در باره «شوق پرواز»
ظرفيتهاي ناشناخته درام
«شوق پرواز» جايگزين مناسبي براي «مختارنامه» است.حتي ميتوان آن را به نوعي ادامه قصه مختار در دوران معاصر دانست.

اين بار هم قهرمان داستان يك مرد جنگاور و فرماندهاي است كه در جهاد با دشمن، داستان جذاب و شنيدني از رشادتها و سلحشوريهاي خود به جاي ميگذارد كه از زبان تصوير روايت ميشود.
شايد بتوان شوق پرواز را «عباس نامه»، ناميد كه ماهيت آن با قصه مختارنامه تفاوت چنداني ندارد.
در هر دو مجموعه با قصهاي شخصيتمحور مواجه هستيم كه بخشي از تاريخ را كه به جنگ و جهاد همراه است، روايت ميكنند و اختلافات و كشمكشهاي ايدئولوژيك و البته فزونخواهي و دنياطلبي، بهانه و دليل تنازع است.
سريال شوق پرواز را ميتوان در تاريخ معاصر نيز ژانربندي كرد. با اينكه قصه زندگي يك شخصيت جهادي را به تصوير ميكشد، درعين حال برشي از تاريخ معاصر ايران و مسائل اجتماعي ـ سياسي آن دوران را نيز در خود بازنمايي ميكند.
به اين شاخصهها ميتوان مولفههاي ديگري هم اضافه كرد، مثلا الگوسازي يا ترويج فرهنگ ايثار و شهادت كه با توجه به خلبان بودن شهيد بابايي، شوق پرواز نام بسيار مناسبي براي اين سريال است.
شوق پرواز، روايتگر زندگي سرلشكر خلبان عباس بابايي، معاون عمليات نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است كه هنگام بازگشت از يك مأموريت برون مرزي، هدف اصابت گلوله پدافند هوايي دشمن بعثي قرار گرفت و به درجه رفيع شهادت نايل آمد.
اين مجموعه تلويزيوني كه در ۲۶ قسمت ۴۵ دقيقهاي آماده ميشود، محصول موسسه فرهنگي ـ هنري شاهد بوده و كارگرداني آن را يدالله صمدي به عهده دارد.
اگرچه اين نخستين فيلم كارگردان با موضوع دفاع مقدس است، اما نشان داد با فضاي اين نوع از فيلمها آشنا بوده و توانسته است اين فضا را بخوبي در دل يك ساختار دراماتيك به قصهاي شيرين بدل كند.
انتخاب هوشمندانه شهاب حسيني در نقش شهيد بابايي و در واقع نقش اصلي سريال نه صرفا ازحيث شباهت هاي ظاهري او در گريم با شهيد بابايي كه توانايي و ستاره بودن وي در عرصه بازيگري است.
او ستارهاي است كه نقش يك قهرمان جنگ را بازي ميكند و جالب اينكه ايفاگر نقش ستارهاي است كه در آسمانها پرواز ميكرد و درنهايت به آسمان رفت.
قصه زندگي شهيد بابايي فارغ از وجوه حماسي و دراماتيكي كه از حيث نظامي و جنگاوري دارد، بهواسطه فراز و نشيبها و اتفاقات زيادي كه در عمر 37 ساله او رخ داده نيز واجد ظرفيتهاي نمايشي بالايي است.
از كودكي او در قزوين گرفته تا تحصيل در آمريكا و رشادتهايش در پايگاه شكاري اصفهان كه هر كدام از اين مقاطع به واسطه يك ساختار روايت در روايت در سريال به تصوير كشيده ميشود كه هم ريتم مناسبي به قصه داده و هم بين دو مقطع تاريخي از جامعه ايران نسبتي معنادار برقرار ميكند.
وي 14 آذر 1329 در خانوادهاي متوسط و مذهبي در شهر قزوين به دنيا آمد. دوره ابتدايي را در دبستان دهخدا و دوره متوسطه را در دبيرستان نظام وفا گذراند.
پس از گرفتن ديپلم، سال ۱۳۴۸ در رشته علوم پزشكي پذيرفته شد، اما به دليل علاقه به خلباني، رشته خلباني نيروي هوايي را انتخاب كرد و پس از گذراندن دوره مقدماتي براي تكميل تحصيلاتش در سال ۱۳۴۹ به آمريكا اعزام شد. پس از بازگشت به ايران در سال ۱۳۵۱ وي به عنوان خلبان جنگنده اف14 ـ تامكت در پايگاه شكاري اصفهان مستقر شد.
پس از پيروزي انقلاب، سرپرستي انجمن اسلامي پايگاه هوايي اصفهان را به عهده گرفت. با شروع جنگ ايران و عراق، عباس بابايي به انجام عمليات جنگي هوايي مشغول شد.
سرلشکر عباس بابایی پس از ۶۰ ماموريت جنگي موفق و پس از يك عمليات برون مرزي در منطقه عملياتي سردشت در تاريخ ۱۵ مرداد ۱۳۶۶ شهيد شد. پيكر وي در امامزاده شاهزاده حسين قزوين به خاك سپرده شد.
روايت خاطرهگونه از زندگي شهيد بابايي به واسطه قصهاي موازي در زمان معاصر كه با محوريت كورش تهامي و ستاره اسكندري پيش ميرود، ضمن ايجاد تعليق و نگاهي پرسشگر به زندگي وي، سريال را سويه مستندگونه هم ميدهد و وجوه رئاليستي آن را بيشتر ميكند.
روايت رفت و برگشتي و استفاده از فلاش بكها به تناسب و موازات موقعيتهاي معلقي كه در قصه اول رخ ميدهد ، ذهن مخاطب را براي درك بهتر موقعيت قهرمان داستان مواجه كرده و بهرهگيري از فلاش بكهاي متناوب به ايجاد ريتمي مناسب با فضاي قصه كمك ميكند. بدون شك بازي خوب و چشمگير شهاب حسيني را در اين موفقيت نبايد دستكم گرفت.
نخستين حضور وي در سريال تلويزيوني نيز در نقش يك پليس جوان با رفتارشناسي نظامي بود، اما حالا پس از سالها تجربه و درخشش در بازيگري وقتي به ستارهاي در عالم بازيگري بدل شد، ايفاگر نقش ستارهاي انساني شد كه پختگي و قدرت وي در بازيگري درخشش اين ستاره را نيز برافروختهتر كرده است.
جالب اينكه صديقه حكمت، همسر شهيد بابايي بهواسطه شباهت شهاب حسيني به همسرش، او را براي ايفاي اين نقش پيشنهاد و جالبتر آنكه براي ايفاي نقش خودش در جواني و زمان حال نيز الهام حميدي و افسانه بايگان را معرفي كرد.
تاثير نقش همسر شهيد بابايي در انتخاب بازيگران به واقعيتر و باورپذيرتر شدن سريال نيز كمك كرد و ظاهرا او از اين مجموعه تاكنون رضايت دارد.
حضور سلما بابايي، دختر شهيد بابايي در نقش واقعي خود وجوه رئاليستي سريال را بيشتر كرده و اين تجربه خوبي براي ساخت مجموعههاي تلويزيوني در ارتباط با شخصيتهاي تاريخ معاصر است.
سيد رضا صائمي
سایت جام جم 16 مهر 1390