آذری شعرلری

[t.s.m.t]

Daldım yenǝ bir bǝhrǝ ki, ümman dǝxi bilmǝz,
Küfrün sözünü dünyada iman dǝxi bilmǝz.
Buldum vücudun sübhi-ǝzǝl vǝhy ilǝ münzil,
Vǝchin sözünü dünyada bürhan dǝxi bilmǝz.
İblis ǝzǝli lǝ'nǝt olub lǝnǝtǝ qaldı,
Lǝnǝt sözünü dünyada şeytan dǝxi bilmǝz.
Musa ǝzǝli qıldı vücudimi ǝsa çün,
Musa sözünü dünyada İmran dǝxi bilmǝz.
Müşkil oluban çün bu sözü bilmǝdi kimsǝ,
Müşkil sözünü dünyada asan dǝxi bilmǝz.
İnsan oluban camǝ geyib dünyaya gǝldim,
İnsan sözünü dünyada ehsan dǝxi bilmǝz.
Lölöi-ǝzǝl şöylǝ könül dopdolu oldu,
Lölǝ sözünü dünyada mǝrcan dǝxi bilmǝz.
Düxan ǝzǝli kim, sözünü vermǝdi yarǝ,
Düxan sözünü dünyada düxan dǝxi bilmǝz.
Gǝnci-ǝzǝli şöylǝ könül daşdı töküldü
Gǝncüm sözünü dünyada viran dǝxi bilmǝz.
Ey badi-sǝba, var, xǝbǝri yarǝ ilǝt kim,
Hüdhüd dilidir bunu Süleyman dǝxi bilmǝz.
Zülfünǝ başın top edibǝn qoydu Nǝsimi,
Zülfün sözünü dünyada çövkan dǝxi bilmǝz

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Ey ǝzǝli can ilǝ cananımız!
Eşqi-rüxündür ǝbǝdi şanımız.
Kǝbǝ üzündǝ bizǝ, ey Fǝzli-hǝq,
Zülfü rüxün qiblǝvü imanımız.
Vǝchinǝ yazdı otuz iki hüruf,
Hikmǝt ilǝ münşiyi-ǝrkanımız.
Surǝti çün ǝhsǝni-tǝqvim imiş,
Sǝndǝ zühur eylǝdi sübhanımız.
"Sǝvvǝrǝkǝllahü ǝla şǝklihi"
Üştǝ nǝbinin sözü bürhanımız.
Möminǝ hǝq dünyanı zindan dedi,
Möminǝ çox qalmaya zindanımız.
Uymadı arif sözünǝ vaizin,
Divǝ müti olmadı insanımız.
Əvvǝlü axırda üzündür üzün,
Süni-xuda, qüdrǝti-yǝzdanımız.
Kim ki, sücud eylǝmǝdi hüsnünǝ,
Divi-lǝin olduvü şeytanımız.
Can necǝ tǝrk eylǝsin, ey can, sǝni,
Çünki canın canısan, ey canımız!
Pǝrdǝ üzündǝn götür, ey surǝtin,
Fǝzli-ilahi ilǝ rǝhmanımız.
Eynimǝ sǝnsiz tikan oldu cǝhan,
Qandasan, ey tazǝ gülüstanımız?
Ta bilǝsǝn kim, necǝdir, ey fǝqih,
Adǝmi-xaki ilǝ ehsanımız,
Hüdhüdü Bülqeysǝ rǝsul eylǝdi,
Namǝni göndǝrdi Süleymanımız.
Cövr ilǝ yandırdı Nǝsimiyi dust,
Hǝm bu idi dust ilǝ peymanımız.

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Var bu cahandan özgǝ bizim bir cǝhanımız.
Surǝt bu alǝm oldu bizǝ, ol mǝkanımız.
Zatinǝ heyyü baqi demişlǝr bu cövhǝrin,
Şol kim, bizim-cǝhanımız olmuş bu canımız.
Ey dǝ'vǝt eylǝyǝn bizi firdövsǝ, eylǝ bil,
Cǝnnǝtdǝn özgǝ vardurur ǝ'la mǝkanımız.
Cövhǝr ki, dutdu alǝmi rövşǝn günǝş kimi,
Andandır aşikarǝ bu gǝnci-nihanımız.
Cövhǝrlǝri zühurǝ gǝtirdi çü nitqi-hǝq,
Gör kim, nǝ feyzǝ gǝldi yenǝ bǝhrü kanımız.
Ol kim, bizim hǝqiqǝtimizdir xǝyalımız,
Yoxdur nişanı qılca, nǝ bilsin nişanımız.
Sǝn bu Nǝsiminin dilini anla, bil sözün
Kim, var bu dildǝn özgǝ bizim bir lisanımız.

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Dünü gün müntǝzirǝm mǝn ki, bu pǝrgar nǝdir?
Künbǝdi-çǝrxi-fǝlǝk, gǝrdişi-dǝvvar nǝdir?
Bu doquz çǝrxi-müǝllǝq nǝdǝn oldu tǝrtib,
Fǝlǝk altında dönǝn kövkǝbi-sǝyyar nǝdir?
Musiyü Tur nǝdir, Şibliyü Mǝnsur nǝdir,
Əcdaha olan ağac, riştǝ ilǝn dar nǝdir?
Fǝlǝkin ǝsli nǝdǝndir, mǝlǝkin nǝsli nǝdǝn,
Adǝmin surǝtinǝ bunca tǝlǝbkar nǝdir?
Kǝbǝvü deyr nǝdir, qeyr nǝdir, seyr nǝdir?
Mǝscidü bütkǝdǝvü xirqǝvü zünnar nǝdir?
Elmü-Quranü hǝdisü xǝbǝrü vǝz ilǝ dǝrs,
Cümlǝ bir mǝni imiş, bunca bu tǝkrar nǝdir?
Dinü imanü namazü hǝccü ǝrkanü zǝkat,
Zöhdü tǝqvavü şǝriǝt qamu göftar nǝdir?
Kim ki, pǝrvanǝ sifǝt eşqǝ yaxılmaz nǝ bilir,
Ol nǝ bilsin özünü bimǝdi kim, nar nǝdir?
Bir mǝkǝs tǝbinǝ bax bal nǝdǝn, zǝhr nǝdǝn,
Yenǝ bir yerdǝǝcǝb mal nǝdir, mar nǝdir?
Odü su, torpağü yel adı nǝdǝndir, adǝm?
Ana sǝcdǝ nǝ içün, iblisǝ inkar nǝdir?
Günǝşin qürsü nǝdǝn yer üzünǝ şölǝ verir,
Ya bu bir mǝşǝlǝdǝ nur nǝdir, nar nǝdir?
Kim ki, bilmǝz özünü, bilmǝyǝ pirlǝr sözünü,
Kǝndisin anlamayan bilmǝdi hǝr kar nǝdir?
Ayü gün ǝxtǝrü ǝncüm nǝdǝn oldu izhar,
Şöleyi-şǝmsü qǝmǝr, pǝrtövi-ǝnvar nǝdir?
Gǝlgil, ey dust, qamu müddǝilǝr korluğuna,
Sana asan qılayım bunca bu düşvar nǝdir?
Kim ki, pǝrvanǝsifǝt eşqǝ yaxılmaz nǝ bilir,
Surǝti-şǝmidǝ bu pǝrtovi-ǝnvar nǝdir?
Tǝrk evindǝ sǝn ǝgǝr hǝmçü Nǝsimi olasan,
Bir gün ola deyǝsǝn, cübbǝvü dǝstar nǝdir?

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Dǝrdü qǝm ilǝ yandı könül yar bulunmaz,
Çox darü diyar istǝdi, dǝyyar bulunmaz.
Yarǝm, deyici çoxdurur, amma bǝhǝqiqǝt,
Fürsǝt gǝlicǝk, yari-vǝfǝdar bulunmaq.
Adǝt budurur kim, dili dildarǝ verǝrlǝr,
Dil getdi ǝlimizdǝnü dildar bulunmaz.
Neçǝ kişilǝr dǝviyi-islam edǝr, amma,
Tǝk aradǝ bir xaç ilǝ zünnar bulunmaz.
Hǝr bihünǝr insafı yox uş mǝnsǝbi tutdu,
Sahibhünǝrǝ mǝnsǝbi-idrar bulunmaz.
Hǝr kişidǝ bir cübbǝvü dǝstar olur, amma,
Min başda biri layiqi-dǝstar bulunmaz
Çün çǝrxi-fǝlǝk cahilü nadan sevǝr oldu,
Pǝs lacǝrǝm uş fǝzlǝ xǝridar bulunmaz.
Tǝrrar gǝr aparsa qamu rǝxtini rǝvadır,
Çün qafilǝdǝ bir kişi bidar bulunmaz.
Xǝlqin ǝmǝli azdı könül yıxıcı öküş,
Bir xǝstǝ könül yapıcı memar bulunmaz.
Bar dǝrdǝ tǝhǝmmül qılü sǝbr eylǝ cǝfayǝ,
Çün dil dilǝyi ǝndǝkü büsyar bulunmaz.
Zǝrq işi, riya üştǝ kǝsad eylǝdi fǝzli,
Elm ǝhlinǝ bir rövnǝqi-bazar bulunmaz.
Var özüni faş etmǝ Nǝsimi kişiyǝ kim,
Alǝmdǝ bu gün mǝhrǝmi-ǝsrar bulunmaz

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Ey "ǝllǝzi-yüvǝsvis", taǝtlǝrin hǝbadır,
Əgri yolun zǝlalǝt, çürük sözün xǝtadır.
Zǝnnü güman içindǝ qalmışsan, ey yǝqinsiz,
Mǝşkuk ilǝn kim aydır qılmaq ǝmǝl rǝvadır?
Cümǝ namazı niçün şǝrt oldu Misrü came
Şǝrtin bil ǝvvǝl andan mǝşrutin et sǝladır.
Ey bilmǝyǝn bu Misri itirmǝ cümǝyi kim,
Cümǝ bu Misr içindǝ mǝqbuli-kibriyadır.
Yusif kimi ǝzizǝm Misrin içindǝ daim,
Hǝqqi bilǝn hǝmişǝ alǝmdǝ müqtǝdadır.
Adinǝ surǝtindǝn endi Rǝsulǝ cümǝ,
Tanıq bu hǝq hǝdisǝ uş qovli-Mustafadır.
Adinǝ neçin oldu adinǝnin adın bil,
Bu sirri ol bilir kim, hǝq ilǝ aşinadır.
Adinǝdir, qiyamǝt, ol gündǝdir nǝdamǝt,
Ol gündǝ hǝşr olisǝr, ol gündǝ macǝradır.
Ol gündǝdir hesabın, hǝm rahǝtü ǝzabın,
Ol gündǝ hǝq qatında icmai-ǝnbiyadır.
Adinǝyi bilǝnlǝr mǝğfurü nacidirlǝr,
Mǝğfur olan cahanda hadiyü pişvadır.
Ey cümǝdǝn xǝbǝrsiz, cümǝ gününi bil kim,
Ol gündǝ vǝdeyi-hǝqq uçmaq ilǝ liqadır.
Cümǝ günün süfati şǝrhü bǝyanǝ sığmaz,
Mǝnidǝ cümǝ gǝrçi cami-cahannümadır.
Çün cümǝ yovmi-dindir ǝrzü sǝmadǝ hǝqdǝn,
Dinin itirmiş ol ki, adinǝdǝn cüdadır.
Ol müşrikü-nǝcisdir cümǝyi qılmayan kim,
Qövlivü feli anın tǝqlid ilǝn riyadır.
Çün höccǝtül-mǝsakin cümǝ günüdür, ey can,
Miskinǝ sor ki, miskin ayinǝsi sǝfadır.
Camedǝ cümǝyi uş hǝr gün qılan mǝnǝm bil,
Qur'an imamım oldu, daim yönüm hǝqadır.
Adinǝ hǝcci-ǝkbǝr hüccacǝ hǝqdǝn endi,
Ol bibǝsǝr nǝ bilsin bu sirri kim, ǝmadır.
Peyğǝmbǝrin sözüdür, hǝm tanrının kǝlamı,
Şol ǝhdü şol ǝmanǝt gör kim, nǝ iddiadır.
İmanı yoxdur anın kim, oldu biǝmanǝt,
Dinin itirmiş ol kim, ǝhdindǝ bivǝfadır.
Şol ǝhdü şol ǝmanǝt gǝr sǝndǝ varsa xoşdur,
Yoxsa, yalan imansız, hǝm dinsiz ol dǝğadır.
Ey küfrü şirk içindǝ sanan özünü mömin,
İslamü şǝrü iman mǝxsusi-övliyadır.
Dǝccal tǝ'nǝsindǝn xovf eylǝmǝz Nǝsimi,
Niçün ki, ruh-qüdsǝ övnü-müin xudadır

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Əya, mömin, gǝr istǝrsǝn sǝadǝt,
Özünǝ peşǝ qıl daim se adǝt.
Əvvǝl tǝbi-lǝtifü xülqi-niku,
İkinci hǝm kǝrǝm, cudü sǝxavǝt.
Üçüncü, olma hǝrgiz bivüzu sǝn,
Yeri, hǝq buyruğun tut, qıl ibadǝt.
Xoşa ol mömini-pakü müvǝhhid
Ki, ola anda hǝm bu üç xǝsalǝt.
Hǝyadır birisi, biri ǝdǝbdür,
Biri dǝxi nǝdir: xovfi-qiyamǝt.
Dǝxi üç nǝsnǝ könlü rövşǝn eylǝr,
Hǝqiqǝt bil sǝn ǝz ruyi-iradǝt.
Biri müshǝf, biri axar su derlǝr,
Bu iki nǝsnǝyǝ baxsan kifayǝt.
Üçüncü, süni-hǝqdi hüsni-ziba,
Tǝsǝrrüfsüz tǝfǝrrüc qıl fǝrağǝt.
Dǝxi könlü edǝr üç nǝsnǝ qǝmgin,
Qulaq ur kim, edǝm sana hekayǝt.
Yaman qonşu, yaman yoldaşi-bǝdxu,
Yaman övrǝt siyasǝtdir-siyasǝt.
Yǝqin cǝnnǝt üzün görmǝz bir adǝm
Ki, var canında anın üç ǝlamǝt.
Biri kǝzzablıq, birisi qeybǝt,
Biri olmaq bǝxil, ǝhli-ǝdavǝt.
Gǝlir üç nǝsnǝdǝn azari-mǝrdüm,
Var etmǝ özünǝ anı sǝnaǝt.
Biri böhtan, biri kǝcgǝngǝl etmǝk,
Biri küstaq olub, qılmaq zǝrafǝt.
Nǝsimi, sǝn yǝqin ǝhli-nǝzǝrsǝn,
Bu üç nǝsnǝyi qıl kǝndunǝ adǝt:
Biri lütfü kǝrǝm, hǝm xülqi-niku,
Biri heç kimsǝyǝ baxma hǝqarǝt.
Bu sözlǝr xoş nǝsihǝtdür bilǝnǝ,
Seadǝtdir, vǝli eyni-sǝadǝt.

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Bir şaha sǝn qulluq eylǝ söhbǝtindǝn can bitǝr,
Bir sǝdǝfdǝn çaşnı dadgil, dürrǝ ilǝ mǝrcan bitǝr.
Söhbǝt etmǝ, söhbǝt etmǝ, dǝgmǝ hǝr nadan ilǝ,
Nadanın tǝrbiyǝtindǝn hǝm yenǝ nadan bitǝr.
Qafil olma ǝhli-dillǝr söhbǝtindǝn bir zaman,
Əhli-dillǝr söhbǝtindǝn şöleyi-iman bitǝr.
Mǝskǝnǝtdǝn sǝn qaçarsan, gizli gǝncdir bilmǝdin,
Lacǝrǝm bu mǝskǝnǝtdǝn nisbǝti-sultan bitǝr.
Ol ǝli kǝsgil, buraxgil, xeyri yoxdur, şǝrri çox,
Dutgil imdi ol ǝli kim, xeyr ilǝ ehsan bitǝr.
Zalım oldun zülm ǝkǝrsǝn yenǝ kǝndi tarlana,
Zalımın zülmü şǝrindǝn tarlada üsyan bitǝr.
Bağçaya varma, varırsan sorma dapusu nǝdir,
Bari bir bağçaya girgil, gül ilǝ reyhan bitǝr.
Şol ağaca bǝnzǝmǝ kim, kǝsib oda yaxalar,
Balta zǝxmindǝn ǝmindir anda kim, rümman bitǝr.
Ey Nǝsimi, dürlü-dürlü dǝrdlǝr ol canindǝdir,
Bir eşik yastana gör kim, dǝrdinǝ dǝrman bitǝr.

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Sirri-ǝnǝlhǝq söylǝrǝm alǝmdǝ, pünhan gǝlmişǝm,
Hǝm hǝq derǝm, hǝq mǝndǝdir, hǝm xǝtmi-insan gǝlmişǝm.
Hǝm Lövhü Tovratü Zǝbur, İncilü Quranü Sühǝf,
Hǝm mǝn kǝlami-natiqǝm, hǝm cǝmi-Quran gǝlmişǝm.
Hǝm ayǝti rǝhman mǝnǝm, hǝm rǝhmǝti-rǝhman mǝnǝm,
Hǝm vǝhyi-mütlǝq söylǝrǝm, hǝm nuri-yǝzdǝn gǝlmişǝm.
Buldum ǝlǝl-ǝrş istiva, hǝm rǝhmǝti-qüfran yǝqin,
Hǝqdǝn ǝyan bil ki, mǝnǝm kim, ǝrşi-rǝhman gǝlmişǝm.
Musa kimi didarinǝ müştaqsan, gǝl üştǝ gör,
Anǝstünǝrǝm, hǝm şǝcǝr, Musi-bni-İmran gǝlmişǝm.
Sevdan ilǝ mǝst olmuşam, hǝm içmişǝm qǝmdǝn müdam,
Mǝsti-ǝlǝstin camiyǝm niçün ki, tuğyan gǝlmişǝm.
Hǝm mǝn qǝlǝndǝrsurǝtǝm, fǝrdǝm, mücǝrrǝd tǝcridǝm,
Oldum fǝqirü hǝm gǝda, hǝm mülkǝ sultan gǝlmişǝm.
La-reybǝ-illa vǝchǝhü gǝldi anın vǝchindǝ uş,
Alǝmdǝ hüsnün vǝchinǝ mǝn vǝchi-bürhan gǝlmişǝm.
Hüsnü cǝmalin nǝqşini gördü ǝzǝldǝ gözlǝrim,
Bu hüsnǝ heyran olmuşam, mǝn nǝqşǝ heyran gǝlmişǝm.
Mişkin saçın zülmatına yol bulmaq istǝr Xızrı gör,
Lǝlin şǝrabın içmişǝm mǝn abi-heyvan gǝlmişǝm.
Gǝlmiş cahana şǝrh edǝr şimdi Nǝsimi hǝq sözün,
Ani kim idrak eylǝsin, mǝn sirri-pünhan gǝlmişǝm?

NƏSİMİ

[t.s.m.t]

Mǝn xǝrabati-ǝzǝldǝn mǝstü heyran gǝlmişǝm,
Eşq ilǝ yekrǝng olub şadanü xǝndan gǝlmişǝm.
Saqiyi-inni-ǝnallah cürǝsindǝn ta ǝbǝd,
Mǝstü mǝstan xǝlvǝtindǝn mǝstü mǝstan gǝlmişǝm.
Hǝqdürür qövli-ǝnǝlhǝq dǝvisi hǝqqa ki, mǝn
Şahi-sultan mǝclisindǝn şahi-sultan gǝlmişǝm.
Yaxmışam, yandırmışam, kül qılmışam zǝrratımı,
Lacǝrǝm külli kül olub mǝhrǝmi-can gǝlmişǝm.
Mövc ilǝ eşq ilǝ canım dürlü-dürlü dür saçar,
Bu giransız eşq ilǝ dǝryayi-ümman gǝlmişǝm.
Tahiri qüdsi deyǝn ruhül-ǝmindir mǝntiqim,
On sǝkiz min alǝmin sirrinǝ pünhan gǝlmişǝm.
Mǝqsǝdi-kövnü mǝkan sǝnsǝn, Nǝsimi, çün bu gün
Nǝǝcǝb gǝr derisǝm mǝn sirri-sübhan gǝlmişǝm

NƏSİMİ