نمایه شدت فوران آتشفشان
نمایه شدت فوران آتشفشان (VEI) [1] به روش اندازه گیری و محاسبه نیروی فورانی کوههای آتشفشان اطلاق می گردد.
این روش مشابه با دستگاه اندازه گیری زمینلرزه، و واحد آن ریشتر است. طراح این سیستم دو نفر زمین شناس به نام های «کریس نیوهال» و «استیو سلف»[2] می باشند. ارتفاع ستون دودکش و مقدار مواد خارج شده، فاکتورهای عمده درترتیب جدول سنجش انفجار هستند. ترتیب درجات برحسب افزایش لگاریتمی محاسبه شده، یعنی نیروی هر درجه، ده برابر درجه پیشین است. تقسیم درجات از صفر تا هشت است که درجه صفر مبین فعالیت تقریبأ کم خطر آتشفشان می باشد در صورتیکه عدد هشت، فوران عظیم و سهمناکی را با تأثیرات جهانی نمایش می دهد. درجه 9 نیز در این جدول قابل محاسبه می باشد اما در صورت وقوع چنین آتشفشانی، احتمال نابودی جهان را می توان پیش بینی کرد.
جدول سنجش انفجار
VEI --------------- ارتفاع ستون دود ------------------مقدار مواد خارج شده ------نوبت انفجار
--------------------------------------------------------------------------------
0 -------------- <100 متر ----------------------- >1000 متر مکعب --------- روزانه
1 -------------- 100 - 1000 متر ---------------- >10٬000 متر مکعب ------- روزانه
2 -------------- 1 - 5 کیلومتر ----------------- >1000٬000 متر مکعب ----- هفتگی
3 -------------- 3 - 15 کیلومتر ---------------- >10٬000٬000 متر مکعب --- هر یک سال
4 -------------- 10 - 25 کیلومتر --------------- >0،1 کیلومتر مکعب ------ هر ده سال
5 -------------- >25 کیلومتر -------------------- >1 کیلومتر مکعب -------- هر صدسال
6 -------------- >25 کیلومتر -------------------- >10 کیلومتر مکعب ------- هر صدسال
7 -------------- >25 کیلومتر -------------------- >100 کیلومتر مکعب ------ هر هزارسال
8 -------------- >25 کیلومتر -------------------- >1000 کیلومتر مکعب ----- هر ده هزارسال
در طول یکصد هزار سال گذشته فقط یکبار انفجاری به شدت 8 VEI به وقوع پیوسته[3] و در ده هزار سال گذشته حداقل پنج انفجار آتشفشانی با درجه 7 VEI اتفاق افتاده است.
پاورقي
1- ^ مخفف جمله انگلیسی (Volcanic Explosivity Index) است. آلمانی آن Vulkanexplosivitätsindex است.
2- ^ نام طراحان جدول محاسبه انفجار Chris Newhall + Steve Self
3- ^ انفجار آتشفشان توبا در سوماترا، هفتاد و چهارهزار سال پیش به این درجه رسیده است. پیش از انفجار توبا دو انفجار دیگر توسط آتشفشان یلوستون با قدرت 8 درجه اتفاق افتاده است.