امروز ميخواهم در مورد سيستم فرود دستگاهي كه به اختصارILS ناميده ميشود صحبت كنم اين پروسه درواقع يكي مشكل ترين مانورهاي هوايي است كه در پيش روي خلبانان وجود دارد.
در تقربILS شما بوسيله هدايت كننده هاي الكترونيكي كه هم حركات افقي و هم حركات عمودي شما را نشان ميدهد ارتفاع خود را به طرف باند كم ميكنيد. اين نشاندهنده از دو عقربه براي اين كار استفاده ميكند شكل اين نشاندهنده را در زير ميبينيد.(شكل1-2)

برخلاف دستگاه هاي تقرب ديگر اين نشاندهنده شما را تا ارتفاع تصميم گيري (حداكثر ارتفاع مجاز پرواز بر روي باند در هنگام فرود) كه به اختصار DH ناميده ميشود ميبرد. ارتفاع DH تقريبا 200 فوت از سطح باند است .شكل زير

وقتي به اين ارتفاع رسيديد به بيرون نگاه ميكنيد و در اينجا بايد تصميم بگيريد كه آيا ديد شما براي فرود مناسب است يانه(به اين علت اسم اين ارتفاع را ارتفاع تصميم گيري گذاشته اند) اگرديد مناسب نبود نيرو را زياد ميكنيد و ارتفاع ميگيريد و دنبال يك محل خوش آب و هوا تر براي فرود ميگرديد خب اجازه دهيد يك نگاه دقيقتر به طرز كارILS بياندازيم
سيستم ILS از دو تا موج الكتريكي كه از فرود گاه به سمت خارج منتشر ميشود تشكيل شده يكي از اين موجها در يك زاويه 3درجه در راستاي افق و ديگري در راستاي عمود به بيرون ساطع ميشود مانند شكل زير

موج عمودي localizer خوانده ميشود وبه شما كمك ميكند كه خود را با باند هم راستا كنيد براي دنبال كردن اين موج شما بايد به عقربه ايي كه در شكلا بالا با حرف A نشان داد شده توجه كنيد اگر عقربه درسمت راست قرارگرفته بود شما بايد به راست برويد و اگر در چپ بود شما بايد به چپ برويد و هروقت در وسط قرار گرفت يعني اينكه شما داريد به درستي خط وسط باند را دنبال ميكنيد. اگر باد نمي وزيد شما فقط كافيست در جهت هدينگ باند پرواز كنيد تا اين خط در وسط قرار بگيرد ولي اگر باد مي وزيد بايد كمي تصحيحات انجام دهيد تا انحراف ناشي از باد را جبران كنيد به نظر آسان ميآيد ولي بايد زياد تمرين كنيد تا متبحر شويد.
سراشيبي فرود يا glide slope (مسيري كه هواپيما در آخرين لحاظات فرود طي ميكند) در واقع يك موج الكتريكي است كه د ر يك زاويه 3 درجه در راستاي عمود نواسان ميكند البته تابش آن در راستاي افقي است شكل 3-2 قسمت(B).وقتي كه شما عقربه glide slope نشانگر را در مركز قرار دهيد يعني اينكه شما در يك مسير نزولي بدون مانع و مناسب به سمت فرود گاه در حال حركت هستيد دقيقا مانند localizer است اگر عقربه به سمت بالا حركت كرد به طرف بالا برويد و اگر به سمت پايين آمد به طرف پايين پرواز كنيد تا به مركز نشاندهنده برگردد هدف استفاده از عقربه glide slope اينست كه شما با يك سرعت مشخص و ثابتارتفاع خود را كاهش دهيد تا (HD) برسيد.
The Constant Rate Descent
براي يك تقرب ILS معمولي سرعت 90 نات و سرعت نزول 500 فوت در دقيقه(fpm) باعث ميشود كه شما در glide slope باقي بمانيد. البته اگر سرعت شما بيشتر باشد بايد سرعت نزول خود رابه نسبت كمتر كنيد.زاويه glide slope و وزش باد دو عاملي هستند كه سرعت نزول شما را تحت تاثير قرارميدهند و باعث ميشوند كه نگهداشتن عقربه در وسط نشانگر مشكل شود.
خب فرض ميكنيم شما ميخواهيد با سرعت 90 نات وسرعت نزول 500 فوت در دقيقه ILSرا طي كنيد .روش كار به اين صورت است كه ابتدا دور موتور را به rpm 1600 ميرسانيد تا دماغه هواپينا به آرامي به طرف پايين متمايل شود بعد بايد زاويه پيچ را طوري تنظيم كنيد كه سرعت نزول شما روي 500 فوت در دقيقه ثابت بماند براي اينكار به نشانگرVSIدر پنل نگاه كنيد عقربه بايد روي عدد 5 پايين قرار بگيرد بعد از اين كار بايد نيروي موتور را طوري تنظيم كنيد كه سرعت شما از 90 نات بيشتر نشود با اين روش به طور دقيق ميتوانيد پروسه تقرب ILSرا انجام دهيد.
درزير پروسه را يكبار ديگر توضيح ميدهم :
1-سرعت را در پرواز افقي به 90 نات ميرسانيم(براي اينكه در سرعت 90 نات در پرواز افقي بمانيم تقريبا شما بايد 6 درجه دماغه هواپيما را بالا دهيد)
2-دور موتور را rpm 1600 كاهش ميدهيم واجازه ميدهيم كه دماغه هواپيما به پايين متمايل بشود وسرعت نزول را روي 500 فوت در دقيقه تنظيم ميكنيم براي اينكار تقريبا بايد در نشانگر وضعيت دماغه را سه درجه به طرف پايين نگه داريم.
3-براي ماندن در اين وضعيت تريم ميكنيم
4-تصحيحات لازم در دور موتور را براي ماندن در سرعت 90 نات انجام ميدهيم. چون هواپيماها اينرسي دارند پس وقتي نيروي موتور را كم و زياد ميكنيم كمي طول ميكشد تا سرعت تغيير كند پس صبور باشيد
خب اين دقيقا كاري بود كه شما بايد براي دنبال كردن glide slope انجام ميداديد و تازماني كه تقرب را به درستي انجام ميدهيد عقربه به آرامي به پايين حركت ميكند تا در مركز قرار بگيرد مانند شكل زير

و وقتي كه عقربه در مركز قرار گرفت دور موتور را روي 1600 ونزول را روي 500 فوت در دقيقه تنظيم ميكنيم اين كار باعث ميشود كه عقربه تا رتفاع DH همانطور در مركز باقي بماند البته خواهيد ديد كه شما به تصحيحات جزئي براي ماندن در اين وضعيت نياز داريد اجازه دهيد اين موضوع را امتحان كنيم.
خب فرض كنيم شما در بالاي glide slopهستيد و بايد سرعت نزول خود را افزايش دهيد تا در آن قرار بگيريد اگر شما بخواهيد سرعت نزول خود را از 500 به 700 برسانيد بايد 3 درجه دماغه هواپيما را پايين بدهيد مانند شكل زير

بعد از آن شما مجبوريد نيرو را كاهش دهيد تا سرعت 90 نات حفظ شود.براي حفظ سرعت نزول روي يك عدد خاص خيلي مهم است كه كار به عقربه VSI نداشته باشيد يعني در واقع بايد با نشاندهنده وضعيت AI كار كنيد به عبارت ديگر دماغه را در يك درجه خاص نگه ميداريد و با تصححيات جزئي جوي استيك ميبينيد كه خيلي راحت سرعت نزول را در يك حد خاص ميتوانيد حفظ كنيد .
خب فرض ميكنيم با انجام عمليات بالا در glide slope قرار گرفتيد و ميخواهيد سرعت نزول را به 500 فوت برگردانيد براي اين كار دماغه را 3 درجه بالا ميدهيم و دور موتور را به 1600 ميرسانيم
خب حالا فرض ميكنيم شما زير glide slope قرار داريد در اين صورت بايد سرعت نزول خود را از 500 به 300 فوت در دقيقه برسانيد براي اينكار بايد دماغه را كمي بالا دهيد مانند شكل زير

بعد دور موتور را به 1700 ميرسانيد تا سرعت 90 نات حفظ شود
باز هم ياداوري ميكنم كه بر اساس عقربه VSI عمل نكنيد چون دچار مشكل ميشويد پس سعي كنيد با AI دماغه را بالا يا پايين بدهيد تا دچار مشكل نشويد
Radial-Scanning Primary Instruments
براي رسيدن به ارتفاع DH نبايد فقط يك نگاه گذرا به نشاندهندهاي ILS بياندازيد براي يك glide slope عالي شما بايد به تناوب نشاندهندهاي SLI رانگاه كنيد تا بتوانيد يك سرعت نزول ثابت داشته ياشيد براي همين من تاكيد ميكنم كه مرحله دوم از سه مرحله زير را كه ميگويم هيچ وقت فراموش نكنيد.شكل زير نشاندهندهاي اصلي ILS را نشان ميدهد

نشاندهنده VSIنشاندهنده اصلي براي زاويه پيچ است.نشاندهنده HI براي زاويه چرخش است.نشاندهنده VI براي نيرو استفاده ميشود.شما بايد در طول SLIبه تناوب اينها را چك كنيد البته اغلب لازم است نشاندهنده سرعت را هم به تناوب چك كنيد اين سه نشاندهنده را بايد سريع و به صورت تناوبي اسكن كنيد. بقيه نشاندهندها را بايد هرازگاهي چك كنيد.البته در مراحل آخر فرود چون سرتان خيلي شلوغ ميشود اسكن كردن دوره ايي اين نشاندهندها مشكل خواهد شد
نكته ديگر اينست كه تمام glide slop ها برابر نيستند و ممكن است زاوي بندي آنها با هم فرق داشته باشد در نتيجه سرعتهاي نزول آنها نيز با هم فرق ميكند در شكل زير زاويه هاي مختلف و سرعتهاي نزول مورد نيازدر سرعتهاي مختلف براي آنها را ميبينيد

به عنوان مثال در سرعت 90 نات در يك گليد اسلوپ 3 درجه شما بايد با سرعت 485 فوت در دقيقه ارتاع را كم كنيد
خب اگر در تنظيم كردن localizer مشكل داشتيد از پنجره نگاه كنيد و خود را با باند هم راستا كنيد.در اين حالت متوجه ميشويد كه وقتي باند را ميبينيد خيلي راحت ميتوانيد با يك هدينگ ثابت به آن نزديك شويد خب چرا نگاه كردن به باند آسان تر از تنظيم با دستگاه است؟ چون شما وقتي به باند نگاه ميكنيد تمام اطلاعات لازم براي بنك و پيچ وهم ترازي با باند را در يك عكس بزرگ جلوي خود ميبينيد ولي وقتي به ابزار آلت نگاه كنيد به جاي باند اين اطلاعات را مجبوريد از سه تا نشاندهنده به دست آوريد كه خب پس كارتان كمي مشكلتر ميشود
خب الان شما به طور كلي روش تقرب ILSرا بلد هستيد ووقت آن است كه چندتا نكته مهم براي تقرب به شما گوشزد كنم. دوتا نشاندهنده اصلي كه شما بايد به طور مداوم آنها را چك كنيد HI و VSI هستند ولي نشاندهند هاي ديگر مثل سرعت سنج وSLI را لازم نيست به طور مداوم چك كنيد بلكه هر از گاهي بايد يك نگاهي به آنها بياندازيد شما ميتوانيد هر 10 باري كه VSI را چك ميكنيد يكبار هم سرعت را چك كنيدو هر 3 دفعه كه VSI را چك كرديد يكبار نشاندهنده ILS را چك كنيد البته شما بايد نشاندهندهاي ديگر مثل ارتفاع سنج و tachometer و غيره را هرو قت كه زمان اجازه داد به صورت گهگاهي چك بكنيد وقتي كه شما به وضعيتي رسيديد كه توانستيد ILS را دقيق دنبال كنيد اصلا نبايد اين وضعيت را تغير دهيد مگر اينكه دليل محكمي داشته باشيد.بايد بدانيد خلبانان خوب ميتوانند هدينگ را با دقت يك درجه وسرعت نزول را با تقريب 25 فوت در دقيقه حفظ كنند البته شما هم با تمرين زياد ميتوانيد اينكار را انجام دهيد
در يك هواي متلاطم هدينگ و نشاندهنده VSI يك مقدار ثابت را به شما نشان نميدهند و مدام در نوسان هستند در اين وضعيت بهترين كار اينست كه يك مقدار ميانگين را در نظر بگيريد اين كار را ميتوانيد با توجه بيشتر به نشانگر AI براي زاويه پيچ و بنك انجام دهيد در واقع در اين وضعيت شما ميتوانيد از زاويه پيچ به عنوان سرعت نزول استفاده كنيد و البته بايد بالها را ثابت نگه داريد و از بنك خوردن آنها جلوگيري كنيد.
به علاوه بعضعي وقتها در فلايت سيمولاتور شما لازم است كه حركات خيلي جزئي و لقوه ايي شكل را در جوي استيك اعمال كنيد چون در هواپيماي واقعي خلبان با توجه به فشاري كه به استيك وارد ميشود ميتواند تغيير وضعيت احتمالي را حدس بزند وآن را تصحيح كند از طرف ديگر وجود رادر در هواپيماي واقعي درثابت نگهداشتن وضعيت به خلبان خيلي كمك ميكند ولي چون در فلايت سيمولاتور همچين چيزي نيست با حركات جزئي جوي استيك ميتوانيد تا حدي اين مشكل را حل كنيد اگر هم پدال يا جوي استيك رادر دار داشتيه باشيد كه خيلي نرمتر ميتوانيد هواپيما را هدايت كنيد.
Wind Correction on the Localizer
وقتي كه شما براي اولين بار باILS پرواز ميكنيد مكان شما اوكلند است كه localizer در هدينگ 294 درجه قرار دارد وقتي كه شما در هدينگ 294 قرا گرفتيد ميبينيد كه عقربه از اين هدينگ به تدريج منحرف ميشود در حالي كه شما هدينگ خود را تغير نداده ايد.
انحراف عقربه دو چيز را به شما نشان ميدهد جهت باد و سرعت باد(با تعيين سرعت حركت عقربه)وقتي كه عقربه به ميزان يك نقطه از مركز منحرف شد شما با اعمال 5 تا10 درجه در نشانكر AI ميتوان عقربه را به مركز نشانگر هدايت كنيد در كمتر از اين درجه در واقع انحراف قابل تصحيح نيست حال اگر زاويه 10 درجه را اعمال كرديد ولي عقربه به وسط برنگست يا انحراف آن بيشتر شد بايد با زاويه بزرگتري عمل تصحيح را انجام دهيد پس در واقع حداقل زاويه اي كه شما ميتوانيد اثر باد را تصحيح كنيد 10 درجه است و كمتر از آن اثري ندارد.
وقتي كهlocalizerدر وسط قرار گرفت شما بايد همچنان تصحيحات خيلي جزئي انجام دهيد تا عقربه همچنان در وسط بماند.براي زاويه تصحيح باد(WCA) شما ميتوانيد از زواياي 1- و5- يا 10 درجه استفاده كنيد اين بستگي به اين دارد كه شما چقدر دقيق جهت و سرعت باد را بتوانيد تخمين بزنيد.وقتي كه (WCA) را انجام داديد به عقربه نگاه كنيد اگر ديديد دارد به وسط برميگردد پسمعلوم ميشود زاويه صحيح WCA زاويه ايي بين WCAاعمال شده ودر جهت عقربه ميباشد.
به عنوان مثال فرض ميكنيم شما داريد localizer فرود گاه اوكلند را در هدينگ 294 درجه دنبال ميكنيد بعد از چند ثانيه عقربه به چپ منحرف ميشود شما از هدينگ 294 درجه 10 درجه به چپ ميچرخيد يا يك AIاز هدينگ 284 درجه انجام ميدهيد براي اينكه عقربه را به وسط برگردانيد. وقتي عقربه به وسط برگشت شما يك WAC 5درجه به چپ انجام ميدهيد(289درجه). اگر اين زاويه WCA كار كرد و عقربه در وسط باقي ماند كه معلوم است زاويه انحراف باد را درست تشخيص داده ايد اگر نه شما بايد اين پروسه را با زواياي كمتر دوباره امتحان كنيد اين تكنيك به نام brackting معروف است و توسط تمام خلبانان حرفه ايي (البته با كمي تغيير) براي وسط قرار دادن localizer استفاده ميشود.
خب آخرين چيزي كه بايد بدانيد اينست كه عقربه localizer هنگام حركت سرو صداي ترق و تروق ايجاد ميكند واين ممكن است باعث شود مسافران بپرسند اين صداي كليك كردن براي چييست.
براي تمرين عملي اين درس فلايت سيمولاتور را اجرا كرده سپس به قسمت FLYING LESSON رفته ودر قسمت INSTRUMENT PILOTقسمت LESSON 2:The ILS Appraoche را باز كنيد ودر بالاي صفحه روي لينك FLY THIS LESSON NOW كليك كنيد
ترجمه و تنظيم: وحيد بشارتي