الكل
نامهاي متداول:
ethyl alcohol, (Spirits, wine, beer), drink, Booze, ethanol
گروه دارويي: تضعيف كنندههاي سيستم اعصاب مركز، مسكنها
قدرت اعتيادآوري:
چون كه پاسخ هر فرد در برابر الكل بسيار متفاوت است اندازهگيري قدرت اعتيادآوري آن مشكل ميباشد. اما در بيماري الكليسم، ناتواني شخص در خودداري از مصرف الكل كاملا ًمشهود است. نوشيدن منظم و افراطي الكل به تنهايي عامل اعتياد به الكل نيست بلكه وابستگي رواني و جسمي تواماً معرف اين بيماري هستند.
نحوه مصرف:
از راه دهان به صورت شراب، آبجو، ويسكي و غيره مصرف ميشود.
استفادههاي مجاز:
از نظر طبي، الكل كه حاوي ايزوپروپيل يا الكل اتيل است،در جراحي به عنوان يك عامل ضدعفوني كننده براي انواع جراحيها و نيز در محل تزريق مصرف ميگردد. براي سخت كردن پوست و جلوگيري از زخمهاي بستر و زخمهاي پا در دوچرخهسواران و دوندگان نيز بكار ميرود.
تأثيرات كوتاه مدت:
الكل بر سيستم اعصاب مركزي تأثير ميگذارد و اضطراب و تنش را كاهش ميدهد. به مقدار كم احساس اعتماد و آرامش ميدهد، فرد را حراف و خوش مشرب ميكند اما كارآيي ذهني را تقويت نميكند، رگهاي خوني كوچك، بويژه رگهاي زيرپوست را باز ميكند و احساس برافروختگي و گرما به شخص ميدهد. مصرف بيشتر الكل، تمركز و قضاوت را مختل ميكند و واكنشهاي بدن را لحظه به لحظه كندتر ميسازد. احتمال تصادفات بويژه سوانح رانندگي بالا ميرود. با بالا رفتن ميزان الكل در خون، رفتار تهاجمي و پرخاشگرانه ظاهر ميشود.
صحبت كردن با لكنت و كندي همراه است و شخص دچار بيتباتي و تزلزل ميشود و ممكن است تشخيص ديد او بهم خورد و تعادلش را از دست بدهد. تهوع و استفراغ و بياختياري ادراري از عواقب آن است. اگر ميزان الكل خون همچنان بالا رود امكان از دست دادن هشياري وجود دارد و شخص ممكن است بيهوش شود و به خاطر استنشاق بخارات استفراغ يا توقف تنفس جان خود را از دست بدهد.
تأثيرات و خطرات بلند مدت:
بسياري از الكليهاي حرفهايي دچار بيماريهاي كبدي از جمله هپاتيت الكلي، سيروز، سرطان كبد يا كبد چرب (رسوب فراوان چربي كه در كبد منجر به سيروز ميگردد) ميشوند. بيماري كرونر قلب، فشار خون بالا و سكتههاي مغزي نيز از عواقب افراط در نوشيدن مشروبات الكلي است. از ديگر بيماريهاي شايع التهاب معده (گاستريت) و زخمهاي معده ميباشد. معتادين به الكل بيشتر در معرض فراموشي و تخريب مغز و ذهن قرار دارند. افراط در نوشيدن الكل به مدت طولاني معمولاً ناشي از وابستگي فيزيكي است. يك الكلي ممكن است حتي با افراط در نوشيدن الكل هشيار به نظر برسد اين به علت تحمل الكل يا عادت به آن است اما خيلي از الكليها عاقبت تحمل خود را نسبت به آن از دست ميدهند بطوري كه مقدار
نسبتاً كمي الكل ميتواند نشانههاي مسموميت را در آنها ظاهر كند. وابستگي به الكل علاوه بر خطراتي كه براي سلامتي انسان دارد مشكلات و گرفتاريهاي شخصي و اجتماعي نيز بهمراه ميآورد.
اشخاص الكلي دچار اضطراب و افسردگي هستند و چون اشتهاي طبيعي خود را از دست ميدهند در معرض بيماريهاي ناشي از كمبود تغذيه يا سوء تغذيه، بويژه كمبود تيامين (ويتامين ب1) قرار ميگيرند.
نوشيدن الكل در دوران حاملگي ناهنجاريهايي در جنين ايجاد ميكند و رشد جسمي و فكري اطفال را ضعيف و نامناسب ميكند. حتي مصرف مقدار كمي الكل ميتواند منجر به سقط جنين، كاهش وزن تولد و عقب ماندگي ذهني نوزاد شود.
نشانههاي سوء مصرف:
علائمي كه مصرف الكل را خارج از كنترل شخص نشان ميدهند عبارتند از: تغيير در زمان و نوع مصرف الكل (مثلاً صبح زود يا ترك آبجو و نوشيدن الكل با غلظت بالا)، تغيير در عادت نوشيدن (مثلاً تنهايي نوشيدن يا قبل از قرار ملاقات يا ورود به يك محل الكل استعمال كردن)، تغيير شخصيت، عدم توجه به ظاهر شخص، بدغذايي يا كم اشتهايي، رفتارهاي ناپيدار و گذرا، فراموشيهاي موقت و مسموميتهاي طولاني،نشانههاي جسمي عبارتند از: تهوع، استفراغ و لرزش بخصوص هنگام صبح، دل درد، گرفتگي عضلات، ضعف دست وپا، قرمزي و بزرگ شدن رگهاي صورت، بيثباتي، حافظه ضعيف و بياختياري در دفع ادرار، اگر ناگهان مصرف الكل ترك شود ميتواند ايجاد هذيان و توهم، لرزشهاي شديد و گاهي اوقات تشنجهاي كشنده كند. اين علايم بعد از يك تا چهار روز از ترك الكل شروع و سه روز ادامه دارند. نشانههاي ترك الكل را ميتوان با داروهايي مثل كلرومتيازول يا بنزوديازپينها از قبيل ديازپام كه به مدت كوتاه تحت نظر پزشك تجويز ميشود برطرف كرد.
تداخل الكل با داروهاي ديگر:
الكل با بسياري از داروها تداخل ميكند. بويژه خطر تسكيني داروهايي را كه بر سيستم اعصاب مركزي اثر تسكيني دارند افزايش ميدهد. اين داروها عبارتند از: داروهاي ضد افسردگي، خوابآورها، ضد دردهاي عمومي، ضددردهاي مخدر، آنتي سايكوتيكها (ضد جنونها)، ضد افسردگيهاي سه حلقهايي، آنتي هيستامينها و برخي از داروهاي كاهنده فشارخون مثل متيل دوپا و كلونيدين. مصرف الكل با ديگر داروهايي چون مخدرها، باربيتوراتها يا حلالها ميتواند منجر به كما شود كه ممكن است كشنده باشد.
مصرف الكل با آسپيرين و ضددردهاي مشابه، خطر خونريزي معده را بويژه در كساني كه زخم معده دارند بالا ميبرد.
كساني كه دي سولفيرام مصرف ميكنند اگر حتي مقدار بسيار كمي الكل بنوشند دچار واكنشهاي بسيار ناخوشايند ميشوند. دي سولفيرام دارويي است كه براي دوري كردن از الكل تجويز ميشود. اين واكنشها منجر به داغ شدن صورت، سردرد نبضدار، تپش قلب، تهوع و استفراغ ميگردد.
الكل ميتواند از تجزيه برخي از داروهاي خوراكي پايين آورنده قندخون و ضد انعقادهاي خوراكي جلوگيري كند و در نتيجه اثرات اين داروها را افزايش دهد.
چنانچه الكل با مهاركنندههاي مونوآمين اكسيداز (MAOIS)، بويژه اگر شراب قرمز باشد، مصرف شود ميتواند فشار خون را بطور خطرناك افزايش دهد.