم گيرنده GPS ماهوارههايي كه بهترين اطلاعات را ارسال مي كنند تشخيص مي دهد و انتخاب مي كند( ازنظر موقعيت هندسي)
2) اطلاعات جدول نجومي براي عمليات ناوبري استفاده مي شود و بسيار دقيق است اين جداول نيز حاوي مختصات مكاني دقيق ماهواره اي GPS و زمان ساعت ماهواره ها ميباشد.
دوكدC/A, P دقيق است و مربوط به مسائل نظامي است وكد C/A استفاده عمومي دارد و دقيق نمي باشد ماهواره GPS اطلاعات مذكور را توسط سيگنالهاي با فركانس 1575HZ )L1 و (1227GHZ) L2 ارسال مي كنند هرماهواره داراي آنت هليكس 12 آراه است قدرت سيگنال روي آنتن براي سيگنال dbLI 58 . براي سيگنال dbL2 /35 مي باشد و قدرت آنت ماهواره بصورت ايزو تدوپيك حداقل db 50 مي باشد كدهاي C/A,P ازتنوع كدهاي شبه تصادفي (13) هستند .
انواع گیرندههای جیپیاس
گیرندههای جیپیاس انواع گوناگونی دارند و انتخاب هرکدام از آنها بستگی به موارد استفادهٔ شما دارد؛ برای نمونه این که میخواهید در داخل خودرو آن را نصب کنید یا اینکه آن را در کوله پشتی خود قرار دهید گزینههای متعددی را پیش روی شما میگذارد.
گیرندهٔ بیسیک جیپیاس _ بیسیک: این گیرندهها در واقع از سادهترین و کم قیمتترین گونهها هستند (اغلب کمتر از $100 us) یک گیرندهٔ بیسیک (پایه) میتواند بسیار دقیق تر از گیرندههای گران قیمت باشد، اما باید این مساله را هم در نظر داشت که این گیرندهها بسیاری از ویژگیهای دستگاههای گران قیمت را ندارند. ویژگی قابل توجهی که کمبود آن بیشتر حس میشود، نداشتن قابلیت نقشه برداری یا Mapping است که بعدا شرح داده خواهد شد. در زیر تعدادی از امکانات این گیرندههای ساده آمده است:
- موقعیت یابی؛ تعیین طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی که در واقع ویژگی اصلی یک گیرندهٔ جیپیاس است.
- تعیین جهت؛ با یک قطب نما ی الکترونیکی.
- تعیین ارتفاع از سطح دریاهای آزاد؛ البته باید توجه داشت که دقت در اندازه گیری ارتفاع به خوبی دقت در موقعیت یابی نیست.
- زمان دقیق.
- موقعیت ماهوارهها و قدرت سیگنال ها.
- توانایی محاسبهٔ مسافت پیموده شده.
- توانایی ذخیره سازی مسیر پیموده شده ؛ که با استفاده از نقطه گذاری در صفحهٔ نمایشگر انجام میشود.
- توانایی هدایت و مسیر یابی.
- یافتن مسیری که در گذشته آن را پیموده اید.
• گیرندههای دستی جیپیاس _ نقشه بردار: همانطور که از نام این گیرنده بر میآید گیرندهٔ نقشه بردار از قابلیت نمایش نقشه برخوردار است. این گیرندهها ابعاد بزرگ تری نسبت به گیرندههای قبلی دارند. با اتصال این گیرنده به یک رایانه شخصی نقشهٔ دلخواهتان را به گیرنده میدهید. جزئیات نقشه نیز بستگی به اندازه و نیز رزولوشن نمایشگر دارد. این گیرندهها فشارسنج، قطب نمای الکترونیکی، بازی و سالنامه هم دارند. اگرچه این گیرندهها باید خیلی گران قیمت تر از نمونهٔ قبلی باشند، ولی افزایش قیمت نسبتاً کمی دارند و افزودن یک نمایشگر بزرگ تر برای شرکت تولید کننده هزینهٔ زیادی را در بر ندارد. قیمت این گیرندهها از 150 دلار آمریکا شروع میشود. نقشههایی که قابلیت بار کردن (upload) داشته باشند در یک سیدی قرار دارند که در هنگام خرید دستگاه به شما داده میشود. با استفاده از نصب نرم افزار نقشه در رایانه شخصی خود میتوانید به انتخاب یک یا چند مسیر بپردازید و بعد از علامت گذاری نقشه آن را به گیرندهٔ نقشه بردار خود بدهید. ولی در این میان باید توجه کرد که دستگاههای دستی، ظرفیت محدودی دارند و تنها مقدار مشخصی از اطلاعات را میتوانید در آنها ذخیره کنید. مدلهایی از این گیرندهها وجود دارند که میتوان به آنها کارت حافظه اضافه کرد (که معمولاً از حافظهٔ SD یا از حافظهٔ CF استفاده میشود). پس اگر به ذخیرهٔ مقدار بیشتری از اطلاعات نیاز دارید به یک کارت حافظه هم احتیاج پیدا میکنید. یک دستگاه پیدیای
• گیرندههای جیپیاس برای خودرو: این گیرندهها بزرگ تر از گیرندههای دستی هستند و نمایشگری نسبتاً بزرگ دارند تا راننده در هنگام رانندگی به سادگی آن را بخواند. این گیرندهها با استفاده از برق خودرو کار میکنند و بنابراین تنها در داخل خودرو قابل استفاده هستند. ویژگی جالبی که معمولاً در این دستگاهها وجود دارد، راهنماییهای صوتی دستگاه است و به راننده اجازه میدهد بدون اینکه چشم خود را از جاده بردارد، با گوش دادن به صدای دستگاه طبق نقشه پیش برود. قیمت این دستگاه از 500 دلار آمریکا شروع میشود. بسیاری از کارخانههای تولید خودرو با سفارش مشتری، یک دستگاه جیپیاس بر روی خودروهای فروشی خود نصب میکنند. آنها ثابت هستند و از زیبایی و نیز ایمنی بیشتری برخوردارند. قیمت تمام شدهٔ آنها بیشتر از گیرندهٔ جیپیاس ای است که بعدا خودتان در خودرو نصب میکنید.
• گیرندهٔ جیپیاس برای یک دستگاه پیدیای: برتری استفاده از یک دستگاه پیدیای (PDA) بهعنوان یک جیپیاس، نمایشگری بزرگ است که افزون بر راحتی در مطالعهٔ نقشه، جزئیات بیشتری را نیز قابل مشاهده میسازد. همچنین همانند جیپیاسهایی که در داخل خودرو نصب میشوند، میتوانند به صورت صوتی راهنمایی کنند. برای استفاده از یک دستگاه پیدیای بهعنوان جیپیاس و اتصال پیدیای به گیرندهٔ جیپیاس چندین راه مختلف وجود دارد:
- استفاده از Sleeve: وسیلهای است که با قرار دادن پیدیای در آن، عملکردهای متفاوتی را میتوان برای پیدیای فراهم ساخت. برای این کار به حافظهٔ CF و یا اسلات PCMCIA هم احتیاج داریم. یک Sleeve میتواند کارت حافظهٔ اضافی، باتری اضافی، یک دوربین و یک تلفن را به دستگاه شما متصل کند و مهم تر از همه بهعنوان یک گیرندهٔ جیپیاس برای دستگاه شما عمل کند. همچنین یک اسلات CF دیگر هم برای شما فراهم میکند که این اجازه را به شما میدهد تا بتوانید به کارهای دیگری در کنار استفاده از جیپیاس بپردازید. عملکرد یک Sleeve جیپیاس درست همانند عملکرد یک CF جیپیاس است.
- حافظهٔ CF: یکی از حافظههای متداول برای پیدیای است که میتواند مستقیما بهوسیلهٔ اسلات مخصوص CF که در پیدیای وجود دارد یا با استفاده از Sleeve به دستگاه متصل شود. یک کارت CF جیپیاس انتخاب نسبتاً ارزان قیمتی است. ولی مشکلی در اینجا وجود دارد و آن این است که یک CF جیپیاس به سرعت باتریهای پیدیای شما را مصرف میکند و باید به فکر چاره باشید.
- بلوتوث جیپیاس: فن آوری بلوتوث این اجازه را به ما میدهد ارتباطی بدون سیم را بین چند دستگاه فراهم کنیم. شما میتوانید پیدیای خود را در دست گرفته و به گیرندهٔ جیپیاس ای که در کوله پشتی تان قرار داده اید بصورت بی سیم متصل شوید. استفاده از یک بلوتوث جیپیاس همچنین برای داخل خودرو بسیار مناسب است چرا که با قرار دادن آن در جلوی داشبورد دید بهتری از آسمان را برای گیرندهٔ تان فراهم میکنید. o اتصال پیدیای به گیرندهٔ دستی جیپیاس با استفاده از کابل: به بیشتر گیرندههای دستی، کابلی جهت اتصال به پیدیای وصل میشود. با این روش میتوانید با قیمتی مناسب هم در داخل خودرو و هم در خارج آن از دستگاه موقعیت یاب خود استفاده کنید. دستگاه پیدیای با نمایشگر خوب و نسبتاً بزرگی که دارد برای مشاهدهٔ نقشهها مناسب است.
- اتصال پیدیای به گیرندهٔ جیپیاس خودرو با استفاده از کابل: میتوانید با انتخاب گیرندهها ی موسوم به موشواره (mouse) برای خودرو و یک پیدیای از یک جیپیاس خوب بهره مند شوید. اگر میخواهید از جیپیاس خود تنها درون خودرو استفاده کنید، این مورد بهترین انتخاب است. گیرندهٔ موشواره برق خود را از خودرو تأمین میکند و باتریهای پیدیای شما بیشتر دوام خواهند آورد. همچنین این گیرنده یک کابل دوشاخه (Y) دارد که برق پیدیای شما را نیز تأمین میکند. گذشته از این ها، ویژگی بسیار خوب گیرندههای موشواره، حداقل قیمت آنها است.
• گیرندهٔ جیپیاس برای رایانه کیفی (لپتاپ): تقریباً همانند یک گیرندهٔ جیپیاس برای دستگاه پیدیای است با این تفاوت که در اینجا دیگر نیازی به استفاده از Sleeve یا چیزی شبیه به آن نیست. بخاطر داشته باشید که اگر شما بخواهیداز یک CF جیپیاس بهعنوان گیرندهٔ لَپتاپ خود استفاده کنید، CF جیپیاس شما با اتصال مستقیم به لپتاپ از آن بیرون میزند و بنابراین اگر بخواهید در حالی که روی صندلی خودرو نشسته اید از جیپیاس هم استفاده کنید ،گیرندهٔ جیپیاس شما دید خوبی از آسمان نخواهد داشت و به خوبی وضعیتی که گیرنده را مستقیما زیر آسمان قرار میدهید عمل نخواهد کرد.
اصول كارگيري GPS
وظيفه يك گيرنده GPS درست بعداز روشن شدن آن را مي توان بصورت زير خلاصه كرد.
الف) نرم افزار سيستم بايدبتواند ماهواره هاي موجود درديد كاربر را تعيين كند و سپس ازبين ماهواره ها , چهار ماهواره را كه داراي بهترين آرايش هندسي هستند به منظورمينيمم شدن خطاي فاصله منبعي انتخاب كند.
مل تعيين كابل ماهواره هاي موجود درديد كاربراغلب توسط اطلاعات قبلي موجود درحافظه خراب نشدني دستگاه (14) انجام مي شود اگرچنين اطلاعات معتبري درحافظه نباشد سيستم بايد عمل جستجو را برروي تك تك 24 ماهواره GPS انجام داده وليستي ازماهواره هاي در ديدتهيه كند كه مسلماً اين كاروقت زيادي ازگيرنده را پس ازروشن شدن به خوداختصاص مي دهد .
ب) پس ازتعيين 4 ماهواره موردنظر بايدسيگنال آنها را بدست آوريم .اين كار با ساختن كدشبه تصادفي نظير كدماهواره موردنظر درگيرنده وانجام عمل همبستگي با سيگنال رسيده انجام مي شود .كد داخلي گيرنده را آنقدر شيفت زماني مي دهيم تا خروجي همبستگيساز ماكزيمم گردد. دراين صورت كد بدلي وكد دريافتي ازماهواره كاملاً سنكرون هستند .به اين عمل , جستجوي سيگنال ماهواره درحوزه زمان مي گويند:
لازم به ذكراست كه بايستي عمل جستجو در حوزه فركانس نيز انجام شود ازآنجا كه ماهواره هاي GPS درمدار زمين ثابت (ژئو سنكرون)قرار نداشته ونسبت به زمين درحال حركت هستند وهمچنين چون گيرنده نيز معمولاً روي يك جسم متحرك نظيراتومبيل ويا هواپيما نصب مي شود درنتيجه فركانس دقيق كاربر ارسالي به علت اثر دوپلر ,مشخص نيست پس بايد فركانس كاربر محلي را نيز آنقدر تغيير دهيم تا خروجي همبستگي ساز ازحد آستانه اي بيشتر شود.و نهايتاً فركانس كاربر نيز با فركانس دريافتي سنكرون شود .
ج) پس از عمل جستجو وارد مرحله رديابي سيگنال مي شويم دراين مرحله اولاً هدف اين است كه سيگنال سنكرون توليد شده دربرگيرنده همچنان با سيگنال ماهواره سنكرون بماند اين عمل توسط يك حلقه كنترلي خاص تحت عنوان COSTASLOOP كه درواقع يك نوع خاص (15) VCO انجام مي شود .ثانياً عمليات دمودلاسيون (16) BPSK سيگنال رسيده اطلاعات ناوبري D(t) و عمليات شبه فاصله سنجي (تعين فاصله كاربر وماهواره توسط زمان انتشار سيگنال ) نيز دراين مرحله انجام شود.
د) مراحل بوت بايدعيناً براي 3 ماهواره ديگر انجام شود. درنهايت چهار شبه فاصله كه ازمراحل فوق محاسبه شده است دراختيار داريم . حال نرم افزار گيرنده بايدبتواند به كمك اين چهارشنبه فاصله يك دستگاه چهار معادله وچهار مجهول را حل كند واين معادلات طول وعرض جغرافيايي, ارتفاع وهمچنين زمان دقيق را بدست آورد ازمراحل چهارگانه فوق مراحل الف و د بيشتر به جنبه هاي نرم افزاري يك گيرنده برمي گردد.
كاربردهای GPS چیست؟
بطوركلي ازمهمترين زمينه هاي كاربد GPS مي توان به مواردزير اشاه كرد.
الف – درزمينه هاي نظامي
1- كاربردهوايي : ازهدايت موشك ها تا تمام هواپيماهاي جنگنده و بمب افكن , هلي كوپتر .موشك كروز , چتر بازي و پروازهاي نظامي و ....
2- كاربرد هاي دريايي: زيردريايي , كشتي و تمام انواع قايق ها ودريانوردي نظامي .
3- كابردهاي زميني : مكان توپخانه ها, ناوبري خودروها , هدايت پياده نظام , سيستم موشك زمين به زمين , شناخت نوع وجنس خاك .
ب: كاربرد هاي نقشه برداري :
از GPS به طريق مختلف درنقشه برداري مي توان استفاده كرد .مهمترين كاربردهاي GPS درنقشه برداري عبارتنداز :
1) نقشه برداري هيدرو گرافيك .
2) نقشه برداري سينما تيكي خيلي دقيق برروي زمين .
3) فتو گرامتري بدون كنترل زميني
4) انبوه سازي شبكه ژئو دتيك
5) نقشه برداري كارامتري
6) فتو گرامتري بصورت REAL .TIME
ج: كاربردهاي تجاري :
1)ناوبري هوايي : دردهه هشتاد , چهل سال پس از كنوانسيون شيكاگو كه منجر به تأسيس سازمان بين المللي هواپيماهاي كشوري ايكائو گرديد نگراني جامعه هواپيمايي ازمحدوديتهاي سيستم هاي ناوبري موجود به طور روزافزوني افزايش يافت .
پيش بيني هاي به عمل آمده نيز نشان دهنده رشدسريع مسافرت هاي هوايي تاسال 2001 خصوصاً درمناطقي مانند آسيا , اقيانوسه بودتعداد 18 ميليارد مسافر وبيش از 10000هواپيما ي درحال تردد درهرلحظه اين نگراني را تاييد مي نمود .لذا پيشنهاد شد كه ازتكنولوژي ماهواره براي مبادله صوتي وداده هاي موردنياز با خطوط ارتباطي مستقيم از هواپيمابه ماهواره وازآن طريق به كنترل ترافيك هوايي استفاده شود. دراين حالت محدوديت ديد مستقيم درسيستم هاي (17) VHF و كيفيت درسيستم هاي (18) HF وجودندارد بعلاوه دريك مجموعه واحد مي توان بصورت همزمان داده هاي ضروري هواپيما مانند مشخصات پرواز, ارتفاع , سرعت و جهت را نيز به كنترلر مراقب پرواز اطلاع داد واز اين طريق خطاي انتقال صحيح اطلاعات ناشي از عوامل انساني دروقوع سوانح را به كلي ازبين برد.
امروزه تئوري پرواز آزاد انقلابي درصنعت حمل ونقل هوايي بوجود آورده است درپرواز هاي آزاد با توجه به قابليت انعطاف سيستم هاي ناوبري ونظارت مي توان به جاي استفاده ازمسيرهاي ثابت هوايي آنها را بصورت كاملاً ديناميكي بهينه نمود اين ايده جالب بهره برداري بسيارموثر ازفضا را دارد .بنابراين امروزه شركت هاي بزرگ هواپيما سازي مشغول نصب سيستمهاي GPS برروي هواپيما ها مي باشند .
2- ناوبري دريايي : درناوبري دريايي براي تعيين مسير , نقاط مبداء ومقصد وغيره از GPS مي توان بهره گرفت .
د: كاربردهاي همگاني :
سيستم موقعيت ياب GPS كاربرهاي همگاني نيز دارد كه ازمهمترين اين كاربردها مي توان به موارد زيراشاره كرد.
1- حركت درفضاي باز: حركت درمناطقي كه راههاي چندان مناسبي ندارد يا به كلي فاقد راه است .گيرنده GPS بسيارارزشمند خواهدبود.
2- ماهيگيري
3- پروازبا گلايدر .
4- استفاده حرفه اي درعمليات زميني
5- اسكي , كوهنوردي
6- قايقراني
7- عمليات جستجو و نجات
8- حركت اتومبيل درجاده
9- مسابقات اتومبيل راني رالي
البته كاربرهاي GPS روزبه روز بيشتروبيشتر مي شود ونيزنبايد اين نكته را ازنظر دورداشت كه اين سيستم با تمام مزاياي خودممكن است دچار اختلال گردد ويا گيرنده اي كه دردست شماست دچارخرابي گردد .پس بايدروشهاي موقعيت يابي كلاسيك را كه كار با قطب نما ونقشه است ازيادنبرد واول اين روش را يادگرفت وبعدبسراغ GPS رفت تا درمواقع نيازدچار وابستگي به سيستم موقعيت يابي جهاني نباشيم .
البته مطالب گفته شده دراين مقاله بطور كامل تمام جزئيات را موردبررسي قرار نداده .زيرا بسياري ازموارد مسائل فني ويا محرمانه سيستم مي باشد كه كمتر دردسترس افرادعادي مي باشد و نيز بررسي آن نياز به دانستن بساري ازروابط پيچيده فيزيك و.... دارد.
منبع:و دانشنامه ویکی پدیاکد:برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
فکر کنم این 30 صفحه بشه ( البته باید از همه نوشته ها رو در یه فایل متنی جمع کنی )
کد:برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
Last edited by bb; 18-10-2007 at 21:19.
ببین این بدردت میخوره
::::::::::::::::::::::::::
با گسترش شگرف اينترنت و استفاده روزافزون از آن در جهت ارايه و يا كسب اطلاعات، شاهد حجم انبوهي از اسناد و مقالات بر- خط هستيم كه بعنوان يكي از مشخصات بارز زندگي مدرن امروزي، تحت عنوان افزونگي اطلاعاتي مطرح ميگردد. در اين ميان دسترسي سريع و صحيح به منابع مهم و مورد علاقه، يكي از دغدغه هاي استفاده كنندگان از اين منبع اطلاعاتي بسيار بزرگ است. آنچه امروزه از اهميت بسيار زيادي برخوردار گرديده ، كمبود يا نبود اطلاعات نيست بلكه كمبود روشهايي در جهت يافت و بهره برداري از اطلاعات در دسترس به نحوي بهينه است. بعنوان مسئله اي آرماني تر به دنبال روشهايي هستيم تا از اطلاعات موجود به كسب دانش پرداخته، احتمالاً به ارايه مسايل جديدي بپردازد كه قبل از آن مشخص نبوده است.
متن كاوي ، بعنوان روشي در استخراج دانش از متون، يكي از موضوعات مهم در گستره اي از اعمال مديريت اطلاعات است. در اين ميان آنچه از اهميت فوق العاده اي برخوردار است ارايه راهكارهايي براي مواجه با اين حجم عظيم اطلاعاتي و استفاده بهينه از اطلاعات در جهت خلق دانش، توليد سينرجي و در نهايت افزايش خرد جمعي است.
در سالهاي اخير اهميت متون به عنوان منابع با پتانسيل اطلاعاتي بسيار بالا به نحو گستردهاي مورد توجه قرار گرفته به طوري كه كشف دانش از متون به عنوان يكي از مهمترين فعاليتهاي محققين حوزه هوش مصنوعي و فناوري اطلاعات قرار گرفته است. تحقيقات بسياري صورت گرفته اما محدوده فعاليت بقدري گسترده است كه نيازمند توجه بيشتري ميباشد.
امروزه محققان به اين مسئله معترفند كه با وجود انجام تحقيقات بي وقفه در زمينه كاري خود، نميتوانند همزمان با پيشرفت دانش، معلومات خود را به روز نگاه دارند. بعنوان مثال بانك اطلاعاتي Medline در حال حاضر حاوي 10 ميليون چكيده مقاله است و هر هفته بين هفت تا هشت هزار چكيده مقاله به اين بانك اطلاعاتي افزوده ميشود. در اين بين شايد همه مقالات مربوط به يك دانش خاص نباشند، اما تعداد مقالات تخصصي كه در حوزه تحقيق يك دانش خاص قرار ميگيرد به اندازه اي است كه يك نفر نميتواند ادعا كند همه آنها را مطالعه كرده است بعلاوه نقش مطالعات عميق و گسترده و استخراج ايده ها و دانش جديد از مطالب مطالعه شده بر كسي پوشيده نيست.
در اين ميان اينترنت بعنوان بزرگترين منبع اطلاعاتي همگاني، تشكيل يافته از صد ها ميليون صفحه اطلاعات است كه به جهت همگاني بودن آن و نبود آيندهنگري كافي در زمان تشكيل و رشد آن ، متحمل نگاهداري اطلاعات نويسندگان، محققان ، انديشمندان و غيره به همان نحوي كه آنها مي نوشتند گرديد. نبود يك استاندارد همه جانبه و دقيق در تنظيم متون و قرار گيري اين مجموعه عظيم بصورتي غير ساختيافته و يا بعضاً نيمه ساختيافته، جامعه اطلاعاتي را دچار نوعي سردر گمي و مشكل در دستيابي به اطلاعات مورد نياز كرده بطوريكه براي يافتن مطالب مورد نظر خود متحمل هزينه هاي زماني بسياري ميگردند. محققان به ارايه راه كارهايي براي ساخت يافته كردن اطلاعات نمودند و با ارايه زبانهاي نشانه گذاري استاندارد نظير XML تا حد زيادي جلوي اين از هم پاشيدگي اطلاعاتي را گرفتند اما آنچه همچنان باقي است وجود بسياري از متون غير ساختيافته ميباشد؛ در همين راستا ارايه ابزاهايي كه با بررسي متون بتوانند تحليلي روي آنها انجام دهند منجر به شكل گيري زمينهاي جديد در هوش مصنوعي و فناوري اطلاعات گرديده كه به يادگيري متن معروف است.
اين حوزه تمام فعاليتهايي كه به نوعي به دنبال كسب دانش از متن هستند را شامل ميگردد. آناليز داده هاي متني توسط تكنيكهاي يادگيري ماشين، بازيابي اطلاعات هوشمند، پردازش زبان طبيعي يا روشهاي مرتبط ديگر همگي در زمره مقوله يادگيري متن قرار ميگيرند. يكي از روشهايي كه ذكر گرديد، استفاده از تكنيكهاي يادگيري ماشين در زمينه پردازش متن است، مسئله قابل تامل اين است كه اين تكنيكها در ابتدا در مورد داده هاي ساختيافته به كار گرفته شدند و علمي به نام داده كاوي را بوجود آوردند. داده هاي ساختيافته به داده هايي اطلاق ميگردد كه بطور كاملاً مستقل از همديگر ولي يكسان از لحاظ ساختاري در يك محل گردآوري شده اند. انواع بانكهاي اطلاعاتي را ميتوان نمونه هايي از اين دسته اطلاعات نام برد. در اينصورت مسئله داده كاوي عبارت از كسب اطلاعات و دانش از اين مجموعه ساخت يافته. اما در مورد متون كه عمدتاً غير ساخت يافته يا نيمه ساخت يافته هستند ابتدا بايد توسط روشهايي ، آنها را ساختارمند نمود و سپس از اين روشها براي استخراج اطلاعات و دانش از آنها استفاده كرد. به هر حال استفاده از داده كاوي در مورد متن خود شاخه اي ديگر را در علوم هوش مصنوعي بوجود آورد به نام متن كاوي . از جمله فعاليتهاي بسيار مهم در اين زمينه، طبقه بندي (دسته بندي) متن ميباشد.
طبقه بندي متن، يعني انتساب اسناد متني بر اساس محتوي به يك يا چند طبقه از قبل تعيين شده، يكي از مهمترين مسايل در متن كاوي است؛ مرتب كردن بلادرنگ نامه هاي الكترونيكي يا فايلها در سلسله مراتبي از پوشه ها، تشخيص موضوع متن، جستجوي ساختيافته و/ يا پيدا كردن اسنادي كه در راستاي علايق كاربر ميباشد، از جمله كاربردهاي مبحث طبقه بندي (دسته بندي-كلاسه بندي ) متن است. در بسياري از موارد ، افراد حرفه اي آموزش ديده، براي طبقه بندي متون جديد به كار گرفته ميشوند. اين فرآيند بسيار زمان بر و پر هزينه است و لذا كاربرد خود را محدود ميسازد، به همين منظور علاقه روزافزوني به توسعه فناوري هايي در دسته بندي خودكار متن ابراز ميشود.
در هر حال در جوامع اطلاعاتي امروزي آنچه از اهميت روزافزوني برخوردار است، اطلاعات و تبادل آن است و در اين راستا به توسعه فناوري هاي مرتبط پرداخته ميشود، اما يك مرحله كاملاٌ جديد تر و كاملاً مورد توجه جوامع فرا صنعتي، خلق دانش جديد از اطلاعات قبلي است كه اين جوامع آنرا كليد موفقيت خود در آينده دانسته و به سختي در اين زمينه فعاليت مينمايند. بر ما است تا ضمن ارتقاي فناوري اطلاعات در كشور و ايجاد زير ساختهاي لازمه در اسرع وقت، به اينگونه مسائل جديتر كه در زمره Information High Technology قرار ميگيرند، بپردازيم
ayandehnegar
ببینید این بدردتون میخوره ؟
:::::::::::::::::::::::::::::::
کد:برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
ببینید این به دردتون میخوره ؟
""""""""""""""""""""""""""""""""""
"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""کد:برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
mehhdis.persiangig.com/document/Biochemistry.doc
:::::::::::::::::::::::::::::
اینکی مهمتره
کد:برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
ببینید این بدردتون میخوره
::::::::::::::::::::::::::::::::
مقدمات سفر
هنگامی كه فیزیكدانان مشغول بررسی ساختار متكامل اتم بودند، متوجه توده متراكمی كه در مركز آن قرار دارد، شدند. و درصدد برآمدند تا به ساختار این توده كه بخش ناچیزی از اتم را اشغال كرده است، دست یابند. این ابر متراكم همان هسته اتم است كه بار الكتریكی مثبت دارد. برای درك صحیح و روشن از ساختار هسته، بهتر است با مرور از بیان مفاهیم رایج در ساختمان هسته، به بررسی ساختار آن بپردازیم.
شروع سفر
ذرات سازنده اتم را زیر اتمی می گویند. این ذرات به دو دسته تقسیم می شوند:
۱)هادرون ها
۲)لیپتون ها
هادرون ها: تركیباتی هستند كه از ذرات بنیادی كوارك تشكیل شده اند. كوارك ذره ای بنیادی كه دارای بار الكتریكی است و اندازه بار الكتریكی آن كمتر از ۱ واحد است. تا كنون ۶ نوع كوارك كشف شده است كه عبارتند از: كوارك بالا(Up)،افسون(Charm) و رو(Top) با بار الكتریكی ۳/۲+ (دو سوم)، كوارك پایین(Down)،عجیب(Strange) وته(Bottom) با بارالكتریكی۳/۱-(منفی یک سوم).
علاوه بر بارالكتریكی كه نمودار خواص كوارك هاست از خواص دیگری بنام "رنگ " نیز استفاده می شود. كوارك ها در سه رنگ "آبی"، "قرمز" و "سبز" طبقه بندی می شوند.این رنگ ها به منزله نوع بارالكتریكی آن هاست كه مشخصه نیروی بنیادی میان كوارك هاست. اگر سه كوارك با این سه رنگ مختلف در كنار یكدیگر قرار گیرند رنگ سفید حاصل می شود. به ذراتی كه از سه كوارك تشكیل شده اند، باریون می گویند. معروفترین و پایدارترین باریون های شناخته شده، پروتون و نوترون هستند. پروتون از دو كوارك بالا و یك كوارك پایین و نوترون از دو كوارك پایین و یك كوارك بالا تشكیل شده و به همین دلیل است كه پروتون دارای بار الكتریكی ۱+ و نوترون بی بار(با استفاده از جمع جبری بار کوارک های سازنده).
به تركیبات هادرونی كه از یك كوارك وضد كوارك تشكیل شده باشند، مزون می گویند. مثلاً یك كوارك آبی و یك كوارك ضد آبی در كنار هم كه قرار گیرند، مزون را ایجاد می كنند. مزون ها ناپایدارند و در مدت زمان بسیار كم به انرژی تبدیل می شوند.معروفترین مزون های شناخته شده پیون، كه از یك كوارك بالا و ضد كوارك پایین و همچنین كائون، كه از كوارك بالا و ضد كوارك عجیب تشكیل شده اند. كه عمر این ذرات به ۰.۰۰۰۰۰۰۰۰۲ ثانیه هم نمی رسد. اخیراً یك تركیب هادرونی كه از پنج كوارك تشكیل شده است، كشف كرده اند.
" نانو به پنتا کوارک طوری خیره شده بود که گویا اولین باری است که آن را می بیند، اما بر اساس اطلاعات دریافتی در این زمینه توضیح می دهد: " این تركیب كه پنتا كوارك نامیده شده است از دو كوارك پایین، دوكوارك بالا و یك ضد كوارك عجیب تشكیل شده كه درمدت زمان كمتر از ۲۰ -^۱۰ (ده به توان منفی ۲۰) ثانیه فرو می پاشد و به یك نوترون و كائون مثبت تبدیل می شود. در تركیبات هادرون ها نیروهای بنیادی وجود دارد كه این نیرو ها قالب تركیبات هادرونی را نگه می دارد. نیروهای بنیادی، نیروهای حاكم بر جهان می باشند كه میان ذرات سنگ بنای مواد برقرار است. این نیروها به چهار دسته تقسیم می شوند:
۱- نیروی قوی(رنگ)
۲- نیروی الكترومغناطیسی
۳- نیروی ضعیف
۴- نیروی گرانشی
* نیروی قوی: این نیرو مخصوص تركیبات كواركی است كه میان كوارك ها بر قرار است. لازمه برقراری این نیرو آن است كه سه كوارك با سه رنگ مختلف (كه در بالا ذكر شد) در كنار یكدیگر قرار گیرند، همانطور كه لازمه برقراری نیروی الكتریكی آنست كه دو ذره باردار در كنار هم باشند. به همین دلیل است كه كوارك ها به تنهایی در طبیعت یافت نمی شوند. این نیرو از پرت شدن كوارك ها در درون پروتون و نوترون جلوگیری می كند. این نیرو توسط گلوئون ها، بین كوارك ها منتقل می شود. البته این نیرو فقط در فواصل كوتاه كارگر است.
* نیروی الكترومغناطیسی: این نیرو میان ذرات باردار ایجاد می شود. و همچنین نیروی الكترومغناطیسی بر ذرات باردار كه در میدان مغناطیسی در حال حركتند، وارد می شود. این نیرو توسط فوتون ها، بین ذرات باردار منتقل می شود.
*نیروی ضعیف: علاوه بر دو نیرویی كه در بالا ذكر شد، نیرویی وجود دارد كه بدون استثنا بر تمام ذرات جهان در فواصل بسیار بسیار كم حكمفرماست. این نیرو را نیروی ضعیف می نامند، كه توسط بوزون ها میان ذرات منتقل می شود.
*نیروی گرانشی (جاذبه): نیروی جاذبه ای است كه میان اجسامی كه دارای جرم می باشند حكمفرماست. این نیرو نسبت به نیروهای بنیادی دیگر در مورد ذرات بنیادی ودر فواصل كوتاه بسیار ضعیف است. این نیرو در مورد اجرام آسمانی موثر است. نیرو گرانشی توسط ذرات گراویتون(Graviton) میان مواد جابجا می شود. ناقلان نیروهای بنیادی همگی از ذرات بنیادی به شمار می آیند.
لیپتون ها : لیپتون ها ذرات بنیادی هستند كه نیروی قوی (رنگ) بر آن ها حاكم نیست. معروفترین لیپتون های شناخته شده، الكترون، میون ها و تاو می باشند كه همگی این ذرات بار الكتریكی منفی دارند. الكترون ها پایدارند اما دوذره میون و تاو عمرشان بسیار كم می باشد. نوترینوی این ذرات نیز وجود دارد كه پایدار هستند.
نوترون ها به تنهایی ناپایدارند و پس از حدود ۱۵ دقیقه از بین می روند و به یك پروتون و الكترون تبدیل می شوند. در آزمایشگاه مقدار انرژی محاسبه شده برای الكترون واپاشی شده، كمتر از مقدار مشاهده شده در آزمایش این واكنش بوده است. فیزیكدانان با بررسی كل انرژی در قبل و بعد از واكنش به این نتیجه رسیدند كه مقداری انرژی در واپاشی الكترون ناپدید شده است و پایستگی انرژی در این مورد صدق نمی كند. تا اینكه در سال ۱۹۳۳ ولفگانگ پائولی نظریه ای را در این مورد ارئه داد. این نظریه می گوید هنگامی كه الكترون یا هر ذره بنیادی میون یا تاو، واپاشی می كند، مقداری از انرژی آزاد شده در این واكنش توسط ذره ای بی بار كه جرم آن نزدیك به صفر است حمل می شود. این ذره را نوترینو یعنی یك ذره خیلی كوچك خنثی، نام نهادند. چون جرم این ذره نزدیك به صفر است، تشخیص آن در آزمایشگاه ها بسیار سخت و مشكل بود.
" نانو کمی مکث کرده و ادامه می دهد :" تا اینكه در سال ۱۹۵۶ به وجود این ذره در یك میدان مغناطیسی بسیار بسیار قوی پی بردند.
پس تمام ذرات لیپتون، كوارك ها و ذرات میدان (ذرات منتقل كننده نیرو) جزو ذرات بنیادی هستند.از این ذرات بنیادی، فقط كوارك بالا، پایین والكترون در ساختار جهان ما نقشی را برعهده دارند. پروتون ها و نوترون ها نسبت به الكترون ها بسیار سنگین هستند اما اندازه بار الكتریكی پروتون ها والكترون ها یكسان می باشد.
اكنون با مرور بر مفاهیم ذرات بنیادی، می توانیم ساختمان هسته را توصیف كنیم. هسته از پروتون ها و نوترون ها تشكیل شده كه به طور متراكم در كنار یكدیگر قرار دارند. به ذرات سازنده هسته، نوكلئون می گویند. هسته دارای بارالكتریكی مثبت می باشد. اندازه بار الكتریكی هسته كه ناشی از پروتون های آن می باشد، برابر با مجموع اندازه تعداد بار الكتریكی منفی الكترون هاست. به همین دلیل اتم در حالت طبیعی از نظر بار الكتریكی خنثی است. اگر اتم الكترونی را از دست بدهد، تعداد بار الكتریكی منفی كمتر از تعداد بار الكتریكی مثبت می شود و درنتیجه اتم به یون مثبت تبدیل می شود. اتم های فلزی دارای چنین خاصیتی هستند. اما اگر اتمی الكترونی را دریافت كند، تعداد بار الكتریكی مثبت كمتر از تعداد بار الكتریكی منفی می شود و در نتیجه اتم به یون منفی تبدیل می گردد. اتم های عناصر نافلز دارای چنین خاصیتی می باشند.هسته با بار الكتریكی مثبت خود باعث می شود كه الكترون ها در سطوح انرژی معین در اطراف خود حركت كنند. تا جایی كه می دانیم، بیشتر فضای اتم توخالی است و بخش ناچیزی از آن را هسته اشغال كرده است. هسته كه دربرگیرنده ذرات سنگین می باشد، جرم اتم به شمار می رود. اما در واحد جرم اتمی، جرم الكترون های اتم را نیز در نظر می گیرند.
تعداد پروتون های هسته یك اتم را عدد اتمی می گویند كه با A نشان می دهند. عدد اتمی نیز نمودار تعداد الكترون های اتم خنثی به شمار می رود. تعداد نوكلئون های هسته یك اتم را عدد جرمی می گویند كه با Z نشان می دهند. پس (Z-A) تعداد نوترون های هسته را به ما نشان می دهد.
هر عنصر عدد اتمی منحصر به فردی دارد كه نمایانگر خاصیت شیمیایی آن می باشد اما عدد جرمی عنصر نمایانگر خواص فیزیكی عنصر مانند چگالی و جرم می باشد. اما عدد جرمی هسته های اتم های یك عنصر متفاوت می باشد. و این تفاوت ناشی از متغییر بودن تعداد نوترون های هسته های عنصر می باشد. پس به عناصری كه عدد اتمی آن ها یكسان اما عدد جرمیشان متفاوت می باشد، ایزوتوپ های آن عنصر می گویند. مثلا ًعدد اتمی كربن ۶ می باشد اما كربن دارای ۴ ایزوتوپ با اعداد جرمی ۱۳,۱۲,۱۱ و۱۴ می باشد. عدد جرمی را در پایین نماد عنصر و عدد اتمی را در بالای نماد عنصر می نویسند.
ما می دانیم كه هسته توده ای توپر و متراكم می باشد كه در آن پروتون ها و نوترون ها به صورت فشرده در كنار یكدیگر قرار گرفته اند. به نیرویی كه بر پروتون ها و نوترون ها وارد شده و آن ها را در هسته، در كنار یكدیگر قرار می دهد، نیروی هسته ای می گویند. نیروی هسته ای بایستی آنقدر قوی باشد تا بر نیروی رانشی میان پروتون های هسته كه در كنار یكدیگر قرار گرفته اند، فایق شده و آن ها را در كنار یكدیگر قرار داده تا هسته را پایدار نگه دارد. نیروی هسته ای نیروی بنیادی نیست بلكه نیروی های بنیادی، زیر بنای این نیروی قوی می باشند. البته نیروی قوی(كوارك) و نیروی ضعیف نسبت به دو نیروی بنیادی دیگر، بر نیروی هسته ای موثرترند. به همین دلیل نیروی هسته ای در فواصل كوتاه كارگر است.
هنگامی كه پروتون ها و نوترون ها در كنار یكدیگر قرار می گیرند و هسته اتمی را به وجود می آورند، مجموع جرم پروتون ها ونوترون های هسته از جرم هسته كمتر می باشد، پس در تشكیل هسته اتم، مقداری جرم به انرژی تبدیل می شود. كه به این مقدار انرژی، انرژی اتصال هسته می گویند. پس انرژی اتصال، مقدار انرژی لازم برای شكستن كامل هسته اتم وتبدیل آن به پروتون ها و نوترون های مستقل، و یا مقدار انرژی كه بر اثر تشكیل هسته اتم آزاد می شود، می باشد.
اگر Mn مجموع جرم نوكلئون ها ، Me جرم الكترون و Mx جرم اتمی ایزوتوپ یك عنصر باشد، آنگاه انرژی اتصال هسته از رابطه زیر بدست می آید:
E=(Mn+A Me) c^۲- (Mx) c^۲
نیروی هسته ای نیرویی كوتاه برد كه در فاصله محدودی موثر است. در هسته پایدار اتم های سبك تعداد پروتون ها و نوترون ها برابر و یا اختلافشان به یك نزدیك می شود. اما در هسته اتم های سنگین تعداد پروتون ها و نوترون ها بیشتر می شود به طوری كه در اتم های سنگین تعداد نوترون ها بیشتر از پروتون ها می شود تا بر نیروی رانشی پروتون ها كه در حال افزایش می باشد، غلبه كند، و این امر خود سبب می شود تا از طرفی شعاع هسته افزایش یابد و از طرف دیگر نیروی رانشی میان پروتون ها قوی تر می شود، و در نتیجه نیروی هسته ای نمی تواند هسته را پایدار نگه دارد و هسته فرو می پاشد. سنگین ترین هسته پایدار بیسموت ۲۰۹ (عدد جرمی ۲۰۹ و عدداتمی ۸۳) و سبكترین هسته ناپایدار تریتیم (ایزوتوپی از هیدروژن كه عدد جرمی آن ۳ می باشد). تحقیقات نشان داده اند هسته هایی كه عدد اتمی آن ها ۲۰،۸،۲ و یا ۸۲ می باشد، نسبت به سایر نوكلئید ها از پایداری كاملی برخوردارند، زیرا انرژی اتصال هسته ای این عناصر زیاد می باشد. و همچنین این عناصر نسبت به عناصر اطراف خود در جدول تناوبی، ایزوتوپ های بیشتری دارند. هنگامی كه هسته ای فرو می پاشد، شكافت هسته ای رخ می دهد كه در طی این واكنش هسته ای مقدار زیادی انرژی آزاد می شود. انرژی آزاد شده در واكنش هسته ای نسبت به واكنش شیمیایی بسیار زیاد می باشد، زیرا در طی این واكنش مقداری جرم به انرژی تبدیل می شود. پس جرم هسته اولیه بیشتر از جرم هسته محصولات است. پس واكنش هسته ای واكنشی است كه در آن یك هسته به هسته دیگر تبدیل می شود كه در طی این واكنش مقادیر عظیمی انرژی آزاد می شود. واكنش های هسته ای به دو دسته تقسیم می شوند:
۱) شكافت هسته
۲) همجوشی
شكافت هسته ای :
واكنشی است كه در آن هسته مادر دچار دگرگونی می شود و در این دگرگونی تعداد پروتون ها و نوترون های نوكلئید تغییر می كند و در نتیجه هسته به نوكلئیدی جدید تبدیل می گردد كه در این تبدیل مقداری جرم به انرژی تبدیل می شود. در طی شكافت هسته ای، ذرات بنیادی و تركیبات هادرونی كه طول عمرشان بسیار كم می باشد، نیز تولید می گردد. اما در فاصله زمانی بسیار كوتاه این ذرات به انرژی تبدیل می شوند؛ مانند تولید كاوون ها كه در برخورد پرتو گاما به هسته كربن ۱۲ در مدت زمان كمتر از ۱۰- ^۱۰ ثانیه متلاشی می شود. شكافت های هسته ای همراه با واپاشی پرتوزایی می باشد. پرتو های آلفا، بتا و گاما از جمله پرتو های شناخته شده در پرتوزایی می باشند.
آلفا, از دو پروتون و دو نوترون تشكیل شده و دارای بار الكتریكی ۲+ است به همین خاطر آلفا هسته هیلیم به شمار می رود. هسته های سنگین تر كه عدد جرمی و عدد اتمی آن ها به ترتیب بیشتر از ۲۰۹ و۸۳ باشد، مطابق آنچه كه در بالا به آن اشاره شد، در فروپاشی خود می توانند ذرات آلفا را گسیل كنند. ذرات آلفا مقدار انرژی آزاده شده در شكافت هسته ای را برای خود دریافت می كنند؛ كه این مقدار انرژی به صورت انرژی جنبشی پرتو آلفا ظاهر می شود. سرعت پرتو آلفا در حدود ۱۶۰۰۰كیلومتر بر ثانیه است. این پرتو می تواند در برخی از اجسام نازك نفوذ كرده و از آن ها عبور كند.
بتا؛ در واپاشی بتا دو نوع بتا گسیل می شود. بتا مثبت وبتا منفی. بتا منفی از الكترون تشكیل شده و بار الكتریكی آن ۱- و بتا مثبت از پوزیترون(ضد الكترون) تشكیل شده و اندازه بار آن ۱+ است.
در برخی از اتم ها، هسته اتم برای آنكه به پایداری برسد، در هسته، یك نوترون به پروتون و الكترون تبدیل می شود، و در نتیجه عدد اتمی هسته یكی افزایش می یابد و عدد جرمی آن ثابت باقی می ماند. در این واكنش هسته ای، یك الكترون از هسته اتم گسیل می شود كه به آن پرتو بتا (منفی) می گویند. الكترون گسیلی، مقداری از انرژی آزاد شده در این واكنش را برای خود می گیرد، كه این انرژی به صورت انرژی جنبشی بتا ظاهر می شود اما در این فرایند مقداری از انرژی توسط پادنوترینو حمل می شود. به همین دلیل، الكترون گسیلی از هسته اتم، در درون اتم قرار نمی گیرد؛ و چون در هسته جدید تعداد پروتون ها بیشتر از الكترون های اتم می باشد، اتم به یون مثبت تبدیل می شود. به طوری كه اگر این واكنش را در یك میدان مغناطیسی قوی قرار دهیم، بتا در یك مسیر و یون مثبت در مسیر خلاف آن منحرف می شود. و این آزمایش نشان دهنده منفی بودن بار بتاست. سرعت بتا در حدود ۱۳۰,۰۰۰ كیلومتر بر ثانیه است.
در بعضی از اتم ها، نوكلئید اتم برای رسیدن به پایداری، در هسته یك پروتون به نوترون و پوزیترون(ضد الكترون) تبدیل می شود و در نتیجه عدد اتمی آن یكی كم می شود و عدد جرمی ثابت باقی می ماند. پوزیترون از هسته اتم گسیل می شود كه به آن بتای مثبت می گویند. بتای مثبت مقداری از انرژی آزاد شده در این واكنش را دریافت می كند و همچنین مقداری از انرژی آزاد شده در این فرایند توسط نوترینو حمل می شود. چون در این واكنش تعداد پروتون ها كمتر از الكترون ها می شود در طی این فرایند در مدت زمان بسیار كوتاه، اتم به یون منفی تبدیل می گردد؛ و این امر سبب می شود كه قدرت هسته در جذب الكترون ها، مخصوصا الكترون های سطوح بالا، ضعیف تر شود و به هر الكترون سهم كمتری از نیرو جاذبه برسد. و الكترونی كه در سطح انرژی بالایی قرار دارد، با دریافت حداقل انرژی آزاد شده در واكنش هسته ای، از مدار خود خارج شده و اتم را ترك می كند. الكترون و پوزیترون به یكدیگر برخورد كرده و به انرژی تبدیل می شوند. اگر این واكنش را در اتاقك ابر ویلسون تحت میدان مغناطیسی بسیار قوی قرار دهیم، مشاهده می كنیم كه الكترون و پوزیترون در خلاف جهت یكدیگر منحرف می شوند و هسته محصول بدون انحراف به مسیر خود ادامه می دهد. واین نشان می دهد كه بتای مثبت از پوزیتورن با بار مثبت تشكیل شده. البته این نوع هسته ها كه بتا مثبت گسیل می كنند در طبیعت تاكنون كشف نشده، و بلكه به دست بشر ساخته شده است.
در برخی ازاتم ها، هسته اتم، الكترونی را كه در سطح انرژی اول قرار دارد، جذب می كند. این الكترون در هسته گیر انداخته می شود. این الكترون گیر انداخته شده در هسته با پروتون، یك نوترون را ایجاد می كنند. در نتیجه عدد اتمی یكی كم شده و عدد جرمی ثابت باقی می ماند. كه به این پدیده گیر اندازی الكترون می گویند. گیراندازی الكترون همان اثر گسیل بتا مثبت را دارد. گیر اندازی الكترون موقعی اتفاق می افتد كه نسبت نوترون به پروتون یك نوكلئد پایدار، افزایش یابد. در طی این فرایند چون جای یك الكترون در سطح انرژی اول خالی باقی می ماند، یك الكترون از سطح انرژی بالاتر به سطح انرژی اول منتقل می شود، كه در این انتقال، الكترون مقداری انرژی به صورت تابش گسیل می كند كه این پرتو تابشی در محدوده پرتو ایكس می باشد. البته این نوع نوكلیدها تا كنون در طبیعت یافت نشده است و بلكه در آزمایشگاه ها توسط بشر ساخته شده است.
پرتو گاما، یكی از پرتو های گسیلی در واكنش هسته ایست. این پرتو از جنس نور است. طول موج پرتو گاما از پرتو ایكس كوتاهتر است و این نشان می دهد كه انرژی پرتو گاما از پرتو ایكس بیشتر می باشد. در طی واكنش هسته ای، هسته مقداری از انرژی آزاد شده در واكنش را دریافت می كند و به سطح انرژی بالاتری می رود. هسته در مدت زمانی كمتر از ۲۸- ^ ۱۰ ثانیه به سطح انرژی پایدارتری می رود كه در این انتقال مقداری از انرژی دریافتی را به صورت تابشی گسیل می كند. انرژی این پرتو تابشی حتی از پرتو ایكس نیز بیشتر می باشد، كه به این پرتو گسیلی گاما می گویند. پرتو گاما در تمام واكنش های هسته ای مشاهده شده است.
طبق آنچه كه گقته شد، شكافت هسته ای می توانند به سه طریق رخ دهند:
۱) هسته اتم های سنگین طبق آنچه كه در بالا به آن اشاره كردیم فرو می پاشند و به هسته های سبكتری تبدیل می گردند. این فرایند همراه با واپاشی پرتوزایی می باشد. مانند شكافت خود به خود اورانیم ۲۳۵.
۲) در برخی از هسته ها(مخصوصا هسته های سبك)، پروتون ها و نوترون ها به گونه ای در كنار یكدیگر قرار می گیرند كه نیروی هسته ای نمی تواند آن ها را در هسته نگاه دارد و در نتیجه هسته دچار دگرگونی می شود.
۳) اگر هسته را توسط ذراتی مانند پریتیم(پروتون)،دوتریم،آلفا ، نوترون و یا حتی پرتو گاما بمباران كنیم، اگر انرژی این ذرات در هنگام برخورد با هسته به اندازه كافی باشد، هسته دچار دگرگونی می شود، كه در طی این فرایند مقداری انرژی آزاد می شود.
در پرتاب ذرات یونی مانند آلفا و پروتون كه دارای بار الكتریكی مثبت می باشند، انرژی این ذرات باید به اندازه ای تا از یك طرف بتواند بر نیروی رانشی میان خود و هسته غلبه كرده و به آن برخورد كند، و از طرف دیگر بتواند در برخورد با هسته، آن را بشكافاند.
در پرتاب نوترون، اگر انرژی نوترون پرتابی، كمتر از مقدار معین باشد، نوترون نمی تواند هسته را بشكافد و نوترون در هسته گیراندازی می شود. با گیراندازی نوترون، تعداد نوترون هسته یكی بیشتر می شود، و در نتیجه عدد جرمی اتم یكی افزایش می یابد. از این طریق ایزوتوپ های مختلف یك عنصر را در آزمایشگاه می سازند. اما اگر انرژی جنبشی نوترون بیشتر از حد معین باشد، این نوترون می تواند هسته اتم را بشكافد و در نتیجه شكافت هسته ای رخ می دهد. به این نوترون های با انرژی جنبشی زیاد، نوترون های حرارتی می گویند. از نوترون های حرارتی در نیروگاه های اتمی و همچنین بمب اتمی استفاده می كنند. پرتو گاما كه حامل انرژی است می تواند با انرژی خود ذراتی را در درون هسته قرار دارند را به بیرون پرتاب كند.
همجوشی :
واكنش همجوشی، فرایندی است كه در طی آن دو(یا چند) هسته سبكتر باهم برخورد كرده و به هسته(های) سنگین تر تبدیل می شود. در این واكنش جرم محصولات كمتر از جرم اولیه است، پس در طی این فرایند مقداری جرم به انرژی تبدیل می شود. هسته ها دارای بار الكتریكی مثبت می باشند پس در فرایند همجوشی باید بر نیروی رانشی میان هسته ها غلبه كرد، تا بتوانیم هسته ها را به یكدیگر برخورد دهیم تا در این برخورد هسته سنگین تر تولید شود. پس لازمه شرایط ایجاد فرایند همجوشی، فراهم كردن انرژی لازم برای برخورد كردن هسته ها به یكدیگر می باشد. به همین دلیل فرایند همجوشی در دماهای بسیار بسیار بالا رخ می دهند. با آزاد شدن انرژی در فرایند همجوشی، این مقدار انرژی، می تواند شرایط لازم را برای ایجاد واكنش های همجوشی دیگر، فراهم كند. در فرایند همجوشی، كه دمای محیط بسیار بسیار بالاست ماده در حالت پلاسماست. نمونه بارز این پدیده، خورشید می باشد، كه دمای هسته آن به بیش از ۲۰میلیون كلوین می رسد.
پایان سفر
سفر ما به اعماق هسته و دیدار با ذرات زیر اتمی به پایان رسید و امیدوارم که نانو راهنمای خوبی برای شما در این سفر بوده باشد.
احمد شکیب
آفتاب
:::::::::::::::::::::;
به این ها هم نگاه کنید
کد:برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
Last edited by bb; 18-10-2007 at 22:23.
ببینید این مقاله مفید هست براتون یا نه ؟
"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" "
نقش ید در بدن
ید یکی از ریز مغذیهایی است که به میزان 20 تا 50 میلی گرم در بدن انسان وجود دارد ، که حدود 70 تا 80 درصد آن در غده تیروئید وجود دارد. این ریز مغذی که مقدارش بسیار ناچیز است چه تأثیر سوئی بر رشد مغزی و جسمی انسان دارد. حدود یک میلیارد نفر از کمبود ید رنج می برند و 20 میلیون نفر گواتر دارند . در ایران به طور گسترده کمبود ید وجود دارد . چند سالی است که وزارت بهداشت و وزارت صنایع اقدام به تهیه نمک ید دار برای رفع این مشکل کرده اند.
ید در مواد غذایی مختلفی وجود دارد ، بهترین منابع غذایی ید انواع سبزی های سبز و ریشه ها مثل اسفناج است .
وجود ید در مواد غذایی بستگی به وجود آن در خاک منطقه دارد. اگر خاک منطقه ای از نظر ید فقیر باشد غذاهای تولید شده در آن منطقه از نظر ید فقیر خواهد بود. اگر ید آبی در منطقه ای از 2 میکروگرم در لیتر کمتر بود ، مسلماً مشکل کمبود ید در آن منطقه وجود دارد . بعد از سبزی ها و میوه ها طبیعتاً فرآورده های دریایی مخصوصاً ماهی های آب شور ، مهمترین منبع ید هستند. با وجود این بستگی به آب دریا دارد که ید در آن وجود دارد یا نه . به عنوان مثال بر اساس بررسی های انجام شده آب دریای خزر از ید فقیر است و بر عکس آب خلیج فارس از نظر ید غنی است. بنابراین درست نیست که بگوئیم همه فراورده های دریا از ید غنی هستند .
ید در دستگاه گوارش به راحتی جذب می شود ، پس از جذب به غده تیروئید می رود، قسمت قابل توجهی از آن توسط غده تیروئید برداشت می شود و راه دفع ید از طریق ادرار است. بنابراین یکی از آزمایشهایی که می توان برای تشخیص ید انجام داد ، اندازه گیری ید خون است.
البته ید به اشکال مختلف در خون وجود داردکه به دلیل غیر قابل نفوذ بودن ، ید متصل به پروتئین در درون گلبول ها ، برای اندازه گیری از این نظر مناسب است.
ید با اسید آمینه تیروزین ترکیب می شود و در ابتدا مونو ید و تیروزین و دی ید و تیروزین و سپس تری ید و تیروزین و تترا ید و تیروزین را تشکیل می دهد . تترا ید و تیروزین با تیروگلوبولین ترکیب می شود و بدین ترتیب در غده تیروئید ذخیره می شود .
در صورت وجود کمبود ید یا به هر دلیلی که غده تیروئید بزرگ شود ، فرد دچارگواتر میشود.
دو نوع گواتر وجود دارد که عبارتند از :
* گواتر ساده
* گواتر سمی
در گواتر ساده علی رغم اینکه غده تیروئید بزرگ می شود اما با مکانیسم های جبرانی تیروکسین کافی تهیه می شود . بنابراین مشکلی از نظر تیروکسین نداریم. منتها غده تیروئید بزرگ شده است. در صورتیکه در گواتر سمی تیروکسین کافی تولید نمی شود و سلامتی فرد به طور جدی در معرض خطر قرار می گیرد و باید اقدامات پزشکی صورت گیرد. اگر درمان دارویی موثر نشود، عمل جراحی صورت می گیرد .
در بررسی های علمی گواتر درجه بندی می شود :
* گواتر درجه یک ( A) : بزرگی غده تیروئید در آن قابل لمس نیست. در معاینه زیر انگشتان پزشک معالج لمس می شود.
* گواتر درجه یک ( B ) : بزرگی غده به گونه ای است که اگر فرد سر را بالا نگاه دارد و آب دهانش را قورت دهد. از حرکتی که در این ناحیه ایجاد می شود ، بزرگی غده تیروئید قابل رویت است.
* گواتر درجه دو : هنگامی که بیمار سرش را راست نگه می دارد غده قابل رویت است.
* گواتر درجه سه : غده کاملاً بزرگ است ، به طوری که از فاصله دور هم نمایان است در این حالت ممکن است پوشیدن و در آوردن لباس برای بیمار مشکل ایجاد کند.
اگر مادر در دوران بارداری دچار کمبود باشد احتمال اینکه فرزند کرتین یا عقب مانده ذهنی به دنیا آید زیاد است . در مناطقی که کمبود ید وجود دارد توجه به دختران در سنین بلوغ و مادران باردار اهمیت ویژه ای دارد . زیرا عدم توجه به دوران بارداری خطر تشکیل غده تیروئید ناقص و در نتیجه تولد نوزاد کرتین یا عقب مانده ذهنی را بالا می برد.
در مناطقی که کمبود ید وجود دارد مشکل کمبود ید را از طریق زیر می توان جبران کرد :
* مواد غذایی را از جایی وارد کنیم که مطمئن باشیم غنی از ید است .
* اضافه کردن ید به نمک طعام ، شکر و آب .
اما ثابت شده است که بهترین شیوه استفاده از نمک ید دار است که وزارت بهداشت و صنایع چند سالی است که نمک ید دار تهیه شده در دسترس همگان قرار می دهد .
البته اگر در منطقه ای کمبود ید وجود نداشته باشد ، مصرف نمک ید دار نگران کننده نیست. مقدار یدی که در نمکها وجود دارد ، حتی اگر برابر این مقدار هم باشد عارضه و مشکلی ایجاد نمی کند.
علاوه بر کمبود ید که می تواند ایجاد گواتر کند . در برخی از مناطق آب های آلوده نیز می توانند باعث ایجاد گواتر شوند . در مناطقی که آب های زیر زمینی بالاست و نزدیک به دریا هستند به علت آلوده شدن آب آشامیدنی با آب فاضلاب میتوانند ایجاد گواتر کنند.
بعضی از مواد غذایی که دارای ترکیبات گوگردی هستند مثل شلغم و کلم گواتر زا هستند.
دو سوم ید موجود بدن، در غده تیروئید است؛ به علّت اینکه غده تیروئید متابولیسم را کنترل میکند و ید در کار این غده بسیار مؤثر است. کمبود این ماده معدنی میتواند به تدریج موجب اختلالات روانی، اضافه وزن، سستی و بیحالی گردد.
این عنصر پنج عمل مهم در بدن انجام میدهد:
* سبب رشد متناسب میشود.
* در نشاط روانی مؤثر است
* در داشتن پوست، مو، ناخن و دندان های سالم مؤثر است.
* در رژیم لاغری به منظور سوزاندن چربیهای اضافی بدن به شما کمک میکند.
* انرژی بیشتری به شما میبخشد.
منابع طبیعی ید
گیاهانی که در زمینهای سرشار از ید رشد کرده اند و همچنین پیاز و تمام غذاهای دریایی از این ذسته میباشد.
daneshnameh.roshd.ir
دوست من سلام
درباره ویروس های کامپیوتری ما تو انجمن های دیگه مقاله داریم . ( جستجو کنید)
در مورد ذرات بنیادین دوست دیگه هم مطلب خواسته بودن گذاشتیم ببینید به درد شما هم میخورن یا نه ؟ اگه مفید نبود بگید تا مقاله دیگه ایی بگذاریم .
هم اکنون 1 کاربر در حال مشاهده این تاپیک میباشد. (0 کاربر عضو شده و 1 مهمان)