معرفی، کاشت و تکثير گياهان زينتی

[Marichka]

گُل سُرخ ها
" رُزها "
LES ROSIERS

رُزها يا گل سُرخ ها يكي از مهمترين دسته گياهان ميباشد كه انواع شناخته شده آن به بيش از ۲۰۰۰۰ گونه و واريته مختلف تخمين زده ميشود .
رُز، يا گل سُرخ ، جنسي ازخانواده گل سُرخ ها يا(Rosacea) رُزاسِه ميباشد كه بوته هايش پاكوتاه و پا بلند و رونده با ساقه هاي چوبي است و در بعضي گونه ها برگهايش غير دائمي و در برخي دائمي ميباشد .
در اقسام اصلي و اوليه بوته ها صورت بدوي خود را داشته ، بصورت كُرپه و پُر تيغ و خار ميباشد ، ولي پس از گشنگيري و بدست آوردن اقسام و جورهاي تازه كه بيشتر بوسيله پيوند روي پايه هاي اقسام وحشي درست شده ، صورت آن دگرگون شده و تا اندازه اي به ميل پرورش دهندگان تغيير صورت داده به اشكال مختلف : كُرپه ، چتري ، مجنون ( آويزان ) و بقول فرانسويان ( گل رُز گريان ) و غيره درآمده است .
اشكالي كه بيشتر مورد توجه و در باغات بوته هاي گل سُرخ را (بسته به وضعيت محل كاشت ) به آن صورت در مي آورند ۵ شكل بشرح زير ميباشد :
۱ – گل سُرخ پاكوتاه : بوته هائيست كه پيوند آنرا روي ريشه يا ساقه نزديك بخاك زده و ميگذارند از پيوند چند شاخه بيرون آيد و در اثر هَرَس همه ساله آنرا كوتاه نگهميدارند ، بطوري كه بسته به جنس آن بلندي بوته ها از ۲۰ سانتيمتر تا يك متر بلند تر نمي شود .
۲ – گل سرخ كُرپه : كه پس از پيوند نزديك خاك در اثر هَرَس نوك شاخه ها مي گذارند شاخه هاي فرعي آن زياد شود تا بوته بصورت كُرپه درآيد .
۳ – گل سرخ با ساقه بلند يا نيمه بلند : عبارت از بوته هائيست كه پيوند را روي يك ساقه صاف و لخت تسترن كوهي به بلندي يك متر تا يك متر و نيم مي زنند . پس از نمو پيوند ، ساقه نسترن بتدريج قوي شده رنگ قهوه اي بخود گرفته راست مي ايستد . باغبان ميتواند شاخه هايي كه از پيوند ميرويد را به ميل خود بهر شكل بخواهد درآورد .
۴ – گل سرخ رونده پيچنده : اين دسته از اقسام مخصوصي هستند كه شاخه هاي آنها بلند شده و بالا ميرود كه آنها را بوسيله پايه يا داربستهاي فلزي مخصوصي نگهداري كرده آرايش ميدهند .
۵ – گل سرخ مجنون : كه از پيوند اقسام رونده روي پايه بلند نسترن كوهي بدست مي آيد .
باين طريق كه هريك از اقسام نامبرده را اگر روي ساقه اي به بلندي ۱/۵ تا ۲ متر از نسترن كوهي پيوند كنند پس از گرفتن شاخه هاي آن رو به زمين سرازير شده و بوته گل مجنون ( گل رز گريان ) بدست ميآيد .

اقسام مختلف و جورهاي حاصله از گل سرخ :
بطوري كه گفته شد از گل سرخ گونه ها و واريته هاي ( اقسام و جورها ) زيادي تا كنون شناخته شده ، ولي آنچه از بهترين گونه ها و واريته ها كه در باغات كشورهاي اروپايي مانند : فرانسه كاشته شده نگهداري ميشود تقريبا در حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ گونه و واريته است .
براي آنكه در تزئيد جورهاي گل سرخ بتوانند نژاد هر واريته را معلوم نموده و بدانند هر واريته كه تازه بدست مي آورند از جفتگيري كدام يك از واريته ها بوجود آمده ، عده بيشماري از گياه شناسان و كارشناسان مخصوص اين گل ، آنها را دسته بندي كرده اند كه مهمترين از همه آنها دسته بندي زير است كه مورد توجه بيشتري ميباشد :

۱ – گل سرخ فرانسه ( رُز دو فرانس Rosier de france)
۲ – نسترن (اكلانتيِرEglantier)
۳ – گل چاي ( رُزيِه آدور دوته Rosier aodeur de the)
۴ – گل سرخ ايران ( رُزيِه دو پِرسRosier de Perse)
۵ – گل سرخ با گلهاي متعدد( رُزيِه مولتي فلور پُلي آنتاRosier Multiflore Polyanta)
۶ – گل سرخ مينياتور( رُزيِه مينياتورRosier Miniature )
۷ – گل سرخ بَنگال ( رزيِه بنگالRosier Bengale )

گل رُز دو رگِه شارل دوگل(Charle de Gaulle )
اين دسته بندي از نظر نژادي گل سرخ بوده ولي نسبت به وقت گل دادن و بلندي و كوتاهي بوته يا پيچندگي آنها در تجارت دسته بندي ديگري كرده اند كه چون بيشتر مورد احتياج و توجه افرادي است كه بكاشتن و پرورش اين گل علاقه دارند ، اين دسته بندي در اينجا شرح داده ميشود .

۱ – گل سرخ هاي پاكوتاه گل درشت .
۲ – گل سرخ هاي پاكوتاه با گل كوچك .
۳ – گل سرخ هاي بوته كُرپه( رُزيِه بوئيسونRosier Buissons)
۴ – گل سرخ هاي رونده .

۱ – گل سرخ هاي پاكوتاه با گل درشت :
الف – دسته هميشه گلها ( رِمونتانت Remontants ) : شامل ۸ جور
( منظور از هميشه گلها آندسته از گل سرخهائي است كه بهار و تابستان تا اواسط پائيز متناوبآ گل مي دهند ).
ب – دسته دورگه هاي هميشه گل : شامل دو سري و رويهمرفته ۲۲ جور مختلف مانند گل سرخ " مادام البرت باربيه " با گل زيباي درشت و خوش تركيب كاملا پُرپَر ، برنگ زرد شُتُري كه مغز آن زرد آلوئي و در سالهاي نزديك به ۱۹۴۷ بدست آمده است .
ج – دسته معروف به گل چاي : شامل ۱۲ جور .
د – دسته دورَگِهِ چاي : داراي ده سِري مختلف شامل ۲۱۸ جور مانند " گل چاي " ( بتي اوپريشارد Betty uprichard ) گل درشت نيمه پُرپَر با گلبرگهاي پهن برنگ صورتي گوشتي كه ميانه آن شنجرفي و پشت گلبرگها شنجرفي مايل به نارنجي خيلي خوشبو كه در ۱۹۲۲ بدست آمده است .
ديگري گل چاي( مارگارت مك گريدي Margaret Mac Gredy):
گل زيباي پُرپَردرشت برنگ لاكي كه آخر شنجرفي ميشود باعطر مطبوع كه در ۱۹۳۷ بدست آمده .
ديگر گل چاي ( كُنتِس دو كاستيلژاKontesse de Castillja ) : با گل درشت نيمه پُرپَر به رنگ زرد طلائي ، پشت برنزي كه در سال ۱۹۲۶ بدست آمده است .

۲ – گل سُرخ هاي پاكوتاه با گل كوچك :
الف – گل سرخ بنگال و دورَگِه هاي آن شامل ۸ جور .
ب – گل سُرخ پوليانتا(Polyantha) و دورَگِه هاي آن شامل ۵۶ جور .
ج – گل سُرخ مينياتور شامل ۷ جور

گل رُز براندي هيبريد (BRANDY )
۳ – گل سُرخ هاي كُرپِه ( بوئيسونBuisson) :شامل ۳۱ جور .
۴ – گل سُرخ هاي رونده : داراي ۲ سري و شامل ۹۲ جور .

زمين و خاك مساعد براي پرورش گل سُرخ :
براي آنكه بتوان يك باغ گل سُرخ احداث كرد يا آنكه بوته هايي را كه در باغچه يا حاشيه خا ميكارند بطور كامل نمو كرده و از همه جهت جالب توجه باشد ، بايد ديد گل سُرخ در چه نوع خاك بهتر از ساير گلها تغذيه كرده و ميتواند در آنجا تا حد طبيعي رُشد و پرورش يلقفته زيبايي طبيعي خود را نمايان سازد . بهترين زمين براي كاشتن گل سُرخ ها زميني است كه داراي خاك رُسي و شني تازه باشد .
اين قسم خاك كمي سنگين است و وقتي آنرا آب مي دهند خاك به ابزار كار ميچسبد ولي بزودي رطوبت اضافي را از خود رد كرده و در آن به آساني و خوبي ميتوان كار كرد . در چنين خاكي ريشه هاي گل سُرخ به اطراف منتشر شده وسائل تغذيه كافي براي بوته را فراهم ساخته و گلريزان فراواني مي كند . برعكس زمين هاي آهكي كه خاكش مقادير زيادي مواد آهكي مانند كاربنات دو سود داشته باشد براي كاشتن گل سرخ بهيچ وجه مناسب نيست . مقدار آهكي كه در خاك براي بوته هاي گل سرخ لازم است به نسبت مواد موجود در خاك و همينطور به نسبت نژادهاي مختلف گل بايد تفاوت داشته باشد .
چنانچه در زمين هاي رُسي و شني مقدار آهك نبايد از ۱۰ تا ۱۵ درصد و در زمين هاي شني از ۵ درصد تجاوز كند .
زمينهاي شني كه در خاكش رُس يافت نمي شود ، براي پرورش گل سرخ مناسب نيست . مگر آنكه آنرا بحد كافي با مواد پوسيده نباتي و حيواني مخلوط كنند تا هميشه خاك را تازه نگهدارد .
نكته قابل توجه آنست كه نبايد تصور شود چون خاك رُسي و شني براي تربيت گل مساعد است ميتوان بوته هاي گل سرخ را در خاك هاي رُسي نيز كاشت . بنابراين بايد دانست كه كاشتن گل سرخ در زمينهاي رُسي يا شني خالص يا آنها كه بيش از ۱۵ درصد مواد آهكي دارند زحمت بيهوده است و بوته هاي گل در چنين زمينها ، هميشه زرد و رنجور و برگهايشان زودتر از موقع ريخته در مدت كوتاهي خشكيده و از بين ميرود . مگر آنكه خاك آنها را قبلا اصلاح كرده بعد مبادرت به كاشتن گل نمايند .اكنون كه خاك مناسب براي كاشتن گل سرخ را شناختيم بايد دانست چگونه چنين زميني را بايد آماده براي گل كاري كرده ، با چه نوع مواد غذائي آنرا تقويت نمود ، تا گلهاي حاصله در آن تمام زيبايي و ظرافت خود را حفظ كرده نمايان سازد .
زمين را بايد قبلا بعمق ۶۰ تا ۸۰ سانتيمتر كاملا برگرداند و سنگهاي درشت و مواد زائد را از آن بيرون كشيده بعد براي هر صد متر مربع ۳۰۰ تا ۴۰۰ كيلوگرم كود تجزيه شده و ساخته را خوب با خاك مخلوط سازند . بهتر است اين كار در آبان ماه و چند هفته قبل از موقع كاشتن بوته ها صورت گيرد .اگر زميني را كه در اختيار دارند از زمين هاي سبك ( مانند زمين هاي شني خالص يا هر نوع خاكي كه شن آن زيادتر از ساير تركيباتش باشد ) بايد با آن ، كود سنگين كه بتواند خاك را قابل نگهداري رطوبت كند مخلوط كنند .
بهترين كود براي چنين زمين كود گاوي ساخته شده است .
زيرا كود گاوي بزمين هاي سبك قابليت حفظ و نگهداري رطوبت را داده و از نظر مواد مغذي و پوسيده آنرا غني ميسازد .
اگر زمين از نوع رثسي و شني است يعني مواد رُسي آن برتري دارد بايد براي اصلاح آن از كودهاي سبك تازه كه بتواند سنگيني خاك را اصلاح كند و آنرا قابل جذب آب نمايد ( مانند پِهِن اسب تجزيه شده و پوسيده يا كود گوسفندي نرم ) بحد كافي و زياد مدتها قبل از رسيدن موقع كاشت مخلوط كنند . بهتر است اين كار اوائل پائيز انجام گرفته و تا موقع كاشتن چند دفعه زمين را برگردانده تا خاك داراي خلل و فرج لازم براي نفوذ و جذب اب بشود . براي تكميل كودهاي سبك كه با خاكهاي رُسي و شني مخلوط ميكنند بايد از كودهاي شيميايي مخصوصآ آن دسته كه مواد پطاسي آن بيشتر است استفاده نمود . پس از آنكه بوته هاي گل را در باغ يا نقاطي كه براي اين كار تخصيص داده شده كاشتند نسبت به جنس زمين بايد آنها را هر سال (اگر خاك سبك است ) يا هردو سال يك مرتبه ( اگر خاك سنگين است ) كود بدهند و ميزان كود مورد لزوم همان ۳۰۰ كيلو گرم براي هر صد متر مربع است كه اواخر پائيز روي زمين پهن كرده بكمك شن كش و چنگال يا بيل آنرا زير خاك كنند .
مواظبت هاي ديگري كه بوته هاي گل سرخ لازم دارد بطور خلاصه عبارت است از :
الف – حذف پاجوشهائي كه از پايه بوته ها يعني از نسترنهاي كوهي بيرون ميآيد كه بايد جدآ مراقبت شود زيرا اگر پاچوشها را نبرند ، مواد مغذي را كه بايد به بوته برسد جذب و مصرف كرده بوته را ضعيف كرده يا ميخشكاند.
ب – آبياري مرتب و منظم بوته ها به تناسب فصل مخصوصآ در زمين هاي سبك و ايم گرم تابستان .
ج – چيدن ته گلها پس از ريختن گلبرگها كه بايد از نيم سانتيمتر بالاي آخرين برگ شاخه كه منتهي به گل شده قطع نمود.
د – مراقبت و جلوگيري از ابتلاء بوته ها به انواع امراض قارچي يا ميكربي و حيواني بشرحي كه در آفات گياهي گفته شده .
ه – هَرَس بوته ها كه بايد اواخر زمستان انجام شود تا در نتيجه شاخه هاي نازك و ضعيف حذف شده و شاخه هاي قوي و گلدار جانشين آنها گردد . براي آنكه بتوان بطور محسوس قوت و قدرت بوته هاي گل سرخ را زياد كرد ، بايد از كودهاي شيميايي بعنوان كود تكميلي استفاده نمود . ولي مصرف اين كودها بايد با اطلاع كامل از وضعيت خاك و زمين كه بوسيله تجزيه شيميايي روشن مي شود انجام شود .
زيرا قبل از استعمال كود شيميايي بايد دانست در خاك باغچه يا باغ گل سرخ از هريك از مواد آلي اصلي كه براي رُشد و پرورش و گلريزان گياه لازم است ( ازت – اسيد فسفوريك – پطاس – آهك ) چه ميزان بوسيله بوته ها در ضمن سال مصرف شده و اكنون بايد جاي آنها پُر شود .يك زمين متوسط بايد درهرهزارگرم خاكش يك گرم ازت – ۲۰% اسيد فسفوريك۳۰ % پطاس و يك گرم آهك داشته باشد .
بنابراين براي جبران كسري هاي ساليانه بايد از عوامل حاصلخيز كننده استفاده شود و بطور متوسط براي هر متر مربع زمين ميتوان ۶۰ گرم ازت ( نيترات دو سود ) در نظر گرفته شود و اگر زمين از حيث مواد آهكي نيز فقير باشد كافي است كه در هر ۴ سال يكمرتبه براي هر متر مربع ۳۰۰ گرم آهك به زمين داد . ولي بايد متوجه بود كه بدون وجود مقدار لازم كود حيواني در خاك به تنهايي نمي توان از استعمال و مصرف كودهاي شيميايي نتيجه قطعي و موثر بدست آورد .
كود حيواني گذشته از آنكه مواد لازم مانند : ازت و پطاس را در خاك فرهم ميسازد، وضعيت آنرا از نظر ساختمان فيزيكي نيز اصلاح مينمايد . زيرا بوسيله كود حيواني است كه اگر خاك سنگين يا خيلي سبك باشد ميتواند آنرا تغيير داده و براي پرورش گياه مساعد سازد .

[Marichka]

براي زيادكردن اقسام بوته هاي گل سرخ راههاي متعددي وجود دارد كه هريك از آنها به نسبت خواصي را كه دارد ميتواند مورد استفاده علاقمندان واقع گردد :

۱ – كاشتن دانه هاي گل سُرخ :
دو موقع از كاشتن دانه هاي گل سُرخ براي زياد كردن آن ميتوان استفاده كرد . يكي براي بدست آوردن جورهاي تازه و ديگري كاشتن دانه هاي نسترن براي تهيه پايه هاي جوان و سالم قابل پيوند .

الف – براي بدست آوردن جورهاي تازه اي از گل سُرخ :
بايد ميوه هائي را كه به اين منظور روي بوته ها باقي گذارده اند (اين ميوه ها حاصل گلهائيست كه با قسم يا جور ديگري كشنگيري شده يا بواسطه و جود اقسام و جورهاي متنوع زياد دراطراف آن فكر مي كنند بطور طبيعي عمل كشنگيري روي آنها انجام شده ) اواسط پائيز موقعي كه كاملا رسيده باشد ، قبل از شروع سرما و يخبندان بچينند ، نشانه رسيدن ميوه گل سرخ موقعي است كه ميوه ها رنگ انداخته و نارنجي رنگ مي شوند .
ولي بايد دانست در بعضي از اقسام گل سرخ مخصوصا دورگه هاي چاي ميوه ها بزحمت رنگ مي اندازند و بطور كلي موقع رسيدن ميوه ها بسته به نژاد – منطقه و محل كاشت فرق مي كند .
ميوه هاي رسيده را بايد همان موقع چيدن ، اواسط مهر يا آبان بكارند ( زيرا تخم ميوه هاي اين گل پس از چيدن خيلي زود قوه ناميه خود را از دست مي دهد ) اگر تخمها كاملا نرسيده و هواي آن منطقه سرد شده ، براي آنكه قوه ناميه آن كامل شود ، تخمها را لاي خاك اره يا ماسه نرم كمي مرطوب طبقه طبقه مي چينند تا وقتي كه برسد .
معمولا اوائل آذرماه ميتوان اين دانه ها را بيرون كاشت ، موقع كاشتن ميوه ها را با چاقوي پيوند زني چهار قسمت كرده دانه ها را خارج ميسازند و براي آنكه بدانند دانه هائي كه ميكارند از چه قسمي است تا پس از سبز شدن و گل كردن معلوم شود بين آنها جورهاي جديدي بوجود آمده ، بايد دانه هاي هر قسم را در خزانه مخصوصي جداگانه كاشته و بوسيله برچسبي جور يا قسم آنرا مشخص كنند .
خزانه اي كه در آن دانه ها را ميكارند ، اگر در گلخانه باشد مناسب تر است . در غير اين صورت بايد از تغارهاي مخصوص بذركاري استفاده كرد .خزانه يا تغار را با خاكي كه تجزيه شده قبلا تهيه كرده اند پُر كرده روي آنرا صاف نموده ، دانه ها را به رديف مرتب روي خاك مي چينند، بعضي ها براي اينكه خاك خزانه تقويت شده و كمك موثري به سبز شدن تخمها كند ، با خاك هر خزانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم گوگرد و مقداري سولفات دوفر سفيد و كمي از كودهاي شيميايي داخل مي كنند .
آماتورها براي احتياط و پيش گيري از بروز آفات حيواني و قارچي ، خاك خزانه را دو ماه قبل از موقع كاشتن با محلول( فورمول Formol ) ضد عفوني كرده يا همان موقع كاشتن باتزريق سولفور دو كاربون اين كار را انجام مي دهند تا پس از آنكه بوته ها سبز شدند دچار آفات مذكور نشوند . پس از آنكه دانه ها را روي خاك مرتب چيدند ، آهسته با كف دست آنها را فشاربايد داد تا دانه خوب به خاك بچسبد و روي آنرا با قشري بضخامت ۱ تا ۱/۵ سانتيمتر شن پوشانده ، خزانه را آبياري مي كنند .تخمها بسته به اقسام مختلف آن از ۳۰ الي ۹۰ روز بعد از كاشتن سبز ميشوند . پس از سبز شدن بايد آب دادن را كمتر كنند تا ريشه بوته ها كه خيلي ظريف است نپوسد ، تا موقعي كه هوا سرد و يخبندان است ، اين بوته ها را بايد در گلخانه يا در زير شاسي نگهداري كرد . پس از مساعد شدن هوا آنها را بيرون آورده در خزانه ديگر با فواصل بيشتري نشاء كرده يا آنكه جداگانه ميكارند .
بوته هاي نو را بايد هر هفته يا ۱۵ روز يك مرتبه بازديد كرد تا اگر آثاري از " شته سبز " يا " پارازيت " هاي ديگر روي آنها مشاهده شود بوسيله محلول سولفات دو نيكوتين و يا سموم ديگر با آنها مبارزه كنند تا از ضعيف شدن بوته ها جلوگيري شده زودتر رشد نمايند .
پس از اينكه بوته ها قوي شدند سال دوم آنها را يا در كَرت مخصوصي با فاصله ۵۰ سانتيمتر كاشته يا در گلدانهاي بزرگتري ميگذارند تا شروع بگل دادن كند .
ب – كاشتن دانه هاي نسترن براي پايه :
از اواسط شهريورماه كه ميوه هاي نسترن قرمز ميشود بايد آنها را چيده بعد همه آنها را در لاوك چوبي ياتغاري ريخته آهسته با دسته هاون چوبي يا گوشت كوب له كنند تا دانه ها از گوشت ميوه جدا شود .
سپس آنها را چند دفعه با آب فراوان شسته دانه هاي ريز و پوك را كه روي آب ميايستد جدا كنند تا دانه سالم و درشت و پاك بدست آيد.
چون موقع كاشتن اين دانه ها ، بسته به وضعيت منطقه يكي از ماههاي مهر، آبان و آذر يا اواخر اسفند ميباشد ، براي آنكه قواي ناميه خود را از دست ندهند بايد فورا دانه ها را خوب خشك كرده لاي طبقات شن يا نرمه زغال چوب بچينند .
موقع مناسب دانه ها را در كرت هاي وسيعي كه خاك كرتها را بايد قبلا حاضر كرده و به اندازه كافي عميق باشد ، به رديف بفواصل ۲۰ سانتيمتر و عمق يك سانتيمتر ميكارند .
اگر دانه ها را پائيز كاشته اند براي جلوگيري از نفوذ سرما و يخ زدن ، بهتر است روي كرتها را با قشري از پهن اسب پوشاند .
دانه ها بهار سبز ميشوند و پائيز بعد آنها را بيرون آورده در كرتهاي ديگري بفواصل ۳۰ سانتيمتر ميكارند . تا قبل از رشد كامل بوته ها كه قابل پيوند كردن بشوند بايد مواظبت كرد امراضو آفاتي از قبيل " زنگ – آردك ( سفيدك) – شته سبزو قرمز " و غيره به آنها سرايت نكند.
براي پيشگيري بهتراست چندمرتبه بوته ها را با محلول "سولفورون" ( گوگرد محلول در آب ) يا محلول يك درهزار "پرمنگنات دو پطاس " يا محلول " بوردله "( كات كبود و آب صابون ) سمپاشي كنند . اين بوته ها را سال دوم يا سوم باشكالي كه ميل دارند ميتوان پيوند كرد .

۲ – قلمه زدن :
براي آنكه بتوان در مدت كوتاهتري بوته هاي سالم و قوي براي پايه بدست آوزد يا در نبودن پايه براي پيوند يكي از اقسام گل سرخ را زياد كرد ، قلمه زدن را انتخاب كرده اند .
قلمه بعضي از نژادها و اقسام گل سرخ با كمال سهولت نتيجه مي دهد و در مدت كوتاهي ريشه ميدهد و با اين وسيله ميتوان تعدادي از يك قسم يا جور بدست آورد .
بين جنسها و اقسام مختلف گل سرخ آنها كه براي قلمه زدن مناسبند بشرح زيرمي باشند:

۱ – گل سرخ هاي بنگال ( Rosier du Bengale ).
۲ – گل سرخ هاي جزيره بوربون(Rosier de lile Boorbon ).
۳ – گل سرخ هاي منگوله و دو رگه هاي آن
۴ – گل سرخ هاي چاي( Rosier adeur de the ) و چند جور از دو رگه هاي آن.
۵–انواع گل سرخهاي پوليانتا(RosierPolyantha Moltiflore).
۶ – گل سرخ هاي پُر گل ويشور(Wichuriana Multiflore ) .

بوته اي كه از قلمه گل سرخ حاصل ميشود چون همه قسمتهايش از يك قسم يا جور است يك خاصيت دارد و آن اينست كه مانند پيوندهاي روي نسترن باغبان مجبورنيست دائمآ مواظب گرفتن و حذف پاجوشهائي كه از ريشه ميرويد باشد تا بوته ها راضعيف و خراب نسازد.
ولي از طرفي تعداد بوته اي را كه بوسيله قلمه مي توان از يك بوته بدست آورد چند برابر كمتر از آنست كه بوسيله پيوند ممكن است حاصل نمود . زيرا از هر چشمه ساقه يك پيوند ميتوان گرفت ، در صورتيكه ساقه اي را كه براي قلمه انتخاب ميكنند بايد دست كم چند چشمه داشته باشد ، باضافه غالبآ ريشه اقسامي كه آنرا بوسيله قلمه زياد كرده اند دوام زيادي نداشته و بالاخره بيشتر از جورهاي گل سرخ را بوسيله قلمه نمي توان زياد كرد. بهترين زمان براي قلمه زدن گل سرخ اواخرتابستان (شهريورماه) است . در اين ماه شاخه هائيرا كه مغزش چوبي شده با قيچي باغباني چيده بقطعات ۱۰ تا ۱۵ سانتيمتري تقسيم ميكنند، بطوريكه ابتداء و انتهاي هر شاخه يك چشمه داشته باشد .
بعد برگهاي شاخه را بقسمي با قيچي مي چينند كه يك تا دو سانتيمتر از دم برگها بساقه بماند ، قلمه ها را در گلدان يا تغار و يا جعبه مخصوص قلمه كه از چهارپنجم شن نرم شسته و يك پنجم خاك تازه باغچه و خاك برگ پُر شده بفواصل ۲ تا ۳ سانتيمتر پهلوي هم فرو كرده و اگر هوا متغير و نامساعد باشد روي آنها را حباب شيشه اي مي گذارند و يا نايلون مي كشند .
مدتهاست كه هورمونهائي براي تسريع در ريشه كردن قلمه ها ساخته شده كه ممكن است قبل از آنكه قلمه ها را در خاك فرو كنند ، باندازه دو سانتيمتر از ساقه ها را يكي دو روز در محلولي از آن هورمون گذارده بعد در خاك فرو كنند تا زودتر ريشه كرده به نتيجع برسد . زمستان بايد قلمه ها را زير شاسي يا نقاط كم آفتاب گلخانه گذاشت. بهار سال بعد كه قلمه ها ريشه كرده و از هركدام شاخه هاي تازه بيرون آمد ، آنها را به آهستگي بطوري كه نرمه ريشه ها صدمه نبيند از خاك بيرون آورده در محل مخصوص بآن ميكارند .

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

۳ – خواباندن شاخه :
زمانيكه فصل قلمه زدن نباشد براي زياد كردن بوته هاي قسم خاصي از گل سرخ به طريق خواباندن شاخه متوسل ميشوند .
خواباندن شاخه در اقسام و جورهاي پا بلند كه براي قلمه زدن هم مناسب است و بيشتر در اقسام رونده عملي مي باشد .
اوائل بهار شاخه هايي را كه به اندازه كافي بلند و قابل خم شدنست قسمتي از آنرا از نزديك زمين خم كرده در گلدان يا زمين پاي بوته زير خاك مي كنند . پائيز يا بهار سال بعد كه شاخه هاي خوابانده شده ريشه كرده است آنها را از بوته اصلي جدا كرده و موقع مقتضي با كمال احتياط بيرون آورده در نقطه ديگر ميكارند .

۴ – پيوند : براي ازدياد اقسام گل سرخ ، دو نوع پيوند معمول و مورد عمل است .
۱ – پيوند شكمي : كه در بهار تا اوائل تابستان و ماه اول پائيز كه شيره نباتي در جريان بوده و شاخه ها خوب پوست ميدهند ميزنند .
۲ – پيوند روي ريشه كه زمستان در گلخانه مي زنند : قبل از توضيح هريك از اقسام پيوند بايد پايه هاي مناسب براي پيوند را شناخت تا زحمتي كه ميكشند بي نتيجه نماند . مناسب ترين اقسام را براي پايه بايد انتخاب كرد كه در زير شرح داده ميشود .

پايه براي گل سرخ هاي پا كوتاه :
از معمول ترين و بهترين اقسام گل سرخ براي پايه بايد نسترن معمولي كوهي ( رُزا كانينا Rosa Canina ) را نام برد كه بواسطه دوام زياد در مقابل آفات و امراض و سختي شاخه هايش با آنكه تيغهايش موقع پيوند خيلي بدست آسيب مي رساند بهترين قسم براي پايه تشخيص داده شده و امروزه بين همه پرورش دهندگان و باغبانان معمول است .
اقسام ديگري از گلهاي وحشي مانند ( رُزا لاگسا Rosa Laxa) كه اصل آن از سيبري است و گل سرخ ( پوليانتاRosa Polyantha) در موارديكه نسترن كوهي نباشد قابل استفاده است .

پايه براي گل سرخ هاي پا بلند و مجنون ( گريان ):
چون شاخه هاي نسترن وحشي خيلي بلند و قوي است براي اينكار هم خوب ميتوان از آن استفاده كرد .
يكي از شاخه هاي قوي بوته را ميگذارند باندازه اي كه ميل دارند بلند شود و بقيه را حذف ميكنند ، آنوقت نوك آنرا پيوند مي كنند .
بنابراآنچه گفته شد بهتر و مناسب تر از همه اقسام گل سرخ براي پايه همان نسترن كوهي است كه به آساني ميتوان از ييلاقات بدست آورده يا بذر آنرا چنانچه شرح داده شد بكارند .
پيوند شكافي يا شكمي : پيوند شكافي يا شكمي را دو موقع و بدو شكل مي زنند .
الف - پيوند شكافي با جوانه بيدار .
ب – پيوند شكمي با جوانه خواب .
فصل پيوند با جوانه بيدار از اول خرداد تا اواخر تيرماه است كه جريان شيره نباتي باز كردن پوست را از روي چوب آسان ساخته و پس ازگرفتن پيوند وقت كافي براي نمو شاخه و رسيدن مغز چوبي آن هست.
موقع پيوند شكمي با جوانه خواب از اوائل شهريور تا اواخر مهرماه است كه ديگر فصل براي بيدار شدن جوانه و نمو آن مقتضي نمي باشد . پيوند پس از گرفتن تا بهار بحالت خواب باقي مانده ، اوائل فروردين ماه شروع به سبز شدن و نمو مي كند .
پيوند پائيزه اگر در زمستان از يخ زدن حفظ شود ( براي اينكه پيوندك در زمستان يخ نزند با شروع سرما روي آنرا با قشري از پارافين منجمد مي پوشانند ) چون در آغاز بهار شروع به نمو ميكند شاخه هاي آن قوي تر بوده و زمان كافي براي رسيدن مغز شاخه ها دارد .
طريقه عمل براي پيوند شكمي خيلي آسان و عبارت از برداشتن پيوندك بوسيله چاقوي پيوند زني از روي شاخه مورد نظر و جا دادن آن در شكافي كه بشكل ( T ) روي پايه ، داده شده و بستن روي شكاف با پوست برآمده از پايه و بسيتن آن با ريسمان نرم ميباشد .
پيوندك را بهتر است از شاخه اي كه گل يا غنچه دارد بگيرند .
براي اينكار بايد چنين شاخه اي را كه شاداب و صاف است از بوته مورد نظر قطع كرده ، قسمت سرشاخه كه مغزش نرم است و انتهايش را كه جوانه هاي آن بد و نا مناسب ميباشد بريده از قسمت ميانه كه داراي جوانه هاي برجسته و قوي است براي گرفتن پيوندك استفاده كنند .
بوسيله چاقوي پيوند زني از ۱۵ ميليمتر زير جوانه پوست را بسمت بالا بطوري ميبرند كه كمي از قشر چوبي مغز ساقه زير جوانه باقي بماند ، بُرِش را تا ۱۵ ميليمتري بالاي جوانه برده ، آنجا پوست را از روي ساقه برميدارند ، پيوندك بشكل بيضي نوك تيزي در مي آيد .
برگ پيوندك را بايد بطوري قبلا چيده باشند كه يك تا دو سانتيمتر از دُم برگ به پيوندك باقي بماند . حالا اين پيوندك را كه عبارت از پوست شاخه جوانه دار و نيمي از دمبرگ است از سر شكافي كه روي شاخه پايه داده اند آهسته زير پوست داخل كرده بسمت پائين ميلغزانند تا تمام پيوندك زير شكاف جا گرفته فقط از بين دولبه شكاف عمودي جوانه و دمبرگ بيرون بماند .
بلافاصله دور شاخه پايه را از بالاي شكاف با نخهاي پشمي يا نوار لاستيكي يا نوار چسب رو به پائين بطوري مي بندند كه تمام شكاف پوشيده شده و هوا زير پوست داخل نشود و فقط همان جوانه و دمبرگ از بين نخها بيرون بماند . براي اينكه شكاف بهتر مسدود شود ميتوان روي آنرا با چسب مخصوص پيوند پوشاند . پانزده روز بعد اگر دمبرگ سياه شده و به پيوندك چسبيده رنگ پيوندك هم تغيير كرده رو به سياهي ميرود معلوم ميشود پيوند نگرفته و خراب شده ، ولي اگر با كمترين تماس انگشت دمبرگ به آساني از پيوندك جدا شده بزمين افتد و پيوندك هم سبز و شاداب است نشانه گرفتن پيوند ميباشد .سه تا چهار هفته پس از پيوند زدن كه جوانه شروع بنمو مي كند بايد نخ را باز كرد تا نمو شاخه سبب فرورفتن نخها به پوست پايه نگردد.
پيوندي كه مي زنند اگر با جوانه بيدار است پس از پيوند شاخه را از يك سانتيمتر بالاي شكاف قطع كرده جاي بُرش را با چسب پيوند ميپوشانند . ولي اگر پيوند پائيزه و با جوانه خوابست فقط كمي از انتهاي شاخه را بريده بقيه آنرا ميگذارند بهار كه پيوند بيدار شده و ميخواهد سبز شود ميبرند .

پيوند روي ريشه :
عمل پيوند روي ريشه بيشتر براي ايجاد و ازدياد اقسام گل سرخ هاي پاكوتاه بكار مي رود . موقع و فصل مناسب اين پيوند پائيز يا اواخر زمستان است كه بايد در گلخانه انجام شود .
بهترين پايه براي اينكار ريشه هاي جوان نسترن هاي كوهي است كه يا بوسيله كاشتن بذر ، يا جمع آوري از كوهستانها تهيه شده و قبلا آنها را در گلدان يا خزانه كاشته باشند .
پيوندك را از شاخه هائي مي گيرند كه اواخر شهريور تا اواسط مهرماه آنها را از بوته بريده دو سر شاخه را با قيچي زده برگهايش را مطابق دستوري كه براي پيوندك شكمي داده شده چيده و بعد آنها را در جعبه هائي مملو از شن پهلوي هم چيده روي آنها را نيز با قشر نازكي از شن پوشانده و كمي پهن هم روي آن ريخته باشند .
ماه آبان يا اسفند ساقه هاي نسترن وحشي را كه براي پايه حاضر كرده اند ، باندازه ۱۰ سانتيمتر از روي ريشه بطور مورب با چاقوي تيز مي برند ، سپس از شاخه هائي كه لاي شن گذاشته اند هريك را كه با قطر پايه مطابق باشد بيرون آورده قطعه اي از آنرا كه داراي چهار چشمه باشد نيز بطور مورب مي برند ، بطوري كه دو برش را وقتي روي هم قرار دادند كاملا با يكديگر مطابق باشد و بين آنها درز و شكافي نماند ، پس ازآنكه پيوندك را روي پايه قرار دادند با چهار لا نخ پشمي اين دو را بهم بسته اطراف آنرا با چسب پيوند خوب مي پوشانند .
ريشه هايي كه باين ترتيب پيوند شده اگر در گلدان است گلدانها را مرتب روي سطح گلخانه مي چينند ، جاي گلدانها بايد ۱۰ درجه سانتيگراد حرارت داشته باشد .از اوائل سال پيوندها شروع بنمو كرده جوانه ها رشد مينمايند ولي تا مدتي كه محل پيوند خوب بهم جوش بخورد نبايد آنها را درمعرض تابش مستقيم آفتاب قرار داد ، تا كم كم به هواي خارج عادت كرده و پائيز بعد كه از خطر جست آنها را در هر جا كايل باشند بكارند .سال بعد بايد بوته هاي پيوند شده را كاملا مراقبت كرده آنها را مرتبآ آب داده ضمنآ از ابتلاء بوته ها به آفات و امراض نباتي پيش گيري و كرد .

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

منبع دو پست اخير : كتاب پرورش گل ها و گياهان زينتي
نوشته : مهندس منوچهر كارگر

[Marichka]

اگر به انواع گل رُز ( گل سرخ ) علاقمند هستيد ولي فضاي كافي براي نگاهداري گل سرخ هاي معمولي را نداريد ، چرا به فكر پرورش رُز مينياتور نمي باشيد ؟.

رُزهاي مينياتور مانند رُزهاي معمولي از خانواده گل سُرخيان ميباشند كه شامل درختچه هاي كوچك با برگهاي ريزان و تقريبآ بدون خار ميباشند . برگهاي كوچك و مركب آنها از پنج يا هفت برگچه بيضي شكل و دندانه دار تشكيل شده است . گلهاي آن به صورت تكي يا جفت از غنچه هاي خوش فرم شكفته و باز مي شوند.

عرض گلها تقريبا ۲ – ۴ سانتيمتر است .

غنچه ها به صورت خوشه اي يا دسته هاي كوچك در فروردين ماه آشكار شده و معمولا گل دادن آن دوباره تكرار مي شود .

انواع زرد رنگ اين گلها در تابش شديد آفتاب كم رنگ ميشوند.

نياز رويشي :

احتياجات رُزهاي مينياتور ، مانند رُزهاي معمولي است و عبارت از خاك حاصلخيز ، آفتاب كافي ، زهكشي خوب ، هَرَسِ منظم سبك و بالاخره محافظت در مقابل آفات آن به ويژه " كنه ، شته ن سفيدك رُز " مي باشند . رُزهاي مينياتور را مي توان در گلدانهاي پلاستيكي كه داراي منافذ زيادي براي رد كردن آب مي باشند كاشت و به درون آپارتمان منتقل نمود و از آنها گلداني با آرايش ۱۰ – ۱۲ سانتيمتر براي پشت پنجره اتاق ترتيب داد . تعويض گلدانها به طور ساليانه در ماههاي اسفند يا فروردين انجام ميگيرد .

در بهار زماني كه گلدانها به گل رفته اند ميتوان گلدان را براي مدتي به داخل ساختمان آورد . چنانچه اين مدن طولاني شود و نور به اندازه كافي نباشد ، ممكن است جوانه ها پوك شده و چروك خورده و منجر به ريزش برگها شود . طول زمان روشنايي براي اين نوع رُز ۱۲ ساعت در روز است. گلدانهاي رُز را در فصل زمستان در فضاي باز گذاشته و براي جلوگيري از سرمازدگي پوششي از " پهن " يا " تورب " روي خاك گلدان و پاي بوته داده ميشود . از مصرف كودهاي شيميايي و به ويژه كودهائي كه داراي مقدار زيادي ازت هستند خودداري شود، زيرا باعث ريزش گل و برگ ميشود. جذابيت رُزهاي مينياتور زماني چشمگير است كه بستر آنها در باغ كمي بلند تر از سطح خاك قرار گرفته و فاصله بوته ها ۱۵ – ۲۵ سانتيمتر از يكديگر باشد .

رُزهاي مينياتور براي باغچه هاي سنگي مناسب نيستند .

روش ازدياد :

رُزهاي مينياتور بايد هميشه به وسيله قلمه زدن ازدياد شوند .

اگر روي پايه هاي ريشه دار پيوند شوند ، حالت پاكوتاهي خود را از دست خواهند داد .قلمه ها پس از سه تا چهار ماه كامل خواهند شد .

برگرفته از كتاب : پرورش گل ها و گياهان زينتي
نوشته : مهندس منوچهر كارگر

[Marichka]

گل
نرگس آفريقائي
Agapanthus africanus

نرگس آفريقائي گياهي است با ساقه زير زميني ( ريزوم دار ) از خانواده Liliaceae با تعداد تقريبي ده گونه كه از نظر گياه شناسي هنوز بدرستي مشخص نشده اند .
در منابع مختلف آمده است كه اصل اين گياه از مشرق زمين بوده و در سال ۱۶۳۰ از ايران توسط يك پدر روحاني به فرانسه برده شده است .
اين گياه در آغاز بخاطر كميابي و همچنين بخاطر انحصار طلبي صاحبان آن فقط در اختيار پادشاهان و برگزيدگان قوم بود
لوئي چهاردهم بخاطر بوي مطبوع نرگس آفريقائي مفتون اين گياه بود و به آن عشق بسيار ميورزيد
بوي اين گياه بطور متناوب كم و زياد ميشود .
بدين معني كه در روز كم بو بوده و از غروب آفتاب شروع به زياد شدن مي كند .
شدت بوي عطر اين گياه كمي پس از شب هنگام است و باز در اواسط شب كاهش مي يابد .
اين عطر شگفت آور هنگام اوج آن بسيار غني و سكرآور است .
حتي قدرت انتشار آن باندازه اي است كه در هواي صاف پس از يك روز گرم فقط بوي يك پايه گلدار آن تا شعاع ۳۰۰ متري احساس مي شود .
اين گياه نه تنها يكي از بهترين گياهان آپارتماني بشمار مي رود ، بلكه در هواي آزاد نيز ميتوان آنرا به آساني پرورش داد و از طرفي كشت آن بسيار ساده و بخاطر فراواني گلها قابل ملاحظه است .
Agapanthus africanus اين گياه دائمي بومي كاپ ( آفريقاي جنوبي ) است .
برگهاي آن بشكل روبان و بطول ۵۰ سانتيمتر است .
رنگ آن سبز شفاف است و قسمت زيادي از سال را باقي مي ماند ( ازخرداد تا مرداد ماه ) از ميان برگها ساقه گل دهنده اي بطول تقريبي ۷۵ سانتيمتر بيرون مي آيد كه در انتهاي آن گل آذيني بشكل چتر و حدود ۵۰ عدد گل بشكل نرگس و برنگ آبي و يا آبي مايل به بنفش قرار دارد و يكي از گلهاي آبي رنگ نادر در فصل تابستان است .
گلهاي بريده آن با ساقه هاي بلند بسيار زيبا و همچنين دانه هاي آن پس از تشكيل روي اين ساقه ها براي دكوراسيون زمستان بسيار مناسب است .

روش كاشت :
اگرچه اين گياه در اغلب خاكها بخوبي رشد مي كند ولي خاكهاي غني و قابل نفوذ به آب برتري دارد و تنها نياز آن به هواي خنك در تابستان است .
مكانهاي سايه آفتاب بسيار مناسب براي پرورش اين گياه است و در صورتيكه در گلدان كاشته شده باشد ، بايد در بهار به هواي آزاد منتقل شود . در زمينهاي سبك به آب فراوان و در تابستان و در زمستان به آب بسيار كم نياز دارد و براي استفاده از گل بُريده و يا دانه هاي آن ساقه گل دهنده را از نزديك زمين ميبرند و همچنين پس از تمام شدن گل ها ، ساقه هاي خشك و برگهاي زرد بايد چيده شوند .
از مهرماه تا اواخر اسفند ماه ساقه ها بايد با خاك برگ پوشانيده شوند . غده اين گياه ( ساقه زير زميني كه بصورت گوشتي درآمده و ريزوم ناميده ميشود ) را نبايد زياد جابجا كرد .
معهذا ميتوان غده ها را در پائيز بيرون آورد و در محلي خشك و روشن نگاهداشت .
دادن كودهاي شيميايي كامل محلول درآب براي اين گياه در فصل رويش مناسب است .

تكثير :
اين گياه را با تقسيم غده در اوائل بهار زياد مي كنند .
تكثير آن با كاشتن بذر نيز عملي است و موقع كاشت آن آغاز بهار است . ولي زياد كردن اين گياه با كاشتن بذر طولاني و در حدود ۲ الي۳ سال براي رسيدن بگل بطول مي انجامد .
***
گل نرگس درختي
Deutzia
گل نرگس درختي Deutzia كه اصل آن از كشور ژاپون است ، جنسي از گياهان تيره ساكسيفراگاسه ها Saxifragaceae با برگهاي متقابل و گلهاي دسته اي يا خوشه اي كه از يك جام پنج قسمتي و يك كاسه با پنج گلبرگ تشكيل شده و از اين درختچه دو گونه معمولا در باغها كاشته ميشود .
۱ – گل نرگس دختي كنگره دار D.Crenata : درختچه ايست به بلندي ۲ متر با برگهاي پوشيده از كركهاي سخت دور دندانه دار و گلهاي سفيد خوشه اي كه تيرماه باز ميشود .
از اين گونه جورهاي متعددي بدست آمده مانند :
الف – گل نرگس درختي كنگره دار پءرپَرِ صورتي .
ب – گل نرگس درختي كنگره دار پُرپَرِ سفيد .
۲ – گل نرگس درختي باريك D.gracilis : اين گونه بلندي اش از گونه نرگس درختي باريك كمي بلند تر ولي گلهايش سفيد و دسته دسته در اوائل ارديبهشت باز ميشود .
از گشنگيري اين گونه با گونه باريك ، دورگه اي بنام گل نرگس درختي لموئيني D.lemoinei بدست آمده كه خاصيت هردو گونه را دارد .
نرگس درختي را همه جا چه در آفتاب و چه در سايه ميتوان كاشت . ولي مرتبا آبياري شود تا زياد خشكي نبيند .
گونه دورَگِه را بواسطه كوتاهي قد و همچنين گونه باريك را ميتوان در گلدان كاشت و براي تزئين اطاق از آن استفاده كرد .
تكثير :
نرگس درختي را بوسيله قلمه زدن يا خوابانيدن شاخه هايش ميتوان زياد كرد

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[Marichka]

يكي از رنگين‌ترين گياهان آپارتماني است و به خاطر رنگي بودن و فرم برگهاي آن مورد توجه است، نياز شديدي به رطوبت دارد و به همين علت بهتر است به صورت كپه‌اي و مخطوط با گياهان آپارتماني ديگر در گلدانهاي بزرگ وفلاور باكسها كاشت گردد تا از رطوبت حاصله از گياهان ديگر بهره گيرد ...

فارسي اصيل : تارفل (تار= سر، فل = برگ) (اشاره به معني سر و استفاده از برگهاي رنگين آن براي تاج)‌
فارسي رايج: كروتون (كرچك هندي) نام انگليسي : كروتون croton
يكي از رنگين‌ترين گياهان آپارتماني است و به خاطر رنگي بودن و فرم برگهاي آن مورد توجه است، نياز شديدي به رطوبت دارد و به همين علت بهتر است به صورت كپه‌اي و مخطوط با گياهان آپارتماني ديگر در گلدانهاي بزرگ وفلاور باكسها كاشت گردد تا از رطوبت حاصله از گياهان ديگر بهره يرد. محيط ساكت و بدون جريان هوا و گرم و يكنواخت بودن درجه حرارت از احتياجات ديگر اين گياه زيباست. اگر چه نياز شديددي به آب دارد ولي بايد مواظب بود سوراخ ته گلدان هميشه باز باشد تا خاك گلدان باتلاقي نگردد . زمستان گذراني آن كمي مشكل بوده و به طور كلي با توجه به شرايط سخت زيستي بهتر است در فصل بهار و تابستان از آن استفاده گردد. رنگ و شكل برگ با توجه به واريته‌ها فرقهاي اساسي دارد، لكه‌هاي تيره صورتي، نارنجي، قهوه‌اي و ارغواني در برگهايي با زمينه سبز تيره منظره بسيار جالبي به برگها مي‌بخشد، برگهاي جديد و جوان با رنگ سبز ظاهر و به مرور لكه‌هاي رنگي در آنها بوجود مي‌آيند.

نيازها :
نور: به نور شديد احتياج دارد بايد توجه داشت كه نور مستقيم آفتاب به گلدانهاي زير دو سال صدمه وارد مي‌نمايد، سايه رنگها را از بين مي‌برد، حتي‌الامكان از جابجايي گلدان خودداري گردد.

دما: سعي گردد درجه حرارت ثابت نگه داشته شود، در تابستان 27 درجه و در زمستان 15 درجه سانتيگراد و بطور معدل 20 درجه سانتيگراد بهترين شرايط حرارتي براي آن است.

آبياري : اجازه ندهيد سطح گلدان شما خشك شود 3-2 بار در هفته در تابستان ور هر 4 روز يكبار در مزستان كافي است، در زمستان آبياري با آب ولرم توصيه مي‌گردد، جهت تامين رطوبت بهتر گلدان را درون گلدان بزرگتري قرار دهيد و حدا فاصل بين دو گلدان با خزه ‌مرطوب پر كنيد، قرار دادن تعددي قلوه سنگ بين گلدان و زير گلداني در جلوگيري از باتلاقي شدن خاك موثر است.

رطوبت: در تابش اشعه مستقيم آفتاب غبار پاشي نكنيد.
در تابستان احتياج به غبار پاشي روزانه دارد. ولي در زمستان هفته‌اي يكبار كافي است (بطريقه غبار پاشي و تامين رطوبت دائمي مصور مراه فرمائيد)
تغذيه: در فصلهاي رشد (بهار و تابستان) هر دو هفته يك بار از مواد غذايي محلول همراه با آب آبياري استفاده گردد.
خاك مناسب : بهترين خاك مخلوطي از خاك برگ، خاك باغچه و ماسه شسته نرم است، كف گلدان بايد داراي مقداري ماسه و ريگ باشد تا آب اضافي از گلدان خارج گردد.
تعويض گلدان: با توجه به مشكل بودن شرايط نگهداري حدود 90 درصد از آنها قبل از اينكه احتياج به تعويض گلدان داشته باشند از بين مي‌روند ولي بر هر صورت حجم ريشه و سنگ گياه معرف تعين اندازه گلدان و مناسب‌ترين زمان تعويض بهار است.
تميز نمودن برگها: برگها را هر هفته با پارچه يا اسفنج مرطوب تميز نماييد، مواد براق كننده شيميايي روزنه‌ها را مسدود مي‌نمايد از آنها استفاده نكنيد.
تكثير : انتخاب قلمه‌هاي جوان و كاشت در بستري از ماسه نرم و نگهداري در گلخانه گرم و مرطوب در بهار، خوابانيدن هوائي ساقه‌ها در بهار يا پائيز
تنوع در رنگ برگها وجود لكه‌هاي زرد و قرمز و قهوه‌اي در متن سبز و براق بودن آنها معرف سلامت گياه است در هنگام خريد به اين مشخصه‌ها توجه فرمائيد.
رطوبت: جهت تامين رطوبت در تابستان هر روز غبار پاشي با آبفشان لازم است در زمستان هفته‌اي يكبار كافي است، رطوبت دايمي و پايدار با اضافه نمودن آب به زير گلداني سنگريزه‌دار تامين مي‌گردد دقت نماييد كه ته گلدان با آب در تماس نباشد.
برگها كمرنگ و رنگ سبز روشن بخود گرفته‌اند: محيط تاريك است گلدان را به محل روشن‌تري انتقال دهيد.
برگها با لكه‌هاي قهوه‌اي سقوط مي‌كند: هواي آلوده آشپزخانه يا گاز نفتي عامل آن است، علت را برطرف كنيد.
برگها زرد رنگ شده و سطح زيرين آنها مملو از تار عنكبو است: كنه ريز قرمز عامل آن است، با سم كنه‌كش هر دو هفته يكبار گياه را سمپاشي نماييد. غبار پاشي در كاهش آفت موثر است.
ساقه پوشيده و برگها مي‌ريزند: آبياري بيش از اندازه عامل آن است، ‌در فاصله بين دو آبياري اجازه دهيد سطح خاك خشك شود و سپس آبياري كنيد.
برگها در تمام اندام گياه مي‌ريزند: تغييرات شديد درجه حرارت باعث اين عارضه است، درجه حرارت را ثابت نگهداريد.
برگهاي پايين بودته ريزش مي‌نمايند: هوا سرد و خشك است، گلدان را به محل گرمتر منتقل و با آبفشان غبار پاشي كنيد.
برگهاي جوان خيلي ريز و كم رشد هستند : به تغذيه مصنوعي احتياج دارد طبق دستور عمل نماييد.
لكه‌هاي قهوه‌اي روي برگها ظاهر مي‌شوند: غبار پاشي در آفتاب انجام شده اين عمل را در سايه انجام دهيد.
برگها منقبض شده‌اند: گياه تشنه و هوا گرم است،‌گياه را فوراً آبياري و غبار پاشي و به محل خنك‌تري منتقل نماييد.
زخمهاي پنبه‌اي شكل سفيد رنگ روي برگها و در قاعده آنها به چشم مي‌خورد: با پارچه آغشته به سم حشره‌كش آفت را از بين ببريد و يا هر 14 روز يكبار طبق دستور با سم سمپاشي نماييد.
برگها رنگ خود را از دست داده و روي آنها لكه‌هايي مشاهده مي‌شوند: حشره آفت عامل آن است با سم حشره‌كش نفوذي موجود در باراز طبق دستور هر دو هفته يكبار سمپاشي نماييد تا علايم برطرف گردند.

[Marichka]

در باغ ايراني گلها را معمولا پاي درختان در حاشيه خيابانها مي‌كاشتند. ايرانيان از گلهايي استٿاده مي‌شد كه علاوه بر زيبايي داراي خواص مٿيد ديگري نظير عطر خوش‌، استٿاده‌هاي طبي و خوراكي بودند استٿاده مي‌كردند. در بعضي از باغها قسمتي از محوطه باغ‌، بنام باغچه، يا گلزار يا گلستان كه معمولا ًنزديك بناي اصلي بود را به كاشت گل اختصاص ميدادند. مطالب مربوط به اين بخش از منابع گلكاري تأليٿ دكتر خليقي و جزوه گياه شناسي تأليٿ مهندس حريري تهيه شده است.
1- شمعداني معمولي: Geranium hortorum Geraminaceae: تيره شمعداني انواع مختلٿي دارد و از گلهايي است كه سابقه كشت آن در ايران بسيار طولاني است و هر كجا كه آب و هوا اجازه كشت آنرا ميداد كاشته مي شد . شمعداني گياهي دائمي و مقاوم نسبت به سرما و سايه است. شمعداني معمولي از همه معروٿتر و بسيار پرگل و زيبايي مي ‌باشد. برگهاي آن سبز با حاشيه كرم و رنگين مي‌باشد. در زمستان كه تابش آٿتاب ضعيٿ است گل نمي دهند و در تابستان بهتر است درسايه نگهداري شوند. از انواع ديگر شمعداني كه در ايران كاشته مي‌‌شدند مي‌توان و شمعداني بهار هلو كه در تهران بسيار كشت مي‌شد‌، شمعداني عطري كه برگهاي زيبا با شيارهاي عميق آن بسيار معطر است و شمعداني اژدري (Pelargoniumdomesticum) كه كشت آن در بسياري از نقاط ايران متداول است نام برد. در آخر مي توان به شمعداني پيچ Pelargonium peltatum كه برگها در اين نوع نسبتاً پهن و گياه حالت رونده دارد اشاره كرد.
2- سوسنLilium longiflorum Liliaceae : تيره گلهاي آن بسيار زيبا است و در ٿصل بهار گل مي‌دهد. داراي پياز و تك لپه‌اي است. پيازها را معمولاً در ماههاي آذر و دي در گلخانه‌ها مي‌‌كارند .گل آن درشت و به گلهاي مختلٿ زرد، سٿيد، نارنجي و قرمز است.
3- بنٿشه :Viola Violaceae: تيره شامل گونه‌هاي بنٿشه معطرV.odorata‌، بنٿشه ٿرنگي V.altaica وبنٿشه سه رنگ V.tricolor بنٿشه V.lutea است. انواع وحشي آن نيز درايران موجود است. گياهي يكساله و مقاوم به سرما است. در نيمه دوم مرداد ماه بذر آن در هواي آزاد و در بستري از يك خاك سبك كشت مي ‌شود در مهر و آبان به محل اصلي برده مي‌شود و تا اواسط بهار سال آينده داراي گل مي‌باشد و مقاوم است. عمليات به نژادي و دو رك گيري در مورد اين گياه در دنيا بسيار انجام گرٿته و بهترين نوع آن نسل اول (F1) است. بديهي است نسلهاي بعدي كيٿيت و موغوبيت پايين‌تري دارند . برگهاي آن ساده و متناوب و داراي گوشوارك مي‌باشند. گلها نامنظم و منٿرد، 5 گلبرك، 5كاسبرگ و 5 پرچم و يا مادگي سه برچه‌‌اي دارد.حاوي ماده آلكا لوئيدي ويولين (violine) مي باشد.
4- نرگس: Narcissus poeticus Amaryllidaceae : تيره گياهي تك لپه‌، پيازي و دائمي است و گلهاي آن معطر و زيبا است. در باغهاي تاريخي بسياركشت مي‌شده است. واريته‌هاي آن بسيار زياد و بسته به درشتي و ريزي گل آن طبقه بندي مي‌شوند. داراي گلهاي شيپوري شكل به رنگ زرد و يا زرد سٿيد مي‌باشد. تكثيرآ ن بوسيله بذر و پياز صورت مي‌گيرد. گياهي علٿي‌، دائمي با برگهاي ساده است و باريك گلهاي آن منظم‌، منٿرد بوده و در ابتدا در غلاٿي پوشيده‌اند است. ميوه آن بصورت كپسول ( ميوه‌اي است كه از تخمدان مركب بوجود آمده و در هر برچه چند دانه توليد مي‌شود) بوده دانه آلبومن و محتويات غذايي دانه زياد دارد.
5-گل حنا: Impatien balsamina saminaceae گياهي گلداني، با گلهاي ظريٿ است كه هرگل آن 5 گلبرگ قرمز حنايي دارد. برگهاي آن ظريٿ و به رنگ سبز روشن است. و اين گياه بوسيله قلمه تكثير مي‌شود. از زمانهاي قديم درايران كشت مي‌شده و رنگ صورتي آن نيز موجود است. تكثير اين نوع گل از طريق كاشت بذر نيز به آساني صورت مي‌گيرد.
6- اختر: Canna generalis Cannaceae :تيره گياهي است دائمي‌، با ريزومهاي ( اندامهاي زير زميني كه بعضي گياهان به جاي ريشه دارند) قومي روي آن جوانه هاي درشتي رشدونمو مي كند. نسبت به سرماي زياد حساس است. در تابستان به گل مي‌نشيند و گلهاي آن به رنگهاي سرخ‌، نارنجي‌، زرد است.

7- ميخكianthus cayophyllus Caryopyllaceae: تيره گياهي است بسيار قديمي با سابقه طولاني كاشت كه به خاطر گلهايش در سراسر جهان معروٿ است. هم به صورت شاخه بريده و هم در باغچه ها قابل كاشت است گل آن در رنگهاي بسيار متنوع و بسيار پرپر است. انواع وحشي آن نيز در كوهستانهاي ايران‌، بيشتر در محلهاي سنگي مي‌رويد. برگهاي آن متقابل‌، ساده‌، باريك است و جام گل آن داراي 5 گلبرگ دندانه دار است كه از دو قسمت پهنك (قسمت پهن گلبرگ )و ناخنك ( قمست باريك گلبرگ )تشكيل شده است. تكثير ميخك غالباً از طريق رويشي و توسط قلمه گيري از شاخه هاي سبزآن صورت مي گيرد.
8- قرنٿل: Dianthus barbatus Caryophyllaceae : تيره گلي بسيار زيبا است كه گلهايش رنگ‌هاي متنوع داشته و در حاشيه‌ها استٿاده مي‌شود. در ايران از قديم در باغها كشت مي‌‌شده است. نسبت به سرما مقاوم است. بذر آن در تير و مرداد كشت و نشاها در شهريور و مهر به محل اصلي منتقل مي شود.

9- گل صابوني ( بغدادي) Soponaria officinalis Caryophyllaceae: تيره از اين‌رو به آن صابوني مي‌گويندكه برگهاي آن داراي ماده ساپونيني (Saponin) است و مانند صابون درآب كٿ مي‌كند، در بسياري از منابع بعنوان يكي ازگلهاي اصلي باغها ذكر شده است.
10-ستاره‌اي : Aster sp Compositeae : تيره داراي گونه هاي(Variety) بسيار زياد است. گلهاي ريز و ستاره اي شكل به رنگ سٿيد، آبي و طلايي دارد. روز كوتاه ( گياهاني كه به كمتر از 12 ساعت نورآقتاب در يك شبانه روز نياز دارند) و داراي انشعابات متعدد مي باشد. تكثير آن غالباً از طريق كاشت بذر در اوايل ارديبهشت انجام مي ‌شود و حدود 5 ماه بعد ازكاشت بذرها به گل مي نشينند.
11- هميشه بهار: Calendula sp. Compositeae :تيره از گلهاي پاييزي است و تا اوايل بهار دوام دارد. گلهاي آن زرد طلايي است. در باغها‌، در حاشيه‌ها و پاي درختان ونيز نزديك عمارت كاشته مي‌شده است.
12- جعٿري:Taget erecta Compositeae :تيره يكي ازگلهاي قديمي است كه از سالها پيش كشت و پرورش آن درايران معمول بوده است. گل بهاره و تابستانه( نشاهاي آن در ٿضل بهار وتابستان به محل اصلي كاشت منتقل مي‌شوند. گل بهاره به گلي مي‌گويند كه در بهار به گل مي‿نشيند) است. بذر آن به طور معمول در ارديبهشت ماه در خزانه اي آماده شده‌، سپس كشت مي‌شود. نشا ظرٿ دو ماه آماده كاشت در محل اصلي است.
13-آهار:Zinnia elegans Compositeae : تيره بذر آنرا در ارديبهشت ماه در خزانه مي‌كارند و در تير ماه آنرا نشا كار مي‌كنند. اين گل از گياهاني است كه بذر آن مستقيماً در محل اصلي يعني حاشيه‌هاي گل‌كاري كاشته مي‌شود. رشد آن بسيار زياد است. ارتٿاع آن بيش از گلهاي ديگر است و در حاشيه‌‌هاي گل‌كاري بايد در جاي مناسب كاشته شود .گل آن بسيار زيباست و در باغهاي قديمي بسيار از آن استٿاده مي‌شده است.

14-كوكبahlia Compositeae : تيره از گياهان دائمي است و ريشه هاي غده اي آن در برابر سرما مقاومت ندارد. رنگ گلها در آن بسيار زيبا و متنوع است‌، خصوصاً در نواحي كوهستاني كه تابستانهاي خنك تري دارد. گل آن بسيار درشت و رشد آن قابل ملاحظه است.
15-كوكب كوهي :Rudbeckia fulgida Compositeae : تيره يك گياه دائمي با گلها زرد است كه در وسط به رنگ تيره و سياه مي گرايد. گلهاي كوكب كوهي با ساقه هاي بلند جلب توجه مي‌كند. در آغاز بهار از طريق تقسيم بوته تكثير مي‌‌شود.
16- رعنا زيبا:Gaillardia Compositea : تيره يك گل زيباي دائمي است. در اواخر خرداد و تقريباً در تمام طول تابستان گل مي‌دهد. گلهاي آن قرمز، صورتي و زرد است. تكثير آن به آساني از طريق تقسيم بوته در بهار انجام مي‌گيرد.
17- داودي:Chrysanthemum morifolium Composite: تيره اين گياه هم بيروني وهم آپارتماني مي‌باشد. به طور مصنوعي در تمام ٿصول در گلخانه‌هاي با تجهيزات كاٿي به گل مي نشيند. يكي از گلهاي بسيار مهم است. در باغ ايراني رايج و متداول بوده است. طرز تكثير داوودي از طريق ريشه داركردن قلمه‌هاي انتهايي شاخه صورت مي گيرد. قلمه‌ها ي ريشه دار را مستقيماً در گلدانهاي مناسب كشت مي‌‌كنند. به طور معمول ٿصل گلدهي آنها پاييز و اوايل زمستان مي‌باشد.
18- نيلوٿر:Ipomoea ticolor گياهي يكساله با گلهاي آبي رنگ است. به صورت خودرو هم رشدونمو مي‌‌كند . رشد آن بسيار زياد و ظرٿ يكماه به ارتٿاع 3 متر مي‌رسد در تابستان گل مي‌دهد. بالاروند و مناسب پرچين‌‌ها و چٿته‌‌ها) به غلط به آن آلاچيق مي‌گويند( دانش دوست يعقوب‌، باغ ايراني) مي‌‌باشد .

[Marichka]

بیل برژیا
BILLBERGIA

گیاه بیلبرژیا Bilbergia جنسی از خانواده بروملیاسه های ماندنی Bromeliaceae است .
برگهایش سفت که روی آن راه راه سفید داشته وکناره اش دندانه دندانه میباشد و بشکل رُزت میروید.
این گیاه بسیار جان سخت و مقاوم است بطوریکه در هر شرایط نوری که قرار گیرد به حیات خود ادامه می دهد .
حتی در درجه حرارت های بسیار متفاوت نیز مقاومت قابل توجهی از خود نشان می دهد .
بلندی این گیاه به 50 سانتیمتر می رسد .
نگهداری بیلبرژیا بخصوص به کسانی توصیه میشود که درآپارتمان زندگی می کنند و محیط مسکونی آنها از شرایط مناسب برای گیاهان برخوردار نیست و یا اشخاصیکه حوصله و وقت کافی جهت رسیدگی به گلهای خود را ندارند .
گل عجیب بیلبرژیا ، از میان برگها بیرون آمده و شامل طوقه های صورتی رنگی میباشد که انتهای آنها گل های متمایل به زرد با حاشیه آبی رنگ ظاهر میشود .
پس از خشک شدن گل ، جوانه های جدیدی از داخل خاک بیرون می آیند که از آنها برای تکثیر میتوان استفاده نمود .
این جوانه ها را همچنین می توان دست نخورده باقی گذاشت و گیاه را به گلدان جدیدی منتقل نمود و به این ترتیب مجموعه ای از گیاهان جوان و گیاهان قدیمی را در یک گلدان داشت .
از آنجا که جوانه ها تقریبا همزمان گل خواهند داد گیاه صورت بسیار زیبائی بخود خواهد گرفت .

انواع مختلف بیلبرژیا عبارتند از :
- 1بیلبرژیا اسپینوزا B.spinosa
- 2بیلبرژیا رودسیانا B. ehodocyanea : که گلهایش بشکل خوشه کم پَر یا پُرپَر گاهی آویخته و گاهی ایستاده روی ساقه های رنگین باز میشود ، اقسام دیگری از این گل کاشته میشود مانند :
3 -بیلبرژیا آمانئونا B.amaena
4 – بیلبرژیا پولدی B.poldi
5 – بیلبرژیا مورلیانا B.Moreliana
6 – بیلبرژیا زبریناB.Zebrina
7 – بیلبرژیا سوندرسی ئی B.saundersii
8 – بیلبرژیا پیرامیدالیس B. pyeamidalis
9 – بیلبرژیا نوتانس B. nutans
همه اقسام بیلبرژیا ، گلهای گلخانه معتدل هستند و باید آنها را در خاکی مخلوط از زباله پوسیده با خاک چمن تجزیه شده کاشت .
آبکش گلدان باید طوری تنظیم شود که به هیچوجه آب در آن باقی نماند .

تکثیر :
این گل بوسیله کاشتن بذر و یا جدا کردن پاجوشهای آن زیاد میشود .
آخرین نکته قابل ذکر اینستکه از دادن آب زیاد به آن باید خودداری نمود .

[Marichka]

گلها و گياهان زينتي نه تنها به عناصر ماكرو احتياج دارند بلكه عناصر ميكرو نقش مهمي در بهبود كيفيت آنها دارد و با مشاهده اثرات مثبت مصرف بهينه اين كودها بايد باغداران را به استفاده از كودهاي ميكرو تشويق نمود .

تاثير برخي عناصر ميكرو بر گياهان زينتي و علائم كمبود آنها :

آهن (Fe) : اين عنصر مقدمه تشكيل كلروفيل بوده و نقش آن در واكنشهاي
تنفسي گياه انكارناپذير است . همچنين آهن باعث حفظ كيفيت گلهاي بريده مي شود . يكي از مشخص ترين علائم كمبود آهن ايجاد علائم كلروز بر روي برگهاي جوان است ولي رگبرگها سبز باقي مي ماند . معمولا برگها كوچك مانده و حتي گلها نيز شفافيت خود را از دست مي دهند .

منگنز (Mn) : در فعال كردن سيستم هاي آنزييمي و واكنشهاي اكسيداسيون احياء نقش داشته و آنزيم ضد اكسين را غير فعال مي كند . در اثر كمبود اين عنصر گياه بد شكل شده ، برگها دچار كلروز مي شود و زمانيكه كمبود به حد بحراني برسد . رشد گياه متوقف مي گردد .

بر (B) : باعث افزايش گلدهي شده ، نقش مهمي در گرده افشاني ، جوانه زني و جلوگيري از نفوذ عوامل بيماريزا به داخل گياه دارد . در صورت كمبود فاصله ميان گرهها كم شده ، ساقه نازك مي شود ، اندازه برگ كاهش يافته ، گياه تغيير شكل پيدا كرده ، برگها و گلها خشك مي شود .

مس (Cu) : يكي از مهمترين عناصر بوده و ويژگي مس اين است كه هيچ كاتيوني نمي تواند جايگزين آن شود . همچنين باعث شادابي و طراوت گياه مي گردد . اگر گياه دچار كمبود مس شود . برگها ظاهري قلاب مانند به خود مي گيرد . لبه برگها به طرف مركز برگ لوله شده و جوانه انتهايي از بين مي رود .

[Marichka]

پيچ امين الدوله
LONICERA

پيچ امين الدوله ، Lonicera از گياهان خانواده كاپريفولياسه Caprifoliacea و جزو گياهان بالارونده و متداول
قديمي بوده و در بيشتر منازل قديمي براي پوشش آلاچيق ، چَپَر ، داربست هاي چوبي از
آن استفاده ميكردند .
اين گياه به نام امين الدوله صدر اعظم ايران در دوران سلطنت قاجار از اين جهت
نامگذاري شده كه گويا اولين بار توسط امين الدوله به ايران آورده شده است در حالي كه
نام علمي آن لوني سرا ميباشد .
از انواع مشهور آن عبارتند از :
1 ـ پيچ امين الدوله پريكلي منيوم L.periclymenium: است كه عطري بسيار دلپذير دارد .
گلهاي لوله اي شكل گلدسته اي به رنگهاي سفيد ، كرم و ارغواني ملايم تمام گياه را
مي پوشاند .
شكفتگي گلهايش از اواسط خرداد تا شهريور ماه است .
2 ـ پيچ امين الدوله بلژيكا L.belgica: كه شكفتگي گلهايش زودرس ميباشد.
گلبرگها به رنگهاي گوناگون مشاهده ميشوند و بخصوص قسمت خارجي گلبرگها تيره تر
است .
3 ـ پيچ امين الدوله سرو تينا Serotina: كه شكفتگي گلهايش به كندي وآرام صورت ميگيرد.
از ارقام ديگر اين گياه نوعي دورَگِه وجود دارد كه گلهاي زرد پرتقالي و برگهاي دائمي
دارد.
گلهاي اين گونه بخصوص بدون عطر و داراي دوام طولاني است و ازتيرماه تا آذرماه
ادامه دارد.
دو رَگِه ديگري از اين درختچه وجود دارد كه داراي گلهاي زرد ارغواني بوده و فقط در
تابستان گل ميدهد .
4 ـ پيچ امين الدوله ژاپوني L.japonica: اين گونه از انواع مقاوم و نيرومند است .
از ارديبهشت ماه تا هنگام يخبندان غرق درگلهاي سفيد ميباشد .
در اواخر دوران گلدهي گلبرگهايش به رنگ زرد و يا كِرِم در ميآيند و تا كنون دو رقم ژاپني آن مشاهده شده است .
5 ـ پيچ امين الدوله چيني L.chinensis: داراي گلهاي صورتي و برگهاي ارغواني است و تضاد بين
اين دو رنگ حالت عجيبي بوجود مي آورند .
6 ـ پيچ امين الدوله رتيكولاتا L.Reticulata: از انواع پاكوتاه بوده در سينه مال و خاكهاي شيب دار
براي جلوگيري از ريزش خاك و سبز كردن خاك مورد استفاده قرار ميگيرد .
تمام انواع اين درختچه پيچنده هستند و شاخه ها بدور پايه انتخاب شده ميپيچند .
پايه ها اگر به شكل طاق كوچك يا داربست هاي چوبي كوتاه و بلند انتخاب شوند به تزئين
باغچه كمك ميكنند .
اين درختچه نياز مبرم به آفتاب و محلهاي آفتابرو دارد .
خاك غني و آب فراوان ازاحتياجات اوليه رويش اين گياه ميباشد.
احتياج به هرس مفصل ندارد ولي بايد هر چند وقت يكبار هرس كوچكي روي شاخه هاي
آن انجام پذيرد تا زماني كه محل خود را پوشيده و سر سبز نگاه دارد .

[Vmusic]

گـل كـاغـذي

Paper flower



تهيه كننده : محمد يوسف آچاك

مقدمه :

گل كاغذي (Paper Flower) با نام علمي Bougainvillea spectabilis Willd., گياهي است ازخانواده Nyctaginaceae هميشه سبز،چوبي رونده ،گرمسيري ونيمه گرمسيري مي باشنندوازمحبوبيت زيادي دربين مردم برخوردارند.بعضي از آنهاداراي شكوفه هاي رنگارنگ وبعضي نيز معطر مي باشندكه گلهاي آنها به مقدار زياد درتابستان ظاهر مي شوندمشابه ذغال اخته وبنت قنسول كه گلبرگهايا گلهاي رنگارنگي بنام براكته دارند.براكته ها زير گلهاي حقيقي نامرئي قراردارند.رنگ براكته ها ازسفيد ،سفيد شيري ،زرد ،صورتي ،ا بنفش،ا قرمز سيرتا نارنجي مي باشد.اين گياه واكنش بسيارخوبي درمقابل هرس دارد ودرنتيجه درغالب اوقات به عنوان پرچين دربيشتر مناطق گرمسيرمورد استفاده قرار مي گيرند.اسم جنس اين گياه به افتخار Luis A.de Bougainvillea كه يك دريانورد فرانسوي بود نامگذاري شده است.

مبدا پيدايش:

اين گياه بومي مناطق گرمسيري ونيمه گرمسيري آمريكاي جنوبي شامل كشورهاي برزيل،كلمبيا وپرو مي باشد.

وضعيت متداول ومورداستفاده :

گل كاغذي درجايي كه فاقديخبندان وسرماي سنگين باشد به عنوان يكي از بوته هاي رونده زينتي مشهور است درفضاي سبز استفاده مي شود كه در سرتاسر دنيا ازمناطق آفتابي گرم تامناطق ساحلي خنك ومرطوب يافت مي شود. اين گياه به عنوان يك گياه مهم گلداني وسبدهاي آويزان در اروپا وشمال آمريكا نيز مي باشد.

اين گياه به خاطر داشتن براكته هاي رنگي روشن وواضح كه گلهاي لوله اي نامشخص داخل اين براكته ها هستند مورد توجه مي باشد. برگها متناوب، قلبي شكل، ساقه ها چوبي،رونده،قوي وداراي خارهستند.

ارقام:

اين گياه شامل گونه هاي زيادي مي باشد تنها 3 گونه (B.spectabilis,B.glabra,B.peruviana) درباغباني مهم هستند. بيشتر هيبريدها ويا ارقام مشهور از گونه هاي B.spectabilis × B.glabra يا B.xbuttiana مشتق شده اند كه گونه B.spectabilis بيشتر گرمسيري بوده وگلها عمدتا روي قسمتهاي مسن تر ظاهر مي شوند درحاليكه گلهاي گونه B.glabra به آساني برروي شاخه هاي جديدتر ظاهر مي شوند كه درگلخانه هاي خنك زنده مي مانند،همچنين ارقام باشاخ وبرگهاي گوناگون وجود دارند.

تكثير :

قلمه هاي بلند انتهايي گوشتي ساقه (8تا9 سانتي متر طول) موثرترين روش ازدياد مي باشدبهترين فصل قلمه گيري پاييز يا تابستان است. حذف برگهاي پاييني واستفاده از هورمون جهت ريشه زايي وهمچنين استفاده ازدماي بستر 22 درجه سانتی گراد جهت ريشه زايي توصيه شده است. قسمتهاي سبز ساقه رسيده با 3تا5 گره براي ازدياد بكار گرفته مي شوند. محيط هاي كشت خوب زهكشي شده ياريشه زايي را مي توان براي ريشه دار كردن قلمه ها بكار گرفت .دربعضي ازمنابع از خوابانيدن هوايي وكشت بذر نيزبه عنوان روشهاي تكثير نام برده شده است.

دماي محيط كشت براي ريشه زايي قلمه ها بايد 24 درجه سانتيگراد باشد .از سيستم مه پاشي يا ميست براي نگهداري وشادابي برگهادرمدت ريشه زايي قلمه ها مي توان استفاده كرد.

كنترل گلدهي وخواب گياه :

گل كاغذي گياهي روز كوتاه اختياري مي باشد، تحت شرايط طول روز 12ساعت به 80 روز ودرشرايط طول روز 10 ساعت فقط به 54 روز زمان براي گلدهي نياز دارد.

گياهان درنهايت تحت شرايط روزبلند گل مي دهند اما تعداد جوانه هاي كمي تشكيل مي گردد. عوامل ديگري بغير از طول روز ممكن است گلدهي راتحريك نمايند.شدت تابش بالا منتج به گلدهي سريعتر گياه مي شود.

سرماي شبانه ممكن است يكي ديگر از اين عوامل باشد. گياهان مسن تر كه داراي ساقه با قطر 25/1 سانتي متر هستند زودتراز گياهاني كه به تازگي ريشه دار شده و5/0 سانتي متر قطردارند به گل مي روند.

مواد شيميايي dominazide,chlormequat,ancymidol باعث تسريع در گلدهي گياهاني مي شود كه تحت شرايط روزكوتاه پرورش يافته اند امابراي گياهاني كه تحت شرايط روزبلند بوده اند كمتر تاثير داشته اند. محلول پاشي با جيبرالين اسيد باعث جلو گيري از گل انگيزي درگياه مي شود وهمچنين باعث تاخير ويامانع تشكيل براكته ها مي گردد. اين عكس العمل ها باتوجه به رقم واحتمالا محل ممكن است متفاوت باشند. محلول پاشي باAtrimmec گلدهي درگياه Rainbow Gold رابه جلو مي اندازد اماروي گياهان Raspberry Ice يا San Diego Red موثر نبوده است.

دما :

دماي سرد شبانه باعث تحريك گلدهي مي شود . دماهاي شبانه 15درجه سانتيگراد گلدهي تحت شرايط روزبلند راافزايش ودماي شبانه 26 درجه سانتيگراد مانع گلدهي گياهان پرورش يافته درتحت شرايط روزكوتاه مي شود . دماي شبانه / روزانه (21/24) درجه سانتي گراد تحت شرايط روز كوتاه دمايي بهينه بوده است.

نور :

تابش باشدت زياد وپرورش گياه تحت شرايط روزكوتاه (8 ساعت روشنايي )گلدهي را تحريك مي نمايد.تابش باشدت كم گلدهي را حتي در گياهاني كه درشرايط روزكوتاه ودماي بهينه پرورش يافته اند به تاخير مي اندازد. نور4تا5 هزارفوت كندل رشدمتراكم ،سريع و تشكيل گلهاي رنگي خوب راتحريك مي نمايند.

نور قرمز دور(Far-Red گلدهي را تسريع مي كند. وقتي گياهان تحت شرايط نوربانسبت بالاي قرمز به قرمز دور رويش يافته بودند برگهاي انتهايي بازنشده ويا درمقايسه باگياهاني كه برگي (برگدار ) برداشته شده بودند گلدهي در آنها تسريع شدكه اين حقيقت راپيشنهاد مي نمايدنورقرمز باتوسعه وجابجايي مواد مانع گلدهي دربرگهاي جوان همراه مي باشد. اسيد جيبرالیک ممكن است سبب تاخیر گلدهی شودوهمچنین حذف برگها باعث کاهش میان گره ها می شود.

آب :

درفضاي سبز وقتي گياهان سازگاري پيداكنند مقاوم به خشكي مي باشند درحالي كه تنش هاي آبي ممكن است منتج به ريزش براكته ها درگياهان توليد شده در شرايط خشكي درگلخانه مي شود.

تغذيه :

گل كاغذي به كوددهي ثابت 150 تا 200 پي پي ام نيتروژن عكس العمل مثبت نشان مي دهد. گزارش شده است كه اين گياه نيازبالايي به منيزيم ، آهن ، منگنز دارد.زيادي نمكها سبب خسارت به ريشه مي شود. اگرگياهان درشرايط خنك پرورش مي يابند بايد از كاربرد نيتروژن به فرم آمونيوم پرهيز نمود.

محيط كشت :

درتوليد تجارتي گياهان گلدار گلداني،عمدتا ازمحيط كشت با پايه پيت استفاده مي شود .امامحيط كشت خوب وزهكشي شده با PH 5/5 تا 6 قابل قبول مي باشد. PH بالاي 5/6 ممكن است باعث كمبود آهن درگياه شود.

كنترل ارتفاع :

برخي از موادشيميايي روي گل كاغذي موثر بوده اما همه اين مواد بايد بطوردقيق روي تعداد كمي گياه ازهررقم آزمايش شدند زيرا تغييرات زيادي بسته به رقم ازخود نشان مي دهند. سايكوسل يا A-rest هيچكدام سبب كاهش ارتفاع درارقام Respberry Ice يا San diego Red دركاروليناي جنوبي نشده انداما هردو اين كند كننده هاي رشد باعث كاهش رشد رويشي رقم San Diego Red دركاليفرنيا شده اند. A-Rest را مي توان به غلظت 50 پي پي ام وBonzi را به غلظت 25 تا 100 پي پي ام بكاربرد. محلول پاشي با Dikeyulac باعث افزايش شاخه هاي جانبي در Respberry Ice ،

Diego Red San، Raibbow Gold شـده وكـاهش طويل شـدن ساقه را در Respberry Iceو

San Diego Red باعث گرديده است اما تاثيري روي Raibbow Gold نداشته است.

مع الوصف كاربرد Atrimmec به غلظت 1600 پي پي ام بطور كلي به عنوان موثرترين راه براي كاهش طويل شدن شاخه ها بوده است.بايد توجه داشت كهAtrimmec درغلظت 400تا 1600 پي پي ام ممكن است باعث كاهش اندازه براكته ها دراواخر بهار واوائل تابستان (افزايش دما ) شود اما دراواخرتابستان واواسط زمستان (دماي خنك تر) زمانيكه براكته ها كوتاهتر ازمدت اواخر بهار واوائل تابستان هستند موثرنبوده است.

جوانه گيري (حذف جوانه ها) :

تقريبا 10 روز بعد ازاين كه رشدرويشي جديد به 5/7 سانتيمتررسيده باشد ممكن است عمل جوانه گيري گياهان انجام مي شود.اين عمل را مي توان درصورت نياز هر4هفته يك بار انجام داد .(براي رشدشاخه هاي فرعي بيشتر ومتراكم شدن بوته ها ) براي افزايش شاخه ها ي فرعي محلول پاشي بنزيل آدنين (BA) به مقدار 50 تا 100 پي پي ام دردومرحله توصيه شده است که اين عمل را پس از 24 سـاعت بعد ازاولـين ودومين مرحله عمل جوانـه گيري انجام مي دهند مصـرف كننده هـا مي خواهند بطور منظم عمل جوانه گيري وهرس انجام شود تا گياه متراكم نگه داشته شود.

قيم :

اگر گياهان درسبدهاي آويزان يا بصورت كنترل شده با بازدارنده هاي رشد پرورش يافته باشند نياز به قيم ندارند اما دربعضي ازگياهان مي توان ازسيم براي قيم استفاده نمود.

فيزيولوژي پس ازبرداشت :

گياهان را مي توان به مدت 6 روز دردماي 3 درجه سانتي گرادحمل ونقل نمود. دماهاي بالاتر توصيه نشده است . گل كاغذي كاملاحساس به اتيلن است وسبب ريزش برگها مي شود. محلول پاشي با محلول Argyline(تركيب حاوي نقره ) به ميزان 5/2 تا3 گرم درليتر يك هفته قبل از جابجايي (حمل ونقل ) توصيه شده است. بسياري ازپرورش دهندگان دانماركي اين محلول را هر2تا3 هفته يكباراستفاده مي نمايند. محلولپاشي با تيوسولفات نقره STS) (به ميزان mM 5/0 همچنين به منظور افزايش كيفيت وجلوگيري ازريزش براكته ها استفاده مي شود. بطور تجربي 500 پي پي ام نفتالين استيك اسيد(NAA) درزمان تشكيل كامل براكته ها باعث افزايش عمر پس ازبرداشت براكته ها مي شود.

مهمترين آفات وبيماريها:

شته،تريپس، شپشك هاي آردآلود وسپردارها جزوآفات مهم ولكه برگي bougainvillea) (Cerospora ، بوته ميري (Phytophtora parasitica) جزو بيماريهاي مهم اين گياه زينتي مي باشند.

منابع مورد استفاده :

1- غفاري اباذر، بهزاد ،1371 رازموفقيت در نگهداري گياهان آپارتماني (ترجمه)انتشارات چاپخانه كارگري هفتم تير

2- Dole,J.M and Wilkins,H.F.1999, Floriculture,Prentice-Hall

3- [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ,Bougainvillea,Rockledge Gardens information sheet

4-http://hgic.clemson.edu.Home and Garden Information Center,clemson university cooperative extension service.

5-www.bonsaiwb.com.Bougainvillea-paper flower

6-http://edis.ifas.ufl.edu.Warm climate production Guidelines for Bougainvillea,Institute of food and Agricultural science.university of florida, october 1,2002,Richard schoellhorn and Erin Alvarez.

7-www.heirloomgardenexperts.com,Bougainvillea Care ,2004,Heirloom Garden &Interior Decor