دانشمندان سازمان فضایی ناسا با استفاده از ماهواره سوئیفت توانستند تشعشعات ناگهانی و پر قدرت ستاره II Pegasi را در فاصله 135 سال نوری از زمین مشاهده کنند.اگر چنین شراره ای در خورشید پدید می آمد، بخش عمده ای از حیات زمینی نابود می گشت.
این تشعشع برای نخستین بار در دسامبر سال 2005 میلادی از ستاره II Pegasi گسیل شد.این ستاره با جرمی تقریبا برابر جرم خورشید ،عضو یک سامانه ستاره ای دوتایی در صورت فلکی فرس اعظم(اسب بالدار)می باشد.انرژی حاصل از این تشعشع صد میلیون بار از انرژی شراره های خورشيدى بیشتر بوده و برابر با پنجاه میلیون تریلیون بمب اتمی قدرت داشته است. به احتمال زیاد این پر انرژی ترین شراره ستاره ای بوده که تا کنون ثبت شده است.
خوشبختانه هم اکنون خورشید در حالت پایداری به سر می برد و ستاره II Pegasi نیز در فاصله 135 سال نوری، به میزان کافی از ما دور می باشد.
نتایج یافته های اخیر در نشست ستارگان سرد 14 توسط راشل آستن از دانشگاه ایالتی ماری لند و مرکز پرواز فضایی گدارد ، ارائه گردید. آستن در این باره می گوید:این تشعشع چنان پر قدرت بود که در ابتدا ما گمان کردیم که با یک انفجار ستاره ای روبرو هستیم.ما اطلاعات نسبتا جامعی پیرامون شراره های خورشیدی داریم، اما این نمونه ای از یک ستاره است. با این فرض که ستاره II Pegasi نزدیک ترین نمونه به خورشید است، تشعشعات ستاره ای اخیر ما را قادر ساخت تا به بررسی جزئیات این پدیده در ستارگان دیگر بپردازیم.
شراره های خورشیدی از خارجی ترین بخش اتمسفر این ستاره یعنی تاج خورشيدى(اکلیل) سرچشمه می گیرند.دما در تاج خورشید به دو میلیون درجه فارنهایت می رسد در حالی که دمای نور سپهر در حدود 6000 درجه است. شراره نیز گسیل ناگهانی و پر قدرت امواج در طيف الکترومغناطيس می باشد؛ از امواج کم انرژی رادیویی گرفته تا پرانرژی ترین آنها ، پرتو ایکس.گسیل پرتو های ایکس از ستاره ای مانند خورشید بیش از چند دقیقه به طول نمی انجامد، این در حالی است که ستاره II Pegasi بیش از چند ساعت به گسیل این امواج پرداخته است.
نمایی حقیقی از شراره های خورشيدى
هنگام پدید آمدن شراره ، الکترون ها همانند ذرات باران از تاج خورشیدی بر روی نور سپهر ستاره فرو می ریزند.به عقیده دانشمندان پیچ و تاب و از هم گسیختگی خطوط میدان مغناطیسی تاج خورشید باعث افزایش شتاب ذرات و پدید آمدن شراره ها می شود.
II Pegasi و ستاره همدمش به ترتیب 0.8 و 0.4 خورشید جرم دارند و در فاصله ای بسیار نزدیک نسبت به هم واقع شده اند.این فاصله نزدیک باعث ایجاد نوعی نیروی کشندی شده و ستاره با سرعت نسبتا زیادی در دوره هفت روزه شروع به چرخش می کند،این در حالی است که چرخش خورشید 28 روز به طول می انجامد.چرخش سریع نیز به نوبه خود سبب تشکیل شراره های ستاره ای می شود.
استیو دریک از مرکز پرواز فضایی گدارد ناسا در این باره می افزاید: ستارگان جوان سریع تر از سایر ستارگان می چرخند و به هنگام فعالیت خود شراره های بیشتری تولید می کنند.اما ستاره II Pegasi با شش میلیارد سال سن، از خورشید میان سال ما بزرگ تر است.در واقع وجود یک همدم در فاصله ای بسیار نزدیک، همچون عامل جوانی عمل کرده و سبب بروز رفتار های عجیب از این ستاره می گردد.
از مهمترین عوامل کشف شراره های ستاره II Pegasi ،گسیل پرتو های ایکس بوده است.تلسکوپ ماهواره سوئیفت اغلب به آشکار سازی پر انرژی ترین امواج حاصل از انفجار ستاره ای یعنی پرتو گاما می پردازد.شراره های ستاره II Pegasi به حدی قوی بودند که این ماهواره دچار اشتباه شد.البته اندکی نگذشت که آشکار ساز پرتو ایکس سوئیفت گسیل مقادیر زیادی اشعه ایکس را ثبت کرد و دانشمندان دریافتند که این پدیده با سایر پدیده ها متفاوت است.
ماهواره سوئیفت برای بررسی پرتو های گاما ساخته شده است، اما بوسیله آن می توانیم به مشاهده ابر نو اختر ها و هم اکنون شراره های ستاره ای بنشینیم.ما نمی توانیم زمان پدید آمدن شراره ها را پیش بینی کنیم، اما سوئیفت ما را قادر می سازد تا در نزدیک ترین زمان ممکن پس از وقوع به بررسی آنها بپردازیم.
نتایج این تحقیقات به زودی در ژورنال اختر فیزیک به چاپ خواهد رسید.
ابر ماژلانى بزرگ از دید فضا پیمای Akari
